Blog

ΕΥΡΩΑΜΥΝΑ (3)

Του Αντιστρατήγου ε.α. Χ. ΜΟΥΣΤΑΚΗ
Επιτίμου Διοικητού Ιης Στρατιάς

Κατά την σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. στις 12-13 Δεκεμβρίου 2003, στις Βρυξέλες, που είχε σαν αντικείμενο το Ευρωσύνταγμα, ελήφθησαν οι τελικές αποφάσεις για την Ευρωάμυνα, οι οποίες είναι αποτέλεσμα συμβιβασμού της Ε.Ε. με τις ΗΠΑ, που επήλθε κατόπιν σαφούς υποχωρήσεως της Γαλλίας από τα μεγαλεπήβολα αρχικά της σχέδια για την Ευρωπαϊκή άμυνα.
Πριν όμως προχωρήσουμε στην ανάλυση των αποφάσεων, κρίνεται σκόπιμο να εκτεθούν, συνοπτικά, τα γεγονότα που προηγήθηκαν και τα οποία έχουν εκτεθεί σε δύο άρθρα που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό «ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ» (Τεύχη 15 και 18).
Οι αρχικές σκέψεις για την οργάνωση ανεξάρτητης Ευρωάμυνας έγιναν μετά την κρίση στο Κοσσυφοπέδιο. Η εξέγερση των λαών της Ευρώπης, για τον αλαζονικό τρόπο που οι ΗΠΑ χειρίστηκαν την κρίση, ανάγκασε τους ηγέτες τους να εξαγγείλουν τη δημιουργία Ευρωστρατού από το 2000, τον οποίον ονόμασαν συμπληρωματικό του ΝΑΤΟ για να διασκεδάσουν τις ανησυχίες των ΗΠΑ. Η απροθυμία όμως των Ευρωπαίων να επωμιστούν το τεράστιο κόστος οδήγησε στη δημιουργία μιας δυνάμεως ταχείας αντιδράσεως, για ειρηνευτικές και μόνον αποστολές, η οποία θα ήταν δυνατόν να χρησιμοποιεί τις υποδομές και τα μέσα του ΝΑΤΟ, κατόπιν εγκρίσεως των μελών του. Η δύναμη αυτή ουδεμία ουσιαστική ενέργεια ανέλαβε.
Οι Ευρωπαϊκές χώρες και κυρίως Γαλλία και Γερμανία, σε αντίδραση για τις ενέργειες των ΗΠΑ στον πόλεμο του Ιράκ, αποφάσισαν τον Απρίλιο 2003, τη δημιουργία ανεξάρτητης Ευρωάμυνας, η οποία θα διέθετε και δικό της Στρατηγείο. Κάλεσαν μάλιστα και τις άλλες χώρες της Ε.Ε. και κυρίως τη Βρεττανία για να συμμετάσχουν στις σχετικές διαδικασίες. Η ενέργεια αυτή προκάλεσε την αντίδραση των ΗΠΑ και των Ατλαντιστών με επικεφαλής τη Βρεττανία, που δήλωναν ότι το ΝΑΤΟ εξασφαλίζει επαρκώς την άμυνα της Ευρώπης και ότι δεν χρειάζονται άλλοι παρεμφερείς οργανισμοί.
Έκτοτε και μέχρι τη διάσκεψη κορυφής το 2ο δεκαήμερο του Οκτωβρίου 2003 Γαλλία και Γερμανία κατάφεραν να κάμψουν τις αντιρρήσεις του κ. Μπλερ, εκμεταλλευόμενες τη δύσκολη θέση που είχε περιέλθει από τη συμμετοχή της χώρας του στον πόλεμο του Ιράκ. Η οργισμένη όμως αντίδραση των ΗΠΑ ανάγκασε τους Ευρωπαίους σε άτακτη υποχώρηση και στην αναβολή για τη λήψη αποφάσεως στην επομένη σύνοδο κορυφής. Σε σχετικό άρθρο στο περιοδικό «ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ» (τεύχος 18, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2003) εξετίθετο η εκτίμηση, η οποία επιβεβαιώθηκε στη συνέχεια, ότι από τη στιγμή εκείνη, το μέλλον της ανεξάρτητης Ευρωάμυνας, όπως την ονειρευόταν ο κ. Σιράκ, ήταν πολύ δυσοίωνο, γιατί ο κ. Μπλερ έθεσε νέες προϋποθέσεις, που στην ουσία υπονόμευαν το εγχείρημα ενώ καμιά χώρα, ακόμα και από τις πιο πλούσιες, δεν δεχόταν να επωμιστεί το τεράστιο κόστος του εγχειρήματος.
Στο διάστημα που πέρασε μέχρι τη νέα σύνοδο κορυφής έγιναν πολλές διαπραγματεύσεις οι οποίες κατέδειξαν τις μεγάλες διαφορές μεταξύ Ε.Ε. και ΗΠΑ. Μεγάλες αντιδράσεις εκδηλώθηκαν και από τα νέα μέλη του ΝΑΤΟ τα οποία με επικεφαλής Πολωνία και Τσεχία απέρριπταν την ιδέα ανεξάρτητης από το ΝΑΤΟ Ευρωάμυνας.
Έτσι φθάσαμε στη σύνοδο κορυφής, που έλαβε χώρα στις Βρυξέλλες στις 13-14 Δεκεμβρίου 2003, οι αποφάσεις της οποίας κατέληξαν στο συμβιβαστικό σχέδιο, που αναφέρθηκε στην εισαγωγή του παρόντος, το οποίο πόρρω απέχει από τις φιλοδοξίες Γαλλίας και Γερμανίας.
Συγκεκριμένα αντί του αυτόνομου Στρατηγείου δημιουργείται εντός του ανωτάτου συμμαχικού Στρατηγείου στη MONS του Βελγίου, ένας ολιγομελής «πυρήνας» αξιωματικών συνδέσμων της Ε.Ε. και ένας αντίστοιχος εντός της υφισταμένης στρατιωτικής δομής στις Βρυξέλλες. Οι αξιωματικοί, μάλιστα, που θα στελεχώνουν τον Ευρωπαϊκό πυρήνα στο ΝΑΤΟ θα προέρχονται από τους ήδη υπηρετούντες στο συμμαχικό επιτελείο, που θα έχουν διπλά καθήκοντα.
Για δε τον σχεδιασμό των επιχειρήσεων αποφασίστηκαν τα εξής :
• Εφόσον υπάρχει πλήρης εμπλοκή του ΝΑΤΟ, αυτές θα σχεδιάζονται από το συμμαχικό στρατηγείο, όπως συμβαίνει και σήμερα, αλλά θα συμμετέχει και ο πυρήνας.
• Όταν οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν να εμπλακούν, οι επιχειρήσεις θα λαμβάνουν πολυεθνικό χαρακτήρα και το σχεδιασμό θα αναλαμβάνει κάποιο από τα Γενικά Επιτελεία των μελών κρατών που θα συμμετέχουν.
• Όταν όμως από το μέγεθος της αποστολής και τη φύση της γεννάται η ανάγκη να αποκτήσει Ευρωπαϊκό χαρακτήρα, η σχεδίαση θα γίνεται στα πλαίσια της κοινής στρατιωτικής δομής της Ε.Ε., η οποία είναι μία ολιγομελής ομάδα αξιωματικών και διπλωματών, εγκατεστημένων από την εποχή του «Ευρωστρατού 2000» στο κτίριο του συμβουλίου Υπουργών στις Βρυξέλλες. Η δομή αυτή ενισχυομένη και με άλλους αξιωματικούς θα αποτελεί ένα προσωρινό επιτελείο, το οποίο θα αυτοδιαλύεται μετά την επιχείρηση.

Η κατάληξη του θέματος της Ευρωάμυνας, η οποία θεμελιώνεται στο ΝΑΤΟ, αφού πέραν της σχεδιάσεως θα έχει και την ανάγκη χρησιμοποιήσεως των δομών και των μέσων του, αποδεικνύει ότι οι Ευρωπαίοι δεν είναι σήμερα σε θέση να προχωρήσουν σε κάτι ουσιαστικότερο και ότι είναι ανώφελο πολιτικά και στρατιωτικά να αγνοούν τις ΗΠΑ και τη Βρεττανία.
Ο συμβιβασμός αυτός ανοίγει τον δρόμο στις ΗΠΑ να προχωρήσουν στην αναδιάταξη και μετακίνηση των Στρατηγείων και των βάσεών τους προς τις ανατολικές χώρες της Ευρώπης, για να βρίσκονται πλησιέστερα στα θέατρα που αναπτύσσεται η διεθνής τρομοκρατία.
Στην ίδια σύνοδο κορυφής (Δεκέμβριος 2003), υιοθετήθηκε χωρίς αντιρρήσεις και το «δόγμα Σολάνα» για την Ευρωπαϊκή στρατηγική ασφαλείας, το οποίο βασίζεται στο αντίστοιχο Αμερικανικό, το οποίο πρεσβεύει στον προληπτικό πόλεμο, με το σκεπτικό ότι οι μακρυνές απειλές είναι εξίσου ανησυχητικές με τις κοντινές και γι΄αυτό η πρώτη γραμμή άμυνας πρέπει να είναι στο εξωτερικό. Η μόνη διαφορά είναι πως η Ε.Ε. επιμένει στην εξάντληση της αποτρεπτικής διπλωματίας με πολιτικά, διπλωματικά και οικονομικά μέσα πριν ενεργήσει στρατιωτικά.
Όσον αφορά στο μέλλον της Ευρωάμυνας εξακολουθώ να έχω την ίδια άποψη που εξέθεσα στο άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ» (Τεύχος 18, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2003), ότι δηλαδή αυτόνομη Ευρωάμυνα δεν θα υπάρξει στο εγγύς μέλλον και ότι για να συμβεί αυτό θα περάσουν τόσα χρόνια όσα χρειάστηκαν για την ολοκλήρωση της ΟΝΕ.