2014-04-18. Ο Θουκυδίδης στις ΗΠΑ
Αν αναλύσει κανείς τις αποφάσεις, δηλώσεις, διπλωματικές ενέργειες και στρατιωτικές κινήσεις του Ομπάμα και των ΗΠΑ γενικώτερα, αντιλαμβάνεται αμέσως ότι δεν είναι ούτε τυχαίες ούτε απερίσκεπτες: πίσω τους υπάρχει μία ακριβής αποτύπωση του διεθνούς συσχετισμού δυνάμεων, μία σαφής επίγνωση των ορίων και των δυνατοτήτων της αμερικανικής ισχύος, όπως και της ισχύος των άλλων Μεγάλων Δυνάμεων. Άλλωστε η αμερικανική ακαδημαϊκή κοινότητα, τα think-tanks και τα διάφορα ινστιτούτα, αλλά και τα σοβαρά ΜΜΕ, δεν στελεχώνονται από ψευδοπροοδευτικούς διανοούμενους που απεχθάνονται την έννοια του εθνικού συμφέροντος και αγνοούν την γεωπολιτική ανάλυση. Αλλά παράγουν τεκμηριωμένες αναλύσεις και προτάσεις πολύτιμες γιά τον Λευκό Οίκο, το Σταίητ-Ντηπάρτμεντ και το Πεντάγωνο.
Δεν είναι τυχαίο που, στις αμερικανικές στρατιωτικές και διπλωματικές σχολές, κατέχει περίοπτη θέση η διδασκαλία και η ανάλυση του έργου του Θουκυδίδη (στην Ελλάδα οι περισσότεροι αγνοούν την αμερικανική εμμονή στον Θουκυδίδη, όπως αγνοούν και τον ίδιον τον Θουκυδίδη). Ο Θουκυδίδης και η Ιστορία του (έργο πολύ λιγώτερο πολύπλοκο και δύσβατο από ό,τι φαντάζονται όσοι δεν τον έχουν διαβάσει) διδάσκει έναν τρόπο ανάλυσης των διεθνών εξελίξεων, βασισμένο στην διαυγή ανάλυση του εκάστοτε συσχετισμού ισχύος και των μεταβολών του. Αποβάλλει ιδεολογικές παρωπίδες, συναισθηματικές και ψυχαναλυτικές στρεβλώσεις. Οδηγεί τον αναλυτή στην κάθετη θέαση, στην κάτοψη της γεωπολιτικής πραγματικότητας. Και τον ηγέτη στην λήψη μίας απόφασης με μόνο κριτήριο το ποσοστό πιθανότητας επιτυχίας, εμπερικλείοντας και την πιθανότητα κινδύνου.
Γιά τον Θουκυδίδη, τα πολιτικά φαινόμενα, οι νίκες, οι ήττες, οι τακτικές υποχωρήσεις και οι στρατηγικές αναδιπλώσεις, οι επιθέσεις και οι κατακτήσεις, οι ανατροπές δεδομένων, οι όποιες εξελίξεις, αποτελούν προϊόν αποκλειστικά και μόνον συσχετισμών ισχύος. Οι αποφάσεις, από τους ηγέτες και τον κυρίαρχο δήμο, λαμβάνονται και πρέπει να λαμβάνονται βάσει υπολογισμού δεδομένων και πιθανοτήτων. Γι’ αυτό και οι ρήτορες, στην Εκκλησία του Δήμου της Αθήνας, της Σπάρτης και των άλλων ελληνικών πόλεων, καθώς και οι πρέσβεις που αποστέλλονται σε διπλωματικές αποστολές γιά να πείσουν ή να αποτρέψουν, οργανώνουν τον λόγο τους με εντυπωσιακό ρεαλισμό, αντιπαραβάλλοντας ψυχρά τα υπέρ και τα κατά. Ακόμη και τα ηθικά επιχειρήματα προβάλλονται ως μέρη της πρόσκτησης ή της απώλειας ισχύος.
Παρακολουθώντας την εξελισσόμενη ουκρανική κρίση, διαπιστώνει κανείς τον ορθολογισμό της αμερικανικής αντίδρασης: αποκλείεται οποιαδήποτε στρατιωτική αντίδραση λόγω της MAD (mutually assured destruction, εξασφαλισμένη αμοιβαία καταστροφή σε περίπτωση κλιμάκωσης και τελικά χρήσης πυρηνικών). Οι ΗΠΑ δεν θα κάνουν πόλεμο με την Ρωσσία γιά την Ουκρανία, και αυτό επανέλαβε γιά νιοστή φορά ο εκπρόσωπος του Ομπάμα την ημέρα της έναρξης εμφυλιοπολεμικών συγκρούσεων στην Ανατολική Ουκρανία. Τα κοινά συμφέροντα ΗΠΑ-Ρωσσίας υπερβαίνουν το ζήτημα της Ουκρανίας. Επίσης, προφανώς γίνεται κατανοητό στις ΗΠΑ ότι η Ουκρανία βρίσκεται εδώ και αιώνες στα όρια της ρωσσικής σφαίρας επιρροής, ενώ η γερμανική παρέμβαση είναι ανεπιθύμητη και στις ΗΠΑ.
Αντιθέτως, παρακολουθεί κανείς την γεμάτη ιδεοληψίες ευρωπαϊκή πολιτική. Μία γηρασμένη ιστορικά και δημογραφικά ήπειρος, καθηλωμένη υπό το ασήκωτο βάρος των εμπειριών της. Με κράτη που ζουν ακόμη στην αχλύ των μεγαλείων του παρελθόντος, αλλά ταυτόχρονα δεν μπορούν να ξεπεράσουν τα σύνδρομα δύο παγκοσμίων πολέμων. Μία ήπειρος που δεν μπορεί πιά ή και δεν θέλει, λόγω «πολυπολιτισμικών» ιδεοληψιών, να αφομοιώσει τους μετανάστες και σταδιακά αφομοιώνεται από αυτούς. Μία ήπειρος όπου αναβιώνει ο φασισμός. Ένα σύνολο κρατών που δεν έχουν την βούληση και δεν βρίσκουν την δύναμη να ιδρύσουν μία κοινή εξωτερική και αμυντική πολιτική. Μία ήπειρος στην οποία έγιναν δύο παγκόσμιοι πόλεμοι για να αποφευχθεί η πλήρης υποταγή στο Ράϊχ, το οποίο τώρα γίνεται αποδεκτό υπό το πρόσχημα της «μείωσης των ελλειμμάτων».
Από την άλλη όχθη, την ανατολική, μία αφυπνισμένη Ρωσσία, που επιχειρεί την παλινόρθωση της Σοβιετικής Αυτοκρατορίας, αλλά κι αυτή, με θουκυδίδειο τρόπο, βαδίζει με γνώμονα τον ρεαλισμό των ΗΠΑ και τα λάθη της Ευρώπης