Blog

ΤΟ ΣΤΑΛΙΝΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ 50 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ ΤΟΥ, ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

 

Του Δ.Ι. ΔΙΑΚΙΔΗ

Δρ. Ν., Ι.Ι.Α.Ρ. (Paris), I.H.E.E. (Strasbourg)

 

 

 

Στις 5 Μαρτίου 2003 συμπληρώθηκαν 50 χρόνια [1] από τον θάνατο του Ιωσήφ Βησαριόνοβιτς Τζουγκασβίλι, που έγινε γνωστός στην ιστορία ως Στάλιν, όπως ήταν το πλήρες όνομα του ανθρώπου που έγινε γνωστός στην σύγχρονη διεθνή πολιτική ως ο θεμελιωτής του μεγαλύτερου σε έκταση κράτους στον πλανήτη, της Ένωσης των Σοσιαλιστικών Σοβιετικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) μέχρι το 1990, οπότε και διαλύθηκε. Διαδέχθηκε τον αρχηγό της Οκτωβριανής Επανάστασης, το 1917, τον Λένιν, για τον οποίον λέγεται ότι πριν το τέλος της ζωής του, εξέφραζε αμφιβολίες αν ο Στάλιν ως διάδοχός του θα μπορούσε να ολοκληρώσει τις διαδικασίες υλοποίησης της σοσιαλιστικής επανάστασης λόγω της σκληρότητας του χαρακτήρος του, όπως από τότε είχε ήδη αρχίσει να διαφαίνεται.

     Στα χρόνια τα οποία επακολούθησαν στην ΕΣΣΔ  από το Σαλινικό καθεστώς διαπράχθηκαν άγριες εκκαθαρίσεις σχεδόν όλων εκείνων που πρωτοστάτησαν στην κατάλυση του Τσαρικού καθεστώτος και πραγματοποίησαν την Οκτωβριανή Επανάσταση αλλά και πρωτοφανείς ωμότητες εις βάρος του άμοιρου Σοβιετικού λαού.

     Υπολογίζεται ότι από την εγκαθίδρυση του Σοβιετικού καθεστώτος, μέχρι το θάνατο του Ι.Β. Στάλιν στις 3 Μαρτίου 1953, στην ΕΣΣΔ, 20 εκατ. άτομα απεβίωσαν από τις κακουχίες και την πείνα, 21 εκατ. χάθηκαν από τις εκκαθαρίσεις και τις εξορίες στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και άλλα 20 εκατ. χάθηκαν στις εχθροπραξίες που έγιναν μετά την επίθεση των Χιτλερικών στρατευμάτων.

Ο Ρώσος συγγραφέας Αλ. Σολζενίτσιν, στη δεκαετία του 1970 με το βιβλίο του «Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ», δίνει μία συγκλονιστική κατάσταση των συνθηκών που επικρατούσαν στις φυλακές και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης μέχρι την εποχή του Χρουτσώφ. Δηλαδή σ΄ένα χρονικό διάστημα μιας «στατιστικής» γενιάς, στην ΕΣΣΔ χάθηκαν 60 εκατ. άτομα, αριθμός πρωτοφανής για τα παγκόσμια ιστορικά δεδομένα. Αυτό το γεγονός είχε οδυνηρές επιπτώσεις στο σύστημα αναπαραγωγής του ανθρώπινου δυναμικού της ΕΣΣΔ.

Θυμάμαι, πριν από τη διάλυση της ΕΣΣΔ, σε μια δεξίωση, στην Πρεσβεία της Αλγερίας, στην Αθήνα, για την εθνική τους γιορτή, συνομιλώντας σ΄ένα  «πηγαδάκι», ακούσαμε με έκπληξη τον τότε Στρατιωτικό Ακόλουθο της ΕΣΣΔ, έναν Αντισυνταγματάρχη του Στρατού Ξηράς, να λέει στους συνομιλητές του, ότι από τις απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, οι Ένοπλες Δυνάμεις τους είχαν προβλήματα να καλύψουν τις θέσεις στελεχών στους Ανώτατους βαθμούς με αποτέλεσμα οι προαγωγές, να γίνονται εκείνη την εποχή από τον βαθμό του Συνταγματάρχη σε δύο χρόνια, αμέσως στο βαθμό του Υποστρατήγου, παραλείποντας το βαθμό του Ταξιάρχου, που ως γνωστόν αποτελεί την πρώτη ουσιαστική στρατηγική βαθμίδα των Ανώτατων βαθμών των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ο Β΄Παγκόσμιος Πόλεμος και κυρίως η Γερμανική επίθεση κατά της ΕΣΣΔ, κατέλαβε εξ απίνης το Σταλινικό καθεστώς. Είχαν προηγηθεί οι μεγάλες εκκαθαρίσεις πολιτικών και στρατιωτικών στελεχών του καθεστώτος. Κυριότερο θύμα ο Στρατάρχης Τουχατσέφσκυ, ο αποκαλούμενος και «ο Κόκκινος Ναπολέων». Αιτία της ενέργειας αυτής, οι υποψίες ότι είχε επαφές με τις Μυστικές Χιτλερικές Στρατιωτικές Υπηρεσίες. Η άλλη εκδοχή, η και επικρατέστερη, ότι ο Τουχατσέφσκυ ετοίμαζε πραξικόπημα, είναι πιο αποδεκτή για τους παρακάτω λόγους :

Ο Τουχατσέφσκυ, κατήγετο από επιφανή αριστοκρατική οικογένεια του Τσαρικού καθεστώτος, με δεδηλωμένα αντιγερμανικά αισθήματα. Ήταν ο κυριότερος εκπρόσωπος των απόψεων και των τάσεων που ήταν καθολικά αντιτιθέμενες στη βελτίωση των σχέσεων με την Χιτλερική Γερμανία, που για ένα μικροδιάστημα υιοθέτησε το Κρεμλίνο για μια ευκαιριακή ίσως προσέγγιση με την ψευδαίσθηση, ότι θα κέρδιζε χρόνο για να ανασυντάξει τις δυνάμεις του.

Αποτελούσε μία από τις ελάχιστες παρόμοιες περιπτώσεις, η άλλη μεγάλη αριστοκρατική οικογένεια που προσεχώρησε στους μπολσεβίκους ήταν η πριγκηπική οικογένεια των Σκριάμπιν μέλη της οποίας διακρίθηκαν ως μουσικοί στην Τσαρική Ρωσία και της οποίας μέλος της προσεχώρησε στους μπολσεβίκους και έγινε αργότερα γνωστός ως Υπουργός Εξωτερικών του Στάλιν με το επαναστατικό ψευδώνυμο Μολότωφ (που Ρωσικά σημαίνει σφυρί).

Με την έναρξη του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου ο Στάλιν ανέλαβε και την ηγεσία του Κόκκινου Στρατού. Οι υπερασπιστές του Λένινγκραντ και του Στάλινγκραντ και η μετέπειτα εξέλιξη των γεγονότων δημιούργησαν τον θρύλο του «Μεγάλου Στρατηλάτη».

Στη διάρκεια του πολέμου, παρά τις προτάσεις του ΚΚΣΕ, αρνήθηκε να φύγει από τη Μόσχα και να μετακινηθεί με τους επιτελείς του ανατολικά από τα Ουράλια. Έστειλε τον πρωτότοκο γιο του να πολεμήσει σαν απλός στρατιώτης στο ανατολικό μέτωπο.

Τα ίδια φαινόμενα όμως είχαμε και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Όταν πρότειναν στην Βασιλική οικογένεια της Αγγλίας να μεταβούν στον Καναδά, με την έγκριση του Τσώρτσιλ, αρνήθηκαν και παρέμειναν στο Λονδίνο που την εποχή εκείνη ανηλεώς βομβαρδιζόταν από την Λουφβάφε. Ο Τσώρτσιλ έστειλε τον πρωτότοκο γιό του και αυτός να πέσει με αλεξίπτωτο στην κατεχόμενη Γιουγκοσλαβία. Όταν η μονάδα που υπηρετούσε ο γιός του Στάλιν αιχμαλωτίσθηκε από τους Γερμανούς, δεν μπορούσαν να το πιστέψουν, ότι μεταξύ των αιχμαλώτων που έπιασαν ήταν και ο γιός του Στάλιν που πολεμούσε σαν απλός στρατιώτης στο Ρωσικό στρατό. Το Γερμανικό επιτελείο πρότεινε στη Σοβιετική στρατιωτική ηγεσία, να τον ανταλλάξουν με τρεις αιχμαλώτους Γερμανούς Στρατηγούς. Ο Στάλιν το αρνήθηκε. Μείωσαν την προσφορά τους σε δύο Στρατηγούς, πάλι ο Στάλιν αρνήθηκε. Τελικά πρότειναν την ανταλλαγή του με ένα Γερμανό Στρατηγό. Ο Στάλιν διεμήνυσε τελικά : «Δεν αλλάζω έναν απλό Ρώσο στρατιώτη με έναν Γερμανό Στρατηγό». Ο γιός του παρέμεινε έγκλειστος σε Γερμανικό στρατόπεδο αιχμαλώτων και τελικά απεβίωσε πριν από το τέλος του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο Στάλιν στη διάρκεια του πολέμου στηρίχθηκε στο Σοβιετικό Στρατό, ανέπτυξε το πατριωτικό αίσθημα και τόνωσε το θρησκευτικό φρόνημα του Σοβιετικού λαού σε συνεργασία με τον Πατριάρχη της Μόσχας. Υπήρχε κράτος-διοίκηση. Τα Γερμανικά στρατεύματα ήταν 20 χιλιόμετρα έξω από τη Μόσχα, και στην πρωτεύουσα είχαν οργανωθεί και γίνονταν αγώνες για πρωτάθλημα στο σκάκι. Όποιες χώρες απελευθέρωνε ο Σοβιετικός στρατός από τα Γερμανικά στρατεύματα με βάση τις εκθέσεις-προτάσεις Αξιωματικών ότι είχε σχέση με το Ορθόδοξο Δόγμα μεταβιβαζόταν στη δικαιοδοσία του Ορθόδοξου Πατριαρχείου Μόσχας.

Παραφράζοντας την περίφημη εξίσωση του Λένιν  :

     «Σοβιέτ + εξηλεκτρισμός = Κομμουνισμός» θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτή μεταλλάχθηκε ως

     «Σοβιέτ + Ρωσικός Στρατός (με την ευρεία έννοια του όρου) = Ρωσικο-σταλινικού τύπου Σοσιαλισμός» [2]