Blog

Η ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
ΣΤΟ ΝΕΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Tου Αντιστρατήγου ε.α. Δ. ΛΑΚΑΦΩΣΗ

Οι απαιτήσεις του νέου επιχειρησιακού περιβάλλοντος, πέραν των όπλων υψηλής πολεμικής τεχνολογίας, επιβάλλουν και νέα αντίληψη του στρατιωτικού προσωπικού που χειρίζεται αυτά τα όπλα. Στο παρελθόν διεξήχθησαν μελέτες, που εφαρμόζονται τώρα, οι οποίες κατέδειξαν ότι οι εθελοντές στρατιώτες είναι περισσότερο κατάλληλοι για τα όπλα υψηλής πολεμικής τεχνολογίας, άρα και για το νέο επιχειρησιακό περιβάλλον.
Ανεξάρτητα, όμως, από το επιχειρησιακό περιβάλλον της σύγχρονης πολεμικής τεχνολογίας, και το δημογραφικό πρόβλημα της σημερινής κοινωνίας, σε πολλές χώρες, συνδέεται και επιβάλλει στη στρατιωτική υπηρεσία τους εθελοντές-επαγγελματίες έναντι των υποχρεωτικής θητείας στρατιωτών. Ο εθελοντής στρατιώτης δεν πρέπει να εκλαμβάνεται σήμερα ως μισθοφόρος, μάλιστα κακής ποιότητας της αποικιακής εποχής. Είναι επαγγελματίας στρατιώτης, αποφασισμένος και ικανός να υπερασπίσει την ακεραιότητα της πατρίδας και τα συμφέροντά της στο εξωτερικό, όταν οι διεθνείς υποχρεώσεις το επιβάλλουν, για τα οποία συμφέροντα είναι ιδιαίτερα κατάλληλοι οι εθελοντές στρατιώτες.
Ενώ ο επαγγελματίας στρατιώτης έχει υπολογίσιμο κόστος, με τις αυξημένες αμοιβές των επαγγελματιών στρατιωτών, με τις αυξημένες απαιτήσεις εκπαίδευσης-υψηλού κόστους συντήρησης και ανάγκης συνεχούς αντικατάστασης των ταχέως εξελισσομένων όπλων-μέσων υψηλής πολεμικής τεχνολογίας, η εθελοντική υπηρεσία προσφέρεται, ως αντίβαρο, στην εξοικονόμηση πολυτίμου πολιτικού προσωπικού προσφοράς εργασίας στην κοινωνία, που, με την απορρόφησή του από την υποχρεωτική θητεία, στερείται η κοινωνία.
Ο εθελοντής στρατιώτης είναι γενικά αποδεκτό, κατά μερικούς όχι, ό,τι δεν διαθέτει τα ψυχικά-ηθικά κίνητρα, που διαθέτει ο υπόχρεος θητείας στρατιώτης, στο βαθμό που απαιτείται για να υπερασπίσει την πατρίδα του. Ο επαγγελματίας στρατιώτης, μεταξύ των άλλων, πολεμά και γιατί πληρώνεται. Έχει, όμως, επαγγελματική εμπειρία και εκπαίδευση. Χειρίζεται καλύτερα και αποτελεσματικότερα τα σύγχρονα όπλα του νέου επιχειρησιακού περιβάλλοντος.
Σήμερα η ασφάλεια μιας χώρας δεν επιτυγχάνεται μόνο με χρήματα. Μπορούμε με τα ίδια, ίσως και λιγότερα, χρήματα να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις του νέου επιχειρησιακού περιβάλλοντος για καλύτερη ασφάλεια. Ολιγότεροι εθελοντές στρατιώτες με ολιγότερα αλλά υψηλής πολεμικής τεχνολογίας όπλα-μέσα, επιφέρουν ισοδύναμο επιχειρησιακό αποτέλεσμα, ίσως καλύτερο, από ό,τι περισσότεροι υπόχρεοι θητείας στρατιώτες με περισσότερα και μειωμένης επιχειρησιακής απόδοσης όπλα-μέσα.
Σήμερα, λοιπόν, το θέλουμε ή δεν το θέλουμε, οι απαιτήσεις του νέου επιχειρησιακού περιβάλλοντος, επιβάλλουν τους επαγγελματίες στρατιώτες. Βέβαια, όπως κάθε πράγμα έχει την αρχή του, βρισκόμαστε στο αρχικό μεταβατικό στάδιο της ολοκλήρωσης της ιδέας του επαγγελματία στρατιώτη. Το σύστημα της στρατιωτικής υπηρεσίας μετεξελίσσεται σήμερα και προσαρμόζεται προς τα νέα δεδομένα του νέου επιχειρησιακού περιβάλλοντος.
Στην ΕΕ των 25, για παράδειγμα, τα 13 κράτη-μέλη (Βέλγιο, Μ.Βρετανία, Γαλλία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Τσέχικη Δημοκρατία, Ουγγαρία, Σλοβενία και Μάλτα), έχουν ολοκληρωμένη εθελοντική στρατιωτική υπηρεσία, ενώ τα υπόλοιπα 12 (Αυστρία, Δανία, Φιλανδία, Γερμανία, Ελλάδα, Σουηδία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Σλοβακία και Κύπρος), έχουν ακόμη, κατά βάση, υποχρεωτική θητεία. Γίνεται όμως προσπάθεια για προσαρμογή στα νέα δεδομένα είτε να υιοθετούν τη σταδιακή μετάπτωση στην εθελοντική υπηρεσία, όπως η Σλοβακία προβλέπει να έχει εξ ολοκλήρου επαγγελματίες στρατιώτες το 2006 και η Λιθουανία το 2007 είτε, σε αναμονή για μελλοντική τυχόν προσαρμογή, να προσπαθούν να βελτιώσουν την απόδοση των υπόχρεων θητείας στρατιωτών ώστε να ικανοποιούν, κατά το καλύτερο δυνατό τρόπο, τις σημερινές επιχειρησιακές απαιτήσεις, με τις ολιγότερες αρνητικές επιπτώσεις στο κοινωνικό έργο προσφοράς εργασίας, που στερεί το σύστημα υποχρεωτικής στράτευσης.
Περιορίζεται συνεχώς ο χρόνος υποχρεωτικής υπηρεσίας, που σήμερα είναι κατά μέσο όρο για τα κράτη-μέλη της ΕΕ 1-12 μήνες. Επίσης καταβάλλεται προσπάθεια για βελτίωση του οικονομικού βοηθήματος του υπόχρεου θητείας στρατιώτη με φοροαπαλλαγές, με παροχή καλύτερης οικονομικής βοήθειας και ορισμένων πλεονεκτημάτων-προσόντων για την επαγγελματική αποκατάσταση του στρατιώτη μετά την απόλυσή του από το στρατό.
Παρακάτω παρέχονται ορισμένα πληροφοριακά βελτιωτικά στοιχεία προς αυτή την κατεύθυνση από τα 12 κράτη-μέλη της ΕΕ, τα οποία ακόμη τηρούν υποχρεωτική στρατιωτική υπηρεσία :

• • Αυστρία : διάρκεια 8 μήνες με ένα (1) μήνα στα σύνορα, 245,70 ευρώ μηνιαίως ανά στρατιώτη.

• • Δανία : διάρκεια 4-12 μήνες με κλήρωση, 608 ευρώ για τους υπηρετούντες 4 μήνες και 1.793,24 ευρώ για τους υπηρετούντες 12 μήνες ανά στρατιώτη μηνιαίως.

• • Φιλανδία : υποχρεωτική για τους άνδρες, εθελοντική για γυναίκες θητεία διάρκειας 6 ή 9 ή 12 μήνες με 108,172 και 247,50 ευρώ μηνιαίως ανά στρατιώτη αντίστοιχα.

• • Γερμανία : διάρκεια 9 μήνες μέχρι ηλικίας 24 ετών, 222,30 ευρώ για τον πρώτο μήνα, 245,40 ευρώ μέχρι τον τέταρτο μήνα και 268,50 ευρώ για τους υπόλοιπους μήνες υπηρεσίας.

• • Ελλάδα : διάρκεια 12 μήνες, 8,80 ευρώ μηνιαίως και παράλληλη εθελοντική υπηρεσία.

• • Σουηδία : υποχρεωτική για τους άνδρες με δύο (2) εναλλακτικές θητείες (άοπλοι – κοινωνικό έργο) και εθελοντική για τις γυναίκες, διάρκεια από 7,5 μέχρι 17,5 μήνες ανάλογα με την εθνικότητα, 218 ευρώ μηνιαίως. Επιπλέον, δίδεται με την απόλυση βοήθημα 7,25 ευρώ για κάθε ημέρα υπηρεσίας δηλαδή συνολικά δίδονται 2.100 ευρώ για 10 μήνες υπηρεσίας.

• • Εσθονία : διάρκεια 8-11 μήνες, 10-16 ευρώ πριν τον 8ο μήνα και 41,40 ευρώ μετά τον 8ο μήνα μηνιαίως.

• • Λετονία : διάρκεια 12 μήνες, 25,40 ευρώ μηνιαίως ανά στρατιώτη.

• • Λιθουανία : εθελοντική υπηρεσία από το 2007, διάρκεια 12 μήνες, 30,80 ευρώ μηνιαίως ανά στρατιώτη.

• • Πολωνία : διάρκεια 11 μήνες, 154 ευρώ μηνιαίως αφού πρώτα αφαιρεθούν οι φόροι.

• • Σλοβακία : εθελοντική από το 2006, διάρκεια 6 μήνες, 10,4 ευρώ μηνιαίως.

• Κύπρος : υποχρεωτική θητεία αμέσως μετά το Λύκειο, διάρκεια 25 μήνες με 8 μήνες προς τη ζώνη κατά παύσης πυρός, 103 ευρώ μηνιαίως ανά στρατιώτη.

Ειδικότερα για την Ελλάδα γίνεται προσπάθεια μείωσης της υποχρεωτικής θητείας με σταδιακή υιοθέτηση της εθελοντικής και κυρίως για την απειλή προς ανατολάς και για τις δυνάμεις ταχείας αντίδρασης-επέμβασης-ενίσχυσης. Ένας (1) χρόνος υπηρεσίας κοστίζει στο κράτος σχεδόν 3.000-4.000 ευρώ για κάθε στρατιώτη υποχρεωτικής θητείας. Το κράτος επιπλέον πληρώνει μόλις 8,80 ευρώ το μήνα, το χαμηλότερο ποσό στη διευρυμένη Ευρώπη. Βέβαια, αυτό δεν είναι μισθός αλλά καθαρά συμβολικό ποσό για την κάλυψη μερικών ατομικών εξόδων του στρατιώτη υποχρεωτικής θητείας.
Γίνεται προσπάθεια να βελτιωθούν οι συνθήκες ζωής του στρατιώτη μέσα στο στρατόπεδο και να μειωθούν αυτά τα έξοδά του αλλά δεν είναι δυνατό να καλυφθούν στο σύνολό τους από το κράτος. Καλείται έτσι η οικογένεια ή άλλοι δικοί του ή φίλοι να καλύψουν τις λοιπές ανάγκες και κάθε Ελληνική οικογένεια έχει να πληρώσει γι΄αυτό περίπου 3.000 ευρώ ετησίως. Όσο πιο μακριά κρατάται ο στρατιώτης υποχρεωτικής θητείας από την αγορά εργασίας, τόσο χειρότερο και για τον ίδιο και το κράτος, αφού η οικογένεια και το κράτος καταβάλλει τα έξοδα της υποχρεωτικής θητείας.
Η ασφάλεια, βέβαια, μιας χώρας πληρώνεται, ούτως ή άλλως, και μάλιστα ακριβά όταν αντιμετωπίζεται πρόκληση απειλής όπως στην περίπτωση της Ελλάδας από Ανατολάς. Σημασία, όμως, δεν έχει το κατά πόσο περισσότερο ή λιγότερο πληρώνεται η όποια στρατιωτική επιλογή, σημασία έχει η δαπάνη για την επιλεγείσα τελικά στρατιωτική υπηρεσία να είναι αποτέλεσμα όχι τυχόν οικονομικών δυσχερειών αλλά επιχειρησιακών αναλύσεων και απαιτήσεως των Ε.Δ. για την ασφάλεια της χώρας, που προέχει κάθε άλλης προτεραιότητας και της οποίας χώρας την εδαφική κυριαρχία εκφράζουν μόνο οι Ε.Δ.