Ο κρίσιμος χρησμός των Δελφών
1. Ευτυχισμένος νιώθω κάθε φορά που βρίσκομαι στον μαγευτικά συμβολικό και συμβολικά μαγευτικό χώρο των Δελφών. Ειδικά τώρα που η ανοιξιάτικη φύση φροντίζει να γεμίσει με αγριολούλουδα το επιβλητικό δελφικό τοπίο. Συνυφασμένος ο ιερός χώρος με τους κλασικούς χρόνους, τον μυστικισμό, τους εκλαϊκευμένους σήμερα χρησμούς του και τα λιγότερο γνωστά –ελλείψει κλασικής παιδείας– δελφικά προστάγματα. Αναβιώνει η σημασία του και στη σύγχρονη Ελλάδα.
Διόλου τυχαία ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήδη από τη δεκαετία του ’60, ταυτόχρονα με τη Συμφωνία Σύνδεσης της Ελλάδος με την ΕΟΚ, αποφάσισε την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου των Δελφών. Συνεστήθη τελικά το 1977, λειτουργώντας υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης. Πριν από 45 χρόνια, νέος τότε διπλωμάτης, είχα συνοδεύσει αξιωματούχους του παλιότερου ευρωπαϊκού οργανισμού στους Δελφούς. Στο Στρασβούργο, όμως, διαπιστώσαμε ότι τόσο η γραμματεία όσο και ορισμένα κράτη-μέλη δεν αγκάλιασαν στον βαθμό που περιμέναμε το Κέντρο των Δελφών. Το έβλεπαν μάλλον με δέος, ως ανταγωνιστικό. Η μικροπολιτική επικράτησε για μία ακόμη φορά των υπερβατικών συμβόλων.
2. Μετά την υποχρεωτική λόγω πανδημίας απουσία, το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών επέστρεψε στον φυσικό του χώρο. Καταξιωμένο πλέον ως το σημαντικότερο πολιτικό δρώμενο που φιλοξενεί η Ελλάδα, παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές, του κ. Συμεών Τσομώκου. Θεωρώ ότι είμαι τυχερός που μετέχω. Εντοπίζω έγκαιρα πριν ξεκινήσω το δελφικό ταξίδι τα δρώμενα που οφείλω να παρακολουθήσω. Ναι, είναι πολλά. Ναι οι ομιλητές είναι πολλοί, πάρα πολλοί. Ναι, συμπίπτουν. Ναι, συχνά δεν μπορείς εύκολα να διαλέξεις μεταξύ των διεθνώς καταξιωμένων και άλλων λιγότερο γνωστών ομιλητών. Και όμως, αυτό τελικά είναι το μεγάλο πλεονέκτημα και το βασικό χαρακτηριστικό της μεγάλης επιτυχίας του τετραήμερου φόρουμ. Εχεις τη δυνατότητα και το δικαίωμα της επιλογής. Ζεις την αποθέωση του διαλόγου, της πνευματικής καλλιέργειας και της ευπρέπειας του λόγου.
Εκεί συναντάμε την άλλη Ελλάδα. Λάθος η διατύπωση που χρησιμοποίησα. Η ίδια Ελλάδα είναι. Απλά οι ταγοί της έχουν διαφορετικό κώδικα συμπεριφοράς. Συναινετικοί, ενσωματώνονται στο δελφικό περιβάλλον. Αποφεύγοντας τους περιττούς χρησμούς και την άνευ λόγου και λογικής σύγκρουση. Η Ελλάδα της αυτοπεποίθησης, της αισιοδοξίας, της δημιουργίας, των ιδεών, των ιδανικών, της ύλης και του πνεύματος συναντάται στους Δελφούς και συνομιλεί με τους εκπροσώπους της οικουμένης.
3. Η βαρβαρότητα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και οι επιπτώσεις της στην Ευρώπη και στην παγκόσμια θεσμική, γεωπολιτική και οικονομική ισορροπία κυριάρχησε. Ο κρίσιμος, εντούτοις, χρησμός δεν δόθηκε.
Συνοψίζω την προσωπική μου εντύπωση από το τετραήμερο:
Α. Δεν υπάρχει μακροπρόθεσμη ασφαλής πρόβλεψη για το αύριο. Στη δική μας (δυτική) αντίληψη η Ρωσία του κ. Πούτιν χάνει, αποδυναμώνεται, ταπεινώνεται. Ταυτόχρονα όμως, η Ρωσία δύσκολα δεν θα περιληφθεί στις διαπραγματεύσεις της επόμενης ημέρας για την αναζήτηση ενός νέου σημείου ισορροπίας.
Β. Ανεξαρτήτως των σκληρών επιπτώσεων των κυρώσεων στη Ρωσία, ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα επιχειρήσει να ενισχύσει τη δυσαρέσκεια των πολιτών κατά των φιλελεύθερων –στην κυριολεξία– ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Στόχος του επίσης είναι να κερδοσκοπήσει πολιτικά εκμεταλλευόμενος μια πιθανή αποδυνάμωση του Δημοκρατικού Κόμματος και προσωπικά του προέδρου Μπάιντεν την Τρίτη 8 Νοεμβρίου 2022 για την εκλογή των βουλευτών και γερουσιαστών του Κογκρέσου. Να πείσει δηλαδή ότι η πολιτική Ευρώπης και ΗΠΑ κατά Ρωσίας είναι λάθος, ότι πυροδότησε την οικονομική κρίση και την ακρίβεια και ότι εντέλει αποδοκιμάστηκε. Στοχεύει στη διπλή εκ των έσω ρήξη τόσο του μετώπου Ευρώπης – ΗΠΑ όσο και του ενδο-ευρωπαϊκού. Πολιτικοοικονομική κρίση, κοινωνική αστάθεια και πιθανή αποτυχία των σημερινών κυβερνήσεων είναι ένα γεωπολιτικό όπλο που θα εκμεταλλευθεί και θα αξιοποιήσει το Κρεμλίνο.
Γ. Αν η συλλογιστική αυτή είναι ρεαλιστική, τότε φοβούμαι ότι ο πρόεδρος Πούτιν συμφέρον έχει να παραταθεί επί μακρόν ο πόλεμος και κυρίως οι προφανείς και για τις κοινωνίες της Δύσης επιπτώσεις του. Γνωρίζει ότι, αντίθετα με τις δικές μας δημοκρατικές, ανοικτές και «ευάλωτες» κοινωνίες, οι συνέπειες του πολέμου και των κυρώσεων μπορούν ευκολότερα να «αντιμετωπίζονται» με τη βία στην απολυταρχική Ρωσία.
* Ο κ. Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς είναι πρέσβης επί τιμή.