Blog

ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ 15ης ΜΑΪΟΥ 2012 ΣΤΗΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ ΜΕ ΘΕΜΑ «Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΚΑΝΗ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ» Θέμα : «Εθνικές Απαιτήσεις Άμυνας και Ασφάλειας για την Α. Λεκάνη της Μεσογείου»

Ομιλητής : Αντιναύαρχος ε.α. Β. Μαρτζούκος Π.Ν.

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο περιορισμένος χρόνος παρουσιάσεως επιτρέπει μόνο σύντομες αναφορές, στις παραμέτρους που συνθέτουν το υπό εξέταση θέμα, ως έναυσμα προς δημιουργία ερωτημάτων για περαιτέρω διερεύνηση και συζήτηση. Οι προλαλήσαντες έχουν ήδη περιγράψει επαρκώς την διαχρονική γεωπολιτική αξία της ανατολικής μεσογειακής λεκάνης, καθώς και τις τρέχουσες σημαντικές και σύνθετες γεωπολιτικές εξελίξεις, οι οποίες αναδεικνύουν έτι περαιτέρω το εθνικό έλλειμμα στην ασφάλεια και άμυνα της περιοχής αυτής. Πιστεύω ότι το πολιτικό μας σύστημα έχει αποτύχει τόσο στην πρόβλεψη, όσο και στην διορθωτική του ικανότητα, αφού έως σήμερα δεν υφίσταται ολοκληρωμένη, διακομματική Εθνική Στρατηγική, τηρουμένη ανεξαρτήτως κυβερνητικών εναλλαγών, ενώ παράλληλα δεν υφίσταται άρτιος μηχανισμός δυναμικής, ρεαλιστικής και διεξοδικής αναλύσεως των εθνικών κρίσεων, των ιστορικών εμπειριών, καθώς και των γεωπολιτικών εξελίξεων ενδιαφέροντος, προκειμένου να εντοπίζεται και υλοποιείται το δέον γενέσθαι. Η στρατηγική κατευνασμού την οποία πρακτικά ακολουθεί η χώρα μας κατά τα τελευταία έτη, είναι το αποτέλεσμα της στρατηγικής του πειθαναγκασμού που εφαρμόζει η Τουρκία, εκμεταλλευόμενη την σημαντική διαφορά γεωπολιτικού δυναμικού μεταξύ των δύο χωρών, η οποία διαρκώς αυξάνεται. Ως γνωστόν, το κύριο μειονέκτημα της κατευναστικής πολιτικής είναι η σταδιακή υποχώρηση στις μονομερείς και βηματιστικές διεκδικήσεις του αντιπάλου, άνευ κόστους γι’ αυτόν. Επιπλέον ο κατευνάζων αδυνατεί να καθορίσει και κυρίως να πείσει για τις «κόκκινες γραμμές» του, τόσο τον αντίπαλο, όσο και την διεθνή κοινότητα. Ρεαλιστικό Δόγμα Αποτροπής υπάρχει μόνο όταν στο κράτος που το εφαρμόζει συνυπάρχουν τουλάχιστον, η απαραίτητη στρατιωτική ισχύς, η σχετική πολιτική βούληση και η ομόθυμη λαϊκή αποδοχή ή έστω συναίνεση. Εάν μία εκ των προϋποθέσεων αυτών δεν ισχύει, μηδενίζεται και η αξία των υπολοίπων, με αποτέλεσμα την πρακτική εφαρμογή πολιτικής κατευνασμού, ανεξαρτήτως φραστικών διαβεβαιώσεων περί του αντιθέτου. Εάν με οιανδήποτε στρατηγική, οι τιθέμενοι πολιτικοί σκοποί ενός κράτους ευρίσκονται σε σαφή ανακολουθία με τα διατιθέμενα προς τούτο μέσα, τότε το κράτος κινδυνεύει να αυτοπαγιδευθεί στις πολιτικές δεσμεύσεις του. Ο ρεαλισμός και το εφικτό της εκάστοτε πολιτικής βουλήσεως, επί θεμάτων αμύνης και ασφαλείας διασφαλίζεται μέσω δυναμικής, αμφίδρομης και ευθαρσούς επικοινωνίας μεταξύ πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Όσο αυτό δεν συμβαίνει, φοβούμαι ότι εκάστοτε εθνικές κρίσεις θα μας αιφνιδιάζουν δυσάρεστα. 2 2. ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΤΗΝ Α. ΜΕΣΟΓΕΙΟ; Η διαχρονική ιστορική εμπειρία αποδεικνύει ότι ανεξαρτήτως των πολιτικών και διπλωματικών χειρισμών μιας χώρας, η έλλειψη αξιόπιστης στρατιωτικής παρουσίας σε περιοχές εθνικού ενδιαφέροντος, εκπέμπει εσφαλμένα πολιτικά μηνύματα και προκαλεί την πλήρωση του κενού αυτού από στρατιωτικές δυνάμεις άλλων ενδιαφερομένων χωρών, με αποτέλεσμα την σταδιακή ανατροπή του κρατούντος status quo και δημιουργία de facto νέων πολιτικών δεδομένων. Την απαίτηση ισχυρής και συστηματικής στρατιωτικής παρουσίας στην Α. Μεσόγειο, καθιστούν προφανή και αυτονόητη οι ακόλουθοι επιγραμματικώς παράγοντες: ‐ Η ιδιαίτερα σημαντική γεωπολιτική αξία της Α. Μεσογείου, τόσο σε περιφερειακό όσο και σε διεθνές επίπεδο, όπως αυτή αναλύθηκε προηγουμένως, σε συνδυασμό με την τρέχουσα αστάθεια στην περιοχή. ‐ Η προάσπιση της εδαφικής μας ακεραιότητος και των απειλουμένων κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, από την στρατιωτική απειλή της Τουρκίας, στον χώρο αυτό. ‐ Η προάσπιση της ασφάλειας του κυπριακού ελληνισμού. ‐ Η προστασία των ενεργειακών υποθαλασσίων κοιτασμάτων τόσο της χώρας μας όσο και της Κύπρου. ‐ Η απόκτηση πολιτικού και διπλωματικού ειδικού βάρους τόσο εντός των υφισταμένων συμμαχιών μας, όσο και στις σχέσεις με δυνητικούς συμμάχους και αντιπάλους. ‐ Η διασφάλιση ανοικτών θαλασσίων γραμμών επικοινωνίας για την μεταφορά εμπορικών και ενεργειακών αγαθών, σε ολόκληρη την επικράτεια. ‐ Η προστασία των συμφερόντων του πρώτου παγκοσμίως εμπορικού μας στόλου. ‐ Οι ήδη ανειλημμένες συμμαχικές υποχρεώσεις της χώρας. ‐ Η αποτελεσματική αντιμετώπιση της λαθρομεταναστεύσεως. ‐ Η προστασία των ελληνικών μειονοτήτων εκτός επικρατείας και η διατήρηση των διπλωματικών, πολιτιστικών και θρησκευτικών ερεισμάτων στην περιοχή αυτή. ‐ Η απαίτηση αξιόπιστης επιτηρήσεως της περιοχής του εθνικού FIR, καθώς και η υποχρέωση δυνατότητος αποτελεσματικής ερεύνης και διασώσεως στις περιοχές της εθνικής μας δικαιοδοσίας. ‐ Ο έλεγχος της διεθνούς τρομοκρατίας, πειρατείας, διαδόσεως Ο.Μ.Κ., καθώς και των ασυμμέτρων απειλών στην εν λόγω περιοχή. 3. ΑΠΕΙΛΗ Η Τουρκία αποτελεί τον ορισμό της στρατιωτικής απειλής αφού στα πλαίσια των αναθεωρητικών και περιφερειακών φιλοδοξιών της, επιδιώκει την ανατροπή του status quo στην Α. Μεσόγειο και διεκδικεί μονομερώς ερείσματα τα οποία θίγουν ευθέως υπαρξιακά και ζωτικά εθνικά συμφέροντα της χώρας μας. Επιπλέον η χώρα αυτή διαθέτει τις γεωπολιτικές προϋποθέσεις πραγματοποιήσεως των απειλών της, όπως ισχυρές Ε.Δ. (ικανές να επιχειρούν ταυτόχρονα σε διαφορετικές περιοχές της Α. Μεσογείου), δημογραφική επάρκεια, τεχνολογία, οικονομικές δυνατότητες, στρατηγικό βάθος και συμμαχίες. Η φιλόδοξη νεο-οθωμανική τουρκική στρατηγική συμπεριλαμβάνει την στρατιωτική, διπλωματική, οικονομική, πολιτιστική και θρησκευτική διείσδυση στα Βαλκάνια, την Μ. Ανατολή και Β. Αφρική. Είναι αξιοσημείωτη η συνδρομή και στήριξή της σε αλυτρωτικές βλέψεις κατά της χώρας μας από τον Βορρά, καθώς και 3 η δυνατότητα χρήσεως στρατιωτικών βάσεων στην Αλβανία και προσεχώς στην Λιβύη. Ως προς την χώρα μας, η διαφαινομένη περαιτέρω αύξηση της ήδη υφισταμένης σημαντικής διαφοράς γεωπολιτικού δυναμικού, επιτρέπει στην Τουρκία να ασκεί επιτυχώς, μέχρι στιγμής, την πολιτική πειθαναγκασμού, με χρήση συνδυασμού «σκληρής» και «ήπιας» ισχύος, προκειμένου να πραγματοποιήσει τις φιλοδοξίες της. Ενώ δεν είναι της στιγμής να αναλυθούν οι γνωστές πολλαπλές διεκδικήσεις της Τουρκίας (χωρικά ύδατα, υφαλοκρηπίδα, ΑΟΖ, εναέριος χώρος, γκρίζες ζώνες, θαλάσσια σύνορα, FIR, Ε-Δ, αποστρατικοποίηση νήσων Α. Αιγαίου, Α. Μεσόγειος, Κύπρος, Θράκη, υποθαλάσσια ενεργειακά κοιτάσματα), θα ήταν χρήσιμη ενδεικτικά, μία σύντομη συγκριτική αναφορά στις εξοπλιστικές δαπάνες των δύο χωρών, όπως αυτές απεικονίζονται στις προβολές που ακολουθούν…. 4 5 ΤΥΠΟΣ ΜΟΝΑΔΟΣ ΕΛΛΑΣ ΤΟΥΡΚΙΑ ΝΕΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΦΡΕΓΑΤΕΣ 13 17 4 Φ/Γ TF-2000 4 Φ/Γ TF-100 (MILGEM) ΥΠΟΒΡΥΧΙΑ 8 14 6 Υ/Β τ. 214 ΚΟΡΒΕΤΕΣ 0 7 7 Κ/Β τ. ADA (MILGEM) ΠΥΡΑΥΛΑΚΑΤΟΙ 16 27 ΚΑΝΟΝΙΟΦΟΡΟΙ ΠΕΡΙΠΟΛΙΚΑ 10 16 16 τ. OPV (ASW) AΜΦΙΒΙΑ 8 (5 Α/Γ-3τ. ZUBR) 45 1 LPD/LHD 2 LST 8 LCT A/Φ ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ 0 9 ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΑ 19 21 6 ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΚΡΟΥΣΕΩΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΕΛΛΑΣ ΤΟΥΡΚΙΑ ΝΕΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ 201 157 F‐16 (56 C/D BLOCK 52+ 30 C/D BLOCK 52M) 19 M2000 25 M2000‐5 239 (239 F‐16 BLOCK 50) 30 F‐16 BLOCK 52+ 77 34 F‐4E 28 A7E 15 TA‐7C 127 F4E (54 EΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΕΝΑ) 116 F‐35A (JSF) • ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Τ.Ε.Δ. • ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΥΞΗΣΕΩΣ ΑΡΙΘΜΟΥ UAV’S • ΚΑΤΟΧΗ 7 ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ ΑΝΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ 4. ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ Η χώρα μας οφείλει να παραμείνει, κατά αξιόπιστο τρόπο, μέλος της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ, για πολλούς και ευνοήτους λόγους. Εν τούτοις στην Εθνική μας Στρατηγική θα πρέπει να πρυτανεύει η αρχή της «αυτοβοήθειας», αφού ουδεμία εκ των συμμαχιών αυτών εγγυάται τα υπαρξιακά και ζωτικά μας συμφέροντα, έναντι της Τουρκίας. Ο πρόσφατος περιφερειακός αναπροσανατολισμός της τουρκικής στρατηγικής, συνέπεια του οποίου αποτελεί η μερική αυτονόμησή της από τις Η.Π.Α., η ρήξη των σχέσεών της με το Ισραήλ και η προσέγγισή της με μέρος του ασταθούς αραβικού κόσμου και το Ισλάμ, κρίνεται ότι αποτελεί παράθυρο ευκαιρίας για αντίστοιχη αναπροσαρμογή της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Η συμμαχία και πολυεπίπεδη συνεργασία της Ελλάδος με το Ισραήλ και η δημιουργία του στρατηγικού άξονα Ελλάς – Κύπρος – Ισραήλ, κατά τρόπο μη προκαλούντα εχθρότητα σε αραβικά κράτη, στα οποία η χώρα μας διατηρεί σειρά διαχρονικών ερεισμάτων, εκτιμάται ως απόλυτα σκόπιμη κατά την παρούσα συγκυρία. Η εν λόγω επιλογή κρίνεται ότι εξυπηρετεί τα εθνικά μας συμφέροντα, ενώ ταυτόχρονα συγκλίνει με την εξωτερική πολιτική των Η.Π.Α. στην περιοχή και ικανοποιεί τις ενεργειακές ευρωπαϊκές προσδοκίες. Η εν λόγω ευνοϊκή αυτή συγκυρία θα πρέπει να αξιοποιηθεί διπλωματικά προκειμένου να εξασφαλισθεί η δυτική υποστήριξη, κατά την ενάσκηση των εκκρεμούντων εθνικών μας κυριαρχικών δικαιωμάτων (ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδα, χωρικά ύδατα κ.λ.π.), βάσει του Διεθνούς Δικαίου και των Διεθνών Συνθηκών. Περαιτέρω καθυστέρηση, στον τομέα αυτό εγκυμονεί κινδύνους παγιώσεως μη αναστρέψιμων ανεπιθύμητων καταστάσεων. 7 5. ΤΡΟΠΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ Αφού έχει ήδη καταδειχθεί η σκοπιμότητα στρατιωτικής παρουσίας σε ολόκληρη την Α. Μεσόγειο, η χώρα μας οφείλει να μεθοδεύσει την διαδικασία αυτή με συνέπεια και διάρκεια. Οι βασικοί τρόποι διασφαλίσεως της παρουσίας αυτής των Ε.Δ., συνοψίζονται ως εξής: ‐ Στρατιωτικές Ασκήσεις σε εθνικό, διασυμμαχικό και διακρατικό επίπεδο: Οι εθνικές ασκήσεις σε επιλεγμένες περιοχές, πέραν του πολιτικού τους περιεχομένου, επιτυγχάνουν τόσο την εξοικείωση του προσωπικού με το υλικό, τις διαδικασίες, τις τακτικές και το γεωγραφικό περιβάλλον της πιθανής δράσεώς του, όσο και την τόνωση του ηθικού των κατοίκων των παραμεθορίων μας περιοχών. Κατά τις διασυμμαχικές και διακρατικές ασκήσεις, πέραν της πολύτιμης εμπειρίας που αποκτά το προσωπικό, συνεργαζόμενο με στρατιωτικές δυνάμεις άλλων κρατών, το κύριο όφελος που αποκομίζεται είναι πολιτικοδιπλωματικό. ‐ Επισκέψεις: Οι επισκέψεις πολεμικών ναυτικών μονάδων καθώς και της στρατιωτικής ηγεσίας σε επιλεγμένα κράτη της Α. Μεσογείου αποτελούν σημαντικό εργαλείο της εξωτερικής πολιτικής της χώρας. ‐ Πολυεπίπεδες στρατιωτικές συνεργασίες: Συνεργασίες όπως η ανταλλαγή στρατιωτικού προσωπικού, οι συνεκπαιδεύσεις, οι συμπαραγωγές, η επιτελική συνεργασία, οι ανταλλαγές τεχνολογίας, τεχνογνωσίας και πληροφοριών, αποτελούν ενδεικτικά παραδείγματα της στρατιωτικής μας παρουσίας με πολιτικές προεκτάσεις. ‐ Προκεχωρημένες βάσεις: Η δημιουργία προκεχωρημένων στρατιωτικών βάσεων εξοπλισμένων με κατάλληλους αισθητήρες, όπλα, οπλικά συστήματα, υποδομές υποστηρίξεως και πολεμικές μονάδες, υπηρετούν άμεσα τόσο τις πολιτικές απαιτήσεις στρατιωτικής παρουσίας, όσο και τις επιχειρησιακές απαιτήσεις των Ε.Δ.. 6. ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (Θ.Ε.). Με την εξαίρεση του σημαντικού χερσαίου χώρου του Έβρου, το συντριπτικό μέρος της λεκάνης της Α. Μεσογείου κυριαρχείται από το θαλάσσιο στοιχείο και κατά συνέπεια εξέχοντα ρόλο αναμένεται να διαδραματίσουν οι αεροναυτικές δυνάμεις. Η θαλάσσια αυτή περιοχή επιχειρησιακού ενδιαφέροντος είναι το Αιγαίο, η περιοχή της ΝΑ Μεσογείου (μεταξύ Ρόδου, Κρήτης και Κύπρου) και ενδεχομένως το Ιόνιο Πέλαγος. Η Τουρκία δύναται να επιχειρεί ταυτόχρονα σε όλες τις προαναφερθείσες περιοχές, συμπεριλαμβανομένου και του Έβρου. Οι διάσπαρτες χιλιάδες νήσοι και μικρόνησοι επιτρέπουν στην αναθεωρητική Τουρκία, μεταξύ πλήθους εναλλακτικών λύσεων, να επιλέγει τον χρόνο και τον αντικειμενικό σκοπό (ΑΝΣΚ), προς τον οποίον θα συγκεντρώσει τον κύριο όγκο των δυνάμεών της. Ο πιθανός τρόπος ενεργείας της, καλύπτει ευρύ φάσμα επιλογών που συμπεριλαμβάνει από σενάρια στρατιωτικών κρίσεων και δημιουργία προϋποθέσεων προκλήσεως θερμού επεισοδίου έως την δημιουργία τετελεσμένων επί εθνικού ή κυπριακού εδάφους. Η φύση ενδεχομένης στρατιωτικής αναμετρήσεως αναμένεται ότι τουλάχιστον στον αεροναυτικό τομέα θα είναι σύντομη, σφοδρή και καταστρεπτική. Μερικά από τα κοινά επιχειρησιακά στοιχεία της περιοχής της Α. Μεσογείου, εκτιμάται ότι είναι τα ακόλουθα: ‐ Η γειτνίαση των πιθανών επιχειρησιακών ΑΝΣΚ του αντιπάλου με τις βάσεις εξορμήσεως αυτού, σε αντίθεση με τις ημέτερες δυνάμεις (ιδιαίτερα στην περιοχή της ΝΑ Μεσογείου). Η σημαντική αυτή διαπίστωση, η οποία προκαλεί εύλογες 8 δυσχέρειες, θα πρέπει να συνυπολογίζεται πάντοτε κατά τον σχεδιασμό της Δομής των Ε.Δ., καθώς και του τρόπου αναπτύξεως αυτών. ‐ Οι αναμενόμενοι μικροί χρόνοι επιχειρησιακής προειδοποιήσεως, επιβάλλουν την ύπαρξη ολοκληρωμένου συστήματος επιτηρήσεως και πληροφοριών. ‐ Κορεσμένο επιχειρησιακό περιβάλλον (ιδιαίτερα στο Αιγαίο), με εκατέρωθεν μεγάλους αριθμούς πολεμικών μέσων και των τριών κλάδων των Ε.Δ. αλλά και ουδετέρων όπως επί παραδείγματι εμπορικά πλοία, σε περιορισμένο γεωγραφικό χώρο. Το γεγονός αυτό απαιτεί διαρκή διευκρίνιση της επιχειρησιακής και τακτικής εικόνας, με συνδυασμό τεχνολογίας και διακλαδικής συνεργασίας. Ειδικότερα στο Αιγαίο και το Ιόνιο ευνοείται η απόκρυψη, ο αιφνιδιασμός και οι ανορθόδοξες επιχειρήσεις σε ολόκληρο τον γεωγραφικό χώρο τους, ενώ στην ΝΑ Μεσόγειο, οι παράμετροι αυτές περιορίζονται στο σύμπλεγμα της Ν. Μεγίστης και την Κύπρο. Επιπλέον οι διάσπαρτες νήσοι στο Αιγαίο και το Ιόνιο ευνοούν την δράση μικρών πολεμικών σκαφών, κατευθυνομένων βλημάτων (Κ/Β) μεσαίας εμβέλειας και επιθετικών Ε/Π, ενώ η ΝΑ Μεσόγειος ευνοεί την αξιοποίηση της μέγιστης εμβέλειας των μέσων εντοπισμού και των όπλων ενώ παράλληλα απαιτεί αυτόνομες μεγάλες μονάδες και δυνατότητες ανεφοδιασμού και υποστηρίξεως πλοίων και αεροσκαφών. 7. ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΔΟΜΗΣ ΕΝΟΠΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ Θεωρώντας ότι επί μέρους εξειδίκευση των προτάσεων της Δομής των Ε.Δ. με τεχνικούς και επιχειρησιακούς όρους, δεν είναι σκόπιμη κατά την παρούσα παρουσίαση, θα καταβληθεί προσπάθεια να περιγραφούν οι γενικές κατευθύνσεις και προτεραιότητες οι οποίες θα πρέπει να την διέπουν. Περαιτέρω διευκρινήσεις δυνατόν να δοθούν κατά την διάρκεια της σχετικής συζητήσεως. Η Εθνική μας Στρατηγική, στον τομέα Άμυνας και Ασφάλειας, θα πρέπει να συμπεριλάβει και να υλοποιήσει τις ακόλουθες ενέργειες: ‐ Δημιουργία του στρατηγικού άξονα Ελλάδος – Κύπρου – Ισραήλ. ‐ Διπλωματική εκμετάλλευση της τρέχουσας ευνοϊκής γεωπολιτικής συγκυρίας, προς διασφάλιση στηρίξεως της Ελλάδος από την Δύση, κατά την προ πολλού οφειλομένη ενάσκηση των εκκρεμών κυριαρχικών της δικαιωμάτων. ‐ Επιτάχυνση αξιοποιήσεως των υποθαλασσίων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων της χώρας. ‐ Δημιουργία Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας το οποίο θα επιλαμβάνεται των θεμάτων άμυνας και ασφάλειας κατά συστηματικό και διεξοδικό τρόπο. Στο εν λόγω συμβούλιο θα πρέπει να συμμετέχει και η στρατιωτική ηγεσία. ‐ Θεσμοθέτηση περιοδικής εκπαιδεύσεως των εκάστοτε εμπλεκομένων στελεχών της πολιτικής ηγεσίας, επί θεμάτων χειρισμού κρίσεων, εθνικής κινητοποιήσεως, πολιτικής διαχειρίσεως στρατιωτικών αναμετρήσεων καθώς και τρόπων τερματισμού αυτών. ‐ Διακομματική θεσμοθέτηση σειράς αρχών και κανόνων προκειμένου να διασφαλισθεί ο αποκλεισμός ή έστω η ελαχιστοποίηση των κομματικών παρεμβάσεων στο προσωπικό των Ε.Δ., καθώς και η ιδιοτελής διασπάθιση του προϋπολογισμού των Ε.Δ., εις βάρος των εξοπλιστικών προγραμμάτων. ‐ Κατάλληλος σχεδιασμός και συνεπής υλοποίηση της Δομής των Ε.Δ., κατά τρόπο ανταποκρινόμενο στους πολιτικούς Εθνικούς Σκοπούς και εξασφαλίζοντα πραγματική αποτροπή. ‐ Εθνική μακροπρόθεσμη επένδυση στην ανταγωνιστική πολεμική βιομηχανία, ναυπηγοεπισκευαστική δυνατότητα και υψηλή τεχνολογία στον ιδιωτικό τομέα. 9 Τελικός σκοπός, η μετατροπή της πολεμικής βιομηχανίας σε παραγωγική και εξαγωγική κινητήριο δύναμη που θα αποφέρει έσοδα στο κράτος και θα εξασφαλίζει μεγάλο ποσοστό αυτάρκειας στις Ε.Δ.. ‐ Βελτίωση του εθνικού συστήματος χειρισμού κρίσεων, βάσει σοβαρής αναλύσεως των εμπειριών του παρελθόντος , καθώς και των αντιστοίχων πρακτικών επιλεγμένων κρατών. ‐ Για λόγους συνταγματικής ισονομίας και στρατιωτικής δεοντολογίας, απαιτείται καθιέρωση στρατιωτικής καθολικής θητείας στα 18 δίχως εξαιρέσεις και προνομιακές συμπεριφορές. Η διάρκεια της θητείας θα πρέπει να συσχετίζεται με τις αμυντικές απαιτήσεις. Επιπλέον θα πρέπει να υπάρχουν ισχυρά αντικίνητρα για τους επιλέγοντες την λεγομένη «εναλλακτική θητεία». ‐ Τα μόνιμα στελέχη των Ε.Δ., θα πρέπει να είναι Έλληνες το γένος, για προφανείς λόγους. ‐ Εξασφάλιση λαϊκής αποδοχής επί των ανωτέρω, με ενημέρωση της κοινής γνώμης για την σκοπιμότητα των ανωτέρω ενεργειών. Σε επίπεδο Στρατιωτικής Στρατηγικής: ‐ Προκεχωρημένη στρατιωτική παρουσία, με κατάλληλο συνδυασμό των μεθόδων που προανεφέρθησαν. ‐ Οργάνωση Διακλαδικής Δομής Διοικήσεως και Δομής Δυνάμεων κατά τρόπο ο οποίος να εξασφαλίζει πολυεπίπεδη και πλήρη συνεργασία των τριών κλάδων των Ε.Δ., ευελιξία, ταχεία συγκέντρωση επαρκούς και βιώσιμης ισχύος, ικανής για καθοριστικό κτύπημα, σε ολόκληρο το αναμενόμενο θέατρο επιχειρήσεων. ‐ Από τώρα σχεδίαση και συστηματική υλοποίηση μεσομακροπρόθεσμης πραγματικής αποτρεπτικής στρατιωτικής ισχύος. Κατά το ενδιάμεσο διάστημα και εν παραλλήλω θα πρέπει να γίνουν άμεσες επενδύσεις σε πολλαπλασιαστές ισχύος και προσωρινές φθηνές και έξυπνες λύσεις που αυξάνουν την αποτροπή επιφέροντας δυσανάλογο κόστος στον αντίπαλο. Τελικό σκοπό θα πρέπει να αποτελέσει η απόκτηση θαλασσίου και αεροπορικού ελέγχου σε Αιγαίο και Ιόνιο, καθώς και η αμφισβήτηση αποκτήσεως αντιστοίχου τουρκικού ελέγχου στην ΝΑ Μεσόγειο. ‐ Η απόκτηση κυρίων μονάδων κρούσεως, θα πρέπει κατ’ αρχήν να βασίζεται σε νέες παραγγελίες. Τυχόν απόψεις μεταβάσεως σε μεταχειρισμένες μονάδες, θα πρέπει προηγουμένως να συνυπολογίζουν τόσο το συνολικό κόστος, όσο και την ανταπόκριση στις τεχνολογικές, επιχειρησιακές και υποστηρικτικές απαιτήσεις, καθ’ ολόκληρη την διάρκεια του βίου της μονάδος. ‐ Δυναμική παρακολούθηση των τεχνολογικών εξελίξεων, ώστε να εξασφαλίζεται εγκαίρως το τεχνολογικό προβάδισμα και η επιχειρησιακή του αξιοποίηση. ‐ Εξασφάλιση εγκαίρου προειδοποιήσεως και αξιόπιστης δυνατότητος ερεύνης και διασώσεως με συνδυασμό επαρκών μονάδων, καθώς και καταλλήλου συστήματος και μέσων επιτηρήσεως και πληροφοριών,. ‐ Εξασφάλιση κοινής επιχειρησιακής και τακτικής εικόνας στους κλάδους των Ε.Δ., με συνδυασμό κατάλληλης οργανώσεως, αναπτύξεως και τεχνολογίας. ‐ Έμφαση στην ασφάλεια των κυβερνοδικτύων και του κυβερνοχώρου. ‐ Συμμετοχή σε ευρωπαϊκά και ΝΑΤΟϊκά προγράμματα. ‐ Ανύψωση του φρονήματος του προσωπικού των Ε.Δ., με πάταξη των σαθρών φαινομένων κομματικοποιήσεως των στελεχών, αυστηρή εφαρμογή της αξιοκρατίας και του στρατιωτικού κώδικος δεοντολογίας, ρεαλιστικές στρατιωτικές ασκήσεις και αξιοπρεπείς αποδοχές ανταποκρινόμενες στην ιδιαιτερότητα της αποστολής του προσωπικού. Σε επιχειρησιακό επίπεδο, κατά σειρά προτεραιότητος: 10 ‐ Άρτια συντήρηση υφισταμένων μονάδων, οπλικών συστημάτων, όπλων, μηχανών, υλικού και υποδομών. ‐ Πρόβλεψη εγκαίρου παραγγελίας μονάδων, συστημάτων, όπλων και υλικού, των οποίων η μακροχρόνια διαδικασία αποκτήσεως, ενδεχομένως να μην επικαλύπτει χρονικά τον παροπλισμό των αντιστοίχων υφισταμένων. ‐ Έγκαιροι εκσυγχρονισμοί υφισταμένων μονάδων, με προτεραιότητα σε αυτές των οποίων επίκειται η μη περαιτέρω υποστήριξη του υφισταμένου υλικού. ‐ Ενίσχυση της δυνατότητος επιτηρήσεως, άμυνας, ανεφοδιασμού, υποστηρίξεως, υποδοχής πολεμικών μονάδων και προσωπικού των ήδη υφισταμένων προκεχωρημένων ναυτικών και αεροπορικών βάσεων και εξέταση επιλογής νέων, με επιχειρησιακά και οικονομικά κριτήρια. ‐ Απόκτηση ευκρινούς και κοινής εικόνας αέρος και επιφανείας, καθώς και αξιόπιστη συλλογή πληροφοριών (C4ISR). Η απαραίτητη αυτή δυνατότητα, για σύγχρονη διεξαγωγή επιχειρήσεων, βάσει των αρχών του δικτυοκεντρικού πολέμου, απαιτεί συνδυασμό βελτιωμένων Ρ/Ε, ΑΣΕΠΕ, ΑΦΝΣ, μη επανδρωμένων Α/Φ, δορυφορικών συστημάτων και ενοποιημένης εικόνας επιτηρήσεως των τριών κλάδων των Ε.Δ., με συμμετοχή και της Κύπρου. ‐ Ο Σ.Ξ. πέραν της άμυνας του Έβρου και των κυρίων νήσων, θα πρέπει να εστιάσει στην επάρκεια, ευελιξία, ταχεία κίνηση και προβολή ισχύος των ειδικών του δυνάμεων σε ολόκληρη την λεκάνη της Α. Μεσογείου, σε συνεργασία με τους άλλους κλάδους των Ε.Δ.. ‐ Με δεδομένη την αποστολή του, το Π.Ν. θα πρέπει να κατέχει κατάλληλες και επαρκείς μονάδες κρούσεως, μεταφορών, επιτηρήσεως και υποστηρίξεως, ώστε να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά ολόκληρο το φάσμα των κρίσεων και πολέμου. Το είδος και τον αριθμό των μονάδων θα πρέπει να καθορίζουν αποκλειστικά οι πολιτικοί ΑΝΣΚ και η απορρέουσα από αυτούς αποστολή του Π.Ν., η απειλή, η Στρατιωτική Στρατηγική και η φύση του Θ.Ε.. Ειδικότερα για την ΝΑ Μεσόγειο, απαιτείται χρησιμοποίηση συγχρόνων αεροναυτικών μονάδων με μεγάλη αυτονομία, δυνατότητα άμυνας περιοχής, όπλα μεγάλης εμβελείας, ικανότητα στοχοποιήσεως πέραν του ορίζοντος και προκλήσεως στρατηγικών πληγμάτων, καθώς και αποκτήσεως καταλλήλων μονάδων υποστηρίξεως (ανεφοδιασμοί εν πτήσει και εν πλω, ΑΣΕΠΕ, ΑΦΝΣ, UAV’S κ.λ.π). ‐ Για τα πολυπληθή συμπλέγματα νήσων απαιτείται η απόκτηση πολλών φθηνών και ταχέων μικρών σκαφών, τα οποία με την βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας, είναι δυνατόν να δρουν ως αποτρεπτικοί πολλαπλασιαστές ισχύος και παράλληλα εν καιρώ ειρήνης και κρίσεως να πληρούν τις απαιτήσεις επιτηρήσεως, ερεύνης/διασώσεως, μεταφορών ειδικών δυνάμεων κ.λ.π.. ‐ Με γνώμονα την αποστολή, το Θ.Ε. και την απειλή, η Π.Α. χρήζει των απαραιτήτων αναβαθμίσεων και εκσυγχρονισμών, με προτεραιότητα την άμεση και ασφαλή ανταλλαγή εικόνας και στοχοποιήσεως, την αύξηση της εμβέλειας των όπλων, την αυτονομία πτήσεως, την ικανότητα φορτώσεως ποικιλίας όπλων και την επιβιωσιμότητα. Επιπλέον τα ιπτάμενα tankers και τα UAV’s κρίνονται ως απαραίτητα. Τέλος παρά την δεδομένη δυσμενή οικονομική συγκυρία, θα αποτελούσε στρατηγική αποτρεπτική κίνηση η απόκτηση Α/Φ 5ης γενεάς, με συμμετοχή στην τεχνογνωσία και παραγωγή τους. ‐ Το Λ.Σ. θα πρέπει να ενισχυθεί ιδιαίτερα ποσοτικά και ποιοτικά ώστε να αποτελέσει τον ισχυρό βραχίονα του Π.Ν., εν καιρώ κρίσεως και πολέμου. Το πανευρωπαϊκό πρόβλημα των μεταναστών, είναι δυνατόν να γίνει αντικείμενο εκμεταλλεύσεως, προκειμένου το Λ.Σ. να ισχυροποιηθεί με ευρωπαϊκές πιστώσεις. Τα μέσα και οι μονάδες επιτηρήσεως, ερεύνης και διασώσεως, καθώς και διώξεως 11 του οργανωμένου εγκλήματος (π.χ. πλοία και Ε/Π) του Λ.Σ., είναι δυνατόν με κατάλληλες προσθήκες, σχετική εκπαίδευση και οργάνωση, να μετατρέπονται σε ισχυρά επιχειρησιακά πολεμικά μέσα, όταν αυτό απαιτείται. 8. ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ Με δεδομένη την δυσμενή εθνική οικονομική συγκυρία, είναι εύλογη η απορία περί του εφικτού των προτάσεων αυτών. Πιστεύω ακράδαντα ότι εάν υπήρχε συνειδητοποιημένη επίγνωση της σημασίας της εθνικής ασφάλειας και άμυνας, εκ μέρους της πολιτικής ηγεσίας, εκπεφρασμένη σε ισχυρή πολιτική βούληση, τότε θα εξευρίσκοντο και οι λύσεις. Θα ήταν απόλυτα χρήσιμο και σκόπιμο να μελετήσει κανείς τις περιόδους προ των Βαλκανικών πολέμων καθώς και προ της Ιταλικής εισβολής στην χώρα μας, το 1940, για να διαπιστώσει και τις τότε λίαν δυσμενείς οικονομικές συνθήκες. Η διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι οι τότε πολιτικοί ηγέτες είχαν το κύρος, την προβλεπτικότητα και την υπευθυνότητα να προβούν με την οφειλομένη σπουδή στους δέοντες εξοπλισμούς, με σημαντικά ποσά του τότε προϋπολογισμού και επιστρατεύοντας επιπλέον προς τούτο, τον ελληνισμό εντός και εκτός επικράτειας με εράνους, λαχεία, δωρεές κ.λ.π., με τα γνωστά για το έθνος ευτυχή αποτελέσματα. Σε ότι αφορά την πολιτική βούληση, είναι δυνατόν να αναφερθεί ενδεικτικά, ότι κατά το 2011, έγιναν περικοπές, της τάξεως του 42%, ήτοι 110 εκ € από τις λειτουργικές δαπάνες του Στόλου μας (150 εκ. €, έναντι 260 εκ. το 2010), όταν οι υπερβάσεις των αμοιβών των ιδιωτικών συμβούλων διαχειρίσεως του ΕΣΠΑ, την ίδια χρονιά, ήταν 109,06 εκ. € (302,85 εκ. έναντι προϋπολογισμού 193,79 εκ.), όταν η υπέρβαση των μυστικών κονδυλίων του ΥΠΕΞ κατά την διετία 2010 – 2011 ήταν 76 εκ. €, όταν η κρατική χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων την ίδια διετία ήταν 102,8 εκ. € και δίχως να αναφερθεί το κόστος νέων υπηρεσιών, συμβούλων κ.λ.π.. Το ψευδοδίλημμα «βούτυρο ή κανόνια», δεν υφίσταται στην πραγματικότητα. Διαχρονικά τα ευημερούντα κράτη διέθεταν και ισχυρές Ε.Δ., ακόμη και όταν δεν 12 εδοκιμάζοντο από ορατές απειλές. Στην σημερινή πραγματικότητα, οι εύρωστες οικονομίες παγκοσμίως, επενδύουν πρωτίστως στην υψηλή τεχνολογία και την πολεμική τους βιομηχανία η οποία αποτελεί κύρια πηγή εσόδων. 9. ΕΠΙΛΟΓΟΣ Από το 2004 η χώρα μας μειώνει διαρκώς την στρατιωτική της ισχύ, μία τάση η οποία έχει επιδεινωθεί με επιταχυνόμενους ρυθμούς ιδιαίτερα κατά τα τελευταία δύο έτη. Η επαπειλούμενη πλήρης ανατροπή του αμυντικού ισοζυγίου της περιοχής της Α. Μεσογείου, συμπίπτει με την κορύφωση των Τουρκικών διεκδικήσεων, την σε εξέλιξη γεωπολιτική αστάθεια στην περιοχή, την ανακίνηση του επί δεκαετίες, επιμελώς κρυμμένου θέματος των υποθαλασσίων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων καθώς και της επικείμενης εκμεταλλεύσεως αυτών. Για τους λόγους αυτούς απαιτείται εθνική εγρήγορση, πλήρης ευαισθητοποίηση, ενεργοποίηση και ενημέρωση της κοινής γνώμης των Ελλήνων, εντός και εκτός επικράτειας, για την σκοπιμότητα ταχείας επανακτήσεως πλήρους αποτρεπτικής ισχύος, σε ολόκληρη την λεκάνη της Α. Μεσογείου. Το ζήτημα αυτό το οποίο σχετίζεται άμεσα με υπαρξιακά και ζωτικά εθνικά συμφέροντα όχι απλώς δεν πρέπει να εισέρχεται στο πεδίο μικροκομματικών αντιπαραθέσεων, λαϊκισμών και καιροσκοπισμών αλλά αντιθέτως να αποτελεί ουσιαστικό κριτήριο μετρήσεως πολιτικής υπευθυνότητος και αισθήσεως του εθνικού καθήκοντος. Μερικές χιλιάδες χρόνια πριν, ηγέτες όπως ο Θεμιστοκλής και ο Περικλής, μετέτρεψαν την Αθήνα από εσωστρεφές, ενδοσκοπικό, αγροτικό και τοπικό κρατίδιο, στην πλουσιότερη και ισχυρότερη αυτοκρατορία της εποχής, εμπνέοντες και προσφέροντες προηγουμένως στους πολίτες το ολοκληρωμένο όραμα της θαλασσίας ισχύος. Σήμερα στον ίδιο γεωγραφικά θαλάσσιο χώρο της Α. Μεσογείου, οι Έλληνες πολίτες αναμένουν τον ηγέτη που θα ανανεώσει το όραμα αυτό στην πράξη και δεν θα επιτρέψει, την οικειοθελή μίζερη και αυτοκαταστροφική παραίτηση από κεκτημένα εθνικά δικαιώματα και παραδόσεις αιώνων.