Παρανοήσεων πηγή, το αμερικανικό έγγραφο…
Παρανοήσεων πηγή, το αμερικανικό έγγραφο…
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Π. ΜΑΛΛΙΑΣ
Zημιά κινδυνεύει να προκαλέσει στην αξιοπιστία της σημερινής πολιτικής των ΗΠΑ –όχι μόνον ως προς την Ελλάδα, το Ισραήλ και την Κυπριακή Δημοκρατία– το περιεχόμενο του λεγόμενου non paper του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Πρόκειται για άκαιρη, άκομψη και αδέξια, πλην όμως μελετημένη, ενέργεια. Μελετώ τις επεξηγήσεις που δίδονται και την αξιοσημείωτη προσπάθεια της πρεσβείας των ΗΠΑ να «μαζέψει», στο μέτρο του εφικτού, τα πράγματα, κάνοντας «περιορισμό της ζημιάς». Σε μια στιγμή μάλιστα που τόσο η Ουάσιγκτον όσο και η Αθήνα δίκαια θεωρούσαμε ότι οι πολυδιάστατες σχέσεις μας έχουν φθάσει σε ζηλευτό επίπεδο. Τούτο επιβεβαιώνεται και από τρία κομβικά κείμενα που υπεγράφησαν στην Ουάσιγκτον στις 14-15 Οκτωβρίου 2021. Επιλέγω να σταθώ σε τρεις διαστάσεις:
A. Στο εσωτερικό, χάρις στο χρονικό σημείο αλλά και στο περιεχόμενο της εκδήλωσης των αμερικανικών διαθέσεων, διευκολύνονται στη Βουλή οι πολιτικές παρατάξεις –εξαιρώ διαχρονικά την προβλέψιμη στάση του ΚΚΕ– που πρόθεση έχουν να καταψηφίσουν την κύρωση της μακράς χρονικής ισχύος ελληνοαμερικανικής συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας. Ενισχύουν τώρα την πολιτική τους επιχειρηματολογία, προβάλλοντας έναν πειστικότερο για πολλούς λόγο. Σε σύγκριση τουλάχιστον με την προσχηματική επιχειρηματολογία που ακούσαμε, στις 19/1/2020, στη Βουλή κατά την κύρωση της ελληνοαμερικανικής συμφωνίας της 5ης Οκτωβρίου 2019. Επειτα από πολύ καιρό επανεμφανίζονται επίσης αρνητικά σχόλια, κριτική και καχυποψία για την αξιοπιστία των σχέσεών μας με τις ΗΠΑ.
Β. Στην Ουάσιγκτον, ενισχύουν τις προσλαμβάνουσες ήδη παραστάσεις που εκτιμώ ότι έχουμε –αυτή είναι και η αξιολόγηση ευρωπαϊκών πρωτευουσών– για αλληλοσυγκρουόμενα μηνύματα που εκπέμπει ο πολυπολικός χαρακτήρας των θεσμών χάραξης και λήψης αποφάσεων και των προσώπων που τους εκφράζουν. Στην περίπτωση μάλιστα των τριγωνικών και πολυγωνικών σχημάτων στην περιοχή της Αν. Μεσογείου, όπου εμπλέκονται η Κύπρος, το Ισραήλ, η Ελλάδα, η Αίγυπτος –επηρεάζουν βέβαια και την Τουρκία– συγκεκριμένα πρόσωπα έχουν το ίδιο ειδικό βάρος με τους θεσμούς που εκπροσωπούν. Οπως είχε προβλεφθεί, επί προέδρου Μπάιντεν, η εξωτερική πολιτική –η πολιτική εθνικής ασφαλείας– έχει σε μεγάλο βαθμό επανέλθει στους φυσικούς φορείς της, κυρίως δε στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Γ. ∆εν γνωρίζω πώς παρουσίασαν οι Αμερικανοί στην Τουρκία το περιεχόμενο του επίμαχου non paper. Αν, δηλαδή, έκαναν τον κόπο –όπως εδώ στην Αθήνα– να εξηγήσουν στους ιθύνοντες της Αγκυρας ότι δεν σημαίνει αλλαγή πολιτικής σε σχέση με το σχήμα 3+1 (Ισραήλ, Ελλάδα, Κύπρος-ΗΠΑ) αλλά σχετίζεται μόνο (αλήθεια μόνο;) με τον υπό προμελέτη υποθαλάσσιο αγωγό EastMed.
Αν υποθέσουμε ότι στην Ελλάδα παρανοήσαμε το περιεχόμενο των γραπτών αμερικανικών προθέσεων και θέσεων, τότε ακόμη μεγαλύτερη είναι η παρανόηση της Τουρκίας. Δεν εξηγείται αλλιώς η ευφορία με την οποία ο πρόεδρος της Τουρκίας επέλεξε να «αφορίσει» τώρα Κύπρο και Ελλάδα (1+1) για το σχέδιο του αγωγού. Παραλείποντας οποιαδήποτε νύξη στο Ισραήλ και, βέβαια, στις ΗΠΑ. Πολλών παρανοήσεων πηγή, το non paper…
Θα ήταν λάθος της Ουάσιγκτον να αφήσει τα πράγματα να λάβουν τροπή που κανείς μας δεν θέλει. Οπως έχουν σήμερα τα πράγματα, χρειάζεται μια υψηλού πολιτικού επιπέδου ουσιαστική και ορατή αμερικανική παρέμβαση/πρωτοβουλία. Είναι επιθυμητή και εφικτή ειδικά τη στιγμή αυτή. Καλό μάλιστα είναι να εκδηλωθεί εγκαίρως πριν από τη δρομολόγηση της κυρωτικής διαδικασίας για την αμυντική συμφωνία στη Βουλή. Αμερικανικές δηλώσεις επισημαίνουν ότι η ενίσχυση της στρατηγικής σχέσης με τη δημοκρατική Ελλάδα, πόλο σταθερότητας κ.λπ. είναι προς όφελος των συμφερόντων εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ στην περιοχή της Αν. Μεσογείου και στα Βαλκάνια. Οι δηλώσεις αυτές ερμηνεύω ότι συνιστούν και την επί του πεδίου επιβεβαίωση της πολιτικής του προέδρου Μπάιντεν να αντιταχθεί σε αντιδημοκρατικά, αυταρχικά, αναθεωρητικά και απειλητικά για τους γείτονές τους και τα συμφέροντα εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ καθεστώτα στο Αιγαίο και στη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Γνωρίζοντας εδώ και πολλά χρόνια τον άνθρωπο και τον πολιτικό, αδυνατώ να αντιληφθώ ότι η λεγόμενη γραφειοκρατία –πανίσχυρη σήμερα– μπορεί να αποκλίνει υπέρ μιας επιλεκτικής εφαρμογής.
* Ο κ. Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς είναι πρέσβης επί τιμή. Την περίοδο 2005-2009 ήταν πρέσβης στην Ουάσιγκτον.
Πηγή: https://www.kathimerini.gr/opinion/561692992/paranoiseon-pigi-to-amerikaniko-eggrafo/