Blog

Τα όρια της ενοποίησης, συμπίπτουν με αυτά του ρεαλισμού. Ποιες είναι αυτές οι κινήσεις κρατών στην Ε.Ε.; Τι θα πει Visegrad-4 plusBalkan-4 plus; Αφού είμαστε εντός μιας Ε.Ε., γιατί έχουμε ανάγκη τέτοια μορφώματα; Πόσο ευέλικτα είναι από διοικητικής άποψης; Δεν επιβαρύνουν ήδη την «Βαβέλ» των Βρυξελλών; Δύο έτη πριν, 9 Σεπτέμβρη, τι γύρευαν στην Αθήνα ηγέτες ευρωπαϊκών χωρών της Μεσογείου με το EuroMedSummit; Τελικά, σε πόσες «Ευρωπαϊκές Ενώσεις» βρισκόμαστε και πόσο σχετικές είναι οι έννοιες «διάλυση» και «ενοποίηση» με τόσα πράγματα που βλέπουμε;

Με τα μάτια του Κόνδορα, αυτά είναι τα αμερικανικά συμφέροντα…

Η μεγάλη διαφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Γερμανίας αναφορικά με το πώς έπρεπε να επιλυθεί η κρίσης της Ευρωζώνης, αποτελεί μια μόνο από τις διαφορές που έχουν πλέον οι πάλαι ποτέ στρατηγικοί σύμμαχοι. Οι σχέσεις της Γερμανίας με τη Ρωσία μετά το 1998 και μέχρι να λάβουν χώρα τα όσα διαδραματίστηκαν στην Ουκρανία, έδειχναν πως η Ε.Ε στοχεύει περισσότερο στην Ασία παρά στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Ο Μακιντεριανός εφιάλτης, ήταν η ένωση «χερσαίων» δυνάμεων στην Ευρασία. Εδώ και αρκετό καιρό η Πολωνία αναπτύσσει ιδιαίτερες σχέσεις με τις ΗΠΑ. Η Πολωνία βρίσκεται ανάμεσα σε Γερμανία και Ουκρανία. Ανάμεσα από Γερμανία και Λευκορωσία (δορυφόρος της Ρωσίας). Ανάμεσα από Γερμανία και Ρωσία. Η σημερινή κυβέρνηση της Πολωνίας διακρίνεται για τον έντονο ευρωσκεπτικισμό της και εξαπολύει κατά καιρούς, μύδρους κατά Βερολίνου και Μόσχας. Το Visegrad απαρτίζεται από Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία και Ουγγαρία. Ο Όρμπαν στην Ουγγαρία αποτελεί επίσης έναν ευρωσκεπτικιστή ηγέτη ευρωπαϊκής χώρας. Η περίκλειστη Ουγγαρία, είναι η χώρα κλειδί για τον Δούναβη και για όσα διακυβεύονται και πρόκειται να διακυβευτούν για το παραποτάμιο εμπόριο. Η Βαλτική Θάλασσα και ο Δούναβης βρίσκονται εντός του Visegradτο οποίο είναι μόνο το ένα κομμάτι του puzzle.

Τα Βαλκάνια ξανά στο Χάρτη του Μεγάλου Παιχνιδιού

Ο Δούναβης ενώνει την Μαύρη Θάλασσα με τα βόρεια Βαλκάνια, με την Κεντρική Ευρώπη (Ουγγαρία, Αυστρία) και τη νότια Γερμανία. Ο έλεγχος της ρωσικής επιρροής στη Μαύρη Θάλασσα συνεχίζει να αποτελεί στόχο της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Ρουμανία και Βουλγαρία έχουν συσφίξει τις σχέσεις τους με την Ουάσινγκτον η οποία έχει ένα ευρύτερο project γεωπολιτικής και γεωοικονομικής διάστασης. Ποιο είναι αυτό; Το ThreeSeasProject. Τα Βαλκάνια είναι απαραίτητα αναφορικά με τον αμερικανικό σχεδιασμό. Οι ΗΠΑ αμέσως μετά τον εμφύλιο που ξέσπασε στα Σκόπια, ενέταξαν το Μαυροβούνιο στο ΝΑΤΟ. Σε συνδυασμό με την συμμετοχή της Κροατίας στο ΝΑΤΟ, η Αδριατική Θάλασσα είναι ασφαλής για τα δυτικά συμφέροντα.

Την προηγούμενη Παρασκευή στο Σούνιο, την ομάδα του Visegradσυμπλήρωσε το κουαρτέτο των Βαλκανίων. Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία και Κροατία. Καθεστώς παρατηρητή είχαν οι: Αλβανία, Σκόπια, Κόσσοβο, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Σλοβενία και Κύπρος. Ποιο είναι λοιπόν το ThreeSeasProjectκαι γιατί αντιδρά σε αυτό η Γερμανία;

Η Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών, έχει παρθεί από κράτη-μέλη της Ε.Ε. Τα κράτη αυτά, παρουσιάζουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Είτε δεν είναι ευχαριστημένα από τη σημερινή εικόνα της Ε.Ε. (Αυστρία, Πολωνία, Ουγγαρία) είτε είναι νέα μέλη και «αδικημένα» από την κατανομή των κοινοτικών πόρων. Οι χώρες της Βαλτικής Θάλασσας και η Πολωνία, έχουν επίσης και λόγους ασφαλείας σχετικά με την ανάσχεση της ρωσικής επιρροής. Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Αυστρία, Ουγγαρία, Σλοβενία, Κροατία, Ρουμανία και Βουλγαρία, ενώνουν τρεις θάλασσες. Την Βαλτική, την Αδριατική και τη Μάυρη Θάλασσα. Η πιθανή διεύρυνση της Ε.Ε με χώρες των Δυτικών Βαλκανίων σε συνδυασμό με την Ελλάδα και την Κύπρο που ελέγχουν σημαντικές θαλάσσιες οδούς στην ανατολική Μεσόγειο, καθιστά την πρωτοβουλία που στηρίζουν τα παραπάνω κράτη και οι ΗΠΑ, πολύ σημαντική για το μέλλον. Ο Economist το περασμένο καλοκαίρι δημοσίευσε κείμενο που αφορούσε τον έντονο προβληματισμό της Γερμανίας για την Κροατία η οποία ακολούθησε την Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών. Μάλιστα, η κυρία Μέρκελ υποστήριξε πως τέτοιες πρωτοβουλίες αποσκοπούν στην διάλυση της Ε.Ε και όχι στην ομαλή της λειτουργία. Η αλήθεια είναι οτι το Βερολίνο βλέπει αυτήν την πρωτοβουλία ως «ανταρσία» στο οικοδόμημα που μέχρι πριν ήλεγχε. Τα πραγματικά προβλήματα της Ε.Ε τα οποία δεν κατάφερε να επιλύσει η γερμανική πολιτική (χάσμα οικονομικό Βορρά-Νότου, προσφυγικό-μεταναστευτικό ζήτημα, έξαρση της τρομοκρατίας εντός της Ευρώπης, άνοδος ακραίων κινημάτων κτλ) και εν πολλοίς, τα προκάλεσε, οδηγεί τα κράτη στο να αναζητήσουν διεξόδους. Η Ε.Ε του μέλλοντος θα είναι πολύ διαφορετική από αυτή που είχαμε συνηθίσει. Πόσο μάλλον, από αυτήν που πολλοί πίστευαν ότι θα εξελιχθεί. Οι ΗΠΑ παρατηρούν πως η Γερμανία αρνείται ολοένα και περισσότερο να συμμετέχει ενεργά στο ΝΑΤΟ και οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Γερμανίας, κρέμονται από μια κλωστή μέχρι να δούμε τι πρόκειται να γίνει με τη νέα δασμολογική πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Ε.Ε.

Η Γερμανία έχει εκδηλώσει την αντίθεσή της και σε παλαιότερες πρωτοβουλίες κρατών-μελών της Ε.Ε. Η Μεσογειακή συνεργασία που προτάθηκε από τη Γαλλία πριν τη Συνθήκη της Λισαβόνας, προκάλεσε την έντονη γερμανική αντίδραση. Εδώ και δύο έτη βέβαια, η πρωτοβουλία που ξεκίνησε στην Αθήνα τον Σεπτέμβρη 2016, έχει πάρει σάρκα και οστά και είναι γνωστή ως ΕUMedGroup. Ελλάδα, Κύπρος, Γαλλία, Ιταλία, Πορτογαλία, Μάλτα και Ισπανία συναντώνται σε υψηλό επίπεδο προκειμένου να αντιμετωπίσουν ζητήματα που τις απασχολούν (οικονομική σταθερότητα, ευημερία, προσφυγικό ζήτημα, ισλαμική τρομοκρατία κτλ).

Η Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων παίρνει σάρκα και οστά. Μπορεί όχι με τον τρόπο που φανταζόταν η Γερμανία, όμως είναι πολύ καλό για την Ελλάδα, η οποία ανήκει ταυτόχρονα και στο Balkan-4 plusκαι στο EUMedGroupκαι μαζί με την Κύπρο ακολουθούν τριμερείς με Ισραήλ, Αίγυπτο και Ιορδανία (έχουν και οι τρείς χώρες, άριστες σχέσεις με τις ΗΠΑ) να μπορέσει να αναγνώσει το μέλλον της Ε.Ε και να κάνει τις επιλογές που θα την καταστήσουν απαραίτητη στην Ε.Ε η οποία θα στηρίξει –θέλοντας και μη- την ενεργειακή της ασφάλεια στο μέλλον, σε Ελλάδα και Κύπρο. Στην Ε.Ε των περιφερειών, η Ελλάδα θα μπορεί να εξαργυρώσει τον γεωστρατηγικό της ρόλο.

*Ο Αλέξανδρος Δρίβας είναι Υποψήφιος Διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο “Ελληνοαμερικανικές Σχέσεις”, Συντονιστής ΤΟΡΕΝΕ-ΙΔΙΣ, μέλος Maritime & Seapower Analysis Group-ΕΛΙΣΜΕ, AHEPA Solon HJ04