Blog

Η ΠΥΡΚΑΪΑ ΣΤΗΝ 111 ΠΜ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ

     

Στις 4 Αυγούστου, δόθηκαν στην δημοσιότητα τα στοιχεία που προέκυψαν από το πόρισμα της ΕΔΕ που διατάχθηκε για την εξέταση των συνθηκών και των αιτίων της πυρκαϊάς που εκδηλώθηκε στην 111 ΠΜ και επεκτάθηκε και σε Αποθήκη Πυρομαχικών της Αεροπορίας.

Στοιχεία του Πορίσματος

Σύμφωνα με αυτά:

«Η φωτιά ήταν έντονη και σε συνδυασμό με τον στροβιλισμό της και την ταχύτητα του ανέμου, κινήθηκε γρήγορα προς τον χώρο των Πυρομαχικών και ανέπτυξε υψηλό θερμικό φορτίο.

Η πολύ μικρή αντιπυρική ζώνη πέριξ των αποθηκών και ο πλημμελής καθαρισμός στο επικλινές και δύσβατο βόρειο μέρος του Στρατοπέδου, από όπου έφτασε η φωτιά δεν ήταν αρκετή για να εμποδίσει το έντονο θερμικό φορτίο που αναπτύχθηκε, εξαπλώθηκε στο μη αποψιλωμένο μέρος του Στρατοπέδου και κινήθηκε γρήγορα προς τον χώρο των Πυρομαχικών και προκάλεσε έκρηξη των βομβών που ήταν αποθηκευμένες στις  κλίνες του βορείου τομέα των αποθηκών.

Οι εν λόγω κλίνες είναι σύμφωνες με τα διεθνή πρότυπα και περιείχαν αποκλειστικά Βόμβες Γενικής Χρήσεως, όπως προβλέπεται από τα Εγχειρίδια και τις προδιαγραφές του κατασκευαστή».

Επειδή είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει τέτοιου είδους ατύχημα σε Στρατιωτική Μονάδα του Ελλαδικού χώρου, κρίνεται σκόπιμο να γίνουν ορισμένες επισημάνσεις ώστε, να τοποθετηθεί αυτό στις πραγματικές του διαστάσεις.

Κατ’ αρχάς θα πρέπει να αποκλεισθεί η περίπτωση δολιοφθοράς. Οι αποθήκες στις οποίες φυλάσσονται τα Ειδικά, κυρίως, Πυρομαχικά είναι νατοϊκών προδιαγραφών, έχουν κατασκευασθεί με κονδύλια του ΝΑΤΟ και πληρούν απαιτήσεις ασφαλείας υψηλών προδιαγραφών και ελέγχονται συστηματικά και καθημερινά. Ακόμη και δίπλα από τις αποθήκες αυτού του τύπου να έφθανε η πυρκαϊά δεν ήταν δυνατόν να εισέλθει στο εσωτερικό τους και να απειλήσει τα αποθηκευμένα Πυρομαχικά.

Επιπλέον, για την αντιπυρική προστασία του περιβάλλοντος χώρου, όλων των αποθηκών, υπάρχει και λειτουργεί, οργανωμένο δίκτυο Πυροσβέσεως το οποίο περιλαμβάνει μεγάλες δεξαμενές ύδατος, σύστημα αντλιών, κρουνών, πυροσβεστικών φωλεών και τροχηλάτων πυροσβεστήρων. Διατίθενται επίσης Πυροσβεστικά οχήματα και βρίσκεται σε άμεση ετοιμότητα επεμβάσεως, Τμήμα Πυρασφαλείας και εξειδικευμένοι και έμπειροι Πυροτεχνουργοί. Η ιδιαιτερότητα των προαναφερθέντων προσωπικού, μέσων και υλικών, είναι ότι έχουν Αποστολή να αντιμετωπίζουν πυρκαϊές που εκδηλώνονται εντός του Στρατοπέδου. Δεν έχουν ούτε την αρμοδιότητα, ούτε την δυνατότητα να επεμβαίνουν εκτός αυτού.

Οι ευθύνες της Πολιτείας

Με βάση τα παραπάνω, διαπιστώνουμε ότι εκείνο το οποίο δεν αναφέρεται στο πόρισμα της ΕΔΕ και, αυτό συμβαίνει σχεδόν πάντοτε όταν υπάρχουν μεγάλες καταστροφές, είναι οι ευθύνες της Πολιτείας. Δυστυχώς, όμως, οι ευθύνες αυτές διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην πρόκληση της καταστροφής και, εάν είχαν αναληφθεί από τους αρμόδιους κρατικούς φορείς,  στις περισσότερες των περιπτώσεων, οι καταστροφές, είτε θα είχαν αποφευχθεί, είτε, οι επιπτώσεις τους θα ήταν περιορισμένες.

Αυτή η πραγματικότητα φαίνεται πως εμφανίσθηκε και στην καταστροφή των Πυρομαχικών στην Αεροπορική Βάση τους Αγχιάλου. Στην προκειμένη περίπτωση η ευθύνη τους Πολιτείας, είναι προφανής και σημαντική. Δεν χρειάζεται να σπαταλήσει κάποιος μεγάλη ποσότητα φαιάς ουσίας, ώστε να αντιληφθεί ότι, οι εκάστοτε κυβερνήσεις, διαχρονικά, εκώφευσαν τους εκκλήσεις των Αρχών τους Πολεμικής Αεροπορίας για απαλλοτρίωση των απαιτουμένων εκτάσεων του περιβάλλοντος χώρου, προκειμένου να δημιουργηθεί η Ζώνη Αντιπυρικής Προστασίας. Αυτή η βεβαιότητα εδράζεται στο γεγονός ότι, οι Επιτελείς της Πολεμικής Αεροπορίας, είναι άριστοι επαγγελματίες και δεν διστάζουν να εκφράσουν την άποψή τους, στους προϊσταμένους τους, ιδιαίτερα για σοβαρά θέματα ασφαλείας. Όμως, η απαλλοτρίωση καλλιεργησίμων εκτάσεων έχει πολιτικό κόστος. Έτσι το θέμα παρεπέμπετο στις καλένδες και όλοι οι εμπλεκόμενοι παρακαλούσαν τον Θεό να μη συμβεί το απευκταίο κατά την διάρκεια της δικής τους θητείας.

Έτσι φθάσαμε στην οδυνηρή πραγματικότητα να απέχει η Ζώνη Αντιπυρικής Προστασίας μόλις 5-6 μέτρα από τον περιβάλλοντα χώρο, αντί 100, γεγονός το οποίο θα παρείχε πολύ μεγαλύτερη ασφάλεια.

Βεβαίως, το πιο εύκολο ήταν να αποδοθούν όλες οι ευθύνες, αποκλειστικά στον Διοικητή της Μονάδος και, αυτό τελικά, έγινε. Ατυχώς, οι Στρατιωτικοί, έχουμε αποδεχθεί να είναι αυτή η Μοίρα μας, σε αντίθεση με εκείνη των πολιτικών. Να αποτελούμε, δηλαδή, είτε τους αποδιοπομπαίους τράγους, είτε τα εξιλαστήρια θύματα. Μία απλή σύγκριση του δυστυχήματος στα Τέμπη και της καταστροφής στην Αγχίαλο επιβεβαιώνουν του λόγου το ασφαλές, οπότε, περαιτέρω ανάλυση, θεωρώ ότι δεν θα μας έκανε σοφότερους.

Ο επικοινωνιακός χειρισμός του ατυχήματος και των επιπτώσεών του

Οι καταστροφές που προκλήθηκαν αιφνιδιαστικά τόσο στα Πυρομαχικά της 111 ΠΜ, όσο και στους υαλοπίνακες ορισμένων κτιρίων της Αγχιάλου, ήταν αναμενόμενο να γίνουν αιτία εσφαλμένων αποφάσεων σχετικά με την προβολή του θέματος και κάποιων από τις μετέπειτα ενέργειες των κυβερνητικών υπευθύνων.

Κατ΄ αρχάς, δεν είμασθε σε θέση να γνωρίζουμε εάν και κατά πόσον η απειλή που δημιουργήθηκε από τις εκρήξεις των Πυρομαχικών, επέβαλε την μεταστάθμευση των εκτός των υποστέγων Αεροσκαφών F-16 σε άλλο Αεροδρόμιο. Όμως, ακόμη και αυτή η ανάγκη να υπήρχε, λόγω του Απορρήτου, το γεγονός δεν έπρεπε, να δει το φως της δημοσιότητος. Δυστυχώς αυτό δεν έγινε. Μάλιστα, είχε ως συνέπεια, να πληροφορηθούν, κυρίως οι εχθροί, ότι οι χειριστές που υλοποιούν με ιδανικό τρόπο την Αποτροπή στον Εναέριο Χώρο του Αιγαίου, έλαβαν εντολή, να εγκαταλείψουν, με τα Αεροσκάφη τους την Βάση τους και να αναπτυχθούν σε άλλο, συγκριμένο όμως, Αεροδρόμιο. Δεν χρειάζεται να επεκταθούμε για να γίνει αντιληπτό το τι θα σκέφθηκαν, όχι βέβαια, για εκείνους οι οποίοι, κάθε φορά που συναντούν τους εισβολείς στον Εναέριο Χώρο μας, τους υποχρεώνουν να τον εγκαταλείψουν «με την ουρά στα σκέλη», αλλά για τους προϊσταμένους τους. Δεν είναι κρίμα να τους δίνουμε τέτοια δικαιώματα, επειδή κάποιοι δεν έκαναν, την απλή αυτή σκέψη και, κάποιοι άλλοι, διαγκωνιζόντουσαν για το ποιος θα πει πρώτος την είδηση;

Όμως ο κύκλος των αστοχιών δεν έκλεισε εκεί. Ο Υφυπουργός Άμυνας, στα πλαίσια της αρχής, «αποφασίζουμε επί παντός επιστητού και εσείς εκτελείτε άνευ αντιλογίας τας διαταγάς», έλαβε εντολή να πραγματοποιήσει ο ίδιος Επιθεώρηση και αξιολόγηση των Μέτρων Ασφαλείας, όχι μόνο στις Αποθήκες Πυρομαχικών της 111 ΠΜ, αλλά και σε όλες τις Αποθήκες Πυρομαχικών και Καυσίμων, των Μονάδων της Βορείου Ελλάδος. Η εντολή που δόθηκε στον Υφυπουργό, αποτελεί ευθεία προσβολή και απαξίωση των Ενόπλων Δυνάμεων και της επαγγελματικής αξίας των στελεχών τους. Όχι τόσο πολύ διότι ο Υφυπουργός δεν γνωρίζει το αντικείμενο, οπότε, εκ των πραγμάτων θα ανέθετε την αποστολή αυτή στους καθ’ ύλην αρμοδίους Στρατιωτικούς, αλλά διότι υποδηλώνει, με επίσημο τρόπο, την έλλειψη εμπιστοσύνης της ηγεσίας της Πολιτείας προς τις  Ένοπλες Δυνάμεις.  Οι επιθεωρήσεις αυτές πρέπει να πραγματοποιούνται από το ΓΕΕΘΑ και τα Γενικά Επιτελεία που έχουν την οργάνωση, την γνώση και τα στελέχη να τις πραγματοποιήσουν.

Τέλος, επειδή, όπως είχε πει και ο Σοφοκλής, «ενός κακού μύρια έπονται», ο Υφυπουργός Άμυνας, εν αγνοία του βέβαια, έγινε υπαίτιος διαρροής απορρήτων πληροφοριών. Η ανακοίνωση των Επιθεωρήσεων που θα πραγματοποιούσε, περιελάμβανε όχι μόνο το είδος των αποθηκών που θα επιθεωρούσε, αλλά και τον τίτλο και την θέση τους. Κάτι ανάλογο συνέβη και με τις αποθήκες του Στρατοπέδου της 111 ΠΜ όταν ο κινηματογραφικός φακός που κάλυπτε την Επιθεώρησή του, παρουσίασε την εικόνα του χάρτη με τους τίτλους και τις θέσεις των αποθηκών.

Σε κάθε περίπτωση, επιβάλλεται να διδασκόμασθε από τα λάθη μας. Για τον λόγο αυτόν, έστω και τώρα, πρέπει να γίνει η απαλλοτρίωση των εκτάσεων που είναι απαραίτητες για την δημιουργία της Ζώνης Αντιπυρικής Προστασίας στο Στρατόπεδο της 111 ΠΜ, ίσως και άλλων Μονάδων.

Αθήνα 7 Αυγούστου 2023

Γεώργιος Επιτήδειος

Αντγος ε.α