Blog

EΠΙΣΚΕΨΗ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΩΝ ΗΠΑ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ
ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΒΕΛΤΙΩΣΕΩΣ ΤΩΝ ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ

Υπό Αντιστρατήγου ε.α. Σ. Παναγοπούλου

 

            Το τελικό ανακοινωθέν της 60ής Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Στρασβούργο και στο Kiel τον περασμένο Απρίλιο, περιείχε έντονα τις θέσεις της συμμαχίας και των ΗΠΑ, σ΄ότι αφορά τις σχέσεις με τη Ρωσία, οι οποίες διατήρησαν την ανταγωνιστική στάση της συμμαχίας ως προς την δεύτερη, ακολουθώντας σταθερά τη γραμμή της στρατηγικής της προηγουμένης αμερικανικής διοικήσεως, αλλά με ένα σαφώς βελτιωμένο ύφος.
Το ύφος αυτό, σε συνδυασμό με την βαθύτατη γνώση του νέου Προέδρου των ΗΠΑ κ. Ομπάμα ότι το γόητρο των ΗΠΑ, επλήγη βαθύτατα από την προηγουμένη αλλοπρόσαλλη πολιτική του προκατόχου κ. Μπους, με συνέπεια η υπερδύναμη παράλληλα με τα προβλήματα που δημιούργησε η οικονομική κρίση σ΄αυτήν, να διαθέτει μικρότερη επιρροή παγκοσμίως, οδήγησε τις ΗΠΑ σε μία άλλη προσέγγιση των διεθνών θεμάτων, όπως απέδειξε η πρόσφατη επίσκεψη του πρώτου στη Ρωσία.
Τα αποτελέσματα της επισκέψεως αυτής είναι θετικά και δείχνουν ότι κάτι αλλάζει στην λεγόμενη αντιπαραγωγική πολιτική των ΗΠΑ, ως προς την προσπάθεια περιορισμού της Ρωσίας στα σύνορά της και την εγκαθίδρυση μονοπολισμού παγκοσμίως.
Από όσα είδαν το φως της δημοσιότητος η επίσκεψη αυτή είχε θετικά αποτελέσματα, διότι φαίνεται ότι επήλθε πάγωμα της ανταγωνιστικής και αντιπαραθετικής στάσεως μεταξύ των δύο, δείχνοντας επιπλέον ότι η θεωρία του μονοπολισμού που εγκαθίδρυσαν οι ΗΠΑ με το πέρας του ψυχρού πολέμου τίθεται σταδιακά στο περιθώριο.
Τα απτά αποτελέσματα της επισκέψεως Ομπάμα στη Ρωσία αναφέρονται στην :
–           Υπογραφή της συμφωνίας για μείωση των πυρηνικών κεφαλών με την οποία, αφενός επιβεβαιώνεται ο αμοιβαίος σεβασμός στην εξασφάλιση της ισοτιμίας μεταξύ των πυρηνικών δυνάμεων (ΗΠΑ και Ρωσίας) και στην εξάλειψη της θεωρίας περί αμοιβαίας καταστροφής, ως βασικής αποτρεπτικής πολιτικής μεταξύ τους και αφετέρου, ότι το θέμα της αντιπυραυλικής ασπίδας των ΗΠΑ σε Πολωνία και Τσεχία, καθώς και μελλοντικά του ΝΑΤΟ συνολικά, θα εγκαταλειφθεί. Ήδη η νυν διοίκηση των ΗΠΑ έχει καθυστερήσει χαρακτηριστικά την εγκατάσταση των συστημάτων, ένα έτος μετά την υπογραφή των συμφωνιών μεταξύ ΗΠΑ από τη μία πλευρά και Πολωνίας και Τσεχίας από την άλλη, αιτιώμενη υψηλό κόστος και τεχνικά προβλήματα, ενώ ο ίδιος ο Πρόεδρος Ομπάμα έχει εκφράσει αμφιβολίες για τη σκοπιμότητα του εγχειρήματος.
–           Η άδεια των Ρωσικών αρχών για διελεύσεις αεροσκαφών από τον εναέριο χώρο της Ρωσίας με σκοπό τον ανεφοδιασμό και ενίσχυση των συμμαχικών δυνάμεων που δρουν στο Αφγανιστάν, αφενός εξυπηρετεί τα μέγιστα τους επιχειρησιακούς σχεδιασμούς των ΗΠΑ και αφετέρου δείχνει την ανησυχία της Ρωσικής πλευράς στην περίπτωση που επικρατήσουν οι Ταλιμπάν, με συνέπεια οι μουσουλμανικές τέως δημοκρατίες της ΕΣΣΔ (Σοβιετικής Ενώσεως) να επηρεασθούν άμεσα και έτσι μελλοντικά να δημιουργηθούν έντονα προβλήματα αστάθειας και ασφαλείας σε όλη τη Ρωσική Ομοσπονδία
–           Συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της πειρατείας.

            Πέρα από τις παραπάνω συμφωνίες φαίνεται ότι οι ΗΠΑ :
–           Θα συνεργασθούν με τη Ρωσία στο θέμα του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, καθόσον η Μόσχα ανησυχεί με τον ανταγωνισμό για τα πυρηνικά που αναπτύσσεται μεταξύ Ιράν από τη μία πλευρά και Τουρκίας, Αιγύπτου και Σαουδικής Αραβίας από την άλλη, χωρίς βέβαια να παρακάμπτεται η θέση του «Πυρηνικού» Ισραήλ.
–           Θα υπάρξει στο μέλλον βελτίωση των σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας σ΄ότι αφορά την ενέργεια και τους αγωγούς μεταφοράς της (δίκτυα μεταφοράς) και θα παρακαμφθούν οι ανησυχίες εξαρτήσεως της Ευρώπης από την Ρωσία, καθόσον η Ευρώπη διαθέτει εναλλακτικές πηγές ενέργειας, η εξάρτηση δεν είναι μονομερής αλλά διμερής και τέλος δεν υπάρχουν ποσοτικά και ποιοτικά εναλλακτικά αποθέματα που θα επέτρεπαν την παράκαμψη της Ρωσίας.

            Στο θέμα της νέας αρχιτεκτονικής ασφάλειας σ΄ολόκληρη της Ευρω-ατλαντική περιοχή (από το Βανκούβερ Καναδά μέχρι το Βλαδιβοστόκ Ρωσίας), που έχει προτείνει από το 2008 η Ρωσική Ομοσπονδία, καθώς και την αντίθεση ως προς τις εξελίξεις του 2008 στην Γεωργία δεν υπήρχε εξέλιξη, αφενός διότι σε επίσκεψη δύο ημερών ήταν αδύνατον τα θέματα αυτά να καλυφθούν και αφετέρου διότι αμφότερα ανήκουν στη θεσμική αρμοδιότητα του ΟΑΣΕ, ο οποίος θα προετοιμάσει τις σχετικές προτάσεις για τη διάσκεψη των Υπ. Εξωτερικών του Οργανισμού τον προσεχή Δεκέμβριο στην Αθήνα, όπως αποφασίσθηκε στην πρόσφατη «Informal» συνάντησή τους στην Κέρκυρα.
Η ένταξη της Ουκρανίας και Γεωργίας στο ΝΑΤΟ δεν είναι βέβαιο, ότι στο μέλλον θα αποτελεί κυρίαρχο στόχο των ΗΠΑ. Τούτο διότι η νέα διοίκηση των ΗΠΑ αρχίζει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη τις θέσεις της Γαλλίας και Γερμανίας στο ΝΑΤΟ, αλλά και τις ανησυχίες της Ρωσίας. Έτσι η θέση των ΗΠΑ ότι δεν αναγνωρίζουν στη Ρωσία σφαίρα επιρροής μάλλον θα εγκαταλειφθεί, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στις δύο αυτές χώρες.
Διαμορφώνεται πλέον μια νέα γεωστρατηγική τοποθέτηση στην πολιτική των ΗΠΑ, η οποία δείχνει, ότι εγκαταλείπεται η φιλοσοφία του μονοπολισμού που επικρατούσε μετά το πέρας του ψυχρού πολέμου και η ανταγωνιστική πολιτική της υπερδυνάμεως προς τη Ρωσία. Η εξέλιξη αυτή δεν οφείλεται στην πολιτική θεώρηση του Προέδρου Ομπάμα μόνον, αλλά και στα μεγάλα οικονομικά προβλήματα που δημιούργησε η παγκόσμια οικονομική κρίση στις ΗΠΑ καθώς και στην συγκυρία της συνεργασίας των αναδυομένων οικονομιών όπως της Κίνας, Βραζιλίας, Ινδίας και Ρωσίας (γνωστή ως BRIC).
Βέβαια η βελτίωση των σχέσεων ΗΠΑ, Ρωσίας (και ΝΑΤΟ) δεν αφορά μόνο τις ΗΠΑ αλλά και την Ρωσία η οποία θα πρέπει να αποδείξει ότι είναι ένας αξιόπιστος εταίρος των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.
Ήδη επαναλειτούργησε το συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ρωσίας και με δεδομένη την πρόοδο στις Αμερικανο-ρωσικές σχέσεις αναμένεται ότι θα υπάρξει θετική εξέλιξη, αρκεί και η Ρωσία να απορρίψει τον αυτοκρατορικό ηγεμονισμό που διακρίνει την εξωτερική της πολιτική.
Στις εξελίξεις αυτές για τις οποίες όλοι ευχόμεθα να έχουν θετική κατάληξη, θλίψη προκαλεί η απουσία της Ευρώπης η οποία δεν έχει επιτύχει να αναπτύξει την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας, με συνέπεια να είναι απούσα στη διαμόρφωση των συγχρόνων συνθηκών ασφάλειας για τη γηραιά Ήπειρο (Ευρώπη), αφήνουσα τις ΗΠΑ τόσο εντός του ΝΑΤΟ όσο και στον ΟΑΣΕ να οδηγούν τις εξελίξεις. Αυτό οφείλεται στο στρατηγικό σφάλμα της πρώϊμης επέκτασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προς τα ανατολικά, χωρίς να έχει εξασφαλισθεί η εμβάθυνσή της και στο ότι πολλά από τα νέα μέλη της διακρίνονται για τον Ατλαντισμό τους, προτιμώντας θέσεις που συνάδουν με τις πολιτικές των ΗΠΑ, έναντι της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Η στάση αυτή οδηγεί την Ευρωπαϊκή Ένωση στο περιθώριο και σε μόνιμη εξάρτηση από τις ΗΠΑ, υπό τη σκιά της οποίας θα μείνει ένας πολιτικός νάνος σε ένα κόσμο που αλλάζει διαρκώς, με τον πολυπολισμό να κυριαρχεί και νέες ισχυρές οικονομίες να αναδύονται και να την υποσκελίζουν. Είναι επομένως αναγκαίο η Ευρωπαϊκή Ένωση να επανεύρει τον αρχικό δυνατό βηματισμό της για να μη βρεθεί στο περιθώριο των εξελίξεων.