Blog

Τα «Γαλάζια» όνειρα του Ερντογάν

 

Του Μιχάλη Ψύλου

«Μην βγάλετε ποτέ την Κύπρο από το μυαλό σας, γιατί αυτό το νησί είναι σημαντικό για εμάς ». Με αυτά τα λόγια, ο Κεμάλ Ατατούρκ ,στη δεκαετία του `30 έδειξε στους στρατιώτες του την κατεύθυνση που θα πρέπει να ακολουθήσει η σύγχρονη Τουρκία». Το απόσπασμα εμπεριέχεται στο βιβλίο του Ιταλού δημοσιογράφου Λορέντσο Βίτα, που κυκλοφόρησε πριν λίγες ημέρες. Ο τίτλος του Βιβλίου : «Το Τουρκικό κύμα. Η αφύπνιση της Αγκυρας στη Μεσόγειο» , δεν εξηγεί απλώς τη σημασία που απέδιδε ο Κεμάλ Ατατούρκ στη θάλασσα, αλλά και την πολιτική της «Γαλάζιας Πατρίδας», που έχει εγκαινιάσει τα τελευταία χρόνια ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν .

«Για τον Κεμάλ-γράφει ο ιταλός δημοσιογράφος-το του έθνους του ήταν στη θάλασσα, στις θάλασσες που περιβάλλουν την Τουρκία σήμερα -τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα. Αλλά και εκείνες που έχασε η διαλυθείσα Οθωμανική Αυτοκρατορία- Κασπία, Ερυθρά Θάλασσα, Περσικός Κόλπος, Ινδικός Ωκεανός. Προφανώς αυτό ακούγεται παράδοξο για τον ηγέτη που είχε μεταφέρει την πρωτεύουσα από τον Βόσπορο στο άνυδρο κέντρο της Ανατολίας, προτιμώντας την επαρχιακή Άγκυρα από την κοσμοπολίτικη (και παραθαλάσσια) ,μετα-σουλτανική Κωνσταντινούπολη» .

Ο Κεμάλ δεν μπορούσε φυσικά να χωνέψει ότι το «θαλάσσιο όραμά του» , είχε συντριβεί από τη Συνθήκη της Γενεύης ,που καθόρισε και τα σύνορα της σημερινής Τουρκίας. Αλλά και οι επίγονοί του δεν είχαν κατορθώσει να το αναβιώσουν, μέχρι τη στιγμή που στην ηγεσία της χώρας εγκαταστάθηκε για τα καλά ο «αντι-Ατατούρκ, Ατατούρκ» , γνωστός και ως Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν . Όπως λέει ο Λορέντσο Βίτα , ο Ερντογάν επανέφερε στην πρώτη γραμμή της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής τη «Γαλάζια Πατρίδα» και μετέτρεψε το θαλάσσιο όραμα του Κεμάλ «σε πραγματικό πυλώνα της νέας ατζέντας της Αγκυρας». Και όχι απλά σε ένα «υπόγειο δόγμα» που σιγόκαιγε στα μυαλά κάποιων ναυάρχων τα προηγούμενα χρόνια, μεταξύ των οποίων και ο απόστρατος ναύαρχος Τζεμ Γκιουρντενίζ που πρώτος μίλησε σε ένα βιβλίο του για το δόγμα της «Γαλάζιας πατρίδας » ( Mavi Vatan ).
«Από τα Δαρδανέλια στο Αιγαίο, ως τα νερά της Κύπρου, στις ακτές της Λιβύης, στο λιμάνι του Μογκαντίσου, μέχρι τους ουρανοξύστες του Κατάρ εστιάζεται πλέον το θαλάσσιο όραμα της Αγκυρας», όπως γράφει ο Ιταλός δημοσιογράφος. Σε πρώτη φάση άλλωστε ,το δόγμα της «γαλάζιας πατρίδας» προσπαθεί να το εφαρμόσει επίμονα ο Ερντογάν στη θαλάσσια περιοχή της ανατολικής Μεσογείου ,με επίκεντρο την Κύπρο. Η προκλητική στάση του για «δύο κράτη» στην Κύπρο , είναι απλώς το πρώτο σημαντικό κομμάτι του παζλ για την αλλαγή της γεωγραφίας στην περιοχή!

Στόχος η αναθεώρηση της Λωζάνης

« Για τον Ερντογάν-γράφει στο περιοδικό Γεωπολιτικής “Limes on line”, ο επίσης Ιταλός αναλυτής Λούτσιο Καράτσιολο, « δεν έχει σημασία ο προσανατολισμός . Η Τουρκία πρέπει να βρίσκεται στο κέντρο του παιχνιδιού, χρησιμοποιώντας τους πόρους των άλλων χωρίς προκαταλήψεις: Δεν τον νοιάζει αν οι πόροι είναι από Αμερικανούς , Κινέζους , Ρώσους, Άραβες, Εβραίους, Πέρσες ή Ευρωπαίους. Η χρησιμότητα για τη χώρα μετράει – και για τον ίδιο, δεδομένης της επιχειρηματικής διάστασης της μεγάλης σουλτανικής -προεδρικής οικογένειας ».

Ποιος είναι οι στόχος του Τούρκου προέδρου ; Το 2023: Το έτος των προεδρικών εκλογών που θα επιδιώξει με κάθε μέσο να επανεκλεγεί ,αλλά πάνω από όλα η εκατονταετηρίδα της Συνθήκης της Λωζάνης , την οποία ως νέος «Σουλτάνος» ,θέλει να αναθεωρήσει. Στο πλαίσιο αυτό , ο Ερντογάν κινεί διάφορα πιόνια στη μεγάλη σκακιέρα της Μεσογείου και στο Αιγαίο φυσικά, με πρώτο «άνοιγμα», τις κραυγές για αποστρατιωτικοποίηση 16 ελληνικών νησιών. Για να ακολουθήσουν βέβαια οι ιαχές για «αμφισβητούμενα» νησιά στο Αιγαίο, που «παίζουν» από 18 έως 152 ,ανάλογα με το πως θα επιχειρήσει να διαχειριστεί ο Ερντογάν το γνωστό παιγνίδι με την «καλύβα του Χότζα». Όλα θα εξαρτηθούν φυσικά και από τις αντιστάσεις και στην από εδώ πλευρά του Αιγαίου απέναντι στις ανιστόρητες και προκλητικές τουρκικές κινήσεις και διεκδικήσεις. Στις της Δημοκρατίας, οποίες έχει απαντήσει πολύ εμπεριστατωμένα ο τέως πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος τονίζοντας: «Ας το καταλάβει καλά η Τουρκία ότι η κάθε μορφής αμυντική θωράκιση όλων, ανεξαιρέτως, των νησιών μας στο Αιγαίο -συμπεριλαμβανομένης, φυσικά, της στρατιωτικής τους θωράκισης- είναι όχι απλώς δικαίωμά μας αλλά και υποχρέωσή μας έναντι της τουρκικής προκλητικότητας… Το δικαίωμα αυτό θεμελιώνεται σαφώς, ιδίως στις διατάξεις του άρθρου 51 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, οι οποίες παρέχουν στα κράτη το δικαίωμα της προληπτικής άμυνας ακόμη και σε περίπτωση επικείμενης απειλής. Και στην περίπτωση της Ελλάδας η επικείμενη απειλή εκ μέρους της Τουρκίας είναι αυταπόδεικτη, όχι μόνο λόγω των καθημερινών προκλήσεων και απειλών της αλλά και διότι, κατά τρόπο εντελώς αντίθετο προς το Διεθνές Δίκαιο, συντηρεί το «casus belli» ως προς την καθ’ όλα νόμιμη επέκταση των χωρικών μας υδάτων, με άλλες λέξεις της αιγιαλίτιδας ζώνης μας», είχε επισημάνει ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Μυστικό όπλο;

Το μυστικό όπλο του Ερντογάν για το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» ,είναι το πολεμικό ναυτικό , γράφει στο βιβλίο του ο Λορέντσο Βίτα, με πρώτα στη λίστα την ναυπήγηση δυο αεροπλανοφόρων- του Anadolu ,που ολοκληρώνεται με ισπανική τεχνική βοήθεια- και του Trakya .
«Τα αεροπλανοφόρα έχουν και συμβολική σημασία για τον Ερντογάν, καθώς θα ήθελε να αναλάβουν επιχειρησιακή δράση το 2023 , με αφορμή τα 100 χρόνια της Τουρκικής δημοκρατίας», λέει ο Βίτα και προσθέτει: « Το τουρκικό πολεμικό ναυτικό… βυθίστηκε μετά την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ο Ερντογάν θέλει να δείξει ότι με τα αεροπλανοφόρα η Τουρκία επανεμφανίζεται στο προσκήνιο , μαζί με τις χώρες που διαθέτουν μεγάλους στόλους».
Όπως λέει όμως ο ιστορικός Ράιαν Τζίντζερας , καθηγητής στη Ναυτική Μεταπτυχιακή Σχολή της Καλιφόρνια και ένας από τους κορυφαίους ειδικούς της Τουρκίας, ο Ερντογάν λογαριάζει χωρίς τον …ξενοδόχο: «Το αν το τουρκικό ναυτικό μπορεί πραγματικά να λειτουργήσει ανεξάρτητα από τους συμμάχους στη Δύση είναι ένα ακόμη αναπάντητο ερώτημα. Μεγάλο μέρος του τουρκικού στόλου στηρίζεται σε πλατφόρμες και τεχνολογίες που δοκιμάζονται με περιορισμένο τρόπο. Μένει να δούμε πόσο καλά τα τουρκικά πλοία μπορούν να αντέξουν σε μακρές αποστολές ή πολεμικές επιχειρήσεις από μόνα τους. Για το λόγο αυτό, οι ειδικοί εξακολουθούν να εκτιμούν το τουρκικό ναυτικό ως ουσιαστικά παράκτια δύναμη », τονίζει ο Αμερικανός καθηγητής.

*από την ιστοσελίδα newscenter.gr