Τουρκική Μεθόδευση Άλωσης τής Κύπρου

Του Φοίβου Κλόκκαρη*

 

Ο Κινέζος στρατηγός Σούν Τζού (5^ος αιώνας π.Χ.) στην περίφημη πραγματεία του «Η Τέχνη τού Πολέμου» αποφαίνεται: «Η εξουδετέρωση τής αντίστασης τού αντιπάλου χωρίς μάχη, συνιστά την ιδανική επιδίωξη» (παράγραφος 2,κεφάλαιο <<Επίθεση με Στρατηγήματα.)

Στρατηγικός στόχος της Τουρκίας για την Κύπρο, είναι ο έλεγχος ολόκληρης της νήσου , που επιβεβαιώνεται από τα ιστορικά γεγονότα (Τουρκανταρσία 1963-Τουρκική εισβολή 1974, κατοχή, εποικισμός, εθνοκάθαρση), περιλαμβάνεται σε κείμενα του τουρκικού κράτους (εθνικός όρκος τουρκικής εθνοσυνέλευσης 1920, εκθέσεις Νιχάτ Ερίμ 1956 κ.ά.) και σε βιβλία αξιωματούχων του, όπως το «Στρατηγικό βάθος» του Αχμέτ Νταβούτογλου.

Η Τουρκία υλοποίησε σε μεγάλο βαθμό τον στόχο της, με την στρατιωτική επέμβαση του 1974, την κατάληψη του βορείου τμήματος της Κύπρου και την πλήρη τουρκοποίηση και ισλαμοποίησή του.

Η ολοκλήρωση του στόχου της, θα επιτευχθεί με τον έλεγχο και των ελευθέρων περιοχών τής Κύπρου. Προς επίτευξη αυτού του στόχου, φαίνεται ότι  η Τουρκία ακολουθεί το επιθετικό   στρατήγημα   του Σούν Τζού περί υποταγής του αντιπάλου  (τού Ελληνισμού των ελεύθερων περιοχών) χωρίς μάχη (χωρίς στρατιωτική  επέμβαση ). Για την δημιουργία  ευνοικών συνθηκών υλοποίησης τού στόχου , η Τουρκία προχώρησε σε δράσεις στον στρατιωτικό, πολιτικό, διπλωματικό, ψυχολογικό τομέα κ.ά. που συνεχίζονται επί 47 χρόνια, με κυριότερες:  

• Την απειλή χρήσης στρατιωτικής ισχύος. Την διατήρηση και συνεχή ενίσχυση τών Τουρκικών δυνάμεων κατοχής (ΤΔΚ)   και τον  ασφυκτικό ναυτικό κλοιό της Κύπρου (τουρκικό ΠΝ, επέμβαση στην ΑΟΖ της με ερευνητικά σκάφη και γεωτρύπανα) προς άσκηση ψυχολογικής βίας στους Έλληνες της Κύπρου για να  αποδεχθούν λύση Τουρκικών όρων στο Κυπριακό.

 

• Την συστηματική δημογραφική αλλοίωση των ελεύθερων περιοχών, με την παράνομη προώθηση  μουσουλμάνων μεταναστών μέσω της γραμμής αντιπαράταξης και των ακτών, για να λειτουργήσουν ώς δούρειος ίππος.
• Την δημιουργία προυποθέσεων   λύσης τουρκικών όρων στο Κυπριακό. Μετέτρεψε το διεθνές έγκλημα που διέπραξε σε βάρος τής Κύπρου σε δικοινοτική διαφορά και  εγκατέστησε υποτελή διοίκηση(  «ΤΔΒΚ») εξαρτημένη από την Τουρκία( πλειοψηφία εποίκων, διμερείς συμφωνίες)  για να αποτελέσει το κράτος / προγεφύρωμα, μέσω του οποίου  η Τουρκία, σε μια λύση τουρκικών όρων, θα ασκεί τον έλεγχο  όλης τής Κύπρου.
• Την κάμψη  τής αγωνιστικότητας των Ελλήνων. Την διεξαγωγή ψυχολογικών επιχειρήσεων   επηρεασμού της σκέψης και των συναισθημάτων τους. Να αντιδράσουν προς τα ερεθίσματα που υποκινεί ο μηχανισμός προπαγάνδας της Τουρκίας (φόβος  από την Τουρκική στρατιωτική απειλή, δέλεαρ λύσης που δήθεν προσφέρει  οικονομική ευημερία/ ειρηνική συμβίωση κ.ά.), να καμφθεί η θέληση τους για αντίσταση  και να υποκύψουν στις τουρκικές θέσεις για το  Κυπριακό. Ο πόλεμος της τουρκικής προπαγάνδας (λευκή ,φαιά ,μαύρη)  μαίνεται ανελέητα από το 1974 μέχρι σήμερα
• Την έναρξη εποικισμού της κλειστής περιοχής  Αμμοχώστου ,ώς μοχλού πίεσης , για να υποκύψουν οι Έλληνες σε λύση τουρκικών όρων στο κυπριακό.

Με τις δράσεις της, η Τουρκία πέτυχε :

• Την κάμψη του ηθικού και την καλλιέργεια  ηττοπάθειας, σε σημαντικό τμήμα τού Κυπριακού Ελληνισμού .
• Την αποδυνάμωση της αμυντικής θωράκισης τής ΚΔ. Οι κυβερνήσεις μας και μεγάλο μέρος τού πολιτικού κόσμου, λόγω φοβικού συνδρόμου, δεν έχουν την πολιτική βούληση ενίσχυσης τής αμυντικής θωράκισης, με το σκεπτικό ότι είναι σπατάλη χρημάτων και μάταιο να αντιμετωπισθεί  η πανίσχυρη Τουρκία.
• Την υιοθέτηση από τις κυπριακές κυβερνήσεις, τής λύσης  Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας (ΔΔΟ) , που επέβαλαν η Τουρκία και Βρετανία, με την ψευδαίσθηση ότι εξυπηρετεί τα συμφέροντα μας, ενώ εξυπηρετεί τα συμφέροντα τής Τουρκίας. Η ΔΔΟ όπως και η  λύση δύο κρατών, που προτείνει σήμερα η Τουρκία , είναι μορφές συνομοσπονδίας, που καταλύουν την ΚΔ, νομιμοποιούν την διχοτόμηση και επεκτείνουν τον τουρκικό έλεγχο και στις ελεύθερες περιοχές .Είναι  μεγάλη επιτυχία των ψυχολογικών επιχειρήσεων τής Τουρκίας, να υιοθετήσει η ΚΔ  την τουρκική  επιλογή τής ΔΔΟ,  και να έχει την αυταπάτη ότι εξυπηρετεί τα  συμφέροντα της.

 

Συμπερασματικά η Τουρκία με  μεθοδευμένες δράσεις , προετοίμασε το έδαφος  υλοποίησης τής στρατηγικής της για έλεγχο και των ελεύθερων περιοχών τής Κύπρου, μέσω  λύσης Τουρκικών όρων στο Κυπριακό, χωρίς στρατιωτική επέμβαση. Χωρίς μάχη κατά τον Σούν Τζού.  Σήμερα μάς τρομάζει ότι  συρόμεθα σε  πενταμερή διάσκεψη για το κυπριακό, με δύο λύσεις τουρκικών όρων στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Τής ΔΔΟ(θέση ΚΔ) και των  δύο κρατών(θέση Τουρκίας)  . Επιβάλλεται, να αρνηθούμε συμμετοχή  στη διάσκεψη, να αναθεωρήσουμε  τη θέση μας για λύση ΔΔΟ  και   να ενισχύσουμε επειγόντως την άμυνα μας  και τη θέληση μας για αντίσταση. Άν δεν το πράξουμε , η υποταγή μας στην Τουρκία αμαχητί , είναι αναπόφευκτη

 

* αντιστράτηγος ε.α.

 

 

18.12.2020.           Γιατί πρέπει να πάψουμε να βασιζόμαστε στους ξένους

 

1. Πρέπει να το παραδεχτούμε ότι εμείς οι σύγχρονοι Έλληνες είμαστε πολύ ευκολόπιστοι κυρίως στα λόγια των ξένων παρά το γεγονός ότι τις περισσότερες φορές αυτά δεν συμβαδίζουν με τα έργα τους. Και αυτό ως ένα σημείο μας έχει οδηγήσει στην εκούσια απώλεια της αυτοπεποίθησής μας για την οποία πρόσφατα μίλησε στην Θεσσαλονίκη ο Πρωθυπουργός.

2. Θα πρέπει όμως κάποτε να καταλάβουμε ότι τις οποιεσδήποτε κινήσεις μας πρέπει να κατευθύνει ο ορθολογισμός με βάση τα πραγματικά στοιχεία που παίρνουμε από την στάση των Διεθνών Παραγόντων σε γεγονότα όχι μόνον της τελευταίας στιγμής, αλλά μιας πολύ ευρύτερης περιόδου, που όσο μεγαλύτερη είναι, τόσο καλύτερα και πιο αξιόπιστα είναι τα συμπεράσματα που μπορούμε να βγάλουμε.

3. Είναι τώρα αρκετός καιρός που η Τουρκική προκλητικότητα και ο αναθεωρητισμός έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Αντί λοιπόν να κοιτάξουμε πώς εμείς πρέπει να αντιδράσουμε ορθολογικά, είμαστε - με βάση το συναίσθημα - περισσότερο προσηλωμένοι στην αναμονή βοήθειας από το εξωτερικό πού όλο και περισσότερο καθυστερεί να εμφανισθεί σύμφωνα με τους δικούς μας ευσεβείς πόθους (WISHFUL THINKING). Αυτό είναι κάτι που πρέπει να μας απασχολήσει σοβαρά γιατί έχει άμεση σχέση με τις εκτιμήσεις που κάνουμε που όλο και συχνότερα αποδεικνύονται μη ρεαλιστικές. Και τούτο  γιατί απλούστατα δεν βασίζονται στον ορθολογισμό παρά μόνο στο συναίσθημα.

4. Θα δώσω εδώ μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της Ελληνικής τακτικής «του σκέπτεσθαι»  που συνεχώς μας οδηγεί σε συνεχείς απογοητεύσεις:

α) Οι συνεχείς σύνοδοι κορυφής της ΕΕ, μέσω των οποίων αναμέναμε και συνεχίζουμε να περιμένουμε την επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας για την κατάφορα προβατική και προκλητική συμπεριφορά της (Οκτώβριος, Νοέμβριος, Δεκέμβριος 2020 και τώρα Μάρτιος 2021), χωρίς να θέλουμε να κατανοήσουμε το πόσο δύσκολο είναι αυτό που ζητάμε.

β) Τα αποτελέσματα των εκλογών στις ΗΠΑ, όπου ένα μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης θέλει να πιστεύει ότι η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο θα έχει πολύ ευεργετική επίδραση στα συμφέροντά μας, σύμφωνα με το πλείστον των ΜΜΕ.

γ) Η επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ στην Τουρκία, επειδή παρά τις Αμερικανικές παραινέσεις αποφάσισε την απόκτηση του Ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400, που και αυτή ήλθε μετά από παρέλευση ικανού χρόνου, ενώ η Αμερικανική νομοθεσία τις προβλέπει άμεσα σε περιπτώσεις όπου ευθέως βλάπτονται τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Πολλοί μάλιστα υποστηρίζουν ότι οι κυρώσεις αυτές αποτελούν και την λυδία λίθο για την σωτηρία μας από τον Τουρκικό αναθεωρητισμό και ότι θα ανοίξουν τον δρόμο για επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία και από την ΕΕ.

5. Για να πούμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους, πρέπει να καταλάβουμε ότι το όλο θέμα εκτός από γεωπολιτικό έχει κυρίως οικονομικό χαρακτήρα και ως εκ τούτου κανείς από τους ξένους ηγέτες δεν πρόκειται να εναντιωθεί στα οικονομικά συμφέροντα της χώρας του για χάρη της Ελλάδας. Και εξηγώ ευθύς αμέσως γιατί:

α) Η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ είναι σταθερή και συνεπής τα τελευταία 70 χρόνια από την δημιουργία του ΝΑΤΟ μέχρι σήμερα και αποσκοπεί στον όσο το δυνατόν μεγαλύτερο περιορισμό της Ρωσίας, λόγος για τον οποίο η Τουρκία είναι σημαντική στους Σύμμαχος και ανάχωμα στον επεκτατισμό της Ρωσίας στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο. Την τελευταία μάλιστα δεκαετία οι ΗΠΑ συνειδητοποίησαν ότι έχουν και άλλο ένα σοβαρό μέτωπο ν’ αντιμετωπίσουν, την Κίνα όπου φαίνεται να ρίχνουν όλο και μεγαλύτερο βάρος. Επομένως οι ΗΠΑ θα προσπαθήσουν με κάθε τρόπο να μην χάσουν την Τουρκία και θα εξασκήσουν όλη τους την επιρροή ώστε να μην την οδηγήσουν στην αγκαλιά της Ρωσίας. Ιδιαίτερα τώρα που έχει ήδη αρχίσει να αλληθωρίζει προς την Μόσχα με την απόκτηση των S-400 και τις ανακοινώσεις της ότι μπορεί να αποκτήσει και Ρωσικά μαχητικά Α/Φ μετά την αναστολή παραλαβής των Α/Φ F-35 από τις ΗΠΑ που λήφθηκε σαν πρώτο μέτρο κυρώσεων για την απόκτηση των S-400. Ήλθε μάλιστα η ώρα η Τουρκία να συνειδητοποιήσει και την δεύτερη δέσμη οικονομικών κυρώσεων των ΗΠΑ που θα πλήξει καίρια την Αμυντική της Βιομηχανία, όχι μόνον ως προς την αυτάρκειά της αλλά και τις εξαγωγές της αφού το πλείστον της βασίζεται σε Αμερικανική Τεχνολογία που θα σταματήσει να παρέχεται για τις μελλοντικές συμβάσεις. Οι ΗΠΑ δε έχουν δείξει από την εποχή κράτησης του Αμερικανού πάστορα στις τουρκικές φυλακές, ότι έχουν την δυνατότητα να καταστρέψουν την εύθραυστη οικονομία της εντός εβδομάδας, όπως είχε διαμηνύσει ο Πρόεδρος Τραμπ, που έτσι επέτυχε και την απελευθέρωσή του. Και ο τούρκος Πρόεδρος μπορεί μεν να είναι υπέρμετρα φιλόδοξος αλλά δεν είναι αφελής και δεν θα αποτολμήσει  ένα τέτοιο βήμα προς την Μόσχα, γιατί κινδυνεύει με αφανισμό και αυτός και η χώρα του. Είναι όμως βέβαιο ότι θα επιχειρήσει να παίξει το παιγνίδι του ανατολίτικου παζαριού που τόσο καλά γνωρίζει, ώστε να αποκτήσει όσο περισσότερα ανταλλάγματα μπορεί για τον κατευνασμό των νεοοθωμανικών του φιλοδοξιών. Και τα ανταλλάγματα αυτά να είμαστε βέβαιοι ότι δεν θα είναι προς το συμφέρον μας ανεξάρτητα του ότι την θέση του Τραμπ θα πάρει σύντομα ο Πρόεδρος Μπάιντεν!

β) Η ΕΕ από την άλλη πλευρά έδειξε πως δεν είναι διατεθειμένη να συναινέσει σε σοβαρές κυρώσεις προς την Τουρκία για τον απλούστατο λόγο ότι αφ’ ενός μεν έχουν τεράστιες συναλλαγές μαζί της που βεβαίως δεν θέλουν να τις χάσουν [1] αφετέρου δε, μεγάλος αριθμός Ευρωπαϊκών Τραπεζών είναι πολύ σοβαρά εκτεθειμένος στο χρέος της Τουρκίας [2] όπως πολύ τεκμηριωμένα εξηγεί στην ανάλυσή του o Καθηγητής Νότης Μαριάς σε άρθρο του της 15.12.2020 [3], που αξίζει κάθε αναγνώστης να διαβάσει, για να καταλάβει ότι κανείς από τούς εταίρους μας στην ΕΕ δεν επιθυμεί να αυτοχειριασθεί χάριν της Ελλάδας. Εκεί μάλιστα θα του λυθούν και οι οποιεσδήποτε απορίες για την αλλαγή της σκληρής στάσης της Γαλλίας έναντι της Τουρκίας, που παρά την απαράδεκτη ρητορική της κατά του Προέδρου Μακρόν, αυτός προτίμησε να μαλακώσει αισθητά την στάση του, αντιλαμβανόμενος ότι το διακύβευμα των φρεγατών BELHARRA ύψους 3.5 δις Ευρώ για την Ελλάδα, είναι πολύ μικρό μπροστά στην έκθεση των Γαλλικών Τραπεζών στην τουρκική οικονομία ύψους 29 δις Ευρώ.

6. Επομένως το όλο πρόβλημα είναι καθαρά ζήτημα ζωτικών συμφερόντων καθενός από εκείνους στους οποίους προσβλέπουμε σε βοήθεια και με βάση αυτό το μοτίβο πρέπει και εμείς να αντιδράσουμε, αφού σαν καλοί μαθητές κάναμε όλα τα καθήκοντά μας όπως μας συμβούλεψαν οι Σύμμαχοι και Φίλοι μας, αλλά παρόλα ταύτα δεν βλέπουμε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Εδώ είναι λοιπόν και το διακύβευμα.

«Κάτι λοιπόν δεν πρέπει να έχουμε κάνει σωστά, ή κάτι πρέπει να παραλείψαμε να το κάνουμε στον χρόνο που έπρεπε και έτσι οι Σύμμαχοι και Φίλοι μας δεν μας παίρνουν στα σοβαρά, θεωρώντας ότι κάποτε θα ωριμάσουμε και θα καταλάβουμε τι μπορούμε να περιμένουμε απ’ αυτούς και τί όχι. Επομένως εσκεμμένα τραινάρουν το ζήτημα από την μια σύνοδο στην άλλη κερδίζοντας χρόνο, γιατί απλά τους έχουμε δώσει την εντύπωση ότι μπορούμε και άλλο να περιμένουμε».

7. Σαν συνειδητοποιημένοι πολίτες, παρακολουθώντας την επικαιρότητα από ένα πλατύ φάσμα ΜΜΕ προσκείμενων και αντιπολιτευόμενων στην Ελληνική Κυβέρνηση, αλλά και έγκριτων ΜΜΕ του εξωτερικού, παρατηρούμε τις εξής αστοχίες μας που όσο γρηγορότερα τις παραδεχτούμε και αποφασίσουμε να τις θεραπεύσουμε τόσο το καλύτερο για την χώρα μας:

α). Ενώ πολύ σωστά αποφασίσαμε να προμηθευτούμε Α/Φ RAFALE από την Γαλλία μαζί με τα όπλα τους και την Εν Συνεχεία Υποστήριξή τους όπως και εκείνην των Α/Φ Μ-2000/-5 και προχωρούσαμε για Στρατηγική Συμφωνία με την Γαλλία για εξασφάλιση των φρεγατών BELHARRA με ενδιάμεση λύση των φρεγατών FREMM (που είχαν αμφότερες αξιολογηθεί επιτυχώς από το ΠΝ ως η βέλτιστη λύση) ανακρούσαμε πρύμναν, ακούγοντας τους Αμερικανούς που αφ’ ενός μεν αρνούνται να μας παραδώσουν τα καταδρομικά ARLEIGH-BURKE που επανειλημμένα τους ζητήσαμε, αφ’ ετέρου δε αποφάσισαν για το δικό τους Ναυτικό να προμηθευτούν την Ιταλική έκδοση των φρεγατών FREMM. Οποίος εμπαιγμός! Εδώ όμως θα πρέπει να σκεφθούμε ότι έτσι αδυνατίσαμε και την στάση της Γαλλίας για τα συμφέροντά μας, γιατί μια Στρατηγική Συμφωνία με την Γαλλία πέραν των πλοίων ενδιάμεσης και μόνιμης λύσης, που θα  συνοδευόταν με τα όπλα τους και την Εν Συνεχεία Υποστήριξή τους θα μπορούσε να έχει εκ των πραγμάτων πολύ εκτενέστερο οικονομικό αντίκρισμα, αν σε αυτή περιλαμβάνονταν και η αξία των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά που πρόσφατα αποτιμήθηκαν στα 15 δις Ευρώ κατά τον πρόσφατο πλειοδοτικό διαγωνισμό [4], και μία σειρά διευκολύνσεων για τον Γαλλικό Στόλο σε νησιά του Ν.Α Αιγαίου (ανάλογη με εκείνην της Σούδας για τις ΗΠΑ) που σε σύνολο δίνει ένα αρκετά ανάλογο ή και μεγαλύτερο ισοδύναμο από εκείνο της έκθεσης των Γαλλικών τραπεζών στο τουρκικό χρέος. Έτσι εκτιμούμε ότι η θέση της Γαλλίας θα ήταν πολύ θετικότερη στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής του Δεκεμβρίου και μολονότι δεν θα μπορούσε να αλλάξει το τελικό αποτέλεσμα, θα είχαμε τουλάχιστον εξασφαλίσει τα νώτα μας με επιπρόσθετη αξιόλογη σκληρά ισχύ και συνεπακόλουθα αποτρεπτική ικανότητα έναντι της Τουρκίας δίνοντας προς τα έξω διπλό μήνυμα:

(1). Προς μεν την Τουρκία ότι έχουμε την βούληση να σχηματίσουμε και άλλες Συμμαχίες πλην του ΝΑΤΟ που δεν μας υποστηρίζει έναντι της γείτονος, όπως ήδη προχωρήσαμε σε ελαφρότερη μορφή με το Ισραήλ, την Κύπρο την Αίγυπτο και τα ΗΑΕ, εφαρμόζοντας πιστά το δόγμα CI VIS PACEM PARA BELLUM [5] , γνωρίζοντας ότι οι Ευρωπαίοι Εταίροι μας θα καθυστερήσουν σκόπιμα τις όποιες αποφάσεις τους για την προστασία των δικών τους συμφερόντων.

(2). Προς δε τους Αμερικανούς, ότι αν δεν επιθυμούν να μας παράσχουν τα όπλα που θέλουμε, μπορούμε να προμηθευτούμε αντίστοιχα και από αλλού, ώστε να μας λογαριάζουν περισσότερο όταν ζητάμε κάτι που πιστεύουμε ότι διαθέτουν και μπορεί να μας βοηθήσει.

β ). Επέκταση των χωρικών μας υδάτων σε πρώτη φάση στα 10 ναυτικά μίλια ώστε να εναρμονίζεται απόλυτα με τον εθνικό εναέριο χώρο μας όπως έχουμε συμφωνήσει στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ [6], ώστε να έχουμε το δίκιο με το μέρος μας όταν παρουσιάζουμε στο ΝΑΤΟ τις Τουρκικές παραβιάσεις και να μη βρισκόμαστε στην δυσάρεστη θέση να ακούμε ότι η Συμμαχία αναγνωρίζει εθνικό εναέριο χώρο ίσο με την έκταση των χωρικών μας υδάτων που είναι στα 6 μίλια.  Αυτό είναι ένα μονομερές μας δικαίωμα σύμφωνα με την Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) [7] που το έχουν εξασκήσει ήδη όλες οι Χώρες που συνυπέγραψαν την Σύμβαση εκτός από εμάς. Επομένως δεν θα πρέπει να φοβόμαστε το CASUS BELLI της Τουρκίας, όταν εξασκούμε ένα νόμιμο δικαίωμά μας όπως άλλες 156 Χώρες και μάλιστα την στιγμή που οι Εταίροι και Σύμμαχοί μας αδιαφορούν για τις δικαιολογημένες αιτιάσεις μας από την παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας. Αφού λοιπόν αυτοί αδιαφορούν και δεν δίνουν την σημασία που πρέπει στις εκκλήσεις μας, θέλοντας να μας οδηγήσουν σε μια εφ’ όλης της ύλης διαπραγμάτευση με την Τουρκία για να έχουν την ησυχία τους και να προασπίσουν τα δικά τους συμφέροντα, εμείς πρέπει να προασπίσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα ενισχύοντας όσο είναι δυνατόν τις ΕΔ μας και πράττοντας σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, πράγματα δηλαδή για τα οποία κανείς δεν μπορεί να μας κατηγορήσει. Μια όμως τέτοια κίνηση θα έδινε και άλλο ένα ηχηρό μήνυμα προς την Τουρκία, ότι δηλαδή καλόν είναι να σταματήσει τις προκλήσεις γιατί αν τις συνεχίσει, διατηρούμε το δικαίωμα να της δημιουργήσουμε την ασφυξία που με τίποτε δεν θέλει, με την επέκταση των χωρικών μας υδάτων και του εναερίου χώρου μας στα 12 μίλια. Αυτός είναι και ο λόγος που για να έχει νόημα ένα τέτοιο μήνυμα, πρέπει να έχουμε εξασφαλίσει ικανή σκληρά ισχύ, που μόνον η Γαλλία αυτή την στιγμή μπορεί να μας προσφέρει. Και καλόν είναι να ξανασκεφτούμε το όλο ζήτημα γιατί η διεθνής κατάσταση είναι εξαιρετικά ρευστή και σώφρων τακτική θα ήταν να είχαμε ήδη καταλήξει σε μια Στρατηγική Συμφωνία με ρήτρα στρατιωτικής συνδρομής, τώρα που η Γαλλία ενδιαφέρεται για τους δικούς της λόγους γι’ αυτό. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι το τώρα έχει σημασία γιατί, η ρευστότητα της γεωπολιτικής κατάστασης είναι τεράστια, αλλά ωστόσο οι διμερείς συμφωνίες τηρούνται πολύ ευκολότερα από τις πολυμερείς (Βλέπε ΝΑΤΟ & ΕΕ).

γ ). Επίσπευση της οριοθέτησης ΑΟΖ με την Κύπρο που θα έπρεπε κανονικά εδώ και χρόνια και πριν το Τουρκολυβικό Μνημόνιο, να είχε προηγηθεί εκείνης με την Αίγυπτο, γιατί τώρα μεν καλώς έχει η κατάσταση με τον Πρόεδρο Σίσι, αλλά μελλοντικά τίποτε δεν είναι δεδομένο, αν π.χ. η Μουσουλμανική Αδελφότητα επικρατήσει ξανά στην Αίγυπτο. Και τούτο διότι παρατηρούμε συνεχώς τις πειρατικές και εξόφθαλμες προτάσεις της Άγκυρας καταφανούς καταπάτησης του Διεθνούς Δικαίου, όταν μετά το Τουρκολυβικό μνημόνιο, προσπαθεί να δημιουργήσει αντίστοιχα οιωνεί τετελεσμένα, προκειμένου να ενισχύσει τις έωλες απαιτήσεις της, προσφέροντας σε Αίγυπτο και Ισραήλ διαδοχικά την οριοθέτηση ΑΟΖ, με το επιχείρημα ότι έτσι κερδίζουν πολύ περισσότερο θαλάσσιο χώρο από ότι μέχρι σήμερα έχουν συμφωνήσει με την Κύπρο, όπως πολύ παραστατικά μας παρουσίασε ο Αν. Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου & Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Άγγελος Συρίγος στο ΕΛΙΣΜΕ πρόσφατα [8].

δ ).  Απόφαση χρησιμοποίησης του δικαιώματος αρνησικυρίας (VETO) στις επόμενες συνόδους κορυφής της ΕΕ χωρίς φοβικά σύνδρομα. Είδαμε πρόσφατα στην σύνοδο του Νοεμβρίου 2020, πως το VETO της Πολωνίας και Ουγγαρίας είχαν εξαιρετικά ευεργετικά αποτελέσματα για τις δύο αυτές χώρες που ενώ συστηματικά καταπατούν τις ελευθερίες των πολιτών τους και η ΕΕ ήθελε να τις τιμωρήσει με το να τους απαγορεύσει την εξασφάλιση πιστώσεων για τον κορωνοιό από το κοινό ταμείο, αυτές κατάφεραν να μην χάσουν τις πιστώσεις αυτές, προβάλλοντας με VETO στην ΕΕ για την μη έγκριση του συνολικού κονδυλίου και έτσι εξασφάλισαν το θέμα της καταπάτησης των δικαιωμάτων των πολιτών τους να εξετασθεί σε μεταγενέστερο χρόνο. Είναι βέβαιο ότι αν είχαμε επιμείνει με VETO μαζί με την Κύπρο στην σύνοδο του Οκτωβρίου για την μη επιβολή κυρώσεων στην Λευκορωσία του Λουκασένο, αν δεν εφαρμόζονταν κυρώσεις για την Τουρκία, θα είχαμε σίγουρα επιτύχει περισσότερα όπως έγινε και με την Πολωνία και Ουγγαρία πρόσφατα. Μόνο που πρέπει να αποκτήσουμε την ωριμότητα να θέτουμε VETO όταν υπάρχει σοβαρό διακύβευμα για τα δικά μας συμφέροντα, και όχι να κάνουμε τα καλά παιδιά στις συνόδους κορυφής για να μην μας κακοχαρακτηρίσουν, γιατί έτσι δεν μας λογαριάζουν ποτέ. Στην επόμενη σύνοδο λοιπόν του Μαρτίου 2021 θα πρέπει πολύ προσεκτικά να δούμε πώς θα χρησιμοποιήσουμε VETO μαζί με την Κύπρο και όσες άλλες χώρες μπορούμε να πείσουμε (π.χ. Γαλλία Αυστρία, Λουξεμβούργο, Βέλγιο, Ολλανδία) για αυστηρότερες κυρώσεις στην Τουρκία, αν επιμείνουν για έγκριση ευνοϊκών ρυθμίσεων επί θεμάτων της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας με την ΕΕ [9], γιατί αυτός είναι ένας έμμεσος αλλά πολύ σθεναρός τρόπος χρηματοδότησης της εύθραυστης οικονομίας της όπως πολύ διεξοδικά έχει παρουσιάσει η δημοσιογράφος Κύρα Αδάμ σε πολλά πρόσφατα άρθρα της.

8.   Πολλές σημαντικές προσωπικότητες, γνώστες και αναλυτές της πολιτικό-στρατιωτικής κατάστασης στην περιοχή μας, αλλά και της διεθνούς γεωπολιτικής σκακιέρας, έχουν πολύ καθαρά διαμηνύσει σε όλους τους τόνους, ότι σε ενδεχόμενο επεισοδίου ή και πολέμου με την Τουρκία θα είμαστε μόνοι μας. Πρέπει λοιπόν να καταλάβουμε ότι πρέπει πρώτα απ’ όλα να βασιζόμαστε στις δικές μας δυνάμεις, με τις οποίες πρέπει να εξασφαλίσουμε όσο ταχύτερα γίνεται την σκληρά και ήπια ισχύ μας, απ’ οπουδήποτε είναι δυνατόν την δεδομένη χρονική περίοδο, χωρίς αναστολές και φοβικά σύνδρομα, γιατί όλοι οι κατ’ όνομα Εταίροι και Σύμμαχοί μας, πρωτίστως ενδιαφέροντα για τα δικά τους συμφέροντα και πρακτικά αδιαφορούν για τα δικά μας, περιοριζόμενοι σε συνεχείς υποσχέσεις, αναβολές και ωραία λόγια, που δυστυχώς όμως κάθε φορά καταλαβαίνουμε εκ των υστέρων ότι δεν έχουν πραγματικό αντίκρισμα.

9. Βέβαια κάποιος μπορεί να πει ότι «ωραία μας τα λέτε, αλλά κατόπιν εορτής» και ως ένα σημείο μπορεί να έχει και δίκαιο. Όμως η ανάλυση και τα συμπεράσματα που μπορεί να βγάλει ένας απλός πολίτης όπως ο υπογράφων, θα έπρεπε να είναι πρόδηλα εδώ και καιρό από τις Κυβερνητικές Υπηρεσίες που τόσα μέσα έχουν στη διάθεσή τους, αρκεί να γίνεται η μελέτη και η εκμετάλλευση των διαθεσίμων στοιχείων στην ώρα τους. Δεν θα διαφωνήσουμε επίσης στο γεγονός ότι η απραξία τουλάχιστον των τελευταίων ετών σε σοβαρά θέματα όπως τα Ελληνοτουρκικά, η ΕΕ, η Οικονομία και πρόσφατα ο κορωνοιός, έχουν δημιουργήσει ένα ολόκληρο βουνό απαιτήσεων για την σημερινή Κυβέρνηση που πρέπει να διαχειριστεί άμεσα και ταυτόχρονα, το οποίο ομολογουμένως δεν είναι καθόλου εύκολο εγχείρημα. Όμως η κοινοβουλευτική της δύναμη και η εμπιστοσύνη που συνεχίζει να απολαμβάνει από τους πολίτες, την υποχρεώνουν να πάρει τις δύσκολες αποφάσεις που χρειάζονται στον ελάχιστο δυνατό χρόνο ΜΟΝΗ ΤΗΣ, αν θέλει να μείνει στην Ιστορία!

 

Υποπτέραρχος (ΜΑ) ε.α. Δημήτριος Μ. Πετρίδης (22ας ΣΜΑ, τάξη 1974)

Μηχανολόγος Μηχανικός Πανεπιστημίου Πατρών (1981)

Αεροναυπηγός Μηχανικός US NAVAL Postgraduate School (1986)

Εκπρόσωπος Ελλάδος στο Δ.Σ της NAMSA (νυν NSPA 2001-2004)

Aviation Programme Manager NATO Support & Procurement Agency (NSPA 2009-2017)

Μέλος Αεροπορικής Ακαδημίας Ελλάδος (ΑΑΚΕ), Επιστημονικού Συλλόγου Μηχανικών Αεροπορίας (ΕΣΜΑ), Συνδέσμου Αποφοίτων Σχολής Ικάρων (ΣΑΣΙ), Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ) & Κιβωτού Ολιστικής Παιδείας Ε.Δ

Μέλος ΔΣ Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Στρατιωτικών (ΠΟΣ)

 

Ο Ερντογάν δορυφόρος της Γερμανίας στο Καύκασο;

 

Ένα ποίημα που απήγγειλε ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο Αζερμπαϊτζάν, προκάλεσε διένεξη ανάμεσα στη χώρα του και το Ιράν, το οποίο κατηγόρησε την Άγκυρα ότι υπονομεύει την εδαφική του ακεραιότητα. Αυτό από μόνο του σαν γεγονός δείχνει άστοχο, αλλά ο Ερντογάν δεν κάνει τίποτα στη τύχη.  Δημιουργούνται εύλογα ερωτήματα σε όλους όσους παρακολουθούν την τουρκική εξωτερική πολιτική. Είναι τουρκικός μεγαλοϊδεατισμός  ή οφειλόμενα γραμμάτια προς την στήριξη των Γερμανικών συμφερόντων; Μήπως ο Τούρκος πρόεδρος λειτουργεί ως πολιορκητικός κριός της Γερμανίας στη περιοχή;

 

Ας δούμε πρώτα ποίος είναι ο αναβαθμισμένος ρόλος της Γερμανίας τα τελευταία χρόνια. Η χώρα αυτή επιδιώκει να οδηγήσει την ΕΕ υπό την ηγεσία της, ενισχύοντας την στρατιωτική παρουσία της ΕΕ στο ΄΄κλινικά νεκρό’’ ΝΑΤΟ, γεγονός που θα της επιτρέψει να επιβάλει την δικιά της πολιτική αλλά και παρουσία ως περιφεριακή δύναμη, από την Β.Αφρική (Sahal), στη Μεσόγειο, Μέση Ανατολή τον Καύκασο έως και τις τέως ρωσικές δημοκρατίες. Επιδιώκει να αποκτήσει τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων στη παγκόσμια σκακιέρα της διπλωματίας. Όχι μόνη, γιατί γνωρίζει ότι αυτό θα επαναφέρει αναμνήσεις που δεν την ευνοούν, αλλά μαζί με τις Η.Π.Α.  

 Στις 3 Δεκ 2020, το Ισραήλ παραλαμβάνει την πρώτη από τις 4 υπερσύχρονες Γερμανικές κορβέτες, οι οποίες είναι εξοπλισμένες  με πυραυλικά και αντιβαλλιστικά συστήματα, αντιαεροπορικούς & anti-ship πυραύλους, τορπίλες και μία αναβαθμισμένη εξέδρα για τα νέα επιθετικά ελικοπτέρα του Ισραήλ. Με το υπάρχον anti-ship δόγμα, οι πύραυλοι των επιθετικών ελικοπτέρων είναι το πλέον αποτελεσματικό όπλο κατά των εχθρικών πλοίων. Ο αρχηγός του ισραηλινού στρατού,  αντιστράτηγος Aviv Kohavi, τις αποκάλεσε μία από τις πιο προηγμένες πολεμικές μηχανές στον κόσμο, οι οποίες δίνουν πολύ σοβαρά πλεονεκτήματα στις ναυτικές δυνάμεις του Ισραήλ. Το συμπέρασμα είναι ότι η Γερμανία εξοπλίζει και μεταφέρει τεχνογνωσία στον ορκισμένο εχθρό του Ιράν. 

 

Στις 8 Δεκεμβρίου ο υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας Sergey Lavrov,  σε ένα λόγο του στη Μόσχα ανέφερε ότι η Δύση τελευταία προωθεί ένα μονοπολικό διεθνές σύστημα. Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι η Ευρώπη ενώ φλέρταρε με την ιδέα να είναι ένας από τους πόλους του πολυπολικού διεθνούς συστήματος τώρα τελευταία απομακρύνεται από την ιδέα αυτή εξ αιτίας της Γερμανίας. Κατηγόρησε ευθέως τη Γερμανία ότι με τη πρόσφατη πολιτική της διεκδικεί την πλήρη ηγεσία της ΕΕ και υπενόησε ότι ανατρέπει τις υπάρχουσες ισορροπιες και προσπαθεί να επαναφέρει το παλαιό καθεστώς αλλά με αναβαθμισμένο δικό της ρόλο.

Πραγματικά, μετά την έξοδο της Μεγάλης Βρετανίας από την ΕΕ και την παράλυση της Γαλλίας εξαιτίας της εσωτερικής της κρίσης , η Γερμανία έχει καταλάβει ότι είναι η ώρα να αναλάβει την ηγεσία της ΕΕ. Το ανησυχητικό σημείο είναι ότι υπάρχει εκ μέρους της Μέρκελ μία επιθετική επιστροφή στην στρατικοποίηση λόγω της στρατιωτικής σύμπτυξης της Αμερικής. Αυτό φαίνεται και από την δήλωση της γερμανίδας υπουργού άμυνας Annegret Kramp-Karrenbauer η οποία ανήγγειλε τον Νοέμβριο, μεγάλη αύξηση σε στρατιωτικές δαπάνες παρά την κρίση της πανδημίας. Πέρυσι μάλιστα είχαν παρουσιάσει πάλι αύξηση κατά 10%. Οι Γερμανοί έχουν βρει τον τρόπο και τους ¨ξενιστές¨ να προωθούν την πολεμική τους βιομηχανία, παρά τις απαγορεύσεις που έχουν.

Είδαμε την Γερμανία να συμμετέχει ισότιμα, σε διπλωματικές πρωτοβουλίες πυρηνικών χωρών όπως διακήρυξη των Ε3 Αγγλίας-Γαλλίας–Γερμανίας στις 7 Δεκεμβρίου, γεγονός που δημιούργησε πολλές απορίες. Σε μία συνέντευξή στις αρχές του μήνα στο Der Spiegel, o Γερμανός ΥΠΕΞ  Heiko Maas είπε, “Μία επιστροφή στην προηγούμενη συμφωνία (2015 Iran nuclear) δεν μας καλύπτει. Θα είναι ένα είδος αναβαθμισμένης συμφωνίας η οποία είναι στη σφαίρα του ενδιαφέροντός μας. Έχουμε καθαρές προσδοκίες από το Ιράν: ΟΧΙ πυρηνικά όπλα, αλλά όχι και στο πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων που απειλούν όλη τη περιοχή.  Το Ιραν πρέπει να παίξει ένα διαφορετικό ρόλο στη περιοχή. Εμείς χρειαζόμαστε αυτή την συμφωνία γιατί δεν εμπιστευόμαστε το Ιράν. Έχω ταυτόσημες απόψεις με τον Άγγλο και Γάλλο ομολόγους μου στο θέμα αυτό.”

Η γερμανική διπλωματία γνωρίζει ότι το Ιράν δεν θα αποκτήσει σύντομα πυρηνικά όπλα (ενώ εκείνη θα επιθυμούσε να αποκτήσει πυρηνικά για τη χώρα της) αλλά το παρουσιάζει ως απειλή για να προκαταβάλει Αμερικανικές πρωτοβουλίες στη κατεύθυνση κυρώσεων εναντίον του.  Ένα ισχυρό Ιραν στην περιοχή εμποδίζει τα μελλοντικά επεκτατικά σχέδια του Βερολίνου στις περιοχές που συνορεύουν με τη χώρα αυτή, στους τομείς ενέργειας και εμπορίου. Η Γερμανία δεν έκρυψε το αυξημένο ενδιαφέρον της για την ‘’αρμενική οδό’’ δηλαδή την αρτηρία Βόλγα- Κασπίας.

Είναι αυτονόητο ότι το Βερολίνο δεν ενεργεί “με καλή πίστη”. Είναι γνωστή η αντιφατική ενεργειακή του πολιτική και η προσπάθειά να εξασφαλίσει την τροφοδοσία της χώρας με αέριο που δεν θα επηρεάζεται από την Ρωσία, ενώ από την άλλη μεριά ενθαρρύνει ενεργά την ολοκλήρωση του αγωγού Nord Stream 2 στη Βαλτική παρά τις αμερικανικές κυρώσεις για μηνα μεταφέρθει αέριο από τη Ρωσία.

Η Μόσχα ισχυρίζεται ότι έχει αποδείξεις που αποδεικνύουν ότι οι ‘’ έγχρωμες’’ επαναστάσεις στην περιφέρειά της (π.χ Μίνσκ) έχουν εκπονηθεί από τις ΗΠΑ και τις συμμάχους της στη Κεντρική Ευρώπη (εννοεί την Γερμανία) – Η Πολωνία, οι Βαλτικές χώρες και η Γεωργία ενεργούν σύμφωνα με τις εντολές που τους έχουν καθορίσει. Άρα τα γερμανικά συμφέροντα στη περιοχή είναι υπαρκτά και εστιάζονται στο να περιορίσουν την ρωσική παρουσία στο Νότιο Καύκασο και να αυξήσουν εμπορικές-ενεργειακές συμβάσεις.

Ο Νότιος Καύκασος όμως θεωρείται και για τους Ιρανούς χώρος πολιτιστικού και ιστορικού στρατηγικού βάθους. Κατά τη πρόσφατη κρίση το Ιράν προσπάθησε να μην υπάρξει αλλαγή συνόρων και ιδιαίτερα να μην επηρεαστούν οι εμπορικές διαδρομές μεταξύ των χωρών.  Το τελευταίο που θα ήθελε η Τεχεράνη θα ήταν μία γενίκευση (spillover) του πολέμου. Το Ιράν έχει φιλικές σχέσεις με την Αρμενία, Αζερμπαιτζάν και την Γεωργία. Εχει οικονομικές συμφωνίες ιδιαίτερα στην ενέργεια οι οποίες θα επλήττοντο αν ο πόλεμος συνεχιζόταν. Άρα ο στόχος της Γερμανίας είναι και ο περιορισμός της Ιρανικής παρουσίας και αυτό το πετυχαίνει είτε με την ισχυροποίηση της παρουσίας του Ισραήλ που εξοργίζει την Τεχεράνη, είτε με την χρήση του Ερντογάν ως αποσταθεροποιητή.

Για να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα αν πράγματι η αποσταθεροποίηση στη περιοχή ήταν ευσεβής στόχος της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, γερμανική μυστική διπλωματία ή και τα δύο, θα πρέπει να εξετάσουμε και την τουρκική στρατηγική προσέγγιση για τον Νότιο Καύκασο.

Η Τουρκία είναι άμμεσος γείτονας στη περιοχή του νότιου Καυκάσου και έχει κοινή ιστορία με τις χώρες που ευρίσκονται εκεί, λόγω της οθωμανικής  αυτοκρατορίας που είχε κατακτήσει τα εδάφη αυτά. Με την παλαιά πολιτική Νταβούσογλου “όχι προβλήματα με τους γείτονες”, κατάφερε να φτιάξει ενεργειακούς αγωγούς που περνούν από το έδαφός της και να μεταφέρουν καύσιμο από τη Κασπία. Κατάφερε να γίνει ενεργειακός κόμβος και να αναπτυχθεί η οικονομία της. Με την τωρινή πολιτική ¨Μόνο προβλήματα με τους γείτονες¨ κατάφερε να απομονωθεί. Δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι χώρες περιμετρικά της Τουρκίας και στη Μέση Ανατολή έχουν κάνει συμμαχίες μεταξύ τους, απομονώνοντας την και πολλές από αυτές να έχουν βγάλει τα προιόντα της από τα ράφια των σούπερ-μάρκετ.

 Οι Τούρκοι έχουν μεγάλη παράδοση στη διπλωματία από την εποχή της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Άρα κάτι άλλο συμβαίνει. Η εκτίμηση είναι ότι εκτελούν κρυφή ατζεντα στα πλαίσια μυστικής διπλωματίας, σε ένα πολιπολικό διεθνές περιβάλλον, με απώτερο στόχο την καθολική αποδοχή της  ως περιφεριακή δύναμη και ενδεχομένως την καθιέρωσή της ως μόνιμο μέλος του συμβουλίου ασφαλείας του ΟΗΕ.

Μέσα σε αυτό το διεθνές γεωπολιτικό περιβάλλον βλέπουμε  την Τουρκία να προσπαθεί να αποσταθεροποιήσει την περιοχή του Καυκάσου, με κίνδυνο να δημιουργηθεί spillover (επέκταση) στην ευρύτερη περιοχή.  Βλέπουμε τον Ερντογάν να προκαλεί τους Πέρσες με συμβολικό τρόπο τη στιγμή που γνωρίζει ότι υπάρχουν αμοιβαίες διεκδικήσεις εδαφών. Είναι μάλιστα παράξενο το γεγονός διότι οι σχέσεις των δύο χωρών ήταν πολύ φιλικές ιδίως μετά τη συμφωνία του ‘’Abraham Accord’’.  Γιατί ο Ερντογάν να κάνει τέτοιο λάθος ή μήπως το έκανε σκόπιμα;

Αναλυτές εκτιμούν ότι οι Τούρκοι είναι εκνευρισμένοι με τους Ρώσους και τους Ιρανούς γιατί  ‘’τους πέταξαν έξω’’ από την ειρηνευτική διαδικασία στο Ναγκόρνο – Καραμπάχ.  Η επίσκεψη του Ιρανού υφυπουργού εξωτερικών και οι θέσεις που εκφράστηκαν από τον Javad Zarif στη τριμερή σύσκεψη στα πλαίσια εξεύρεσης λύσης για τον πόλεμο Αρμενίας-Αζερμαιτζαν, ήταν καθοριστική, διότι ο Πούτιν υιοθέτησε το σχέδιο της Τεχεράνης που απέκλειε τη συμμετοχή της Άγκυρας στην ειρηνευτική δύναμη και απέτρεπε την ανάμειξη του Minsk Group / ΟΑΣΕ για λόγους περιφερειακής ασφάλειας και σταθερότητας.

Δεν είναι επαρκής αυτή η εξήγηση για τους διπλωμάτες παρότι, ο τουρκικός θυμός είναι ένα από τα μειονεκτήματα της φυλής.  Παρόμοια περίπτωση  και η δήλωση του Ερντογάν στη συνέλευση του ΟΗΕ για το Κασμίρ, για να στηρίξει το Πακιστάν.  Το spillover δεν εξυπηρετεί την Τουρκία. Η Τουρκία θέλει να αναπτύξει οικονομικούς της πόρους και να την αποδεχθούν ώς μεγάλη δύναμη. Αυτοί που οφελούνται από την διατήρηση της έντασης στη περιοχή, είναι αυτοί που έχουν τα μεγαλύτερα οφέλη, και ένας από αυτούς είναι η αναβαθμισμένη Γερμανία. Το φαινόμενο της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής δημιουργεί ερμηνίες τύπου “Rashomon” και αυτό εξηγείται μόνο με την ύπαρξη μυστικών διαβουλεύσεων, χαρακτηριστικό της Γερμανίας εξωτερικής πολιτικής. Το ίδιο αναγράφει και  ο γερμανικός τύπος, ο οποίος κατηγορεί τη Μέρκελ ότι απέτυχε  να οδηγήσει την ΕΕ ως διαμεσολαβιτή στην εξεύρεση λύσης του πρόβληματος στο Ναγκόρνο Καραμπάχ λόγω της μυστικής διπλωματίας της.

Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουμε ακούσει από την Άγγελα Μέρκελ αλλά και από τον Αμερικανό πρόεδρο Τράμπ να αναφέρονται στην σπουδαιότητα της συμμαχίας με τη Τουρκία και τον ρόλο που διαδραματίζει στη περιοχή ως εκφραστής των συμφερόντων της Δύσης. Την εξυμνούν  για βοήθειά της στην ανάσχεση των προσφύγων, τη στιγμή που η Ελλάδα φιλοξενεί ένα εκατομύριο πρόσφυγες. Το Ελληνικό θέμα είναι ακόμα μία απόδειξη της υπακοής του Ερντογάν στη γερμανική καγκελάριο. Ενδεχόμενη σύρραξη με την Ελλάδα θα την αποφύγει γιατί θα οδηγήσει σε προσφυγικό κύμα που θα καταλήξει στη Γερμανία.

Με βάση τα παραπάνω η ελληνική εξωτερική πολιτική ίσως θα πρέπει να εκπονήσει στρατηγική  τύπου ‘’διαίρει και βασίλευε’’ για το δίπολο Γερμανίας-Τουρκίας, αντιγράφοντας κλασικές βρετανικές μεθόδους. Θα βοηθούσε περισσότερο η προσπάθειά μας να έχει κέντρο βάρους τις ΗΠΑ και τις περιφερειακές συμμαχίες και λιγότερο την ΕΕ.  Πολιτικές που ικανοπούν συναισθηματικά την κοινή γνώμη με μισές αλήθειες και παλληκαρισμούς που αργότερα θα τις βρούμε μπροστά μας, έφθασε ο χρόνος να εκλείψουν.

Θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στο θέμα της μουσουλμανικής μειονότητας που είναι η αχίλλειος πτέρνα μας σε ενδεχόμενη διεθνοποίηση του προβλήματος και να θυμόμαστε ότι η Γερμανία στο πρόσφατο παρελθόν μας έχει αποδείξει ότι το γνωρίζει πολύ καλά και ενδεχομένως θα το χρησιμοποιήσει αν χρειαστεί να μας πιέσει μέσω της έκθεσης του Ύπατου Εκπρόσωπο για την Εξωτερική Πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ  τον επόμενο Μάρτιο.

«Ελληνοτουρκικά: Κίνδυνος στρατηγικού αδιεξόδου για τη χώρα.»

Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ

 

Γεγονότα και εξελίξεις στο διάστημα

Από 16 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2020 έως 5 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2020

 

Του Αντιστρατήγου ε.α. Χ.ΜΟΥΣΤΑΚΗ

Επίτιμου Διοικητή 1ης Στρατιάς

 

1. ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

     α. Κύπρος

         Στις 9 Οκτωβριου η Τουρκία, παραβιάζοντας τις αποφάσεις του Σ.Α. ΟΗΕ, προέβη στο άνοιγμα των Βαρωσίων, εσπευσμένα , ως προεκλογικό δώρο προς τον, εκλεκτό του κ. Ερντογάν, κ. Τατάρ που το είχε στο προεκλογικό του πρόγραμμα.

         Στις 18 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκαν οι προεδρικές εκλογές στο ψευδοκράτος , τις οποίες κέρδισε ο κ. Τατάρ, που δήλωσε αμέσως, ότι ψηφίστηκε για να αναζητήσει τη λύση των δύο κρατών.

         Στις 4 Νοεμβρίου συναντήθηκαν οι κύριοι Αναστασιάδης και Τατάρ όπου διαπιστώθηκε η διαφορά απόψεων.

         Στις 16 Νοεμβρίου ο κ. Ερντογάν επισκέφθηκε το «ψευδοκράτος», όπου, συμμετείχε στις εορταστικές εκδηλώσεις για την επέτειο της ανακηρύξεώς του και σε φιέστα στα Βαρώσια. Εκεί ανακοίνωσε την πρόθεσή του για άνοιγμα της Αμμοχώστου υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση διευκρινίζοντας, ότι μπορεί να επιστρέψουν κι όσοι από τους ελληνοκύπριους ιδιοκτήτες αποδέχονται την τουρκοκυπριακή διοίκηση. Τάχθηκε δε για μία ακόμη φορά υπέρ της λύσεως των δύο κρατών.

        Την 12 Δεκεμβρίου βρέθηκε στην Κύπρο η ειδική απεσταλμένη του γ.γ. ΟΗΕ κ. Λουτ, όπου συναντήθηκε με τον κ. Αναστασιάδη , ο οποίος δήλωσε ότι δέχεται να συμμετάσχει σε μία άτυπη συνάντηση υπό την αιγίδα του γ.γ. ΟΗΕ και ότι είναι έτοιμος για τη συνέχιση των συνομιλιών από το σημείο που διακόπηκαν το καλοκαίρι του 2017 στο Κρας Μοντάνα, καθώς και με τον κ. Τατάρ, ο οποίος ζήτησε σε τυχόν συνομιλίες να συζητηθεί η λύση των δύο κρατών.

Ο κ. Ερντογάν, προκειμένου να σύρει την Κύπρο σε διάλογο για τη λύση των δύο κρατών, θα επιδιώξει την αναγνώριση του ψευδοκράτους από το Αζερμπαϊτζάν, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές, τη Σομαλία και την Γκάμπια και τη λειτουργία του σύμφωνα με το «μοντέλο Ταϊβάν» που σημαίνει ότι, θα μπορεί να έχει εμπορικές σχέσεις και με τις χώρες που δεν το αναγνωρίζουν. Από την πλευρά τους η Κύπρος και η Ελλάδα εκτιμούν ότι ο κ. Ερντογάν θα αναγκαστεί να αλλάξει στάση, υπό την απειλή των κυρώσεων και την υποστήριξη του κ. Μπάιντεν, ο οποίος έχει ταχθεί υπέρ της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας και για αυτό αρνούνται τη συζήτηση για οποιαδήποτε άλλη λύση. Αν και οι δύο πλευρές εμμείνουν στις θέσεις τους, υπάρχει  κίνδυνος  ο γ.γ. ΟΗΕ να κηρύξει άκαρπη τη διαδικασία, ελλείψει «σημείου εκκίνησης», οπότε θα λυθούν και τα χέρια του κ. Ερντογάν για να δρομολογήσει ακόμη και την ενσωμάτωση του ψευδοκράτους στην Τουρκία.

          Η Τουρκία συνεχίζει τις γεωτρήσεις, αγνοώντας τις απειλές της Ε.Ε. για κυρώσεις και θα συνεχίσει απτόητη, όσο δεν έχει επιπτώσεις για τις παράνομες ενέργειές της. Η Τουρκία δεν παίρνει από λόγια, μόνο από πράξεις καταλαβαίνει, όπως δήλωσε κι ο κ. Μακρόν.

 

      β. Ελληνοτουρκικές Σχέσεις

          (1) Τουρκικές Προκλήσεις

          Η Τουρκία , αντιδρώντας για την απόφαση της Συνόδου κορυφής που της έδωσε προθεσμία μέχρι το Δεκέμβριο για να σταματήσει τις προκλήσεις και να συμμορφωθεί με τη διεθνή νομιμότητα, τορπίλισε την προσπάθεια της κ. Μέρκελ για διερευνητικές συνομιλίες κι έβγαλε στις 11 Οκτωβρίου και πάλι το Oruc Reis, που είχε αποσύρει στην Αττάλεια στις 12 Σεπ για έρευνες, οι οποίες συνεχίστηκαν με διαδοχικές ΝΑΥΤΕΧ μέχρι τις 29 Νοεμβρίου, οπότε απεσύρθη και πάλι στην Αττάλεια.

          Στις 20 Οκτωβρίου και στις 27 Νοεμβρίου. Το Oruc Reis εισήλθε μέχρι τα 7 μίλια στην υφαλοκρηπίδα του Καστελόριζου, όπου βρήκε παρατεταγμένο τον ελληνικό στόλο κι ανέκρουσε πρύμναν.

          Στις 18 Οκτωβρίου η τουρκική βουλή ψήφισε νόμο με τον οποίο επεκτείνετο ο χώρος της ευθύνης της Τουρκίας για έρευνα και διάσωση στα όρια της «Γαλάζιας Πατρίδας». Την ενέργεια αυτή ακύρωσε στην πράξη, κατόπιν αντιδράσεων της Ελλάδας, ο Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) με δήλωσή του στις 3 Νοεμβρίου, ότι δεν αποδέχεται αλλαγή στα ισχύοντα όρια και τις αρμοδιότητες για έρευνα και διάσωση της περιοχής.

          Στις 22 Νοεμβρίου ο κ. Ερντογάν, βλέποντας τη σκλήρυνση των ηγετών της ΕΕ, τους οποίους αποκάλεσε ναζιστές και φοβούμενος την επιβολή κυρώσεων το Δεκέμβριο, έκανε στροφή και κάλεσε την ΕΕ σε συνομιλίες για τη μελλοντική συνεργασία με την Τουρκία. Απέστειλε μάλιστα τον εκπρόσωπό του κ. Καλίν στις Βρυξέλλες προκειμένου να πείσει τα ηγετικά της στελέχη ότι τυχόν κυρώσεις θα είναι αναποτελεσματικές και για να πιέσουν την Ελλάδα να προσέλθει σε διάλογο χωρίς προϋποθέσεις κι όχι μόνο για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ, όπως έχει αποδεχτεί η Σύνοδος Κορυφής στις 2 Οκτωβρίου.

           Η Τουρκία διαμαρτυρήθηκε έντονα για τον έλεγχο, που πραγματοποιήθηκε στις 22 Νοεμβρίου σε τουρκικό εμπορικό που κατευθύνετο στη Λιβύη, από γερμανούς  κομάντος στα πλαίσια της αποστολής «Ειρήνη» για την τήρηση του εμπάργκο όπλων. Κατηγόρησε δε την Ελλάδα, εκ του λόγου ότι επικεφαλής της επιχείρησης είναι έλληνας ναυάρχος, ότι προσπαθεί να σαμποτάρει τα ευρωπαϊκά βήματά της.

           Στις 30 Νοεμβρίου η Τουρκία με τρεις ΝΑΥΤΕΧ, ζήτησε την αποστρατικοποίηση των Ψαρών, της Λήμνου, του Αϊ Στράτη, της Μυτιλήνης, της Τήλου και της Χάλκης.

           Από 30 Νοεμβρίου έως 6 Δεκεμβρίου διεξήχθη η άσκηση «ΜΕΔΟΥΣΑ» με τη συμμετοχή της Ελλάδας, της Κύπρου, της Αιγύπτου, της Γαλλίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ). Αυτή προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις της Τουρκίας, που κατηγόρησε τις πέντε χώρες ότι κλιμακώνουν την ένταση στην Αν. Μεσόγειο.

           Η κίνηση του κ. Ερντογάν αποτελεί ελιγμό για να αποφύγει τις κυρώσεις και να κερδίσει χρόνο μέχρις ότου διευκρινισθεί η στάση που θα τηρήσει ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ κ. Μπάιντεν ,οπότε και θα επανέλθει , αν δεν καταφέρει να σύρει την Ελλάδα σε διάλογο με τους δικούς του όρους, δριμύτερος. Στην περίπτωση αυτή θα στείλει το γεωτρύπανο ΓΙΑΒΟΥΖ για γεωτρήσεις εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας προκειμένου να προκαλέσει τη δυναμική αντίδραση της Ελλάδας και να της χρεώσει την ευθύνη. Με τις συνεχείς δε προκλήσεις  στην Ελλάδα για διάλογο, που είναι προσχηματικές , προσπαθεί να την εκθέσει ως αδιάλλακτη στους ευρωπαίους και τον κ. Μπάιντεν.

           Η Ελλάδα δεν πρέπει να εναποθέτει τις ελπίδες της , ούτε στις κυρώσεις τις ΕΕ, που αν επιβληθούν δεν θα αναγκάσουν τον κ. Εντοργκάν να κάνει πίσω ,γιατί αυτό θα τον εκθέσει στο εσωτερικό της Τουρκίας και θα σημάνει το τέλος του, ούτε στον κ. Μπάιντεν, λόγω των προεκλογικών του εξαγγελιών, γιατί αυτές, όπως έχει δείξει η ιστορία, αλλάζουν μετά την ανάληψη της διακυβερνήσεως και υποτάσσονται στα συμφέροντα της Αμερικής.

          Γι’ αυτό η Ελλάδα πρέπει να στηρίζεται στις δυνάμεις της, εξασφαλίζοντας αξιόπιστη αποτροπή δια της ανυψώσεως του φρονήματος του λαού και της περαιτέρω ενισχύσεως των Ενόπλων Δυνάμεων.

         (2) Ελληνική Αντίδραση

               Η Ελλάδα αποφεύγοντας την παγίδα της Άγκυρας, να την παρασύρει σε δυναμική αντίδραση:

• Συνέχισε το δρόμο της διπλωματίας και κατάφερε σε μεγάλο βαθμό να πείσει το σύνολο σχεδόν της Διεθνούς  Κοινότητος για την προκλητικότητα της Τουρκίας και την παραβίαση της διεθνούς νομιμότητος.
  • Απέδειξε την προσήλωσή της στο Διεθνές Δίκαιο με την υπογραφή συμφωνιών με Ιταλία κι Αίγυπτο για την χάραξη της ΑΟΖ και με την Αλβανία για Δ.Δ. της Χάγης για το ίδιο θέμα.
  • Πίεσε την ΕΕ για την αναστολή της τελωνειακής ένωσης με την Τουρκία και ζήτησε την αναστολή της παραδόσεως πολεμικού υλικού από τα κράτη μέλη. Μάλιστα ο κ. Δένδιας με συνέντευξή του στις 27 Νοεμβρίου άσκησε κριτική στην Γερμανία για την διστακτικότητά της να της επιβάλει κυρώσεις . [Στάση ΕΕ και αντιδράσεις Ελλάδος ως παράγραφος 1β(3)].
  • Επέκτεινε και εμβάθυνε και στον αμυντικό τομέα τις τριμερείς συνεργασίες (3+1) με Κύπρο, Ισραήλ, Αίγυπτο και ΗΠΑ.
  • Σύνηψε αμυντική συμφωνία με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) και βρίσκεται σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες σε συζητήσεις με την Ινδία, που και αυτή όπως και τα ΗΑΕ είναι σε αντιπαλότητα με την Τουρκία, για την σύναψη νέας τριμερούς (Ελλάς-ΗΑΕ-Ινδία) με την συμμετοχή και των ΗΠΑ.

 

         (3)  Στάση ΕΕ

                Στις 2 Οκτωβρίου η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ αποφάσισε να μην επιβάλει κυρώσεις στη Τουρκία και να της δώσει χρόνο μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής στις 10-11 Δεκεμβρίου 2020 για να συμμορφωθεί. Στη λήψη της αποφάσεως συνέβαλε η απόσυρσή του Oruc Reis και η προσχηματική της δήλωση ότι ήταν έτοιμη να ορίσει ημερομηνία για την έναρξη διερευνητικών επαφών.

                Η Τουρκία όχι μόνο δεν συμμορφώθηκε, αλλά απέστειλε και πάλι το Oruc Reis στην Αν. Μεσόγειο για έρευνες και προέβη σε μια σειρά προκλήσεων, όπως στην  παράγραφο 1β(1).

                Εν όψει της Συνόδου Κορυφής στις 10-11 Δεκεμβρίου η Τουρκία άρχισε και πάλι τις κινήσεις εντυπωσιασμού. Απέσυρε το Oruc Reis και καλεί την Ελλάδα σε διερευνητικές επαφές πριν την Σύνοδο και την κατηγορεί γιατί αρνείται. Παράλληλα έκανε και άνοιγμα στην ΕΕ, που την πιέζει για την επαναφορά του κράτους δικαίου, δηλώνοντας ότι θα προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις στους τομείς της δικαιοσύνης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ότι η θέση της είναι στην Ευρώπη.

                Η Ελλάδα, έχοντας και την υποστήριξη του κ. Μακρόν, έχει επιδοθεί σε μία τεράστια προσπάθεια για να πείσει τους ευρωπαίους ότι έχουν εξαντληθεί όλα τα περιθώρια επιείκειας προς την Τουρκία, ότι οι κινήσεις της είναι προσχηματικές και ότι πρέπει να της επιβληθούν άμεσα κυρώσεις στις οποίες να περιλαμβάνονται το εμπάργκο όπλων και η αναστολή της τελωνειακής ένωσης ή κατ΄ ελάχιστον να αποφασιστεί η αυτόματη επιβολή κυρώσεων με συγκεκριμένο κατάλογο, αν η Τουρκία επαναλάβει τις προκλήσεις. Όσον αφορά δε στις διερευνητικές επαφές δεν συναινεί, και πολύ καλά πράττει, να ξεκινήσουν πριν από την Σύνοδο Κορυφής, όπως έγινε πριν την Σύνοδο της 2 Οκτωβρίου και χρησιμοποιήθηκε ως δικαιολογία για να αναβληθεί η επιβολή κυρώσεων, αλλά μετά από αυτήν και εφόσον τηρηθεί ένα μορατόριουμ τουλάχιστον 2 μηνών.

                 Η κ. Μέρκελ, όπως προκύπτει και από τις δηλώσεις της στις 30 Νοεμβρίου ότι οι κινήσεις της Τουρκίας είναι επιθετικές και προκλητικές αλλά της αξίζει σεβασμός για όσα έχει προσφέρει στον τομέα της μετανάστευσης με τη φιλοξενία 3 εκατ. Σύρων  προσφύγων, θα ταχθεί και πάλι υπέρ της αναβολής των κυρώσεων, με τη δικαιολογία ότι θα πρέπει να συντονιστούν οι ενέργειες της ΕΕ έναντι της Τουρκίας με αυτές των ΗΠΑ υπό τον κ Μπάιντεν και θα το επιτύχει.

                 Στις 3 Δεκεμβρίου ο Γερμανός πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος κ. Βέμπερ ζήτησε την άμεση επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία.

Η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ στις 10-11 Δεκεμβρίου, με τα μέχρι τώρα δεδομένα κι αν δεν αλλάξει κάτι δραματικά, θα αναβάλει και πάλι την επιβολή των κυρώσεων κι αν επιβάλει κάποιες θα είναι ήπιες και δεν θα συνετίσουν την Τουρκία.

                 

            (4) Στάση ΝΑΤΟ

                 Ο γγ του ΝΑΤΟ κ. Στόλντεμπεργκ τήρησε και εξακολουθεί να τηρεί ευμενή ουδετερότητα υπέρ της Τουρκίας. Στις 30 Νοεμβρίου και ενώ δεν είχε προβεί σε καταγγελία των κινήσεων της Τουρκίας για το Oruc Reis, δήλωσε ότι η απόσυρσή του θα βοηθήσει στην εκτόνωση της έντασης και ότι το ΝΑΤΟ θα συμβάλει με το μηχανισμό αποκλιμάκωσης που έχει συστήσει.

                 Την 1 Δεκεμβρίου ο απερχόμενος ΥΠΕΞ των ΗΠΑ κ. Πομπέο, μιλώντας στη Σύνοδο ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ κατηγόρησε την Τουρκία ότι με τις ενέργειες της υπονομεύει τη Συμμαχία, καθώς και το ΝΑΤΟ ότι δεν έχει ενεργοποιήσει το μηχανισμό αποκλιμάκωσης. Ανταπαντώντας ο Τούρκος ΥΠΕΞ κ. Τσαβούσογλου εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για τη στάση των ΗΠΑ, αναφέροντας ότι μόνον η Γερμανία είναι έντιμος διαμεσολαβητής.

                 Την 3 Δεκεμβρίου ο κ. Μπερνς πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα και σύμβουλος του κ. Μπάιντεν, δήλωσε ότι «Η Τουρκία έχει γίνει ένας μεγάλος πονοκέφαλος για το ΝΑΤΟ και τις χώρες της ΕΕ.».

                Την 3 Δεκεμβρίου ο γγ ΝΑΤΟ ανέφερε στο twitter ότι ο κ. Μακρόν, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν, του δήλωσε ότι τηρεί ίσες αποστάσεις στο θέμα της Τουρκίας, αλλά αμέσως τον διέψευσε πηγή της γαλλικής κυβέρνησης δηλώνοντας, ότι ο κ. Μακρόν του ανέφερε ότι πρέπει να ζητηθούν εξηγήσεις από την Τουρκία για τις ανησυχίες που έχει προκαλέσει στη Συμμαχία.

Ύστερα απ΄ όλα αυτά η Ελλάδα δεν πρέπει να περιμένει κάτι από το ΝΑΤΟ.

 

      γ. Σχέσεις με ΗΠΑ

          Οι σχέσεις των δύο χωρών είναι άριστες. Τόσο ο κ. Μπάιντεν όσο και το κατεστημένο, πλην του κ. Τραμπ, διάκεινται φιλικότερα προς την Ελλάδα απ΄ ότι προς την Τουρκία.

          Στις 27-30 Σεπτεμβρίου ο ΥΠΕΞ ο κ. Πομπέο, επισκέφθηκε την Ελλάδα, παραλείποντας την Τουρκία σε αντίθεση με τα ειωθότα, όπου σηματοδότησε το στρατηγικό ρόλο της Σούδας για τις ΗΠΑ και της Β. Ελλάδος ως κέντρου ενεργειακού σχεδιασμού τους, για την απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία. Μίλησε για περισσότερες αμερικανικές επενδύσεις και ενεργοποίηση των λιμένων Καβάλας και Αλεξανδρουπόλεως.

         Στις 29 Οκτωβρίου ο αμερικανικός στρατός ενημέρωσε τον Οργανισμό Λιμένος Αλεξανδρουπόλεως ότι το Μάρτιο του 2021 θα διέλθουν από αυτόν με προορισμό τη Ρουμανία για συμμετοχή στην άσκηση «Defence-21» 40.000 αμερικανοί στρατιώτες με άρματα, ΤΘ, Ε/Π και μεγάλο όγκο εφοδίων και πυρομαχικών.

        Στις 23 Σεπτεμβρίου ο αναπληρωτής ΥΠΕΞ κ. Μπίγκαν, σε ομιλία του στην Ουάσιγκτον, καταδίκασε απερίφραστα την Τουρκία για την προκλητική της πολιτική στην Αν. Μεσόγειο.

         Δυσφορία στην Ελλάδα προκάλεσε έγγραφο του ΥΠΕΞ προς το Κογκρέσο, στο οποίο αναφέρεται ότι δεν μπορεί να πάρει θέση για τις τουρκικές παραβιάσεις στο Αιγαίο, γιατί η Ελλάδα ενώ έχει χωρικά ύδατα μέχρι τα 6 νμ διεκδικεί εναέριο χώρο 10 νμ και γιατί δεν υπάρχουν καθορισμένα θαλάσσια σύνορα.

Αυτό αποτελεί μήνυμα ότι οι ΗΠΑ μπορεί να στηρίζουν την Ελλάδα, όπου συμπίπτουν τα συμφέροντά τους όπως στην Αν. Μεσόγειο, αλλά στις ελληνοτουρκικές διαφορές θα τηρούν ίσες αποστάσεις, γιατί δεν θέλουν να σπρώξουν την Τουρκία στην αγκαλιά της Ρωσίας.

      δ. Σχέσεις με Ρωσία

           Ο κ. Λαβρώφ κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα στις 26 Οκτωβρίου  δήλωσε ότι η Ελλάδα έχει δικαίωμα επεκτάσεως των χωρικών της υδάτων στα 12νμ, ενώ κι ο κ. Πούτιν έχει κατ΄ επανάληψη συστήσει στην Τουρκία να σταματήσει τις παράνομες ενέργειες στην Αν. Μεσόγειο.

Οι σχέσεις των δύο χωρών βρίσκονται σε τροχιά προσεγγίσεως, ύστερα από την ψυχρότητα που προκάλεσε η απέλαση ρώσων διπλωματών το 2018. Σε κάθε όμως περίπτωση ο κ. Πούτιν δεν θα παρέμβει υπέρ της Ελλάδος σε τυχόν σύγκρουση με την Τουρκία, λόγω της λυκοφιλίας με τον κ. Ερντογάν.

 

2. ΒΑΛΚΑΝΙΑ

     α. Αλβανία

          Στις 25 Σεπτεμβρίου η Αλβανία, κατ΄ απαίτηση του κ. Ερντογάν έκλεισε τα σχολεία, που ήλεγχε η Οργάνωση του ιμάμη κ. Γκιουλέν.

          Η Τουρκία εξέφρασε τη δυσφορία της για την συμφωνία Ελλάδος – Αλβανίας στις 20 Οκτωβρίου περί παραπομπής στο ΔΔ Χάγης της χάραξης της μεταξύ τους ΑΟΖ.

Ο κ. Ράμα πρόκρινε την ένταξη της Αλβανίας στην ΕΕ και γι΄αυτό δεν υπέκυψε στις πιέσεις του κ. Εντοργκάν. Σύντομα θα φανεί αν θα τιμωρηθεί γι΄αυτό, δεδομένης της επιρροής που ασκεί η Τουρκία στην Αλβανία.

    

    β. Σκόπια

         Στις 17 Νοεμβρίου η Βουλγαρία , όπως είχε προαναγγείλει, έθεσε ΒΕΤΟ στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων των Σκοπίων στην ΕΕ, λόγω των μεταξύ τους γλωσσικών και ιστορικών διαφορών.

Η Βουλγαρία δεν αναγνωρίζει τη «μακεδονική γλώσσα» και δεν αποδέχεται μακεδονική μειονότητα στο έδαφος της.

         Στις 26 Σεπτεμβρίου τα Σκόπια υπέβαλλαν αίτημα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο για την αναγνώριση της αυτοκέφαλης εκκλησίας των Σκοπίων, αλλά το Πατριαρχείο με ανακοίνωσή του στις 20 Οκτωβρίου την απέρριψε.

 

     γ. Σερβία – Κόσοβο

          Στις 6 Σεπτεμβρίου το ΥΠΕΞ της Τουρκίας αντέδρασε για την μεταφορά στα Ιεροσόλυμα της Σερβικής Πρεσβείας στο Ισραήλ και της αναγνωρίσεως του Ισραήλ από το Κόσοβο, που περιληφθήκαν στη μεταξύ τους συμφωνία, που υπέγραψαν στην Ουάσιγκτον, επί παρουσία του κ. Τραμπ.    

          Στις 6 Νοεμβρίου ο κατηγορούμενος για εγκλήματα πολέμου τέως Πρόεδρος του Κοσόβου, που παραιτήθηκε για να δικαστεί, μεταφέρθηκε στις εγκαταστάσεις του ΔΔ Χάγης. Οι ασχολούμενοι όμως με το θέμα πιστεύουν ότι θα αντιμετωπιστεί ευνοϊκά και δε θα καταδικαστεί.

      δ. Βουλγαρία

          Την 11 Οκτωβρίου η Βουλγαρία υπέγραψε αμυντική συμφωνία με τις ΗΠΑ.

          Την 12 Οκτωβρίου η Ρωσία απέλασε δύο Βούλγαρους διπλωμάτες ως αντίποινα για την απέλαση δύο Ρώσων διπλωματών από τη Βουλγαρία στις 24 Σεπτεμβρίου.

 

3.  ΤΟΥΡΚΙΑ

      α. Εσωτερική κατάσταση

           Συνεχίζονται οι διώξεις κατά αντιφρονούντων και πολιτικών αντιπάλων. Στις 26 Νοεμβρίου το δικαστήριο επέβαλε ποινή ισοβίων σε 337 στρατιωτικούς για συμμετοχή στο αποτυχημένο πραξικόπημα και από 16 Σεπτεμβρίου μέχρι σήμερα συνελήφθησαν 381 αξιωματικοί και πολίτες ως γκιουλενιστές και 641 Κούρδοι κατηγορούμενοι για συνεργασία με το ΡΚΚ.

          Στις 15 Νοεμβρίου ο γενικός εισαγγελέας ζήτησε την άρση της ασυλίας του αρχηγού της αντιπολιτεύσεως κ. Κιλιντζάρογλου για φιλοκουρδικές δηλώσεις και στις 16 Νοεμβρίου ο εισαγγελέας της Κωνσταντινουπόλεως ξεκίνησε έρευνα σε βάρος του δημάρχου κ. Ιμάμογλου, γιατί αντιδρά στο φαραωνικό έργο, που σχεδιάζει ο κ. Ερντογάν, της διανοίξεως διώρυγας παράλληλης προς το Βόσπορο.  

          Η εξέλιξη της πανδημίας βρίσκεται εκτός ελέγχου. Στις 25 Νοεμβρίου ο υπουργός υγείας δήλωσε ότι η κατάσταση βρίσκεται υπό έλεγχο, αλλά στις 29 Νοεμβρίου ο Ιατρικός Σύλλογος τον διέψευσε, αναφέροντας ότι η αύξηση των κρουσμάτων το Νοέμβριο αυξήθηκε κατά 300%, ενώ ο δήμαρχος της Κωνσταντινουπόλεως δήλωσε ότι οι νεκροί στην πόλη ξεπερνούν τους 400 την ημέρα, που είναι περισσότεροι απ΄ όσους ανακοινώνει η Κυβέρνηση για όλη τη χώρα.

Ο κ. Ερντογάν, κατηγορείται από την αντιπολίτευση ότι δίνει προτεραιότητα στην οικονομία έναντι της υγείας των πολιτών.

            Η οικονομία της χώρας βρίσκεται σε κατάρρευση. Η αντικατάσταση του Κεντρικού Τραπεζίτη και η εξαιτίας αυτής παραίτηση του υπουργού οικονομικών και γαμπρού του κ. Ερντογάν δεν κατάφεραν να αναστρέψουν την κατάσταση, ενώ κι οι επενδύσεις του Κατάρ, στο οποίο ο κ. Ερντογάν  πούλησε τα ασημικά της χώρας κατά την αντιπολίτευση, θα δώσει μικρή μόνον ανάσα. Προ αυτής της καταστάσεως ο κ. Ερντογάν, αλλά και λόγω της αδυναμίας της Ρωσίας και της Κίνας να τον βοηθήσουν, αναγκάστηκε να κάνει άνοιγμα προς την ΕΕ, προκειμένου να αποφύγει τις κυρώσεις και να εξασφαλίσει οικονομική ενίσχυση. Γι΄ αυτό εξήγγειλε μεταρρυθμίσεις στον τομέα της δικαιοσύνης και των ανθρώπινων δικαιωμάτων, για τις οποίες τον πιέζει από καιρό η ΕΕ. Τούρκοι όμως αναλυτές υποστηρίζουν ότι οι μεταρρυθμίσεις του κ. Ερντογάν είναι λόγια του αέρα, γιατί δεν είναι διατεθειμένος να παραιτηθεί από τις υπερεξουσίες, που απέκτησε με μεγάλο κόπο και ότι τις εξαγγέλλει μόνο και μόνο για να ξεγελάσει για μια ακόμη φορά την ΕΕ.

 

      β. Εξωτερική Πολιτική

          Ο κ. Ερντογάν άνοιξε και νέο πολεμικό μέτωπο στο Ναργκόνο Καραμπάχ παρά τις συστάσεις της διεθνούς κοινότητας για μη ανάμειξή του. (Λεπτομέρειες για όλα τα μέτωπα στις οικείες παραγράφους)

            Επίσης βρίσκεται σε αντιπαράθεση με όλους τους ηγέτες της Δύσεως, λόγω της αντιδράσεώς τους στις παράνομες και προκλητικές του ενέργειες. Χαρακτήρισε τους ηγέτες της ΕΕ ναζιστές, τον κ. Μακρόν ψυχοπαθή και τους αμερικανούς, πλην του κ. Τραμπ, ανόητους. Κάλεσε δε τους μουσουλμάνους να επιβάλλουν εμπάργκο στα γαλλικά προϊόντα, λόγω των μέτρων του κ. Μακρόν για τον περιορισμό του ακραίου ισλαμισμού. (Λεπτομέρειες στην παράγραφο 5β Γαλλία).

            Προέβη σε δοκιμή των ρωσικών πυραύλων S-400, αλλά ο κ. Τραμπ δεν ενέκρινε την επιβολή κυρώσεων που ζήτησε το Κογκρέσο. Απαντώντας δε σε όσους μίλησαν για κυρώσεις δήλωσε, ότι δεν τον ενδιαφέρει τι λένε οι αμερικάνοι, ούτε και θα τους ρωτήσει. Ενώ από τον κ. Μπάιντεν, που καθυστέρησε πολύ να τον συγχαρεί, αναμένει να τηρήσει ουδέτερη στάση, τείνοντάς του χείρα φιλίας.

            Αναταραχή προκάλεσε στην Τουρκία η ανακοίνωση από τις ΗΠΑ ότι το νομοσχέδιο για τον αμυντικό προϋπολογισμό του 2021 προβλέπει την επιβολή από τον Πρόεδρο τουλάχιστον πέντε κυρώσεων στην Τουρκία, λόγω της αποκτήσεως των S-400, εντός 30 ημερών από την υπογραφή του.

            Οι σχέσεις λυκοφιλίας με τον κ. Πούτιν συνεχίζονται, λόγω αμοιβαίου συμφέροντος. Ο κ. Πούτιν τον χρειάζεται για να δημιουργεί προβλήματα στη Δύση κι ο Ερτογκάν για να του επιτρέπει να επεμβαίνει όπου έχει βλέψεις, έστω και με τους όρους που του επιβάλλει κάθε φορά , που ενίοτε είναι μειωτικοί, αλλά και για να εκβιάζει τη Δύση, παρουσιάζοντας ως εναλλακτικό σύμμαχο τη Ρωσία.

Η εσπευσμένη δοκιμή των S-400, παρά τις απειλές των ΗΠΑ για επιβολή κυρώσεων, έγινε κατ΄ απαίτηση της Ρωσίας προκειμένου να του επιτρέψει να επέμβει στο Ναργκόνο Καραμπάχ.  

 

Ο κ. Ερντογάν, όσο ΕΕ και ΗΠΑ δεν του επιβάλλουν κυρώσεις, για οικονομικούς και γεωστρατηγικούς λόγους, θα συνεχίζει το νεοωθομανισμό και παντουρκισμό, κηρύσσοντας ακόμη και μουσουλμανικό πόλεμο, προκειμένου να αποσταθεροποιήσει τη Δύση, η οποία, αν θέλει να τον αποτρέψει, θα πρέπει να αντιδράσει άμεσα, επιβάλλοντας αυστηρές κυρώσεις στις οποίες να περιλαμβάνονται οι οικονομικές και το εμπάργκο όπλων.

 

4.  ΗΠΑ

      Τις εκλογές που διεξήχθησαν στις 30 Νοεμβρίου κέρδισε ο κ. Μπάιντεν. Ο κ. Τραμπ, όπως είχε αναγγείλει προεκλογικά αμφισβήτησε το αποτέλεσμα, απαιτώντας να μην καταμετρηθούν οι επιστολικές ψήφοι και να επαναληφθεί η καταμέτρηση στις πολιτείες, που η διαφορά ήταν μικρή, ενώ παράλληλα συγκρότησε ομάδα νομικών για να καταφύγει στη δικαιοσύνη. Στις 24 Νοεμβρίου που τελείωσαν όλες οι επαναμετρήσεις απεδέχθη εμμέσως την ήττα και έδωσε εντολή στις αρμόδιες υπηρεσίες να ξεκινήσουν τις διαδικασίες για τη μεταβίβαση της εξουσίας στον κ. Μπάιντεν, δηλώνοντας όμως ότι «θα συνεχίσομε τον αγώνα μας και πιστεύω θα δικαιωθούμε».

      Ο κ. Μπάιντεν, όλο αυτό το διάστημα, τήρησε ήπιους τόνους και προετοιμαζόταν για την ανάληψη της εξουσίας, παρόλο που δεν του είχε δοθεί πρόσβαση στις κρατικές υπηρεσίες. Στις 24 Νοεμβρίου παρουσιάζοντας τα πρόσωπα που επέλεξε για το ΥΠΕΞ και τον τομέα της Εθνικής Ασφαλείας δήλωσε ότι η «Αμερική επιστρέφει» κι ότι «οι συνεργάτες του είναι έτοιμοι να ηγηθούν στον κόσμο κι όχι να αποσυρθούν απ΄ αυτόν» σηματοδοτώντας έτσι ότι βάζει τέλος στην πολιτική της εσωστρέφειας και του απομονωτισμού του κ. Τραμπ.

      Η εκλογή του κ. Μπάιντεν προκάλεσε ανακούφιση στους ηγέτες όλου του κόσμου, πλην των στενών φίλων του κ. Τραμπ όπως ο κ. Πούτιν κι ο κ. Ερντογάν, που τον συνεχάρη με μεγάλη καθυστέρηση. Και τώρα όλοι αναμένουν με αγωνία τις εξαγγελίες του.

      Το έργο του θα είναι δύσκολο γιατί θα πρέπει να αντιμετωπίσει την πανδημία με τους νεκρούς να έχουν ξεπεράσει τις 290.000 και τον κ. Τραμπ να μην λαμβάνει μέτρα, να επανενώσει την Αμερική που την έχει διχάσει και να αποκαταστήσει τις σχέσεις με τους ηγέτες όλου του κόσμου και τους διεθνείς οργανισμούς,  που τις έχει διακόψει.

      Για την Ελλάδα έχει υποσχεθεί πολλά. Το μόνο όμως σίγουρο είναι ότι σε περιόδους κρίσεως ο έλληνας πρωθυπουργός  θα έχει την δυνατότητα να σηκώσει το τηλέφωνο για να τον ενημερώσει και να του ζητήσει να παρέμβει, σε αντίθεση με τον κ. Τραμπ, που δεν υπήρχε τέτοια δυνατότητα.

      Για την Τουρκία, παρόλο που την έχει κατηγορήσει για παραβίαση της διεθνούς νομιμότητας, δεν αναμένεται να λάβει άμεσα μέτρα εναντίον της. Θα προσπαθήσει να πείσει τον κ. Ερντογάν να αλλάξει πολιτική κι αν δεν τα καταφέρει θα τον αντιμετωπίσει με αυστηρότητα. Σε κάθε περίπτωση όμως ο κ. Ερντογάν δε θα έχει τη δυνατότητα, που είχε με τον κ. Τραμπ, να επικοινωνεί μαζί του και να ακυρώνει αποφάσεις της Γερουσίας και των κρατικών υπηρεσιών ή έρευνες της δικαιοσύνης, που θα είναι εις βάρος του.

      Ως προς τους Διεθνής Οργανισμούς θα επαναφέρει τις ΗΠΑ στη συμφωνία για την Κλιματική Αλλαγή και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας άμεσα και θα επιδιώξει παράταση της συμφωνίας με τη Ρωσία για τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων.

      Η πολιτική που αναμένεται να ακολουθήσει με την ΕΕ, την Ρωσία, το Ισραήλ και το Ιράν, όπως στις οικείες παραγράφους.

 

5.  ΕΕ

      α.  Σχέσεις με ΗΠΑ

            Σύμφωνα με έγκυρους αναλυτές:

Οι συζητήσεις που γίνονται στην ΕΕ για το ποια στρατηγική πρέπει να ακολουθηθεί με τις ΗΠΑ μετά την εκλογή του κ. Μπάιντεν, του ευρωατλαντισμού που προκρίνει η κ. Μέρκελ ή της αυτονομίας που προτείνει ο κ. Μακρόν, θα καταλήξουν μάλλον σε συμβιβαστική λύση, που θα είναι πιο κοντά στον ευρωατλαντισμό.

Ο κ. Μπάιντεν θα αναβαθμίσει το διάλογο και θα επιδιώξει συμμαχία με την ΕΕ, γιατί χρειάζεται έναν ισχυρό εταίρο. Μία αμοιβαίως συμφέρουσα συμφωνία θα πρέπει να περιλαμβάνει:

• Κοινό μέτωπο κατά της οικονομικής διείσδυσης της Κίνας κι αποκλεισμό της Huawei από την τεχνολογία G5.
• Κοινό μέτωπο κατά της Ρωσίας και της Τουρκίας, οι οποίες εκμεταλλευόμενες την απουσία των ΗΠΑ και την ανυπαρξία της ΕΕ, έχουν αναλάβει την διευθέτηση των συγκρούσεων στην περιοχή, με βάση τα συμφέροντά τους.
• Συνεργασία στους τομείς της κλιματικής αλλαγής, του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου και της Τεχνολογίας.

            Σε έγγραφο της Κομισιόν, που διέρρευσε στον τύπο στις 2 Δεκεμβρίου, αναφέρεται ότι ΕΕ και ΗΠΑ πρέπει να αναζητήσουν συντονισμένη προσέγγιση με την Τουρκία με στόχο μια σταθερή κι ασφαλή Αν. Μεσόγειο.

            Σε κοινή συνέντευξή τους στη Le Mont στις 16 Νοεμβρίου οι ΥΠΕΞ της Γερμανίας και Γαλλίας αναφέρουν ότι σε μία συμφωνία με τον κ. Μπάιντεν για τη μελλοντική συνεργασία ΕΕ και ΗΠΑ πρέπει να περιλαμβάνεται και το μέτωπο της Τουρκίας, που προκαλεί σημαντικά προβλήματα στην  Ανατολική Μεσόγειο κι όχι μόνο.

 

      β.  Γαλλία

            Η Γαλλία δέχτηκε τρία τρομοκρατικά χτυπήματα. Στις 25 Σεπτεμβρίου που ισλαμιστής τραυμάτισε τρία άτομα με μπαλτά κοντά στις εγκαταστάσεις του περιοδικού Charlie emdo, στις 16 Οκτωβρίου που νεαρός ισλαμιστής 18 ετών με δεσμούς με τον ISIS αποκεφάλισε καθηγητή, γιατί έδειξε σκίτσα του Μωάμεθ στους μαθητές του και στις 29 Οκτωβρίου που ένας άλλος ισλαμιστής σκότωσε με μαχαίρι τρεις ανθρώπους και τραυμάτισε έξι στον καθολικό καθεδρικό ναό της Νίκαιας.

            Ο κ. Μακρόν αντιδρώντας προέβη σε μία άστοχη ενέργεια, φωτίζοντας δημόσια κτίρια με το σκίτσο του Μωάμεθ, γεγονός που προκάλεσε αντιδράσεις όλου του μουσουλμανικού κόσμου κι έδωσε την ευκαιρία στον κ. Ερντογάν να κηρύξει «μουσουλμανικό πόλεμο» καλώντας όλους τους μουσουλμάνους να βάλουν εμπάργκο στα γαλλικά προϊόντα. Φυσικά επετέθη και στον κ. Μακρόν χαρακτηρίζοντάς τον «ψυχοπαθή», προκαλώντας με τη σειρά του την αντίδραση όλων των ηγετών της ΕΕ κι όχι μόνον.

            Η Γαλλία ύστερα απ΄ αυτά ανακοίνωσε πρόσθετα μέτρα κατά του εξτρεμιστικού Ισλάμ, καθώς και την απαγόρευση της ακροδεξιάς τουρκικής οργανώσεως «Γκρίζοι Λύκοι». Αυτά προκάλεσαν νέο κύκλο αντιπαράθεσης με τον κ. Ερντογάν, με τη Γαλλία να απαιτεί από την ΕΕ την επιβολή κυρώσεων και τη διακοπή της τελωνειακής ενώσεως ΕΕ – Τουρκίας.

     

      γ.  Γερμανία

            Στις 22 Οκτωβρίου το κόμμα των πρασίνων επέκρινε την πολιτική της κυβερνήσεως στο πεδίο των εξοπλισμών της Τουρκίας και ζήτησε την άμεση αναστολή των εξαγωγών οπλισμών σ΄ αυτή.

            Στις 28 Οκτωβρίου το περιοδικό Manager Magarin δημοσίευσε πληροφορία, ότι ο κ. Ερντογάν έχει στενούς δεσμούς με ισλαμιστική οργάνωση στη Γερμανία, που βρίσκεται υπό παρακολούθηση.

            Στις 7 Νοεμβρίου η Γερμανία ανακοίνωσε ότι θεωρεί αναξιόπιστο τον τρόπο που η Τουρκία υπολογίζει τα κρούσματα του κορονοϊού, γιατί δεν προσμετρά τους συμπτωματικούς, παρόλο που υπάρχει τεστ θετικό.

            Στις 18 Νοεμβρίου το κοινοβούλιο ενέκρινε με ευρεία πλειοψηφία πρόταση του κόμματος των πρασίνων για απαγόρευση της οργανώσεως «Γκρίζοι Λύκοι».

Οι θέσεις του κόμματος των πρασίνων έχουν ενδιαφέρον για την Ελλάδα γιατί, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, κατά πάσαν πιθανότητα θα είναι εταίρος στην επόμενη κυβέρνηση συνεργασίας, όποτε προκύψει.

 

      δ.  Αυστρία

            Στις 2 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε συντονισμένη τρομοκρατική ενέργεια στο κέντρο της Βιέννης, στην οποία σκοτώθηκαν από ισλαμιστή αυτοκτονίας 4 άτομα και τραυματίστηκαν 22.

            Στις 14 Νοεμβρίου ο καγκελάριος της Αυστρίας κ. Κουρτς τάχθηκε υπέρ της επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία.

 

      ε.  Ολλανδία

            Ένταση προκλήθηκε από τη μήνυση που υπέβαλλε ο κ. Ερντογάν εναντίον του ακροδεξιού κ. Βίλτερνς, γιατί σε σκίτσο που δημοσίευσε τον παρουσιάζει ως τρομοκράτη. Αυτό προκάλεσε την οργή του πρωθυπουργού κ. Πούτε, που διαμήνυσε στον κ. Ερντογάν ότι στην Ολλανδία ισχύει η ελευθερία της έκφρασης, που θεωρείται ως το μεγαλύτερο αγαθό. Ο κ. Ρούτε είναι από τους πρώτους που τάχθηκε στο πλευρό του κ. Μακρόν  μετά το χαρακτηρισμό του από τον κ. Ερντογάν ως «ψυχοπαθή» και συντάχθηκε μαζί του για την επιβολή κυρώσεων από την ΕΕ στην Τουρκία.

 

      στ. Βρετανία

            Στις 4 Δεκεμβρίου ΕΕ και Βρετανία ανακοίνωσαν ότι οι μέχρι τώρα διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ απέτυχαν με τον κίνδυνο για έξοδο (Brexit) χωρίς εμπορική συμφωνία να είναι ορατός.

            Στις 7 Νοεμβρίου με σχετική καθυστέρηση, ο πρωθυπουργός κ. Τζόνσον συνεχάρη τον κ. Μπάιντεν, που τον είχε αποκαλέσει κλώνο του κ. Τράμπ, αναφέροντας ότι οι ΗΠΑ είναι σημαντικότερος σύμμαχος της Βρετανίας.

 

6.  ΝΑΡΓΚΟΝΟ ΚΑΡΑΜΠΑΧ

      Η σύγκρουση Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν για το Ναργκόνο Καραμπάχ, που ξεκίνησε στις 15 Σεπτεμβρίου, κατέληξε σε ταπεινωτική συνθηκολόγηση για την Αρμενία, η οποία, εν όψει δεινής ήττας, συνεφώνησε στις 9 Νοεμβρίου, με τη μεσολάβηση του κ. Πούτιν, για τερματισμό των επιχειρήσεων. Σύμφωνα με αυτή η Αρμενία απεδέχθη την επιστροφή εδαφών που είχε καταλάβει το 1994 και την αποχώρηση από αυτά εντός 10 ημερών των εγκατεστημένων εκεί Αρμενίων, οι οποίοι αποχωρούντες πυρπολούσαν τις οικίες τους.

      Την ευθύνη για την τήρηση της συμφωνίας θα έχει η Ρωσία με 2000 περίπου στρατιωτικούς, ενώ στο συντονιστικό κέντρο που θα εδρεύει στο έδαφος του Αζερμπαϊτζάν  θα βρίσκονται και Τούρκοι στρατιωτικοί.

      Η Ρωσία είναι η μεγάλη κερδισμένη γιατί, τηρώντας ουδετερότητα, άφησε τις επιχειρήσεις να εξελιχθούν και επενέβη την ώρα που έκκρινε ότι ήταν κατάλληλη να για να επανέλθει στον Καύκασο, από τον οποίο είχε εκδιωχθεί το 1990.

      Η Τουρκία, που επενέβη στον πόλεμο δια της ενισχύσεως του Αζερμπαϊτζάν με α/φ drones και τζιχαντιστές μαχητές, βγήκε μεν κερδισμένη αφού νίκησε ο σύμμαχός της, αλλά δεν πέτυχε το στόχο της, που ήταν να δημιουργήσει στρατιωτική βάση στον Καύκασο, γιατί της το απαγόρευσε ο κ. Πούτιν. Ο κ. Ερντογάν, παρά τις μεγαλοστομίες του, την ανάγκη φιλοτιμία ποιών απεδέχθη μία ακόμη ταπείνωση από τον κ. Πούτιν.

Το δίδαγμα για όλο τον κόσμο και ιδιαίτερα για την Ελλάδα, που προκύπτει από τον πόλεμο στο Ναργκόνο Καραμπάχ, είναι ότι οι χώρες δεν πρέπει να στηρίζονται για την άμυνά τους στους ξένους, όπως έκανε η Αρμενία που ήλπιζε σε βοήθεια από τη Δύση και τη Ρωσία και παραμελούσε την ενίσχυση των Ε.Δ. της, αλλά να στηρίζονται κυρίως στις δικές τους δυνάμεις καλλιεργώντας το φρόνημα του λαού και ενισχύοντας την άμυνά τους, όπως έκανε το Αζερμπαϊτζάν, σε συνδυασμό και με την συγκρότηση διεθνών συμμαχιών.

 

7.  ΡΩΣΙΑ

      Στις 15 Σεπτεμβρίου η Ρωσία ανακοίνωσε ότι οι συνομιλίες για νέα συμφωνία ελέγχου των ΠΟ απέτυχαν και στις 21 Οκτωβρίου απέρριψε και τις νέες προτάσεις των ΗΠΑ.

      Στις 22 Νοεμβρίου ο κ. Πούτιν δήλωσε ότι είναι έτοιμος να συνεργαστεί με το νέο πρόεδρο των ΗΠΑ, αλλά περιμένει τα επίσημα αποτελέσματα για να τον συγχαρεί.

      Ο κ. Μπάιντεν τρέφει αντιρωσικά αισθήματα λόγω της προσάρτησης της Κριμαίας, όταν ήταν αντιπρόεδρος και της ρωσικής αναμείξεως στις προεδρικές εκλογές του 2016. Ως εκ τούτου αναμένεται να τηρήσει σκληρή στάση έναντι της Ρωσίας, αλλά να συνεργαστεί σε κάποιους τομείς, όπως η συμφωνία του ελέγχου των ΠΟ, η συμφωνία για την κλιματική αλλαγή και η Διεθνής Συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

      Την ίδια ημέρα ο κ. Πούτιν, απαντώντας σε όσους τον κατηγόρησαν ότι δεν επενέβη υπέρ της Αρμενίας, με την οποία η Ρωσία έχει υπογράψει αμυντική συμφωνία, ανέφερε ότι αυτή δεν θα ήταν νόμιμη, γιατί το Ναργκόνο Καραμπάχ δεν ήταν αρμενικό έδαφος, προσθέτοντας ότι αν η Αρμενία το είχε προσαρτήσει θα επενέβαινε, γιατί τότε θα ήταν αρμενικό έδαφος.

      Στις 16 Νοεμβρίου η Ρωσία υπέγραψε συμφωνία με το Σουδάν για τη δημιουργία ναυτικής βάσης, της πρώτης στην Ερυθρά Θάλασσα μετά την λήξη του ψυχρού πολέμου. Σ΄ αυτή θα μπορεί να ελλιμενίζονται μέχρι τέσσερα πλοία, ακόμη και πυρηνοκίνητα.

 

8.  ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

      α. Ισραήλ

            Στις 23 Σεπτεμβρίου Ισραήλ και Σουδάν ανακοίνωσαν εξομάλυνση των σχέσεων τους.

            Στις 16 Νοεμβρίου ο κ. Πομπέο, πραγματοποιώντας επίσημη επίσκεψη στο Ισραήλ, επισκέφθηκε τα υψώματα του Γκολάν και οικισμό στη Δυτική Όχθη, όπου δήλωσε ότι ο εποικισμός είναι νόμιμος.

            Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες ο κ. Νετανιάχου μετέβη αεροπορικώς στη Σαουδική Αραβία, όπου συναντήθηκε με το διάδοχο του θρόνου, επί παρουσία του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ κ. Πομπέο. Παρόλο που η Σαουδική Αραβία την διέψευσε, θεωρείται βέβαιο ότι αυτή έγινε στο πλαίσιο της εξομάλυνσης των σχέσεών τους κατά το πρότυπο της συμφωνίας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν.

            Στις 8 Νοεμβρίου ο κ. Νετανιάχου συνεχάρη τον κ. Μπάιντεν, χαρακτηρίζοντάς τον «μεγάλο φίλο του Ισραήλ» κι ευχαρίστησε τον κ. Τραμπ, που ήταν στενός του φίλος. Από  τον κ. Μπάιντεν αναμένεται να ακυρώσει το σχέδιο του κ. Τραμπ για την Μέση Ανατολή, που προβλέπει την προσάρτηση του μεγαλύτερου μέρους της Δυτικής Όχθης, να αντιταχθεί στους εποικισμούς και να αποκαταστήσει τους διαύλους επικοινωνίας με τους παλαιστινίους, που είχαν διακοπεί επί κ. Τραμπ.

 

      β.  Συρία

            Η κατάσταση στην Ιντλίμπ παραμένει σταθερή. Ο κ. Εντοργκάν δεν έχει απομακρύνει τους τρομοκράτες του ISIS, όπως προβλέπει η συμφωνία με την Ρωσία και η Συρία περιμένει το πράσινο φως από τον κ. Πουτιν για να ξεκινήσει επιχειρήσεις για την εξόντωσή τους. Εν  τω μεταξύ η Τουρκία απέσυρε τους στρατιώτες της από δύο παρατηρητήρια, τα οποία είχαν περικυκλωθεί από τα στρατεύματα του Άσαντ.

            Τον τελευταίο καιρό έχουν αυξηθεί οι επιθέσεις του ISIS στις περιοχές που ελέγχουν οι κούρδοι κι ο συριακός στρατός.

            Όσον αφορά στον κ. Μπάιντεν αναμένεται να εναντιωθεί στην τουρκική πολιτική και να υποστηρίξει τη δημιουργία ανεξάρτητου κουρδικού κράτους στη Β. Συρία.

 

      γ. Ιράν

            Σύμφωνα με το Reuters στις 17 Νοεμβρίου, ο κ. Ερντογάν σχεδίαζε, αμέσως μετά τις εκλογές, επίθεση εναντίον πυρηνικού εργοστασίου του Ιράν, αλλά απετράπη από τους συμβούλους του.

            Ο κ. Μπάιντεν αναμένεται να επαναφέρει τις ΗΠΑ στη Διεθνή Συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, αλλά θα ζητήσει και τον περιορισμό των δραστηριοτήτων του, που ξεπέρασαν τα προβλεπόμενα όρια μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ, όπως π.χ. ο δεκαπλασιασμός του εμπλουτισμένου ουρανίου, πάνω από το συμφωνημένο όριο.

            Στις 27 Νοεμβρίου δολοφονήθηκε ο ανώτατος πυρηνικός επιστήμονας κ. Φαχριζαντέχ. Το Ιράν κατηγορεί το Ισραήλ  και το απειλεί με αντίποινα, παρόλο που αυτό αρνείται τη συμμετοχή του στη δολοφονία.

 

 

 

 

9.  ΛΙΒΥΗ

      Στις 23 Οκτωβρίου η απεσταλμένη του ΟΗΕ ανακοίνωσε ότι τα αντιμαχόμενα μέρη συμφώνησαν για «μόνιμη κατάπαυση του πυρός» κι ότι εντός τριών μηνών θα πρέπει να έχουν αποχωρήσει όλοι οι ξένοι μαχητές και οι μισθοφόροι.

      Στις 30 Οκτωβρίου ανακάλεσε την παραίτησή του ο πρωθυπουργός της κυβερνήσεως της Τρίπολης κ. Σάρατζ, υπό την πίεση του κ. Ερντογάν, ο οποίος φοβάται ότι χωρίς αυτόν θα τεθούν σε αμφισβήτηση όλες οι συμφωνίες που έχει υπογράψει, μεταξύ των οποίων και αυτή για τη χάραξη ΑΟΖ με την Τουρκία.

 

10. ΑΣΙΑ

      α.  Κίνα

            Στις 25 Νοεμβρίου, με μεγάλη καθυστέρηση, ο κ. Σι Τζινπίνγκ συνεχάρη τον κ. Μπάιντεν, εκφράζοντας προσδοκίες για συνεργασία και εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας.

            Ο κ. Μπάιντεν αναμένεται να συνεχίσει την αντιπαλότητα με την Κίνα με στόχο την ανάσχεση της κινεζικής διείσδυσης στο εμπόριο και την παρεμπόδιση της κλοπής τεχνογνωσίας και πνευματικής ιδιοκτησίας από τις ΗΠΑ, όπως έχει δηλώσει προεκλογικά. Η πίεση όμως που θα ασκήσει στην Κίνα θα γίνεται με τη συγκρότηση συμμαχιών κι όχι με κυρώσεις, δασμούς και κορώνες. Θα αντιμετωπίσει την Κίνα ως αντίπαλο και όχι ως εχθρό όπως ο κ. Τραμπ και γι΄ αυτό αναμένεται να συνεργαστεί μαζί της για την αντιμετώπιση των διεθνών προβλημάτων, όπως η κλιματική αλλαγή, η μη διάδοση των ΠΟ κι η παγκόσμια υγεία.

            Στις 19 Νοεμβρίου με παρέμβασή του ο πρώην ΥΠΕΞ κ. Κίσινγκερ ζήτησε από τους δύο ηγέτες να συνάψουν το ταχύτερο μία αντιπολεμική συμφωνία και να κλείσουν το ταχύτερο τις πληγές που άνοιξε ο κ. Τραμπ, γιατί ένας σινοαμερικανικός πόλεμος θα έχει καταστροφικές συνέπειες για όλο τον κόσμο.

            Στις  15 Νοεμβρίου μετά από διαπραγματεύσεις οκτώ ετών, Κίνα, Ιαπωνία, Αυστραλία, Ν. Ζηλανδία, Ν. Κορέα και οι 10 χώρες της ΕΝΩΣΗΣ ΧΩΡΩΝ Ν.ΑΣΙΑΣ (ASEAN) υπέγραψαν συμφωνία ελευθέρου εμπορίου, που αντιπροσωπεύει το 1/3 του παγκοσμίου πληθυσμού. Αυτή βρίσκεται στον αντίποδα της ΖΩΝΗΣ ΕΛΑΥΘΕΡΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ (ΤΡΡ) που προωθούσε ο κ. Ομπάμα κι εγκατέλειψε ο κ. Τραμπ.

     

      β.  Αφγανιστάν

            Ο κ. Τραμπ, αμέσως μετά τις εκλογές και κατά παράβαση των ειωθότων  για απερχόμενο πρόεδρο, ανακοίνωσε την αποχώρηση από το Αφγανιστάν όλων των αμερικανών στρατιωτών μέχρι 15 Ιανουαρίου 2021. Ύστερα όμως από πίεση του ΝΑΤΟ αποφάσισε να αποσυρθούν 2000 και να παραμείνουν 2500, μέχρι να καταλήξουν σε συμφωνία οι συνομιλίες μεταξύ κυβερνήσεως και Ταλιμπάν, που διεξάγονται με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ.

 

      γ.  Β. Κορέα

            Στην παρέλαση που έγινε στις 10 Οκτωβρίου παρουσιάστηκε νέος διηπειρωτικός πύραυλος, που θα είναι ο μεγαλύτερος παγκοσμίως, αν καταστεί λειτουργικός. Σύμφωνα με ειδικούς θα είναι δύσκολο να εντοπιστεί και να καταστραφεί και θα μπορεί να πλήξει οποιοδήποτε πόλη των ΗΠΑ και να σκοτώσει 1,5 εκατ. κατοίκους. Αυτό έχει προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στις ΗΠΑ.

            Στις 19 Οκτωβρίου το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων  Δικαιωμάτων (HRW) με έκθεσή του κατηγορεί τη Β. Κορέα για βασανισμούς, βιασμούς και παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

            Ο κ. Μπάιντεν αναμένεται να απαιτήσει από τη Β. Κορέα να επιδείξει πραγματική πρόοδο στο θέμα της αποπυρηνικοποίσης. Προεκλογικά είχε δηλώσει ότι θα συναντούσε τον κ. Κιμ μόνον αν σημειωνόταν πραγματική πρόοδος και κατηγορούσε τον κ. Τραμπ ότι μιλούσε με έναν αλήτη, με τους Βορειοκορεάτες να απαντούν ότι ο Μπάιντεν είναι ένα λυσσασμένο σκυλί που πρέπει να σκοτωθεί.

 

 

 

 

 

 

Μαίνεται ο γεωοικονομικός πόλεμος – Έξι κινήσεις για την Ελλάδα

Ανδρονόπουλος Μάκης

 

«Είμαστε δυνατοί σαν τα κράτη. Το μόνο που δεν έχουμε είναι έδαφος. Αλλά ποιος θέλει κάτι τέτοιο, …τόσο ξεπερασμένο; … Δίνουμε στον κόσμο αυτό που θέλει στη χαμηλότερη τιμή» (Από την σειρά Los favoritos de midas)

H επικείμενη εγκατάσταση των παγκοσμιοποιητών του Δημοκρατικού Κόμματος στον Λευκό Οίκο αναμένεται να τερματίσει τον πόλεμο δασμών ΗΠΑ-Κίνας, ενώ πιθανολογείται ότι οι ΗΠΑ θα συμμετάσχουν στην Περιφερειακή Ολοκληρωμένη Οικονομική Εταιρική Σχέση (Regional Comprehensive Economic Partnership, RCEP) που υπογράφτηκε από 15 χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού στις 15.11.2020, δημιουργώντας τη μεγαλύτερη κοινή αγορά στον κόσμο.

Η επιστροφή των ΗΠΑ στις παγκοσμιοποιητικές διεργασίες που ανέκοψε ο Τραμπ, επιτρέποντας στην Κίνα να καλύψει το κενό, είναι αυτονόητο ότι θα επιταχύνει τις δυναμικές που αναπτύσσονταν προ κορονοϊού στο γεωοικονομικό και το γεωπολιτικό πεδίο. Βέβαια, οι ΗΠΑ έχουν κατανοήσει πως η παγκοσμιοποίηση δημιούργησε νέους ανταγωνιστές και μετρίασε αισθητά την επιρροή τους, δημιουργώντας συνθήκες ενός πολυπολικού συστήματος. Γι' αυτό και η όποια επιστροφή θα γίνει κατά το δυνατό με όρους υπεροχής.

Όμως, στο χρόνο που μεσολάβησε, όπως και η πολιτική Τραμπ, έχουν αλλάξει τα δεδομένα. Παράδειγμα, στη σύνοδο κορυφής (17.11.2020) των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότιος Αφρική) αποφασίστηκε να συνεργαστούν στενά (δοκιμές και παραγωγή) για το εμβόλιο αντιCovid-19 και δέσμευσαν 10 δισ. δολάρια γι' αυτό.

Εξ ίσου σημαντικό είναι ότι οι BRICS αποφάσισαν να συνεργαστούν στον ψηφιακό μετασχηματισμό, την τεχνητή νοημοσύνη, την ανάπτυξη των δικτύων 5G, τις ψηφιακές αγορές, την "πράσινη" ενέργεια και την ιατρική τεχνολογία (PartNIR). Η περιφερειακή συνεργασία στην Άπω Ανατολή (RCEP), η οποία υλοποιήθηκε, αφού το 2017 ο Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από τη συμφωνία CPTPP, έχει διπλάσια εμπορική αξία και ΑΕΠ από αυτήν. Έχει και τεράστια γεωοικονομική σημασία, καθώς Ιαπωνία και Νότια Κορέα συμπράττουν εμπορικά με την Κίνα, γεγονός που θα οδηγήσει τάχιστα στην χρησιμοποίηση των εθνικών τους νομισμάτων στις συναλλαγές, παρακάμπτοντας το δολάριο. Άλλωστε, σχετική συμφωνία είχε ήδη υπάρξει μεταξύ Κίνας και Ιαπωνίας.

Παγκοσμιοποίηση και Ευρώπη

Διαφαίνεται, λοιπόν, ότι η παγκοσμιοποίηση θα προχωρήσει σε ένα μεταβατικό στάδιο αναδιανομής της ισχύος με την ενεργοποίηση ομαδοποιήσεων που ήδη υπάρχουν σε βάρος του δολαρίου. Η αποδολαριοποίηση του κόσμου θα επιταχυνθεί, εντείνοντας τα προβλήματα δανεισμού των ΗΠΑ, καθώς θα αδυνατίζει το δολάριο. Με ΑΕΠ γύρω στα 21,16 τρισ. δολάρια, το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ εκτινάχθηκε στο 140% περίπου του ΑΕΠ από 80% στην αρχή της δεκαετίας του 2010.

Η Κίνα παραμένει ο μεγαλύτερος πιστωτής τους με 1,07 τρισ. δολ. Κι αυτά, την ώρα που ο πρόεδρος Τραμπ έχει μπλοκάρει τα κονδύλια και την απόρρητη ενημέρωση που δικαιούται ο εκλεγείς πρόεδρος Τζο Μπάιντεν. Tο Bloomberg χαρακτηρίζει 200 εισηγμένες κορυφαίες αμερικανικές επιχειρήσεις "ζόμπι", λόγω της εκτίναξης των χρεών τους στο 1,36 τρισ. δολάρια. Η εξέλιξη αυτή πιθανότατα θα καθυστερήσει τον έλεγχο της κατάστασης από την διοίκηση Μπάιντεν με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Στην Ευρώπη οι καταστάσεις δεν είναι πιο ενθαρρυντικές. Την ώρα που μπλοκάρεται η εκταμίευση των 750 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ από Ουγγαρία και Πολωνία, την ώρα που η Βουλγαρία μπλόκαρε την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Βόρεια Μακεδονία «λόγω των ανοιχτών γλωσσικών και ιστορικών διαφορών», η γερμανική προεδρία εξελίσσεται σε Βατερλό, με αποτέλεσμα το Βερολίνο να επιδιώκει επιμόνως μια στενή συνεννόηση με την κυβέρνηση Μπάιντεν.

Είναι προφανές ότι ο γαλλογερμανικός ανταγωνισμός θα παιχτεί στην αυλή του Λευκού Οίκου. Όμως, οι εξωτερικές πιέσεις που δέχεται η Ευρώπη στο γεωοικονομικό και στο γεωπολιτικό πεδίο θα ευνοήσουν το όραμα του Εμμανουέλ Μακρόν για χειραφέτηση. Το μόνο που θα κρατάει την ΕΕ προσδεδεμένη στο αμερικάνικο άρμα είναι το ζήτημα της ασφάλειας. Αλλά και εκεί μαζεύονται σύννεφα.

Τουρκία και Δύση

Η Τουρκία έχει αποστασιοποιηθεί από τη Δύση και ετοιμάζει νέους εκβιασμούς. Δεν είναι που ο επικεφαλής της τουρκικής ένωσης ευρασιατικών κυβερνήσεων Hasan Cengiz δήλωσε πως η Τουρκία θα εγκαταλείψει το ΝΑΤΟ σύντομα και ότι πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι ο οργανισμός έχει καταρρεύσει. Παράλληλα, η Τουρκία, παρά την οικονομική της κατάρρευση, έδωσε άδεια στην Ρωσία για την κατασκευή δεύτερου εργοστασίου πυρηνικής ενέργειας στο Ακούγιου, ενώ δεν έχει εγκαταλείψει τα σχέδιά της για την κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στην Ανατολική Θράκη.

Εννοείται ότι στρατηγική της επιδίωξη είναι η απόκτηση πυρηνικών όπλων. Γι' αυτό και τελεί σε στενή συνεργασία με το Πακιστάν. Άλλωστε, η λυκοφιλία της Τουρκίας με το Ιράν σχετίζεται με τον έλεγχο των εξελίξεων που μπορεί να αναβαθμίσει τον ιστορικό τους ανταγωνισμό. Η ενδεχόμενη απόκτηση πυρηνικών όπλων από το Ιράν θα είναι δραματικά αρνητική εξέλιξη για τις τουρκικές φιλοδοξίες.

Προσφάτως, ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας εκτίμησε ότι η Τεχεράνη διαθέτει 2,4 τόνους απεμπλουτισμένου ουρανίου, πολλαπλάσιους από αυτούς που προέβλεπε η ιστορική Συμφωνία για το Πυρηνικό Πρόγραμμα του Ιράν, την οποία, όμως, κατήγγειλε ο πρόεδρος Τραμπ. Η εξέλιξη αυτή επέτρεψε στη Σαουδική Αραβία να ζητήσει από τους Αμερικάνους τον πυρηνικό εξοπλισμό της και μπορούμε να υποθέσουμε με ασφάλεια πως το ίδιο θα κάνει και η Άγκυρα, έστω για να κρατήσει τις ΗΠΑ και με τα δύο πόδια στο Ιντσιρλίκ.

Οι ευκαιρίες για την Ελλάδα

Η Ελλάδα, με πολλαπλά δομικά και εθνικά ζητήματα ανοιχτά, μέσα σε αυτή τη γεωπολιτική ρευστότητα έχει σημαντικές ευκαιρίες για επίλυση των προβλημάτων της και για αναβάθμιση της διεθνούς της θέσης εν μέσω της πολυδιάστατης κρίσης που ταλανίζει τη Δύση. Η πρόσφατη σύρραξη στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, κατά την οποία καταγράφτηκε η αμηχανία και η αδυναμία της Δύσης, ειδικά της Ευρώπης, σε συνδυασμό με τον νέο-οθωμανικό ιμπεριαλισμό, αναβαθμίζουν τον στρατηγικό γεωπολιτικό ρόλο της Ελλάδας και της Κύπρου στην ευρύτερη περιοχή.

Συνεπώς, χρειάζεται να κεφαλαιοποιηθεί αυτός ο ρόλος με:

• την διεκδίκηση της πιθανής αποχώρησης των αμερικανικών πυρηνικών από το Ιντσιρλίκ για την Κάρπαθο (και όχι στην Κρήτη) έναντι μελετημένων πολιτικών-στρατιωτικών και οικονομικών ανταλλαγμάτων, πέραν των όσων έχουν δοθεί με βάση την σχετική συμφωνία ΗΠΑ-Τουρκίας.
• την ουσιαστική και όχι λεκτική στήριξη της Ευρώπης στην παρεμπόδιση των μεταναστευτικών ροών που ελέγχει η Τουρκία.
• την ουσιαστική και όχι λεκτική στήριξη της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ στην διαφύλαξη των εθνικών συνόρων και των δικαιωμάτων επί των ΑΟΖ με βάση τη συμφωνία για το Δίκαιο της Θάλασσας.
• την παρεμπόδιση με κάθε τρόπο του Αττίλα ΙΙΙ, του νέου κύματος εποικισμού που μεθοδεύει η Άγκυρα, την αποβολή των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής, την αποκατάσταση του ενιαίου της Κυπριακής Δημοκρατίας όχι στη βάση ομοσπονδοποίησης, αλλά στη βάση του κοινοτικού κεκτημένου των μειονοτήτων.
• τον ταχύ και συστηματικό εξοπλισμό της Ελλάδας και της Κύπρου με μεγάλους εκπτωτικούς όρους, τόσο λόγω του προκεχωρημένου φυλακίου της Δύσης, όσο και των χρωστούμενων αποζημιώσεων και επανορθώσεων του Α' και του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
• το "κούρεμα" του ελληνικού χρέους, τώρα που βρέχει τρισεκατομμύρια, στο επίπεδο του 2010, δηλαδή πριν την διάσωση των γαλλικών και των γερμανικών τραπεζών (βλέπε αποκαλύψεις Ομπάμα).

Πώς μπορούν να γίνουν όλα αυτά; Με ομοψυχία, πολιτική συνεννόηση, στρατηγικό σχεδιασμό και με μια άλλη διπλωματία, αλλά κυρίως με εξωστρέφεια της ελληνικής αποφασιστικότητας.

ΥΓ: Σύντομα θα ακολουθήσουν οι σχετικές ιδέες.

Slpress.gr

Η καραμπόλα του Πούτιν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ

 

Μίχας Ζαχαρίας

Γράφουν ο Ζαχαρίας Μίχας και ο Σωτήρης Δημόπουλος

Περίεργα πράγματα συμβαίνουν στην Υπερκαυκασία, όπου η Μόσχα έδειχνε μέχρι χθες να παρακολουθεί τις εξελίξεις μουδιασμένη, χωρίς να αντιδρά. Η κατάσταση ήταν ανεξήγητη, με αποτέλεσμα να αναρωτιέται κανείς εάν υπήρχε ιδιαίτερος λόγος για τη στάση του Κρεμλίνου, η οποία ήταν ασύμβατη με την εικόνα που μας έχει συνηθίσει.

Ωστόσο, η σύναψη της τριμερούς συμφωνίας μεταξύ Ρωσίας, Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, με τον αζέρικο στρατό να προελαύνει προς την πρωτεύουσα του Ναγκόρνο Καραμπάχ, δημιουργεί ένα νέο τοπίο, εφόσον τα πράγματα μείνουν ως έχουν. Πριν γίνει γνωστή η συμφωνία, σημειώθηκαν δύο πολύ σημαντικά γεγονότα:

• Πρώτον, η κατάληψη της δεύτερης σημαντικότερης πόλης του Ναγκόρνο Καραμπάχ, της Σούσι, που βρίσκεται στο στρατηγικότερο σημείο του μη αναγνωρισμένου αρμενικού κρατιδίου. Κατάληψη, η οποία ουσιαστικά προμήνυε και την κατάληψη και της πρωτεύουσας Στεπανακέρτ.
• Δεύτερο, η κατάρριψη ρωσικού ελικοπτέρου από πυρά που προήλθαν από την περιοχή του Ναχιτσεβάν, στα δυτικά της Αρμενίας. Το Αζερμπαϊτζάν ανέλαβε την ευθύνη, κάνοντας λόγο για φόβο προβοκάτσιας από τους Αρμένιους. Ωστόσο, τα σενάρια είναι αρκετά... Η ουσία είναι, όμως, αυτή καθαυτή η κατάρριψη του Mi-24 των ρωσικών δυνάμεων που σταθμεύουν στην Αρμενία.

Όλο το προηγούμενο διάστημα, η στάση της Μόσχας στη σύγκρουση του Ναγκόρνο Καραμπάχ είχε προκαλέσει αμηχανία στους αναλυτές, ακόμα και στους Ρώσους. Φαινόταν σαν αδυναμία να παίζει ρόλο διαμεσολαβητή μεταξύ των αντιτιθέμενων μερών στο μαλακό υπογάστριο της. Φαινόταν, επίσης, και σαν προσπάθεια να μην έλθει σε ευθεία αντιπαράθεση με την Τουρκία και ευρύτερα με το Ισλάμ. Οι μέχρι τώρα ρωσικές παρεμβάσεις για ειρήνευση έπεφταν στο κενό, λόγω της τουρκικής υποδαύλισης του πολέμου.

Λαμβάνοντας υπόψη την αζέρικη προέλαση, ενισχυμένη με χιλιάδες τζιχαντιστές και Τούρκους αξιωματικούς, σύντομα η Ρωσία θα βρισκόταν αντιμέτωπη με την απειλή το Αζερμπαϊτζάν να δημιουργήσει ένα είδος κρατικής ενότητας με την Τουρκία, ακόμη και να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, αν η Άγκυρα επιθυμούσε ή αναγκαζόταν να στρίψει δυτικά. Το σενάριο αυτό θα ήταν καταστροφή για τη ρωσική εξωτερική πολιτική στην Υπερκαυκασία και την Κεντρική Ασία. Εκτός των άλλων, θα ασκούσε καταλυτική επιρροή στους μουσουλμανικούς πληθυσμούς των δύο αυτών περιοχών.

Πούτιν και εκεχειρία

Τη νύχτα της Δευτέρας, ωστόσο, η εικόνα άλλαξε άρδην. Η Μόσχα ανακοίνωσε συμφωνία για το Ναγκόρνο Καραμπάχ με δική της μεσολάβηση. Δικά της στρατεύματα, που ήδη έχουν μεταφερθεί στην περιοχή, θα επιτηρούν την τήρηση των συμφωνηθέντων. Στο Αζερμπαϊτζάν περνούν όλες οι περιοχές που έχουν καταλάβει, συμπεριλαμβανομένης της Σούσι, καθώς και οι επτά επαρχίες που αποτελούσαν τη λεγόμενη ζώνη ασφαλείας. Στο Αρτσάχ μένουν μόνον τα μη καταληφθέντα εδάφη, με την πρωτεύουσα Στεπανακέρτ, καθώς και μια ζώνη 5 χλμ που θα συνδέει το Ερεβάν με το Καραμπάχ. Ταυτόχρονα βέβαια θα ανοίξει και διάδρομος επικοινωνίας Αζερμπαϊτζάν-Ναχιτσεβάν.

Όπως ήταν φυσικό στην Αρμενία ξέσπασε τεράστιο κύμα οργής και αγανάκτησης κατά της φιλοδυτικής κυβέρνησης, η οποία έχει οπωσδήποτε ευθύνες για την τραγική κατάληξη του πολέμου. Είναι πέραν πάσης αμφιβολίας ότι ο Πασινιάν δεν μπορεί να σταθεί στην εξουσία κι ότι θα υπάρξουν θυελλώδεις ανακατατάξεις. Ωστόσο, η πραγματικότητα δεν επιτρέπει στους οπαδούς της συνέχισης του πολέμου να πετύχουν τον στόχο τους.

Αντιθέτως, είναι πολύ πιθανό ένα τμήμα της κοινωνίας να στραφεί κατά της Ρωσίας γιατί δεν προστάτευσε τον αρμενικό χριστιανικό πληθυσμό. Παρ’ όλα αυτά, κανείς πέραν της Ρωσίας δεν μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια ούτε του εναπομείναντος Ναγκόρνο Καραμπάχ, ούτε της ίδιας της Αρμενίας. Ως εκ τούτου, οι Αρμένιοι είναι υποχρεωμένοι να σκύψουν το κεφάλι και να γλύψουν τις πληγές τους για μια ακόμη φορά στην ιστορία τους.

Σύμφωνα με πληροφορίες που είχαν κυκλοφορήσει σε ανύποπτο χρόνο, επί διακυβερνήσεως Πασινιάν από τις αρμενικές ένοπλες δυνάμεις και μυστικές υπηρεσίες απομακρύνθηκαν πολλά στελέχη που είχαν σπουδάσει στη Μόσχα. Παράλληλα, η χώρα έκανε κάποια βήματα στη σχέση της με το ΝΑΤΟ, επενδύοντας και στις σχέσεις της με τη Γεωργία.

Ρωσική τιμωρία 

Η Μόσχα παρακολουθούσε τις εξελίξεις στο εσωτερικό της Αρμενίας με έκδηλη δυσαρέσκεια και η τωρινή συμφωνία είναι και ένα είδος τιμωρίας των Αρμενίων, οι οποίοι με την επιλογή δυτικόφιλης κυβέρνησης έδειξαν πρόθεση απομάκρυνσης από τη Μόσχα. Οι εξελίξεις, λοιπόν, είναι και ένα μήνυμα ότι εάν η Αρμενία απομακρυνθεί από το ρωσικό άρμα, η εθνική της ασφάλεια θα κινδυνεύσει περαιτέρω. Οι Αρμένιοι θα έπρεπε να έχουν διδαχθεί από το πάθημα της Γεωργίας πριν αρκετά χρόνια.

Εκτός αυτού, ο πόλεμος ωθεί και τις δύο πλευρές να αγοράσουν ρωσικά σύγχρονα οπλικά συστήματα. Αυτό ισχύει ειδικά για την Αρμενία, η οποία διαπίστωσε με επώδυνο τρόπο τη μειονεξία της σ’ αυτό το επίπεδο. Η αγορά ρωσικών όπλων από το Αζερμπαϊτζάν προκαλεί φόβο στη Μόσχα, κυρίως λόγω των ιδιαίτερων σχέσεων του με το Ισραήλ. Οι Ρώσοι δεν θέλουν να διαρρεύσουν τεχνολογικά μυστικά. Πιθανός πελάτης είναι και το Ιράν, το οποίο έχει λόγους να διαβλέπει σε βάθος χρόνου προβλήματα με την αζέρικη μειονότητα που υπάρχει στην επικράτειά του.

Με τον χειρισμό της, η Μόσχα έδειξε καλό πρόσωπο στους μουσουλμανικούς πληθυσμούς εντός και εκτός της Ρωσικής Ομοσπονδίας, καθώς δεν συντάχθηκε αυτόματα με τη χριστιανική Αρμενία εναντίον του μουσουλμανικού Αζερμπαϊτζάν και της συμμάχου του Τουρκίας. Ταυτόχρονα, επιβεβαίωσε και νομιμοποίησε την επιδιαιτητική της παρουσία σε μια κρίσιμη για την δική της ασφάλεια περιοχή. Μένει να φανεί εάν νομιμοποιείται η στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας, καθώς δεν περιγράφεται στη συμφωνία.

Οπωσδήποτε, το ζήτημα της Τουρκίας δεν έχει κλείσει, γιατί όπως είπε ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Αλίεφ θα υπάρχουν και τουρκικά "ειρηνευτικά" στρατεύματα στο Αζερμπαϊτζάν. Αν αυτό επιτευχθεί θα είναι ένα ακόμη σημείο αναγκαστικής ισορροπίας μεταξύ Μόσχας και Άγκυρας. Ο ρωσικός στρατός εντός του Αζερμπαϊτζάν, όμως, εμποδίζει τον Ερντογάν να παίξει αντιρωσικό ρόλο στην περιοχή, σε μια προσπάθεια να προσφέρει υπηρεσία στη Δύση, στο νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται με την εκλογή Μπάιντεν.

Παρά τη δικαιολογημένη σε έναν βαθμό οργή για την εγκατάλειψη των Αρμενίων, η Μόσχα δεν βγαίνει τελικά ζημιωμένη, παρότι η κατάσταση απέχει από το να θεωρηθεί ιδανική για τα συμφέροντά της. Γνωρίζει πως η ενεργοποίηση του τουρκικού παράγοντα στον Καύκασο θα προκαλέσει προβλήματα ασφαλείας, με την έννοια ότι νομοτελειακά θα επηρεάσουν αποσταθεροποιητικά τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς στην ευρύτερη περιοχή. Ωστόσο, δεδομένων των συνθηκών, αυτό που πέτυχε το Κρεμλίνο μπορεί να θεωρηθεί μη χείρον βέλτιστον.

Τέσσερα μέτωπα

Σε κάθε περίπτωση, οφείλουμε να έχουμε υπόψη μας ότι η Ρωσία το τελευταίο διάστημα βρίσκεται αντιμέτωπη με σειρά σοβαρών προκλήσεων στον ζωτικό της χώρο. Προκλήσεις, που απειλούν την επιρροή της σ’ αυτόν. Συγκεκριμένα, η πίεση στην περιφέρεια αυξάνεται σε τουλάχιστον άλλα τέσσερα μέτωπα:

Το πρώτο είναι η Λευκορωσία, όπου οι κοινωνικές διαμαρτυρίες κατά του Λουκασένκο συνεχίζονται στην πλέον "αδελφική" προς τη Ρωσία χώρα, και ακόμη τίποτε δεν μπορεί να θεωρείται εξασφαλισμένο. Το πάθημα των Αρμενίων είναι και ένα μήνυμα προς τους Λευκορώσους.

Το δεύτερο, είναι η Κεντρική Ασία με επίκεντρο την Κιργιζία, όπου υπάρχει κενό εξουσίας, με πολλούς εξωγενείς και αντιρωσικούς παράγοντες να προσπαθούν να βάλουν τη σφραγίδα τους.

Το τρίτο είναι η εθνικιστική έξαρση στην Ουκρανία, που πριμοδοτείται και από τον πρόεδρο Ζελένσκι. Μετά την επίθεση του Αζερμπαϊτζάν εναντίον του Ναγκόρνο Καραμπάχ γίνεται λόγος για επίθεση κατά του ελεγχόμενου από τους φιλορώσους Ντονμπάς και κυρίως της στρατηγικής πόλης Γκορλόβκα. Η χθεσινή συμφωνία, όμως, ίσως βάλει Ουκρανούς σε δεύτερες σκέψεις.

Το τέταρτο μέτωπο, όπου τα πράγματα δείχνουν να έχουν πάρει αντιρωσική πορεία, είναι στη Μολδαβία. Η ήττα της φιλορωσικής ηγεσίας του Ντοντόν θεωρείται από παρατηρητές δεδομένη, μετά την επίδοσή του στον πρώτο γύρο των εκλογών. Οριστικοποίηση της ήττας, θεωρείται πως μπορεί να ανοίξει το ζήτημα της Υπερδνειστερίας. Είναι φανερό ότι σε περίπτωση που χαθεί ο ρωσικός έλεγχος εκεί, είναι εξαιρετικά πιθανή η ένωση της περιοχής με τη Ρουμανία. Αυτό σημαίνει ότι το ΝΑΤΟ θα κάνει ένα ακόμα βήμα, ερχόμενο πιο κοντά στα ρωσικά σύνορα.

Εν κατακλείδι, οι εξελίξεις στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, όταν κατακάτσει η σκόνη των μαχών, θα δείξουν τα κέρδη που έχει η κάθε πλευρά, αν και τα κέρδη του Αζερμπαϊτζάν είναι αναμφισβήτητα, όπως αναμφισβήτητες είναι και οι απώλειες των Αρμενίων. Θα φανεί, όμως, αν από αυτήν την ιστορία η Μόσχα κέρδισε ή έχασε. Είναι εμφανές ότι ενισχύθηκε γεωστρατηγικά, αλλά και ότι έχασε σε ηθικό κύρος ως ορθόδοξη δύναμη.

Slpress.gr

ΤΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

          Στην εποχή της τρίτης δεκαετίας του 20^ου αιώνα το φαινόμενο που έχει λάβει παγκόσμιες διαστάσεις σε μεγάλο βαθμό είναι αυτό της μετανάστευσης και της δημιουργίας ετερόκλητων κοινωνιών που προηγουμένως να μην υπήρχαν πέραν του περιφερειακού επιπέδου (μεταξύ κρατών της Ευρώπης, της Ασίας, της Αμερικής κ.ο.κ.). Η μετανάστευση δεν είναι ένα σημερινό φαινόμενο καθώς έχει τις ρίζες της αρκετές χιλιάδες χρόνια πριν, όμως ποτέ τόσες εθνικότητες δε ζούσαν υπό μία επικράτεια. Αξίζει να αναφέρουμε τη χώρα της Νορβηγίας όπου συναντώνται άνθρωποι από περίπου 180 διαφορετικές εθνικότητες! Όμως ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: Τι είναι έθνος; Τι είναι κράτος; Τι υπηκοότητα και τι είναι αυτό που τη διακρίνει από την εθνικότητα; Έχουν υπάρξει δυσκολίες και συγκρούσεις μέσα στις πολυπολιτισμικές κοινωνίες- οντότητες; Ερωτήματα που φαίνονται απλά όμως δεν είναι ακριβώς γνωστά σε όλους και δημιουργούν πολλές φορές διαξιφισμούς και εντάσεις.

          Οι πολιτικοί επιστήμονες έχουν αποδώσει δύο ορισμούς ως προς τι είναι το έθνος. Έτσι, πολιτισμικά, έθνος είναι μία ομάδα ανθρώπων που συνδέονται μεταξύ τους με κοινή γλώσσα, θρησκεία, ιστορία και κοινές παραδόσεις. Από την άλλη, πολιτικά, έθνος είναι μία ομάδα ανθρώπων που συνιστούν μία φυσική πολιτική οντότητα μέσω της κρατικής υπόστασης. Με βάση τους ορισμούς αυτούς, ιστορικοί από την Ευρώπη στις αρχές του προηγούμενου αιώνα κατέταξαν στην πρώτη κατηγορία Γερμανούς, Ρώσους, Έλληνες και στη δεύτερη Αμερικανούς, Βρετανούς, Ελβετούς. Το πολιτισμικό έθνος στηρίζεται σε κοινό παρελθόν και πολιτισμικά στοιχεία ενώ το πολιτικό σε κοινές αξίες, στόχους και φυσικά υπό το κράτος.

          Κράτος είναι μία πολιτική ένωση που συνιστά κυρίαρχη δικαιοδοσία εντός καθορισμένων εδαφικών ορίων και ασκεί εξουσία μέσω ενός συνόλου μόνιμων θεσμών όπως την κυβέρνηση, τα δικαστήρια, το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, τις κρατικές βιομηχανίες. Τα είδη κρατών που έχουν αναπτυχθεί ανά τον κόσμο είναι: ελάχιστα/φιλελεύθερα (ΗΠΑ), αναπτυξιακά (Ιαπωνία), σοσιαλδημοκρατικά (Σουηδία), κολεκτιβοποιημένα (ΕΣΣΔ), ολοκληρωτικά (Β. Κορέα), θρησκευτικά (Ιράν).

          Εθνικότητα είναι η αίσθηση ταύτισης του ατόμου με ένα έθνος, από πού δηλαδή προέρχεται και έχει περισσότερο πολιτισμικό και ηθικό χαρακτήρα. Υπηκοότητα είναι η νομική σχέση ή δεσμός που έχει ένα άτομο με τη χώρα στην οποία ανήκει, στη χώρα δηλαδή της οποίας είναι υπήκοος. Ο διαχωρισμός μπορεί να γίνει κατανοητός με τους Έλληνες του εξωτερικού οι οποίοι είναι υπήκοοι μίας άλλης χώρας αλλά ανήκουν πολιτισμικά και γενεαλογικά στο ελληνικό έθνος, έχουν δηλαδή ελληνική εθνικότητα αλλά αμερικανική ή γερμανική υπηκοότητα.

          Πολυπολιτισμικές κοινωνίες συναντάμε από την αρχαιοελληνική εποχή, υπό τη μορφή των κατακτητών και κατεκτημένων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα η Περσική Αυτοκρατορία και η Ρωμαϊκή, η οποία απέκτησε μία πιο ανεκτική πολιτική κατά την περίοδο της λεγόμενης Pax Romana. H οθωμανική αυτοκρατορία οικοδομήθηκε υπό το ξίφος των Τούρκων και την υποταγή των λαών που βρήκαν στο διάβα τους. Έλληνες, Βούλγαροι, Σέρβοι, Αρμένιοι δεν συμβίωναν ως ισότιμοι πολίτες αλλά ως άπιστοι και υπήκοοι του Σουλτάνου. H συμβίωση μεταξύ των προαναφερθέντων λαών βασιζόταν στη δύναμη επιβολής από την πλευρά των κατακτητών και τα όποια προνόμια μπορούμε να πούμε πως είχαν, σχετίζονταν με τα συμφέροντα των Οθωμανών. Έτσι για παράδειγμα οι Έλληνες έφταναν σε διάφορα αξιώματα όπως Μέγας Διερμηνέας ή Δραγουμάνος του Στόλου λόγω της μόρφωσης ή της ναυτικής ικανότητας τους αντίστοιχα και προφανώς για κέρδος των κρατικών αρχών. Όταν οι λαοί της βαλκανικής θέλησαν να αποκτήσουν την ανεξαρτησία τους (δε θα το έκαναν αν ζούσαν σε καθεστώς ισοπολιτείας και ισονομίας αλλά επειδή ζούσαν σε καθεστώς δουλείας και κατωτερότητας), τότε ξεκίνησε ένας διαρκής εμπόλεμος αγώνας με εκατόμβες νεκρών. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε βέβαια και τις γενοκτονίες που εκτέλεσαν οι Τούρκοι απέναντι σε Έλληνες και Αρμένιους υπηκόους - άλλη μία επιβολή διά της σπάθης.

Οι προοδευτικές, δημοκρατικές και πεφωτισμένες δυτικές ευρωπαϊκές δυνάμεις έδειξαν σε μεγάλο βαθμό στις αποικίες τους τι εστί δημοκρατία και δυτικός πολιτισμός. Όλες οι αρχές του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης «πήγαν περίπατο» μπροστά στην οικονομική ευημερία που προσέφερε η μόνιμη κατοχή εύπορων περιοχών που βρισκόταν χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά και σε διαφορετικές ηπείρους. Έτσι οι Ισπανοί συνέχισαν να κατέχουν τη νότια αμερικανική ήπειρο και οι Βρετανοί την Ινδία. Και όπως φανταζόμαστε η συμβίωση κατακτητών και κατακτημένων δε βασίστηκε σε δημοκρατία και ανθρωπισμό.

Επιστρέφοντας στη γειτονιά των Βαλκανίων, καθίσταται επιτακτικό να τονίσουμε τη συμβίωση μεταξύ των διαφορετικών εθνικοτήτων εντός των νεοσύστατων κρατών. Στην Αλβανία, και ειδικά μετά την ίδρυση του καθεστώτος Χότζα, η ελληνική εθνική μειονότητα βίωσε μεγάλη καταπάτηση των δικαιωμάτων της. Συλλήψεις, δίκες παρωδίες, απαγόρευση άσκησης θρησκευτικών δικαιωμάτων και καταστροφή πολλών Εκκλησιών. Το τραγικό στην όλη κατάσταση είναι πως ακόμη και σήμερα οι Βορειοηπειρώτες παλεύουν για τα αναγνωρισμένα δικαιώματα τους και ειδικά για τη διατήρηση της γης τους, την οποία το νατοϊκό μέλος και υποψήφιο προς ένταξη στην ΕΕ αλβανικό κράτος, εποφθαλμιά. Ανατολικότερα, στη σημερινή επίσημα αναγνωρισμένη από την Ελλάδα ως Βόρεια Μακεδονία, ο πληθυσμός της χώρας αυτής που αποτελείται κυρίως από Αλβανούς, Σέρβους, Βούλγαρους (και πλέον όλοι Μακεδόνες), έφτασε πολλές φορές σε πολιτικό αδιέξοδο και σε κρίση λόγω των αντιθέσεων των κομματιών που συνθέτουν το «εθνικό» της πάζλ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι σκηνές ρίνγκ εντός του κοινοβουλίου τον Απρίλιο του 2017 λόγω εκλογής Αλβανού προέδρου Βουλής. Η επαρχία του Κοσσόβου γεωγραφικά ανήκει στη Σερβία, όμως το 1999 το ΝΑΤΟ χωρίς καμία πρόσκληση βομβάρδισε πόλεις και στρατηγικά σημεία της τότε Ομοσπονδιακής Γιουγκοσλαβίας, επεμβαίνοντας ωμά στα εσωτερικά μιας τρίτης χώρας. Η αιτία; Μα φυσικά η διεκδίκηση της περιοχής από Αλβανούς στα πλαίσια του οράματος της Μεγάλης Αλβανίας, μιας και ο πληθυσμός και εκεί ήταν πολυεθνικός. Ακόμα πιο βορειοδυτικά και συγκεκριμένα στη Βοσνία- Ερζεγοβίνη, συναντάμε μία χώρα που αποτελείται από δύο ομοσπονδιακές οντότητες (Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας, Ομοσπονδία της Βοσνίας), τριμελή προεδρία (Βόσνιος, Σέρβος, Κροάτης) και Ύπατο Αρμοστή. Το πώς δημιουργήθηκε αυτό το ιδιόμορφο κράτος, τι εγκλήματα πολέμου έγιναν κατά τον πόλεμο της Βοσνίας καθώς και τις συνεχείς εντάσεις που αναζωπυρώνονται πότε από τη μία πλευρά, πότε από την άλλη και πότε από… την τρίτη (!), αποτελούν λαμπρό παράδειγμα της δυσκολίας που δημιουργείται από την πολυπολιτισμική κοινωνία. Επιπροσθέτως, μία ματιά στα ανατολικά σύνορα μας και στη συμβίωση των Τούρκων και των Κούρδων υπό μία κρατική οντότητα αλλά και του τρέχοντος πολέμου στο Αζερμπαϊτζάν σε μία επαρχία με αρμένικη πλειοψηφία, μαρτυρούν πολλά περί του εγχειρήματος. 

          Κι επειδή πολλοί θα αναφέρουν πως αυτά συμβαίνουν στα «καθυστερημένα», εθνικιστικά και θερμόαιμα Βαλκάνια, ας πάμε στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού και ας σταθούμε στο πολιτικό έθνος των Αμερικανών. Η γη της επαγγελίας, ο Νέος Κόσμος, η χώρα των ευκαιριών και του αμερικανικού ονείρου (American dream), γίνεται πολλές φορές πρώτη είδηση λόγω ρατσιστικών συμπεριφορών, ακραίων γεγονότων, επεισοδίων από συγκεκριμένες ομάδες. Δεν είναι άλλωστε κρυφό πως υπάρχουν τεράστιες κοινωνικές ανισότητες μεταξύ λευκών, μαύρων, ισπανόφωνης κοινότητας όπως και προκαταλήψεις (π.χ. μαύροι με τα γκέτο και ισπανόφωνοι με διακίνηση ναρκωτικών). Κατάλοιπα της καταργηθείσας από το 1865 δουλείας; Το ζητούμενο είναι πως τα πράγματα κρατούνται σε μία λεπτή ισορροπία και οι κοινωνικές εκρήξεις όταν λαμβάνουν χώρα, προκαλούν μεγάλο προβληματισμό.

Επιστρέφουμε για κατακλείδα στη μεγάλη/ ευτυχισμένη οικογένεια της Ευρώπης! Κάποια έθνη- κράτη περισσότερο, κάποια λιγότερο, έχουν υιοθετήσει έναν κοινό τρόπο ζωής: σεβασμό στην ελευθερία, εδαφική ακεραιότητα, δημοκρατία, ανεξιθρησκεία, πολιτισμό, παραδόσεις, εκπαίδευση, υγεία, εργασία, ιδιωτική περιουσία, ελευθεροτυπία, ισότητα φύλων, καταδίκη της παιδικής εκμετάλλευσης και της ενδοοικογενειακής βίας, απαγόρευση της θανατικής ποινής. Τονίζουμε ξανά πως αυτός είναι ο δυτικός τρόπος ζωής. Δε σημαίνει πως με τον ίδιο τρόπο ζουν και οι υπόλοιποι άνθρωποι στον πλανήτη ούτε σέβονται τις αρχές αυτές. Για κάποια έθνη, κάποιους λαούς δεν υπάρχει η δημοκρατία σαν πολίτευμα, δεν γνωρίζουν τι είναι η ισότητα των φύλων, τα κορίτσια δε μαθαίνουν γράμματα, οι γυναίκες είναι υποχείρια των ανδρών, η θανατική ποινή είναι ευρέως διαδεδομένη, τα λαϊκά δικαστήρια εκτελούν πλήρως τα «καθήκοντα» τους και φυσικά ο θρησκευτικός νόμος είναι πάνω απ` όλα. Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια με την ανεξέλεγκτη μετανάστευση, την άνοδο του ισλαμικού φονταμενταλισμού, τα ύποπτα παιχνίδια των ΜΚΟ, και φυσικά την επέμβαση των ισχυρών σε τρίτα κράτη (η δράση φέρνει πάντα αντίδραση), η τρομοκρατία έχει ανέβει σε υψηλά επίπεδα. Και η κατάσταση γίνεται πιο ανησυχητική όταν οι τρομοκράτες αυτοί είναι γεννημένοι και αναθρεμμένοι σε δυτικές κοινωνίες. Ακόμα μία απόδειξη πως το εγχείρημα της πολυπολιτισμικής κοινωνίας είναι δύσκολο και πολλές φορές επικίνδυνο. Κλείνοντας, μία παραίνεση προς τους προοδευτικούς- ανθρωπιστές- ονειροπόλους: μακάρι να μην υπήρχε ποτέ και πουθενά πόλεμος, μετανάστευση, πείνα, φτώχεια. Μακάρι όλοι οι άνθρωποι να ζούσαν μεταξύ τους ειρηνικά και ήρεμα. Όμως το επιθυμητό απέχει από το εφικτό, ο κόσμος δεν είναι αγγελικά πλασμένος. Όσο πιο γρήγορα το κατανοήσουμε, τόσο πιο γρήγορα θα αποφύγουμε δυσάρεστες καταστάσεις. Διότι η Ιστορία έχει ως μέγιστο δίδαγμα της τ` ότι επαναλαμβάνεται!

Μιλτιάδης Β. Παρλάντζας

    Υπλγός (ΕΜ), MSc

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ          

1. Θεόδωρος Κουλουμπής, Εισαγωγή στις Διεθνείς Σχέσεις, Παπαζήση, Αθήνα 1981

2. Θάνος Βερέμης, Βαλκάνια: Ιστορία και Κοινωνία, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2016

3. Αντώνης Φούσας, Βόρειος Ήπειρος- Το δάκρυ του ελληνισμού, Σιδέρης, Αθήνα 2018

4. Διονύσιος Σταθακόπουλος, Μικρή Ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, Πατάκης, Αθήνα, 2017

5. Μαρία Δαμηλάκου, Ιστορία της Λατινικής Αμερικής, Αιώρα, Αθήνα 2014

6. Andrew Heywood, Εισαγωγή στην Πολιτική, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2014

 

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ ΣΤΟ NAGORNO-KARABAKH

28 Οκτωβρίου 2020

Σε πρόσφατο κείμενο μου στο Liberal είχα αναφερθεί -σε επίπεδο υψηλής στρατηγικής- στα πρώτα συμπεράσματα της σφοδρής σύγκρουσης που λαμβάνει χώρα από τις 27 Σεπτεμβρίου στο Nagorno-Karabakh. Μάλιστα, η παράθεση των συμπερασμάτων, σκόπευε να αναδείξει και τις γεωπολιτικές σταθερές που καθορίζουν ή πρέπει να καθορίζουν και τον μακροχρόνιο ελληνοτουρκικό ανταγωνισμό. Η πρόωρη όμως διατύπωση συμπερασμάτων επί επιχειρησιακών και τακτικών θεμάτων είναι παρακινδυνευμένη καθώς η ομίχλη του πολέμου, σε συνδυασμό με την σκόπιμη παραπληροφόρηση (μέρος του «πληροφοριακού πολέμου»), δημιουργούν ενίοτε λανθασμένες εικόνες. Ακόμη όμως πιο επικίνδυνη είναι η μεταφορά, ακόμη και των ορθών, συμπερασμάτων, σε ένα διαφορετικό επιχειρησιακό περιβάλλον και η επιτυχής ενσωμάτωση τους στο δόγμα δράσεων ενός άλλου στρατεύματος. Μέχρι σήμερα, οι αντικρουόμενες δημοσιογραφικές πληροφορίες οδηγούν στα παρακάτω συμπεράσματα:

Οι αρμενικές δυνάμεις υπέστησαν έναν επιχειρησιακό αιφνιδιασμό από το μέγεθος και την σφοδρότητα της συνδυασμένης -από ξηρά και αέρα-αζέρικης επίθεσης. Από την αρμενική επικράτηση και την κατάπαυση του πυρός το 1993 συχνά ήταν τα μεθοριακά επεισόδια, μικρής ή μεγάλης έκτασης, τυχαία ή προσχεδιασμένα και με εκατέρωθεν υπευθυνότητα. Η πρόσφατη όμως ενέργεια φαίνεται ότι αποσκοπεί στη συντριβή των δυνάμεων αμύνης του Nagorno-Karabakh, την ανακατάληψη σημαντικού μέρους του και στην περίπτωση μη ευόδωσης των παραπάνω, φιλόδοξων αλλά όχι ακατόρθωτων στόχων, στην απόκτηση τακτικών πλεονεκτημάτων που σε συνδυασμό με το φόβο ή συνέπειες ενός πολέμου φθοράς (attrition war) θα οδηγήσουν το Ερεβάν να αποδεχθεί σημαντικές εδαφικές υποχωρήσεις.

Πρέπει να επισημανθεί ότι στρατιωτικές επιχειρήσεις δεν διεξάγονται στα σύνορα μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν παρά μόνο στο θύλακα του Nagorno-Karabakh ενώ παρά την γενική κινητοποίηση και την ανταλλαγή κατηγοριών, οι δύο χώρες παραμένουν επισήμως σε μη εμπόλεμη μεταξύ τους κατάσταση. Μια κατάσταση κάπως ανάλογη (από πλευράς και μόνο τρόπου εμπλοκής στις εχθροπραξίες) με αυτήν της Κύπρου το 1974. Αμφότερες οι πλευρές επιδιώκουν να περιορίσουν τις συγκρούσεις στη διαφιλονικούμενη περιοχή.

Διαφαίνεται ότι οι στρατιωτικοί στρατηγικοί στόχοι των Αζέρων δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί. Παρά τον αρχικό αιφνιδιασμό των αντιπάλων τους, οι αζέρικες φιλοδοξίες για έναν «κεραυνοβόλο πόλεμο» έσβησαν. Παρά ταύτα μπορούν να πανηγυρίζουν για την ανακατάληψη ενός τμήματος του Nagorno-Karabakh (περίπου 8-10% των εδαφών του) και τη δημιουργία μιας «αύρας» νικητού. Αντίστοιχα ικανοποιημένοι μπορούν -μέχρι στιγμής- να εμφανίζονται και οι Αρμένιοι, που κατορθώνουν να ελέγχουν σημαντικούς κατοικήσιμους τόπους και εδάφη στρατηγικής σημασίας, παρά την ένταση της εχθρικής επίθεσης. Μέχρι στιγμής οι Αζέροι έχουν μικρά εδαφικά κέρδη στο βόρειο τομέα του θύλακα και σημαντικότερα στα νότια (σύνορα με το Ιράν) όπου και το έδαφος είναι ευνοϊκότερο, πιο αναπεπταμένο, για επιθετικές επιχειρήσεις. Σήμερα φαίνεται ότι η αζέρικη επίθεση έχει αναχαιτιστεί καθώς οι Αρμένιοι έχουν υποχωρήσει σε ισχυρότερες γραμμές αμύνης (σε πλέον ορεινό έδαφος και με περισσότερη βλάστηση), μια τακτική που εφάρμοσαν και στο παρελθόν, εξαπολύοντας εν συνεχεία αντεπιθέσεις που αποδεκάτισαν τους αντιπάλους τους. Η αρμενική όμως υποχώρηση έχει οδηγήσει τα στρατεύματα των αντιπάλων τους σε απόσταση 20-25 περίπου χιλιομέτρων από τον ζωτικό οδικό άξονα (διάδρομος Lachin) που συνδέει την πρωτεύουσα του Nagorno-Karabakh, Stepanakert, με την Αρμενία. Η εξέλιξη αυτή σίγουρα προβληματίζει τα επιτελεία στο Ερεβάν. Δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας ότι η ζώνη των συγκρούσεων καλύπτει μια έκταση 7500 τετραγωνικών χιλιομέτρων, δηλαδή ένα τετράγωνο πλευράς 85 χιλιομέτρων (κάτι περισσότερο από την έκταση της Αττικοβοιωτίας).

Πρέπει να αναγνωρίσουμε όμως ότι οι Αζέροι έχουν πετύχει να εμφανίζονται διεθνώς ως η επικρατούσα δύναμη στην σύγκρουση και μάλιστα με ιδιαίτερες ικανότητες φονικών αεροπορικών κτυπημάτων ακριβείας από ένα σημαντικότατο στόλο Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (ΜΕΑ) διαφορετικών τύπων και προέλευσης (τουρκικά Bayraktar TB2, ισραηλινά Harop, Skystriker και Orbiter 1K). Αθρόες βιντεοσκοπημένες προσβολές έχουν διοχετευθεί στο διεθνή τύπο στο πλαίσιο του «πληροφοριακού πολέμου» των δύο αντιπάλων. Ξεκάθαρη είναι η αζέρικη επικράτηση στον αέρα, όπου κυριαρχούν τα ΜΕΑ, με ελάχιστες εμφανίσεις ελικοπτέρων και σχεδόν παντελή απουσία επανδρωμένων αεροσκαφών. Οι Αρμένιοι απέτυχαν να αξιολογήσουν την σημαντική ενίσχυση του αριθμού των μη επανδρωμένων συστημάτων του Μπακού, τους κινδύνους που αυτή είχε για τις δυνάμεις τους και να αναπτύξουν τρόπους αντίδρασης. Παρέμειναν προσηλωμένοι στα σοβιετικά δόγματα εξαπόλυσης μαζικών πυρών πυροβολικού, στη δημιουργία χώρων καταστροφής αρμάτων από αντιαρματικά συστήματα και στις εν συνεχεία προσχεδιασμένες αρματικές αντεπιθέσεις και σε αυτήν την κατεύθυνση προσανατόλισαν τις αμυντικές τους θέσεις και σχέδια. Η μερική όμως εξάρθρωση της αεράμυνας κατέστησε τα βαρέα οπλικά συστήματα τους, προστατευμένα κυρίως σε τομές εδάφους, ευπρόσβλητα από αέρος και κάθε κίνηση ενίσχυσης των πρόσω υψηλού ρίσκου. Η ευρεία χρήση των αζέρικων ΜΕΑ σε αποστολές εξουδετέρωσης βαρέων οπλικών συστημάτων κατέστησαν επιτυχείς και από τη σχέση κόστους-οφέλους καθόσον τα πρώτα κοστίζουν υποπολλαπλάσια ποσά από τα κοστοβόρα αεροσκάφη και ελικόπτερα. Τα ΜΕΑ, πλέον των ικανοτήτων προσβολής χερσαίων στόχων παρέχουν στοιχεία για εκτέλεση βολών πυροβολικού και άμεση πληροφόρηση για την τακτική εικόνα στους σταθμούς διοικήσεως με δυνατότητα εστίασης σε οποιαδήποτε σημείο κριθεί σκόπιμο.

Η αζέρικη επίθεση ξεκίνησε με την εφαρμογή του κυρίαρχου δυτικού δόγματος με προτεραιότητα την καταστολή της εχθρικής αεράμυνας. Τα αναπτυγμένα στο Nagorno-Karabakh, σχετικά πεπαλαιωμένα αρμενικά αντιαεροπορικά συστήματα  (κυρίως SA-8/9K33 OSA και SA-6/2K12 KUB) δέχτηκαν καίρια πλήγματα από τα ΜΕΑ. Δεν δύναται ακόμη να επιβεβαιωθεί η καταστροφή εκτοξευτών και radars του συστήματος S-300, θεωρείται όμως δυνατή καθώς αυτά αντιμετωπίζουν εγγενείς δυσκολίες στην αντιμετώπιση σύγχρονων τακτικών καταστολής αεράμυνας που επιτείνονται από την έλλειψη ενοποιημένου δικτύου αεραμύνης αλλά και αντίστοιχης εκπαίδευσης. Εκτιμάται όμως ως απίθανη η μετακίνηση των S-300 σε εδάφη του Nagorno-Karabakh και αντίστοιχα παρακινδυνευμένη η στοχοποίηση τους στο έδαφος της Αρμενίας. Γεγονός όμως είναι ότι η αρμενική αεράμυνα, τουλάχιστον στον θύλακα του Nagorno-Karabakh, υπέστη σοβαρές απώλειες με αποτέλεσμα τις επόμενες ημέρες τα ΜΕΑ να προσβάλουν με σχετική άνεση λοιπούς στόχους. Αναπόφευκτα ερωτήματα και ανησυχίες προέκυψαν σχετικά με την ικανότητα των σοβιετικών αντιαεροπορικών συστημάτων των δεκαετιών 1970-1980 αλλά και του 1990, να αντιμετωπίσουν τις απειλές των συγχρόνων αεροσκαφών, ΜΕΑ και κυρίως των ειδικών πυρομαχικών και τακτικών καταστολής αεράμυνας (Suppression of Enemy Air Defence/SEAD). Αποδείχτηκε επίσης, για άλλη μια φορά, ότι η πυκνότητα αντιαεροπορικών συστημάτων δεν επαρκεί, αν δεν υπάρχει η απαιτούμενη ενοποίηση των όπλων, αισθητήρων και κέντρων διοικήσεως και η ισορροπημένη και ορθή ανάπτυξη συστημάτων διαφορετικών δυνατοτήτων και χαρακτηριστικών. Φυσικά δεν πρέπει να παραμελούμε και τους θεμελιώδους σημασίας παράγοντες εκπαίδευσης του προσωπικού και εφαρμογής αποτελεσματικού τακτικού δόγματος χρήσης των αντιαεροπορικών μονάδων.

Χωρίς λοιπόν να διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο κατάρριψης, από έδαφος ή αέρα, τα αζέρικα ΜΕΑ προχώρησαν σε αποστολές «απομόνωσης του πεδίου  τη μάχης», έπληξαν δηλαδή -μετά την καταστολή της αρμενικής αεράμυνας- με ιδιαίτερη σφοδρότητα τις τεθωρακισμένες μονάδες που κινήθηκαν προς ενίσχυση του μετώπου και τα ανεπτυγμένα στοιχεία του πυροβολικού. Και οι αποστολές αυτές στέφθηκαν με αρκετή επιτυχία καθώς πληθώρα αρμενικών τεθωρακισμένων και οχημάτων κατεστράφησαν ή υπέστησαν ζημιές. Τα τουρκικής κατασκευής ΜΕΑ, απεδείχθησαν πολύ αποτελεσματικά, καίτοι είναι εξοπλισμένα με κατευθυνόμενα όπλα μικρής σχετικά εκρηκτικής ισχύος (MAM-C ή ΜΑΜ-L Smart Micro Munitions). Οι προσβολές γίνονται συνήθως από ύψη που δεν επιτρέπουν την οπτική ανίχνευση τους, άρα και την εμπλοκή τους με χαμηλού κόστους μέσα όπως πολυβόλα, πυροβόλα ή έστω και Manpads (SA-10/Strella). Τα ικανότερα όμως αντιαεροπορικά συστήματα μικρού ή μεσαίου βεληνεκούς, με ενεργό καθοδήγηση radar, διατρέχουν τον κίνδυνο της άμεσης καταστροφής με την στοχοποίηση τους από τα εξειδικευμένα «αυτοκτονικής αποστολής» ΜΕΑ (kamikaze UAVs) καταστροφής radars.  Δεν ήταν λοιπόν τα τεθωρακισμένα οχήματα αυτά που κατέστησαν απαρχαιωμένα και καταδικασμένα στον αγώνα εναντίον των ΜΕΑ (παρά ταύτα συνεχίζουν να προσφέρουν μια σχετικά ικανοποιητική προστασία στους επιβαίνοντες) αλλά η αδυναμία των Αρμενίων να προσφέρουν μια ικανοποιητική αντιαεροπορική κάλυψη στις διαχρονικά ευπρόσβλητες τεθωρακισμένες μονάδες, κινήσεις εφεδρειών και συγκεντρώσεις στοιχείων πυροβολικού. Η τρωτότητα αυτή προβληματίζει τις ένοπλες δυνάμεις πολλών κρατών καθώς το διαρκώς μειούμενο κόστος των ΜΕΑ σε συνδυασμό με τις αυξανόμενες ικανότητες τους καθιστούν ευρεία τη διασπορά και χρήση τους.

Θανατηφόρα όμως πλήγματα δέχθηκαν και τα αζέρικα άρματα μάχης όταν κινηθήκαν σε ακάλυπτες περιοχές χωρίς την κατάλληλη συνοδεία και έγιναν στόχος των καλά κρυμμένων αρμενικών αντιαρματικών όπλων. Η αζέρικη επίθεση έχει μέχρι στιγμής επιδείξει απόλυτα ικανοποιητική χρήση των ΜΕΑ αλλά χαμηλής ποιότητας εκτέλεση τακτικών κινήσεων επί του πεδίου του μάχης. Το τελευταίο είναι αποτέλεσμα χαμηλού επιπέδου εκπαίδευσης και αδυναμίας εκμετάλλευσης των διαθέσιμων οπλικών συστημάτων και αξιοποίησης των αντίστοιχων τακτικών δογμάτων. Θα μπορούσαμε κατά κάποιο τρόπο να παρομοιάσουμε τις αζέρικες επιτυχίες με αντίστοιχες αρχικές αραβικές στον πόλεμο του Yom Kippur (1973) που όμως δεν μπόρεσαν τελικά να τις αξιοποιήσουν στο επιχειρησιακό και στρατηγικό επίπεδο. Παρά ταύτα, ο πολιτικός στόχος του πολέμου, για το Κάιρο, επιτεύχθηκε καθώς, Ισραήλ και Αίγυπτος οδηγήθηκαν σε συμφωνία ειρήνης με επιστροφή των κατεχομένων εδαφών του Σινά. Το κατά πόσο θα επιτύχει η αντίστοιχη αζέρικη εξόρμηση θα φανείς το μέλλον.

Επιπρόσθετα και οι δύο αντίπαλοι είναι εξοπλισμένοι με σχετικά περιορισμένο αριθμό βαλλιστικών βλημάτων εδάφους-εδάφους. Τα συστήματα αυτά είναι κατάλληλα για προσβολές στρατηγικών στόχων στα μετόπισθεν του εχθρού (βεληνεκές περί τα 350 χιλιόμετρα) αλλά χρησιμοποιούνται και ως ψυχολογικά όπλα εναντίον αστικών στόχων. Μέχρις στιγμής έχει σημειωθεί εκατέρωθεν περιορισμένη χρήση αυτών των συστημάτων.

Συνοψίζοντας μπορούμε να πούμε ότι οι δύο αντίπαλοι είναι εξοπλισμένοι με οπλικά συστήματα που ξεπερνούν τις δυνατότητες τους πετυχημένης εκμετάλλευσης στο πλαίσιο μιας διακλαδικής συνδυασμένης χρήσης από προσωπικό υψηλών επαγγελματικών ικανοτήτων. Το τελευταίο δεν σχετίζεται με τις οποιασδήποτε, ατομικές ή μεμονωμένων τμημάτων, πολεμικές ικανότητες και αποφασιστικότητα που διακρίνει τους μαχητές και ιδιαίτερα τους Αρμενίους.

Επί του παρόντος φαίνεται ότι εξαντλείται η δυναμική της αζέρικης επίθεσης χωρίς όμως να διαφαίνεται και δυνατότητα αποφασιστικής επιστροφής των Αρμενίων. Ο πόλεμος θα λάβει τη  μορφή ενός αγώνα φθοράς με τους Αζέρους να υπερτερούν από πλευράς εξοπλισμών και τους Αρμένιους να δίνουν αγώνα υπέρ βωμών και εστιών. Αναμφίβολα πρόκειται για μια ασταθή κατάσταση, με πληθώρα εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων που ανά πάσα στιγμή μπορούν να δυναμιτίσουν οποιαδήποτε εύθραυστη εκεχειρία συνομολογηθεί. Παρά τις εκατέρωθεν σημαντικές απώλειες, το δυναμικό των αντιπάλων δεν έχει υποστεί τις καταστροφικές εκείνες απώλειες που θα επιτρέψουν ένα αμοιβαία οδυνηρό συμβιβασμό και παραμένουν ισχυρές οι φωνές που θεωρούν δυνατή την απόλυτη επικράτηση στα πεδία των μαχών.

Πέραν όμως των συμπερασμάτων που ανακύπτουν από την ανάλυση του κάθε είδους πληροφοριών, οι εξωτερικοί παρατηρητές και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι οφείλουν να ενσκήψουν μετά προσοχής στην αντικειμενική αξιολόγηση των συγκρούσεων ακόμη και με τη ριψοκίνδυνη αποστολή παρατηρητών στα πεδία των μαχών.

 

ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ- Αντιστράτηγος (εα)

• Διδάκτορας Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
• Μεταπτυχιακό στις Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
• Πτυχιούχος τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου
• Διευθυντής Μελετών του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ)
• Συνεργάτης του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ)
• Διαλέκτης και συνεργάτης στη Σχολή Εθνικής Αμύνης (ΣΕΘΑ)
• Τηλ: 0030-210-6543131, 0030-6983457318
• E-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

 

 

 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΙΚΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΣΚΑΦΟΥΣ “ORUC REIS” ΑΠΟ 11/10/2020 ΜΕΧΡΙ ΤΙΣ 27/10/2020  (NAVTEX 1262/20, 1314/20)

ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΓΕΩΦΥΣΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΕΩΤΡΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΚΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ

 

Εισαγωγή.

Όπως είναι ήδη γνωστό από την ειδησεογραφία, το Τουρκικό γεωφυσικό ερευνητικό σκάφος ORUC REIS, μετά από μία αμφιλεγόμενη σεισμική ερευνητική προσπάθεια σε τρείς περιοχές Νότια του Καστελλορίζου που καλύφθηκαν από τρείς διαδοχικές NAVTEX 977/20, 1085/20 και 1093/20 (Σχήμα 1)κινήθηκε Βορειοανατολικά και ελλιμενίσθηκε από τις 13/9/20 στο λιμάνι της Αττάλειας.

  

Σχήμα 1:  NAVTEX 977,1085,1093/20     Σχήμα 2: NAVTEX 1262/20 (με μπλε γραμμή)

Η δικαιολογία των Τούρκων ήταν ότι αποσύρθηκε για συντήρηση και ανεφοδιασμό, στην πραγματικότητα όμως εικάζεται ότι έγινε μετά από πιέσεις της Γερμανίας,  ώστε με μια “αποκλιμάκωση” των προκλήσεων να αρχίσει ένας κύκλος διερευνητικών επαφών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για την επίλυση των διαφορών.

Παρόλα αυτά και ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη επαφές για την έναρξη των συνομιλιών, εντελώς ξαφνικά το σκάφος αυτό ξεκίνησε εκ νέου από την Αττάλεια στις 12/10  και άρχισε μια νέα ερευνητική προσπάθεια μέσα σε μια περιοχή που καθοριζόταν από μια νέα NAVTEX υπ’αριθ. 1262/20 (Σχήμα 2-Βόρεια της 1093/20 με μπλε γραμμή).

Επειδή η σημειακή ανάγνωση αυτής της δραστηριότητας, που συνήθως αναφέρεται δημοσιογραφικά μεμονωμένα, δεν είναι δυνατόν να βοηθήσει στην απόκτηση μιας συνολικής εικόνας, ιδίως δε όταν δεν συνοδεύεται από τους κατάλληλους χάρτες, θεωρήθηκε χρήσιμο στο άρθρο αυτό που αποτελεί συνέχεια προηγούμενου, να εξηγηθεί με έναν τρόπο περισσότερο απεικονιστικό και κατανοητό, τι ακριβώς συμβαίνει και να αποκαλυφθεί η μεθοδική και συστηματική παραβίαση της Ελληνικής υφαλοκρηπίδας, που φθάνει μέχρι του σημείου να αμφισβητεί και τα εν δυνάμει χωρικά ύδατα της Ελλάδας (μεταξύ 6 και 12 ναυτικών μιλίων).

Α. Χαρακτηριστικά της NAVTEX 1262/20.

1. Η περιοχή αυτή είναι επίσης προσεκτικά σχεδιασμένη από τους Τούρκους και έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
   1. Έχει την μορφή ενός μη κανονικού επταπλεύρου που ορίζεται από τα σημεία 1,2…9 (Σχήμα 2).
   2. Το εμβαδόν της είναι περίπου 11.250 τετρ. χλμ.
   3. Σχεδόν το σύνολο αυτής της NAVTEX βρίσκεται εντός της εν δυνάμει Ελληνικής ΑΟΖ.
   4. Το Νότιο όριο 6,7 ταυτίζεται με το Βόρειο όριο της προηγούμενης NAVTEX 1093/20. Το Δυτικό αποτελείται από ένα τμήμα (1,8,9) που σχεδόν ταυτίζεται με τον μεσημβρινό των 28 μοιρών και από ένα μικρό τμήμα (2,3) μήκους 2 μιλίων, που βρίσκεται ανατολικά του μεσημβρινού των 28 μοιρών και σε απόσταση 20 μίλια περίπου από αυτόν. Το Βόρειο όριο αποτελείται από τρία τμήματα. Ένα μήκους 20 μιλίων περίπου, με τα στοιχεία  1,2 παράλληλο και Βόρεια του παράλληλου των 35° 30´ και σε απόσταση  τεσσάρων (4) μιλίων από αυτόν, ένα άλλο με τα στοιχεία 3,4 παράλληλο προς τα Βόρεια όρια των προηγούμενων NAVTEX και ένα τρίτο με στοιχεία 4,5,6 παράλληλο προς το τμήμα 1,2 και κοντά στον παράλληλο των 36 μοιρών και σε απόσταση ενός (1) μιλίου νότια από αυτόν. Χαρακτηριστικό του τμήματος αυτού είναι ότι απέχει περίπου 6,5 ναυτικά μίλια από τα χωρικά ύδατα του Καστελλορίζου.

 Τέλος το Ανατολικό όριο αποτελείται από το τμήμα 6,7 που βρίσκεται στην επέκταση των Ανατολικών ορίων των προηγούμενων NAVTEX ( Σχήμα 2).

1. Προκαλεί εντύπωση ο σχεδιασμός αυτής της περιοχής, με τόσο ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, που δεν μπορούν να ερμηνευτούν την παρούσα χρονική συγκυρία, αλλά θα πρέπει να μας προβληματίσουν μήπως σε αυτά κρύβεται ένα επόμενο και πιο προκλητικό βήμα καλυμμένο με ένα μανδύα νομιμότητας.
2. Και αυτή η NAVTEX δεν παραβιάζει το όριο του 28^ου μεσημβρινού προς τα Δυτικά.
3. Τα βάθη της θάλασσας στην περιοχή αυτή είναι μεταξύ 3000 και 4000 μέτρων (Σχήμα 3).

                   

Σχήμα 3: NAVTEX 1262/20 με βυθομετρία       Σχήμα 4: NAVTEX 1262/20 προσβολή κατά 250 χλμ2

 

   

1. Το Βόρειο όριο αυτής προσβάλει κατά περίπου 250 τετρ. χλμ. τα εν δυνάμει χωρικά ύδατα των 12 ναυτικών μιλίων του Καστελλορίζου ( Σχήμα 4 ).         

 

                Κίνηση του ερευνητικού σκάφους εντός της NAVTEX 1262/20

  Φάση 1 (11/10/20 – 22/10/20 ):

 

1. 1.      Μετά από την εκκίνηση του σκάφους από το λιμάνι της Αττάλειας με κατεύθυνση Νοτιοδυτικά στις 12/10, και αφού κινήθηκε για 25 περίπου μίλια, ξαφνικά έγινε διακοπή της εκπομπής του σήματος AIS στην θέση 3 ( Σχήμα 5), με αποτέλεσμα να μην μπορεί να προσδιορισθεί η θέση του.
2. 2.      Αυτό έγινε την επομένη 13/10 που φάνηκε στην θέση 4 ( Σχήμα 5 ).

 

          

Σχήμα 5: Διαδρομή ORUC REIS από Αττάλεια.     Σχήμα 6: Σεισμικό πρόγραμμα ORUC REIS ( με μπλέ

                                                                                               γραμμή)  από  12/10/20-  εντός της NAVTEX 1262/20.

 

 

Η διακοπή αυτή θεωρείται ως μη τυχαία, δεδομένου ότι η εικαζόμενη διαδρομή (με διακεκομμένες) μπορεί να μην ήταν η πραγματική, αλλά να έγινε ένας ελιγμός πιθανόν για να παραβιαστεί για λίγο η περιοχή μεταξύ 6 και 12 μιλίων του Καστελλορίζου και να μελετηθούν τις Ελληνικές αντιδράσεις. Βέβαια αυτό είναι εικασία. Την ακριβή πορεία πιστεύεται ότι παρακολουθούν με άλλα μέσα τα επιτελεία και γνωρίζουν λεπτομέρειες.

1. 3.      Ανάλογες παράξενες διακοπές για διάστημα περίπου 24 ωρών παρατηρήθηκαν και σε άλλα σημεία του προγράμματος  θέσεις 13,14 και 45,46 (Σχήματα 5,6).
2. 4.      Από τις 15/10 το στίγμα ήταν συνεχές και φάνηκε ότι το σκάφος άρχισε την καταγραφή των σεισμικών προφίλ κατά μια διεύθυνση Νοτιοδυτική-Βορειοανατολική με διεύθυνση παράλληλη προς το Νότιο όριο της NAVTEX όπως άλλωστε και όλα τα σεισμικά προφίλ που εκτελέσθηκαν προηγουμένως στην περιοχή στο σύνολο της περιοχής.
3. 5.      Η καταγραφή των προφίλ άρχισε από την Νότια περιοχή της NAVTEX  μετατοπιζόμενα προοδευτικά Βορειότερα προς την περιοχή του Καστελλορίζου και στις 18/10 άρχισε κατά τις 15:00 να εκτελεί προφίλ (σημεία 35,36,37) παράλληλο προς το  Βόρειο όριο 4,5,6 και σε απόσταση   περίπου ενός (1) μιλίου από αυτό.
4. 6.      Στις   της 18/10/20 το σκάφος στρεφόμενο Νοτιοδυτικά εισήλθε για λίγο στο όριο των εν δυνάμει χωρικών υδάτων μεταξύ των 6 και 12 μιλίων  (σημεία 38,39,40 - Σχήμα 6) και συνέχισε Νοτιοδυτικά.
5. 7.      Στις  20/10/20 και κατά τις 10:00 π.μ. το σκάφος έσβησε εκ νέου το σύστημα προσδιορισμού θέσης (σημείο 45) και ως εκ τούτου δεν ήταν δυνατός ο εντοπισμός, με τα διατιθέμενα μέσα, της θέσης του. Εικάζεται ότι προχώρησε Βορειοανατολικά και πιθανόν πλησίασε/εισχώρησε εκ νέου στην περιοχή των εν δυνάμει χωρικών υδάτων της Ελλάδος των 12 μιλίων χωρίς να υπερβαίνει το βόρειο άκρο της NAVTEX (Σχήμα 6). Άξιο παρατήρησης είναι το γεγονός ότι τα βοηθητικά σκάφη του ( ΑΤΑΜΑΝ και CENGIZ HAN) δεν είχαν κλείσει το σύστημα εντοπισμού και παρατηρήθηκαν εντός της περιοχής των εν δυνάμει χωρικών υδάτων των 12 μιλίων. Κάνοντας στροφή στην περιοχή αυτή εμφανίσθηκε εκ νέου στην θέση 46 (ενεργοποίησε το σύστημα εντοπισμού) και αφού κινήθηκε Νοτιοδυτικά  μέχρι το Ανατολικό όριο κινήθηκε εν νέου Βορειοανατολικά και μάλιστα πάνω σε παλαιότερο προφίλ που είχε καταγράψει στις 19/10. Νέα διακοπή σήματος έγινε στο σημείο 55 στις 21/10 το απόγευμα.
6. 8.      Την ίδια ημέρα αναγγέλθηκε η παράταση των ερευνών που έληγε στις 22/10 με την έκδοση νέας NAVTEX (1314_20) (Σχήμα 7- με κόκκινο χρώμα) προσδιοριζόμενη από 24 σημεία και με ισχύ για μια περίοδο πέντε (5) ημερών μέχρι τις 27/10.
7. 9.      Η επανεμφάνιση του σκάφους έγινε αργότερα στο σημείο 56 με κίνηση του σκάφους Δυτικά-Νοτιοδυτικά προς την νότια περιοχή της νέας NAVTEX, εντός της οποίας άρχισε από τις 22/10 να εκτελεί νέο σεισμικό πρόγραμμα.
8. 10.  Μέσα στην περιοχή αυτή εκτέλεσε ένα πρόγραμμα σεισμικών γραμμών μήκους περίπου 1570 χιλιομέτρων.

Α. Χαρακτηριστικά της NAVTEX 1314/20.

Η περιοχή αυτή είναι εξίσου προσεκτικά σχεδιασμένη και τα δικά της χαρακτηριστικά εντοπίζονται στα πιο κάτω:

α) Έχει το σχήμα ενός πολυγώνου με 24 κορυφές. Η νότια πλευρά του συμπίπτει με την Βόρεια πλευρά 3,4 της προηγούμενης NAVTEX 1262/20. Το γεγονός που αποδεικνύει  ότι ήταν προ πολλού σχεδιασμένη, φαίνεται ότι το Δυτικό της όριο 22,23,24 έχει μια διεύθυνση Βορρά - Νότου και αποτελεί προέκταση του τμήματος 2,3 της προηγούμενης NAVTEX 1262/20. Βρίσκεται δε αυτό Ανατολικά του μεσημβρινού των 28° 30´ και σε απόσταση περίπου 1.500 μέτρων από αυτόν ( Σχήμα 7).

  

Σχήμα 7: NAVTEX 1314/20 με βυθομετρία    Σχήμα 8: Περιοχή Α ανατολικά της NAVTEX 1314/20                      

               

β) Το εμβαδόν της περιοχής αυτής είναι περίπου 5.620 τετρ. χιλ. και ένα μεγάλο μέρος της βρίσκεται εντός της εν δυνάμει (γιατί δεν έχει οριοθετηθεί) Τουρκικής ΑΟΖ ( Σχήματα 7,8 )

γ) Το ανατολικό της όριο είναι παράλληλο με το Δυτικό σε απόσταση 44 ναυτικών μιλίων από αυτό. Το βορειότερο σημείο αυτού ( σημείο 2- Σχήμα 7 ) απέχει περίπου 1 χλμ από το όριο των 6 ναυτικών μιλίων των Ελληνικών χωρικών υδάτων (Σχήμα 8).

δ) Εντύπωση προκαλεί το γεγονός το ότι αυτή η NAVTEX δεν περιέλαβε το τμήμα Α έκτασης περίπου 2.900 τετρ. χλμ. που βρίσκεται ανατολικότερα του ορίου 22,23,24 και είναι μεταξύ αυτού και του μεσημβρινού των 28 μοιρών  και δυτικά των χωρικών υδάτων των 6 μιλίων  της Ρόδου ( Σχήμα 8 )  ενώ είχε την δυνατότητα να το κάνει, βάσει των διακηρύξεών της ότι τα νησιά έχουν μόνον 6 μίλια χωρική θάλασσα αλλά και βάσει του Τουρκολιβυκού μνημονίου που όριζε την περιοχή της Τουρκικής ΑΟΖ μετά τα 6 μίλια από τα Ελληνικά νησιά.

 

 Ίσως θα πρέπει από Ελληνικής πλευράς να αποκωδικοποιήσει την ενέργεια αυτή και να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην περιοχή αυτή, που εκτιμάται ότι ή προμηνύει κάποιο προσχεδιασμένο και συμφωνημένο “μελλοντικό” όριο ή θα γίνει το θέατρο νέων προκλητικότερων ενεργειών.

ε) Η περιοχή της NAVTEX περιγράφεται με τις συντεταγμένες 24 σημείων, εκ των οποίων τα 21 σημεία εξ αυτών (2,3…22), οριοθετούν με σχετική ακρίβεια μια γραμμή περίπου 6 μιλίων από τα Τουρκικά χωρικά ύδατα (χωρικά;).

στ) Το Δυτικό όριο της NAVTEX φαίνεται να προσβάλλει στο Βορειοδυτικό άκρο της  κατά 38 τετρ. χιλ. περίπου την εν δυνάμει χωρική θάλασσα των δώδεκα μιλίων της Ρόδου (Σχήμα 8-γραμμοσκιασμένη με μαύρο χρώμα), σύμφωνα με τα διατιθέμενα στοιχεία και τα όρια ακρίβειας της μεθόδου.

Κίνηση του ερευνητικού σκάφους εντός της NAVTEX 1314/20

      Φάση 1 (22/10/20 – 27/10/20).

 

1. Από τις 22/10/20 όπως προαναφέρθηκε άρχισε να εκτελεί γεωφυσικό σεισμικό πρόγραμμα μέσα στην περιοχή που ορίζει η νέα NAVTEX .
2. Τα εκτελούμενα προφίλ έχουν μια απόσταση 5-6 μιλίων μεταξύ τους επιβεβαιώνοντας την μεθοδολογία που ακολουθήθηκε εντός των προηγούμενων NAVTEX, ότι πιθανόν πρόκειται για την συνέχεια ενός προγράμματος  αναγνωριστικού. Οι ενδείξεις ότι πιθανόν εκτελούνται πράγματι έρευνες είναι αφενός η ταχύτητα του σκάφους που είναι περίπου 4,5 μίλια/ώρα (ταχύτητα εργασίας) και οι μη διασταυρούμενες πληροφορίες  από άλλες πηγές ότι πράγματι οι εργασίες εκτελούνται.
3. Το πρόγραμμα δεν προχώρησε Βορειότερα του παραλλήλου 36° 30´ (σημείο 94 σχέδιο 7 ) και αφού έκανε δύο διαγώνια προφίλ εξήλθε της περιοχής κατά την 23:00  της 25/10/20. Δηλαδή κατά 1-2 ημέρες νωρίτερα από την λήξη της ισχύος της NAVTEX 1314/20.
4. Μέσα στην περιοχή αυτή εκτέλεσε ένα πρόγραμμα σεισμικών γραμμών μήκους περίπου 770 χιλιομέτρων.
5. Το σκάφος δεν κινήθηκε μέσα στην περιοχή που έθιγε κατά 38 τετρ.χλμ. η NAVTEX στην εν δυνάμει έκταση των 12 μιλίων χωρικών υδάτων της Ρόδου Βορειοδυτικά  (Σχήμα 8).

Ήδη στις 24/10/20 η Τουρκία εξέδωσε νέα NAVTEX (1332_20) που ορίζει νέα περιοχή ερευνών στα Νοτιοδυτικά της 1314/20, έκτασης 12.440  τετρ.χλμ. μέχρι τις 4/11/20.

Η νέα αυτή περιοχή επικαλύπτει κατά ένα μέρος τις προηγούμενες NAVTEX 977,1085 και 1093, 1262/20 στα δυτικά τους όρια όπως φαίνεται στα πιο κάτω σχήματα (Σχήματα 9,10).

 

           

Σχήμα 9: Θέση της νέας NAVTEX 1332/20.     Σχήμα 10:  Κίνηση του ORUC  εντός της NAVTEX 1332/20 (μώβ γραμμή)  

Στην περιοχή αυτή εισήλθε στις 26/10/20 και άρχισε/συνέχισε να εκτελεί νέο σεισμικό πρόγραμμα εντός αυτής με διεύθυνση παράλληλη προς το Ανατολικό όριο της νέας NAVTEX 1332/20 με κατεύθυνση Νοτιοανατολική (Σχήμα 10 - γαλάζια γραμμή).

Η νέα NAVTEX ήδη παρουσιάζει δύο ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:

1. Αφήνει και αυτή (όπως και η 1314/20) εκτός ερευνητικής δραστηριότητας του σκάφους, την περιοχή Α (Σχήμα 8) και αναπτύσσεται νοτιότερα αυτής.
2. Αφήνει ελεύθερη μια περιοχή περίπου 390 τετρ. χιλ. ανατολικά  του σημείου 8. Στο σημείο 8  η Αίγυπτος είχε αντιδράσει στην έκδοση της NAVTEX 977/20 και ανέφερε ότι το διεκδικεί σαν σημείο δικής της ΑΟΖ, χωρίς βέβαια να έχει υποδείξει προς ποιά κατεύθυνση  Ανατολικά θεωρεί την προέκταση της ορισθείσης μεταξύ αυτής και της Ελλάδας  οριοθετικής γραμμής της ΑΟΖ.

Βέβαια η δραστηριότητα του ερευνητικού αυτού σκάφους δεν είναι η μοναδική ερευνητική προσπάθεια που κάνει η Τουρκία στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.

Και θα ήταν χρήσιμο για τον αναγνώστη του άρθρου, να αναφερθούν λίγα σχετικά με τις άλλες παράλληλες ερευνητικές δραστηριότητες που πραγματοποιεί για την ανακάλυψη υδρογονανθράκων, για να αποκτηθεί μια συνολική εικόνα της σπουδαιότητας που δίνει η γείτονα χώρα στην προσπάθειά της για την επιτυχία βραχυπρόθεσμων αλλά και μακροπρόθεσμων στόχων της στις περιοχές αυτές.

1. Η Τουρκία διαθέτει σήμερα εν ενεργεία στις περιοχές αυτές τρία γεωφυσικά σκάφη (BILIM 2, BARBAROS HAYREDDIN PASA, ORUC REIS)  καθώς και τρία γεωτρητικά (FATIH, YAVUZ, KANUNI) όπως επίσης και 10  βοηθητικά τύπου supply boat ( ATAMAN, CENGIZ HAN, SANCAR, ALTAN, KORKUT, OSMAN BEY, ORHAN BEY, ERTUGRUL BEY, APOLLO MOON, TANUX I).
2. Το γεωφυσικό BILIM 2 βρίσκεται ελλιμενισμένο στο λιμάνι του Tasucu από τις 1/10/20 μετά την μετακίνησή του από το λιμάνι της Αττάλειας. Το Barbaros Hayreddin Pasa εκτελεί από τις 10/9/20 λεπτομερές γεωφυσικό πρόγραμμα (απόσταση μεταξύ των προφίλ περίπου 1 χλμ.), σε περιοχή έκτασης 1.126 τετρ. χλμ., εντός των θαλασσοτεμαχίων 5,6 της Κυπριακής Δημοκρατίας και στο νοτιοανατολικό άκρο των αυθαίρετων Τουρκικών παραχωρήσεων στην TPAO. (Σχήμα 11). Αυτό συνοδεύεται από τα βοηθητικά APPOLO MOON και TANUX 1. Το ORUC REIS - την δραστηριότητα του οποίου αναφέραμε προηγουμένως - συνοδεύεται απο τα βοηθητικά ATAMAN, CENGIZ HAN.

 

Σχήμα 11:  Δραστηριότητα του σκάφους BARBAROS HAYREDDIN PASA εντός της NAVTEX 1257/20 από 10/9/20 . 

 

Το γεωτρητικό σκάφος FATIH εκτέλεσε γεωτρητικό πρόγραμμα στον Εύξεινο Πόντο (Γεώτρηση TUNA-1) σε βάθος ύδατος >2.000 μέτρα (Σχήμα 12 – κίτρινος κύκλος), όπου πρόσφατα ο Τούρκος Πρόεδρος ανακοίνωσε ότι ανακαλύφθηκε κοίτασμα αερίου περίπου 405 δις. κυβ. μέτρων (αρχικά 320 και εν συνεχεία άλλα 85). Εν συνεχεία μετακινήθηκε στα παράλια της πόλης Sazkoy  όπου και παραμένει μέχρι σήμερα  (Σχήμα 12 – κόκκινος κύκλος). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το γιγαντιαίο κοίτασμα ZOHR (Αίγυπτος) είναι περίπου 850 δις, κυβ. μέτρα κάτι που κάνει δύσκολα πιστευτή την πιο πάνω ανακάλυψη (περίπου το μισό του ZOHR). Βοηθητικά σκάφη του είναι τα SANCAR, ALTAN, KORKUT, ORHAN BEY)(το σκάφος ALTAN τώρα σήμερα βρίσκεται στα ανοιχτά της πόλης Tuzla κοντά στην Κωνσταντινούπολη), που συχνά εκτελούν δρομολόγια μεταξύ του σκάφους και της παραλιακής πόλης SAZKOY.

Επίσης το γεωτρητικό σκάφος YAVUZ είναι ελλιμενισμένο στο λιμάνι του Tasucu όπου βρίσκονται και τα βοηθητικά σκάφη  OSMAN BEY, ERTUGRUL BEY.

Τέλος το γεωτρητικό σκάφος KANUNI αφού έμεινε ελλιμενισμένο για ένα διάστημα στο λιμάνι του Tasucu αναχώρησε στις 14/10/20 και έφτασε στην Κωνσταντινούπολη στις 19/10/20 ( Σχήμα 13) όπου παραμένει ελλιμενισμένο μέχρι σήμερα.

 

            

Σχήμα 12: Θέση της γεώτρησης TUNA-1 (κίτρινος κύκλος)    Σχήμα 13 : Θέση του γεωτρυπάνου  KANUNI  στις25/10/20.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       και της σημερινής θέσης του FATIH ( κόκκινος κύκλος).                                                                                                                                                         

 

Η μελέτη της δραστηριότητας όλων αυτών των σκαφών, μπορεί να δώσει χρήσιμες πληροφορίες για εφαρμοζόμενη τακτική της Τουρκίας και να προβλέψει μελλοντικές ενέργειες, ώστε έγκαιρα να σχεδιασθεί και να υπάρχει  η ανάλογη αντιμετώπιση συνολικά,  σε περίπτωση που παρατηρηθεί έκνομη συμπεριφορά.

                                                                                                                             

                                                                                                                            Αθήνα 26/10/2020

 

Λεόντιος Κ. Πορτοκαλάκης

Τοπογράφος Μηχ.- M.Sc

Μέλος ΕΛΙΣΜΕ

 

 

 

 

Σημειώσεις:

1.           Ορισμένες τεχνικές παραδοχές και προσεγγίσεις, καθώς και η υπάρχουσα διαφορετική γεωδαιτική υποδομή που χρησιμοποιήθηκε στην εργασία, ίσως να διαφοροποιεί κατά ένα μικρό ποσοστό τα τελικά ακριβή τεχνικά στοιχεία. Θεωρήθηκε όμως ότι στην παρούσα περίπτωση έχει μεγαλύτερη σημασία να γίνει αντιληπτό το είδος, το μέγεθος και η θέση της έρευνας, καθώς και οι συνέπειες της πραγματοποιηθείσης ερευνητικής δραστηριότητας του ORUC REIS.

1. Σχετικές πληροφορίες για τα γεωφυσικά σκάφη σεισμικών ερευνών για ανακάλυψη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, υπάρχουν πάρα πολλές στο διαδίκτυο, που εύκολα μπορεί κάποιος να προσεγγίσει και να αποκτήσει καλύτερη εικόνα.

 

Στον ρόλο ανάσχεσης της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο

(25 Οκτωβρίου 2020)

Είναι γεγονός ότι στο δυτικό κόσμο διευρύνεται η ανησυχία για την υπέρβαση των ορίων στην οποία προχωρά καθημερινά η Τουρκία στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και επιτείνεται με τις εμπρηστικές δηλώσεις του Erdogan. Καίτοι ακόμη σημαντική μερίδα κυβερνήσεων και αναλυτών εκτιμούν ως εφικτή, τη διατήρηση των τουρκικών κινήσεων εντός «αποδεκτών» ορίων, την παραμονή της στο δυτικό στρατόπεδο και τη συνέχιση των αμοιβαίως επωφελών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, η δυσπιστία έναντι της αυξάνεται.

Καθώς όμως οι προκλήσεις και τριβές αυξάνονται, αυξάνεται και ο πειρασμός των συμμάχων και φίλων της Άγκυρας να της επιδώσουν ένα καθαρό μήνυμα περί υπερβάσεως των ορίων. Το κόστος όμως αυτού του μηνύματος είναι ακριβό και ουδείς -τουλάχιστον εκ των στενών «συνεργατών» της -θέλει να διακινδυνεύσει μια ρήξη που μάλλον αναπόφευκτα θα τον θέσει εκτός του τουρκικού πελατολογίου. Διαφαίνεται λοιπόν μια επιθυμία τιμωρίας της τουρκικής «ύβρεως» αλλά ουδείς θέλει να επωμιστεί το κόστος της ενώ δεν γίνεται και λόγος για μια συλλογική αντίδραση, τουλάχιστον εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, οι γραφειοκρατικοί μηχανισμοί της υπερδύναμης φαίνονται σφόδρα ενοχλημένοι με την τουρκική συμπεριφορά αλλά η δυναμική της στρατηγικής αναγκαιότητας αυτής της χώρας με την ακατανόητη προεδρική αβελτηρία δρουν ενισχυτικά της επιθετικότητας της Άγκυρας. Συγχρόνως προβάλλεται και ο ενισχυμένος κίνδυνος θερμού επεισοδίου μέχρι την εγκατάσταση (ή επανεγκατάσταση) του νέου ενοίκου στον Λευκό Οίκο.

Εξίσου όμως σημαντικός είναι και ο κίνδυνος μιας ενδεχόμενης δυτικής απόφασης (σημερινής ή αυριανής) περιορισμού των τουρκικών φιλοδοξιών, της τουρκικής επεκτατικότητας και του αποσταθεροποιητικού της ρόλου, με την εμπλοκή ενός τρίτου μέρους και ιδανική για την περίπτωση αυτή, είναι η χώρα μας. Δεν θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που ένα μέρος χρεώνεται το πολύπλευρο κόστος ανάσχεσης μιας αναθεωρητικής δύναμης ενώ οι υπόλοιποι άμεσοι ενδιαφερόμενοι παρακολουθούν εκ του μακρόθεν (ενίοτε ενθαρρύνοντας), έτοιμοι να επιβάλλουν μια νέα συνθήκη πραγμάτων προς εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους λησμονώντας τις αρχικές διαβεβαιώσεις τους και ευθύνες.

Μια παρόμοια εξέλιξη –εκ μέρους μας δυναμικής τουρκικής ανάσχεσης υπό μια συλλογική εξωτερική ενθάρρυνση- ίσως θα φαίνονταν επιφανειακά ευνοϊκή για τα δικά μας συμφέροντα αλλά ελλοχεύουν μεγάλοι κίνδυνοι. Η έκβαση οποιασδήποτε στρατιωτικής σύγκρουσης αφενός είναι πάντα αβέβαια και αφετέρου εμπεριέχει σημαντικό κόστος για αμφότερες τις πλευρές χωρίς να υπάρχει η βεβαιότητα εγκαθίδρυσης μιας νέας σταθερής κατάστασης. Υφίσταται πάντα και το ενδεχόμενο (βεβαιότητα), ότι τα τρίτα μέρη θα επισφραγίσουν -μέσω νέων συνθηκών- τη νέα κατάσταση ισορροπίας που θα προκύψει με γνώμονα τους δικούς σχεδιασμούς, αναπροσαρμοσμένους στο αποτέλεσμα της σύγκρουσης, την οποία και θα παρακολουθούν ασφαλείς και εκ του μακρόθεν.

Συμπερασματικά, χρήσιμες και απαραίτητες όλες οι προσπάθειες συσφίξεως σχέσεων και συνεργασιών, στρατηγικών συμπλεύσεων ακόμη δε περισσότερο επωφελείς όλες αυτές που συνδέονται με την παντοειδή αύξηση της αμυντικής μας ισχύος. Ο αγώνας όμως θα δοθεί αποκλειστικά και μόνο από εμάς, ενώ οι υπόλοιποι θα σπεύσουν μάλλον πολύ αργά να επιβάλλουν (ή επικυρώσουν) την κατάπαυση του πυρός βάση των δικών τους συμφερόντων και της έκβασης της σύγκρουσης, οπότε «οὐαὶ τοῖς ἡττημένοις»! Δεν εκφράζω ουδεμία ηττοπάθεια, ούτε απογοήτευση για την αυτονόητη συμπεριφορά των τρίτων, εκφράζω απλώς την αγωνία για την εκ μέρους μας κατανόηση της ωμής πραγματικότητας και για την έγκαιρη προετοιμασία μας στηριζόμενοι κυρίως στην αρχή της «αυτοβοήθειας».

 

ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ- Αντιστράτηγος (εα)

• Διδάκτορας Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
• Μεταπτυχιακό στις Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
• Πτυχιούχος τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου
• Διευθυντής Μελετών του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ)
• Διαλέκτης στη Σχολή Εθνικής Αμύνης (ΣΕΘΑ)
• Συνεργάτης του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ)  και του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων (fainst.eu)
• Τηλ: 0030-210-6543131, 0030-6983457318
• E-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

 

 

Άρθρο Τέμου Λέχτινεν στην «Κ»: Διδάγματα από τον Βορρά για τις σχέσεις γειτονίας

 

ΣΚΕΨΕΙΣ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ: Οι Κύπριοι που πόνταραν στην εκλογή Ακιντζή και όχι στον φιλοΕρτογανικό Τατάρ βασίζουν τη λύση του Κυπριακού στη βάση της ΔΔΟ & στη βοήθεια της ΕΕ. Δημ. Ζακοντίνου

Posted By: Εφημερίδα Κοζάνη efkozani.gron: 19 Οκτωβρίου, 2020In: Ειδήσεις, πολιτικήNo Comments

Εδώ στην Ελλάδα όταν οι Τούρκοι προκαλούν & παραβιάζουν κυριαρχικά δικαιώματα, επικαλούμεθα το ΔΔ, τις διεθνείς συμφωνίες και τρέχουμε στην Ευρωπαική COMMISSION να για να πάρει το μέρος μας και απαιτούμε στο όνομα μιας αόριστης ένωσης κρατών με πολλές σντιθέσεις να απεμπολήσει τα πολλαπλά και πολύτιμα συμφέροντά της με την τουρκιά που τα έχτιζε εδώ και άπειρες 10ετίες, για χάρη μας.
Ως είναι φυσικό μας «ξαποστέλνουν» λέγοντας ότι θα εξετάσουν το αίτημά μας θέτοντάς το επί της ουσίας στις «ελληνικές καλένδες».
Παρόλα αυτά ακόμα δεν έχει γίνει αντιληπτό στις Ελληνικές κυβερνήσεις ότι στο διεθνές σύστημα επικρατεί απόλυτος ρεαλισμός που προέχουν τα συμφέροντα και όχι ο συναισθηματισμός και η ηθική και ότι η κυριαρχία ρυθμίζεται δια της ισχύος.
Όταν το καταλάβουν και κινηθούν προς την κατεύθυνση αυτή, τότε θα σταματήσουν οι προσπάθειες υφαρπαγής κυριαρχίας.
Όσον αφορά τη συμβουλή των εταίρων μας περί ψυχραιμίας είναι άλλο πράγμα η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΨΥΧΡΑΙΜΙΑ που απαιτεί επιμονή, συνέχεια κι εντέλει συνέπεια & που παράλληλα απαιτεί επίσης την άριστη γνώση των δυνατοτήτων αλλά και αδυναμιών, τόσο των δικών μας όσο και των αντιπάλων και άλλο το ουσιαστικό «ψυχραιμία”.
που απαιτείται για τη διατήρηση του αυτοέλεγχου σε κρίσιμες στιγμές που επιτρέπει την αντιμετώπισή τους με τη λογική και χωρίς ακραία συναισθήματα πανικού ή θυμού.

Δημήτρης Ζακοντίνος
ΜSc stragetic & defense analyst

«Η ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΜΑΡΜΟΤΑΣ»

Ένας ακόμη φόνος της ισλαμικής τρομοκρατίας στην σύγχρονη κοιτίδα του φιλελευθερισμού, το Παρίσι. Το θύμα,  εκπαιδευτικός στο επάγγελμα, αποκεφαλιζόταν από τον δράστη που κραύγαζε «ο Αλλάχ είναι μεγάλος». Οι πολιτικοί, οι πνευματικοί και κοινωνικοί φορείς, καθώς και τα ΜΜΕ δηλώνουν για μία ακόμη φορά το αναμενόμενο «είμαστε συγκλονισμένοι και σοκαρισμένοι». Γνώριμη και η σκηνή στον τόπο του εγκλήματος όπου δακρυσμένοι πολίτες αφήνουν τα λουλούδια και τα κεριά τους. Εκατοντάδες φορές το ίδιο σκηνικό ανά την Ευρώπη με χιλιάδες αθώων θυμάτων. Κοινά στοιχεία των περιπτώσεων αυτών είναι ο ισλαμικός φανατισμός των θυτών και η αναποτελεσματικότητα των κρατών στην αντιμετώπιση του φαινομένου.

Ο Γάλλος εκπαιδευτικός τόλμησε να διδάξει στους μαθητές του τις αρχές της ελευθερίας της σκέψεως και του λόγου. Διέπραξε το «ατόπημα» να αναφέρει και να επιδείξει στους μαθητές, τα «σκίτσα του Μωάμεθ» τα οποία στοίχισαν στο παρελθόν την ζωή εκατοντάδων συμπολιτών του, ως μνημείο φανατισμού, σκοταδισμού και αυταρχισμού. Η Πολιτεία δεν τον προστάτευσε από το μοιραίο τέλος. Οι υπόλοιποι εκπαιδευτικοί πήραν το μάθημά τους και στο εξής θα προσέχουν όταν διδάσκουν την αγάπη στην ελευθερία.

Η διαρκής μετανάστευση Μουσουλμάνων από την Ασία και την Αφρική προστίθεται στο 8% των Μουσουλμάνων που ήδη διαβιούν στην Ευρώπη και διατηρούν δείκτη γονιμότητος πολύ υψηλότερο των γηγενών. Τα επί δεκαετίες δαπανηρά προγράμματα εντάξεως των μεταναστών, έχουν επιφέρει πενιχρά αποτελέσματα, σε πείσμα όσων ισχυρίζονται ότι το ζήτημα εντάξεως και αφομοιώσεως είναι οικονομικό και κοινωνικό. Μουσουλμάνοι νέοι γεννημένοι στην Ευρώπη υποστηρίζουν σε ανησυχητικά ποσοστά την επιβολή της Σαρία. Οι μικτοί γάμοι με γηγενείς είναι αμεληταίοι και οι διεκδικήσεις συλλογικών δικαιωμάτων και προνομίων βάσει θρησκεύματος διαρκείς. Το ακραίο Ισλάμ ελέγχει σε μεγάλο βαθμό το λεγόμενο «ήπιο Ισλάμ» και στρατολογεί από αυτό τα στελέχη του.

Η Δημοκρατία και το κοσμικό κράτος θαμπώνουν, όταν  ορισμένα κέντρα μεθοδεύουν την παρά φύση συμβίωση με θεοκρατικές κοσμοαντιλήψεις. Οι ανασφαλείς πλέον γηγενείς, σταδιακά απεμπολούν κεκτημένα δικαιώματα όπως την ελεύθερη έκφραση λόγου, την αμφισβήτηση, την λογική και το χιούμορ. Η κατάφορη ανισότητα των φύλων στο Ισλάμ εξηγεί την περιφρόνηση και τις χιλιάδες παρενοχλήσεις και βιασμούς γηγενών ανηλίκων και ενηλίκων γυναικών. Τα «άβατα» και τα «γκέτο» αυξάνονται. Είναι ορατή η διείσδυση Μουσουλμανικών κρατών στην Ευρώπη, μέσω χειραγωγήσεως των ομοθρήσκων κατοίκων της. Πολίτες που αντιδρούν κινδυνεύουν να διωχθούν βάσει «αντιρατσιστικών» και «αντιξενοφοβικών» νόμων, που θεσπίζουν οι πολιτικές ελίτ.

Δεν χρειάζεται μεγάλη φαντασία για να περιγράψει κάποιος την προοπτική της ευρωπαϊκής κοινωνίας μετά από 50 και 100 έτη. Όταν συγκατοικούν δύο εκ διαμέτρου αντίθετες κοσμοαντιλήψεις, επικρατεί η πλέον φανατική, δυναμική, πολυπληθής και αυτή με τις λιγότερες αναστολές ανθρωπιστικού περιεχομένου. Μέχρι τότε θα έχουν ήδη εκλείψει σταδιακά οι Δυτικές αξίες που κατακτήθηκαν με πολλές θυσίες και αίμα και που έχουν την ρίζα τους στην αρχαία Ελλάδα. Η γηράσκουσα Ευρώπη θα πρέπει αντιληφθεί τον ολισθηρό της κατήφορο, προκειμένου να καταστεί μη ελκυστική και να ελέγχει η ίδια πόσους και ποιους μετανάστες θα δέχεται (με κύρια κριτήρια την προσαρμοστικότητα και την εξειδίκευση). Η ενσυνείδητη και έμπρακτη  ένταξη και αφομοίωση θα πρέπει να αποτελεί βασική προϋπόθεση παραμονής. Κάθε παρεκτροπή θα πρέπει να πατάσσεται εν τη γενέσει της, μέσω ενός αυστηρότατου νομικού πλαισίου. Σε διαφορετική περίπτωση οι άβουλοι Ευρωπαίοι θα παρακολουθούν διαρκώς την ταινία «Η ημέρα της μαρμότας», μέχρι την νομοτελειακή τους εξάλειψη.

                                                     18 – Οκτωβρίου - 2020

                                          Αντιναύαρχος ε.α. Β. Μαρτζούκος ΠΝ

                                      Επίτιμος Διοικητής Σχολής Ναυτικών Δοκίμων

                                                    Αντιπρόεδρος ΕΛ.Ι.Σ.ΜΕ.