Blog

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ

ΣΤΗΝ ΞΑΝΘΗ (Δ΄ΣΣ)

1-2-3 Οκτωβρίου 2007

 

«H ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΕΩΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΕΤΡΕΛΑΙΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ»

 

Υπό Αντιστρατήγου ε.α. Γ. ΚΟΡΑΚΗ

Mέλους του ΔΣ/ΕΛ.Ε.Σ.ΜΕ

 

Κυρίες και Κύριοι,

 

            Το πετρέλαιο από της ανακαλύψεώς του αρχές του 1900 είναι ευλογία αλλά και κατάρα για τον άνθρωπο. Αποτελεί μια βασική πηγή ενέργειας αλλά ταυτόχρονα και μια πηγή πολιτικών διαταραχών και συγκρούσεων. Μια απλή ανασκόπηση σε γεγονότα που σημάδεψαν την υφήλιο από την εποχή του Β΄ΠΠ επιβεβαιώνει ότι οι συγκρούσεις και οι αναφλέξεις σε διάφορα σημεία του πλανήτη είχαν ως βασική αιτία το πετρέλαιο. Επίσης δεν αποτελεί παραδοξότητα το να παραδεχθεί κανείς ότι το πετρέλαιο χρησιμοποιείται από τους δυνατούς ως πολιτικό όπλο. Η πετρελαϊκή πολιτική σήμερα είναι μια πολύ σημαντική πτυχή της διπλωματίας και από την άποψη αυτή η γεωστρατηγική της θέσει επιτάσσει τη χρήση της ενεργειακής διπλωματίας. Σήμερα η διαχείριση των διεθνών ενεργειακών ζητημάτων είναι ενδεχομένως το πιο σημαντικό στοιχείο της σύγχρονης οικονομικής διπλωματίας.

            Καθώς η ζήτηση του πετρελαίου αυξάνει οι στρατηγικοί υπολογισμοί μεγάλων και μικρών χωρών δίνουν μεγάλη έμφαση στην ανόρυξη πετρελαϊκών προϊόντων. Γι΄αυτό και κάθε κίνηση που έχει να κάνει με το πετρέλαιο προκαλεί διεθνές και περιφερειακό ενδιαφέρον και όχι μόνο. Δεν υπάρχει περίπτωση που να εντοπίσθηκαν κοιτάσματα πετρελαίου και να μην υπήρξε κάποια αναταραχή. Το πλαίσιο αυτό είναι γνωστό από δεκαετίες και θα ήταν αφέλεια να πιστέψει κανείς ότι η Κύπρος κάνοντας βήματα προς την κατεύθυνση της διερεύνησης του ενδεχομένου ύπαρξης πετρελαίου στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου δεν υπελόγιζε το τι θα αντιμετώπιζε.

 

Σύντομη Ιστορική Αναδρομή

 

            Οι υπόνοιες για την ύπαρξη πετρελαιοφόρων στρωμάτων στην Κύπρο χρονολογούνται από το 1936. Τότε φυσικά το ενδιαφέρον στρεφόταν στην ξηρά. Από τότε πολλές εταιρείες πετρελαίου είχαν εκφράσει την επιθυμία τους για έρευνες πετρελαίου. Το τότε γραφείο αποικιών στην Κύπρο έδωσε άδεια περί τα τέλη του 1936 σε εταιρεία Βρετανικών συμφερόντων για γεωλογικές έρευνες. Από τις έρευνες αυτές προέκυψαν κάποιες ενδείξεις για ύπαρξη πετρελαίου. Από έρευνα που έγινε σε αρχείο του γραφείου αποικιών διαπιστώθηκε ότι από το 1878 μόλις δηλαδή πάτησαν πόδι στο νησί οι Βρετανοί, είχαν φροντίσει να γίνουν γεωλογικές έρευνες. Η εταιρεία που είχε εξασφαλίσει άδεια για γεωλογικές έρευνες από τον Αύγουστο του 1936 ισχυριζόταν ότι τα πιθανά ευρήματα στον Κυπριακό χώρο ίσως να ήταν χρήσιμα για την γεωλογία των γειτονικών περιοχών της Μικράς Ασίας και της Συρίας, περιοχές για τις οποίες είχε άδεια η ίδια εταιρεία για έρευνα που κάλυπταν μεγάλες εκτάσεις.

            Την ίδια περίοδο που άρχισε να γίνεται λόγος για πετρέλαιο στην Κύπρο μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες ανέπτυσσαν δραστηριότητες σε πολλές γειτονικές χώρες.

            Η ανακάλυψη του πετρελαίου στο Ιράκ το 1927 και στο Μπαχρέϊν το 1931 κίνησε το ενδιαφέρον των Βρετανικών εταιρειών πετρελαιοειδών και τις ώθησε σε έντονη δραστηριοποίηση για έρευνες στις χώρες του Αραβικού κόσμου με απώτερο στόχο την διατήρηση της Βρετανικής επιρροής και ελέγχου. Με την εξαίρεση του Κουβέϊτ όπου την εκμετάλλευση των πετρελαίων είχε εταιρεία Αμερικανικών συμφερόντων. Σε όλες τις άλλες Αραβικές περιοχές τον πλήρη έλεγχο των πετρελαίων είχε η Αγγλία στη βάση Βρετανικού Στρατηγικού σχεδιασμού για διασφάλιση της θαλάσσιας επικοινωνίας μεταξύ της Αγγλίας και των Ινδιών. Με την λεγόμενη «Συμφωνία Κόκκινης Γραμμής» του Ιουλίου 1928 τα Αραβικά πετρέλαια μοιράσθηκαν ουσιαστικά σε δύο γεωπολιτικές ζώνες, στη Βρετανική σφαίρα επιρροής που κάλυπτε τις Νότιες και Βόρειες παραθαλάσσιες περιοχές του Κόλπου και στην Αμερικανική σφαίρα που κάλυπτε τη νέα υπό εκκόλαψη χώρα της Σαουδικής Αραβίας. Από τότε παραχωρήθηκε ρόλος σε Αμερικανικές εταιρείες πετρελαίου στην περιοχή του Κόλπου αφού μέχρι τότε το γραφείο αποικιών της Ινδίας δεν έδινε τέτοια δικαιώματα στους Αμερικανούς.

            Το 1980 για πρώτη φορά η Κύπρος εκδήλωσε τη βούλησή της για εκμετάλλευση πετρελαίου στην ευρύτερη περιοχή της. Με παρέμβαση του τότε Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Αυστριακού Κουρτ Βαλντχάϊμ προς την Κυπριακή κυβέρνηση το θέμα των πετρελαίων δεν προχώρησε. Αργότερα το 1989 η Κυπριακή κυβέρνηση επανέφερε το θέμα της εκμετάλλευσης των πετρελαίων αλλά και πάλι δεν προχώρησε σε ενέργειες.

            Τα τελευταία χρόνια η Κύπρος, αφού συμπλήρωσε το νομικό της πλαίσιο και εναρμόνησε τη νομοθεσία της περί ενέργειας με τα διεθνή ισχύοντα προχώρησε σε συγκεκριμένες ενέργειες προς την κατεύθυνση της εκμετάλλευσης των πιθανών κοιτασμάτων πετρελαίου.

            Από το 2002 η Κυπριακή κυβέρνηση είχε διερευνήσει παρασκηνιακά και διακριτικά όλες τις γειτονικές χώρες (Συρία, Λίβανο, Ισραήλ, Αίγυπτο, Παλαιστινιακή Αρχή, Λιβύη, Ελλάδα, Τουρκία) για να συμφωνήσουν στη μέση γραμμή για τον καθορισμό της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης. Όλες οι χώρες αντιμετώπισαν θετικά την Κυπριακή προσέγγιση εκτός από την Τουρκία η οποία διεκδικεί δικαιώματα στην περιοχή χωρίς να αναγνωρίζει δικαίωμα υφαλοκρηπίδας ούτε στην Κύπρο ούτε στην Ελλάδα.

            Πρέπει να αναφερθεί ότι πριν από την οριοθέτηση των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών η Κυπριακή κυβέρνηση είχε προχωρήσει στον καθορισμό των χωρικών της υδάτων στα 12 ν.μ. όπως δικαιούται από τις διατάξεις του Νέου Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας κάτι που εμείς δεν έχουμε πράξει για κανένα μέρος της ακτογραμμής μας  (ούτε καν στην Κρήτη ή Ιόνιο).

            Σήμερα η μικρή Κύπρος με τα στρατεύματα κατοχής στο έδαφός της και ευρισκομένη στο στόχαστρο των Αμερικανοβρετανών λόγω της απόρριψης του σχεδίου Ανάν, αποτόλμησε αυτό που εμείς δεν μπορέσαμε και κατά τα φαινόμενα δεν έχουμε πρόθεση να πράξουμε.

            Στις 17 Φεβρουαρίου 2003 υπογράφεται συμφωνία μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου για τον καθορισμό της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης που βασίσθηκε στην Σύμβαση των ΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας που υπογράφηκε στο Montego Bay της Ιαϊμένης το 1982. Τη Συνθήκη αυτή μέχρι σήμερα την έχουν υπογράψει 153 χώρες. Ανάμεσα σε αυτές είναι και η Κύπρος, Ελλάδα, Αίγυπτος και Λίβανος, ενώ δεν την έχουν υπογράψει ή επικυρώσει η Τουρκία, το Ισραήλ και η Συρία.

            Στις 19 Ιουλίου 2005 η Κύπρος υπέγραψε ένα μνημόνια συνεργασίας με την Αίγυπτο που προνοούσε μεταξύ των άλλων :

            α.         Συνεργασία σε θέματα μετατροπής των Κυπριακών ηλεκτροπαραγωγών σταθμών σε σταθμούς που να καταναλώνουν φυσικό αέριο.

            β.         Συνεργασία σε θέματα εξαγωγής στην Κύπρο Αιγυπτιακού υγροποιημένου φυσικού αερίου.

            γ.         Καθορισμό άλλων νομικών και τεχνικών θεμάτων που σχετίζονται με την εκμετάλλευση πετρελαίου και φυσικού αερίου.

            Η Τουρκία βέβαια κατέβαλε προσπάθειες για να ακυρώσει το μνημόνιο Κύπρου – Αιγύπτου χωρίς να το πετύχει.

            Ανάλογη συμφωνία υπέγραψε τον Ιανουάριο 2007 η Κύπρος και με τον Λίβανο, ενώ συνεχίζει τις διαβουλεύσεις με την Συρία. Το Ισραήλ τηρεί στάση αναμονής των εξελίξεων και πιθανώς να θέλει να αποφύγει την πιθανή απαίτηση της λωρίδας της Γάζας για μελλοντικά δικαιώματα δικαίου θαλάσσης.

            Μετά από αυτά η Κύπρος προχώρησε στη διαδικασία αξιοποίησης των πιθανών κοιτασμάτων πετρελαίου στα χωρικά της ύδατα καθώς και σε ζώνες κοινής εκμετάλλευσης με άλλες χώρες (Αίγυπτο-Λίβανο).

            Στη διαδικασία αυτή συμπεριλαμβάνεται και η προκήρυξη προσφορών για έρευνα και εξόρρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου.

            Στις 20 Νοεμβρίου 2006 η Κυπριακή κυβέρνηση έκανε στο Λονδίνο την πρώτη ενημέρωση σε αντιπροσώπους εξήντα εταιρειών από τη Νορβηγία, Ινδία, Κίνα, ΗΠΑ, Ρωσία και Βρετανία. Η δεύτερη ενημέρωση έγινε τον Ιανουάριο 2007 στο Τέξας των ΗΠΑ και μια τρίτη ενημέρωση έγινε στις διαπιστευμένες Πρεσβείες στην Λευκωσία.

            Ακολούθησε δηλαδή τη διαδικασία που προβλέπεται από τα διεθνή νόμιμα και προχώρησε σε διεθνή διαγωνισμό.

            Στις 15 Φεβρουαρίου 2005 η Κυπριακή κυβέρνηση εγκαινίασε επίσημα την περίοδο προσφορών του πρώτου διεθνούς γύρου παραχωρήσεων για υποθαλάσσια πετρελαϊκά κοιτάσματα που είχε προηγουμένως ανακοινώσει προς μεγάλο εκνευρισμό της Τουρκίας και με εμφανή την αμηχανία της χώρας μας. Η περίοδος αυτή έκλεισε στις 15 Αυγούστου 2007.

            Εξεδήλωσαν ενδιαφέρον πέντε μεγάλες εταιρείες, μια Αμερικανική  Noble Energy με έδρα το Χιούστον που πραγματοποιεί ήδη έρευνες στη Βόρεια Θάλασσα, στο Εκουαδόρ, στην Κίνα και το Ισραήλ και άλλες τέσσερις εταιρείες συμφερόντων από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Νορβηγία και την Βρετανία. Η απουσία της Ρωσίας και της Κίνας πρέπει να συνδέεται με το γεγονός ότι οι χώρες αυτές δεν διαθέτουν μέχρι τώρα τουλάχιστον σύγχρονη τεχνολογία για άντληση πετρελαίου από μεγάλα βάθη όπως είναι στη συγκεκριμένη περιοχή. Δεν αποκλείεται όμως να εκδηλώσουν ενδιαφέρον στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού εντός του επομένου έτους.

            Οι εταιρείες αυτές θα αναλάβουν το οικονομικό και πολιτικό ρίσκο για την έρευνα, ανακάλυψη και εκμετάλλευση των πετρελαϊκών κοιτασμάτων που έχουν εντοπισθεί στην ευρύτερη περιοχή νότια της Κύπρου. Η περιοχή αυτή έχει χωρισθεί σε 12 ισομεγέθη τμήματα (blocks) που μεταξύ τους καλύπτουν μια επιφάνεια 70.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Σύμφωνα με την ισχύουσα πετρελαϊκή νομοθεσία της Κύπρου, το 75% των εσόδων από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων θα καρπωθεί το Κυπριακό κράτος και το 25% οι εταιρείες, αφού προηγουμένως το μεγαλύτερο ποσοστό από τα έσοδα των πρώτων ετών εκμετάλλευσης το εισπράξουν απ΄ευθείας οι εταιρείες για να αποσβέσουν τα ερευνητικά τους έξοδα σύμφωνα με τους όρους συμμετοχής.

            Με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία (ενδείξεις) στην υπό εκμετάλλευση περιοχή υπάρχουν αξιόλογα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Υπολογίζονται σε 8-10 δις βαρέλια που μπορεί να αποφέρουν έσοδα της τάξης 200 δις δολαρίων υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι θα καταστεί δυνατή η εκμετάλλευση τουλάχιστον του 50% των αποθεμάτων. Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες υπάρχουν δύο περιοχές που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, η πρώτη είναι νότια της Κύπρου. (Στην υπό έρευνα ζώνη και η άλλη βόρεια της Κύπρου, από ακτές βόρειας Κύπρου μέχρι ακτές Μ. Ασίας).

            Βασικό μειονέκτημα της περιοχής είναι το μεγάλο βάθος της θάλασσας που επιβαρύνει το κόστος των γεωτρήσεων. Όμως οι εταιρείες διαθέτουν την τεχνολογία και τεχνογνωσία αφού έχουν διενεργήσει γεωτρήσεις σε πιο δύσβατες και πιο βαθιές περιοχές (Κόλπος Μεξικού, Νότιο Ατλαντικό και αλλού).

            Υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες να εντοπισθούν εκμεταλλεύσιμα αποθέματα και νοτιοδυτικά της Κύπρου.

            Η απόφαση της Κυπριακής κυβέρνησης να διεκδικήσει τον πετρελαϊκό πλούτο στις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες σηματοδοτεί μια νέα περίοδο στην οικονομική και πολιτική ιστορία της Κύπρου. Βέβαια εάν είχε ψηφιστεί το σχέδιο Ανάν η Κύπρος δεν θα μπορούσε αυτόνομα να προχωρήσει σε έρευνες πετρελαίου και στην απώτερη εκμετάλλευσή των.

            Η απόφαση αποτελεί ένα ακόμη βήμα προς την πλήρη ανεξαρτοποίηση της πολιτικής της θέσης στο πλαίσιο της ΕΕ αλλά και διεθνώς και θα ενισχύσει τη θέση της όσον αφορά τα ανοικτά θέματα που έχει με την Τουρκία (αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας, άνοιγμα αεροδρομίων-λιμένων κ.λ.π.).

 

Τουρκικοί ισχυρισμοί και αντιδράσεις

 

            Η Τουρκία ενθαρρυμένη από το γεγονός ότι στο παρελθόν πολιτικές θέσεις και αποφάσεις Ελλάδος και Κύπρου που δεν ήσαν αρεστές σ΄αυτήν δεν υποστηρίχθηκαν από εμάς αποτελεσματικά και ανατράπηκαν, αντέδρασε με τον συνήθη γι΄αυτήν τρόπο, δηλαδή με απειλές. Ανέσυρε από τα συρτάρια της το σενάριο που εφάρμοσε με επιτυχία με τους πυραύλους S-300. Θεωρώντας τη συνταγή του 1998 επιτυχημένη την προσαρμόζει στα σημερινά δεδομένα.

            Είναι προφανές ότι για άλλη μια φορά επιχειρεί να αμφισβητήσει την νομιμότητα και την κυριαρχία της διεθνώς αναγνωρισμένης Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Τουρκία ανάλογα με τις επιδιωκόμενες σκοπιμότητες άλλοτε ισχυρίζεται ότι δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία και άλλοτε επικαλείται τις Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, τα εγγυητικά επεμβατικά δικαιώματα και τη Συνθήκη Εγγυήσεως, δηλαδή η Τουρκία αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία.

            Η Τουρκία βρέθηκε, μάλλον, προ απροόπτου και αντέδρασε με την απειλή δημιουργίας εντάσεως. Η πρώτη αντίδρασή της ήταν να προειδοποιήσει τις τρεις χώρες (Κύπρο, Αίγυπτο, Λίβανο) να μην αγνοήσουν τα συμφέροντά της, αφήνοντας να ευνοηθεί ότι μπορεί να προκληθεί ακόμα και θερμό επεισόδιο. Ο πρώτος στόχος της ήταν να εκφοβίσει τις συνεργαζόμενες χώρες να αποτρέψει επέκταση αναλόγων συμφωνιών της Κύπρου με άλλα κράτη και να επιβάλει καθεστώς παρόμοιο με αυτό που επιδιώκει και στο Αιγαίο, δηλαδή την «γκριζοποίηση» της περιοχής, ακυρώνοντας το δικαίωμα της Κύπρου να συνάπτει οικονομικές συμφωνίες με άλλες χώρες που δεν αρέσουν στην Τουρκία.

            Σε κάθε περίπτωση δεν έχει κάνει αναφορά «για αντίδραση χωρίς όρια» όπως παλαιότερα όταν η Κύπρος διαπραγματευόταν την είσοδό της στην ΕΕ αλλά είναι προφανές ότι το παραδοσιακό κατεστημένο της Τουρκίας φρονεί ότι η Κυπριακή κυβέρνηση θα αναζητήσει προσχήματα να αναθεωρήσει τις αποφάσεις της.

            Με τις απειλές η Τουρκία δημιουργεί μια αναστάτωση στην Κύπρο με την ελπίδα ότι εν όψει μάλιστα της κλιμάκωσης «του πολέμου των πετρελαίων» θα ασκηθεί διεθνής πίεση για αμοιβαίες υποχωρήσεις όπου υπολογίζει ότι θα βγει κερδισμένη.

            Η Τουρκία με έντονες ρητορείες και απειλές προβάλει ζήτημα οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο αποβλέποντας στον έλεγχο της Οικονομικής Ζώνης.

            Η Τουρκία αδυνατεί να πιστέψει ότι η εγκλωβισμένη γεωγραφικά και Τουρκοκρατούμενη Κύπρος μπορεί να αποφασίζει η ίδια  για το μέλλον της χωρίς την προηγούμενη έγκρισή της προχώρησε σε ένα άνευ προηγουμένου μπαράζ απειλών και εκφοβισμών με άμεσους αποδέκτες την Κύπρο αλλά και την Αίγυπτο και Λίβανο που ουσιαστικά έχουν συναινέσει με τη στάση τους για τις Κυπριακές έρευνες. Δεν είναι όμως καθόλου απίθανο οι Τουρκικές απειλές σε βάρος της Κύπρου αλλά και των άλλων χωρών να μη στοχεύουν  μόνο τους ίδιους τους αποδέκτες αλλά και άλλους. Μπορεί να κατευθύνονται και προς τις ΗΠΑ, τους Κούρδους του «Κουρδικού κρατιδίου του Ιράκ» είτε και προς την ΕΕ για να προλάβει τυχόν δυσμενείς για την Τουρκία μελλοντικές εξελίξεις.

            Σε κάθε περίπτωση, πέραν των όποιων οικονομικής φύσεως λόγων ο κύριος πολιτικός λόγος της Τουρκικής αντίδρασης είναι να προβάλει την εικόνα μιας μη νόμιμης κρατικής οντότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας η οποία ως μη νόμιμη στερείται της οικονομικής ζώνης και επομένως δεν μπορεί να προχωρεί σε τέτοιες διαδικασίες.

            Παράλληλα η Τουρκία προσπάθησε να εξασφαλίσει την στήριξη της Αμερικανικής κυβέρνησης με στόχο αυτή να ασκήσει πίεση στην Κυπριακή κυβέρνηση για πάγωμα των διαδικασιών πετρελαϊκών ερευνών.

 

Η θέση της ΕΕ

 

            Όλοι γνωρίζουμε ότι η ΕΕ που είναι η μεγαλύτερη αγορά ενέργειας στον κόσμο, βρίσκεται υπό ενεργειακή εξάρτηση γιατί δεν την προίκισε η φύση με μαύρο χρυσό αλλά και γιατί δεν προχώρησε, όσο τουλάχιστον θα μπορούσε, την έρευνα για εναλλακτικές μορφές ενέργειας εκτός της πυρηνικής. Με αυτή την παραδοχή η ΕΕ τήρησε στο θέμα των πετρελαίων της Κύπρου μια σαφή στάση τονίζοντας ότι είναι ζήτημα των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας να συνάπτει διμερείς συμφωνίες. Παρακολουθεί τις εξελίξεις. Κάποιοι στην ΕΕ πιστεύουν ότι εάν η Τουρκία προχωρήσει στην υλοποίηση των απειλών, ενταφιάζει την ευρωπαϊκή πορεία της  και ότι για οποιαδήποτε επιθετική ενέργεια εναντίον της Κύπρου λογικά θα πρέπει να το σκεφθεί, όχι διπλά αλλά τριπλά. Λειτουργεί όμως έτσι η Τουρκία; Έχουμε πολλές αμφιβολίες και επιφυλάξεις.

 

ΗΠΑ

 

            Η επίσημη θέση των ΗΠΑ είναι ότι πρόκειται για διμερή διαφορά μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και Τουρκίας ότι πρόκειται για ένα πολύπλοκο νομικό ζήτημα και ότι δεν τάσσονται με το μέρος κανενός σε αυτή την διαφορά και κάλεσε τα μέρη να αποφύγουν κάθε ενέργεια που θα μπορούσε να παρερμηνευθεί από την άλλη πλευρά, να υπάρχει πλήρης διαφάνεια ώστε να μην υπάρξουν παρεξηγήσεις που θα μπορούσαν να καταλήξουν σε άτυχα περιστατικά.

            Οι Τουρκικές απειλές αντιμετωπίζονται από τις ΗΠΑ ως μοχλός πίεσης προς την Κύπρο να αποδεχθεί λύση τύπου σχεδίου Ανάν.

            Η στάση των ΗΠΑ έχει μια εξόφθαλμη ετεροβαρή προσέγγιση υπέρ της κακοπραγούσης Τουρκίας και την ενθαρρύνει να διαταράσσει και να υπονομεύει την ειρήνη και ασφάλεια στην ευαίσθητη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Την ενθαρρύνουν να ασκεί πολιτική κανονιοφόρων απέναντι σε ένα κράτος μέλος της ΕΕ στην οποία επιδιώκει να ενταχθεί με Ελλαδο-Κυπριακή δυστυχώς υποστήριξη.

            Οι ΗΠΑ γνωρίζουν ότι η Κύπρος ενεργεί στα πλαίσια της διεθνούς νομιμότητας και ότι η Τουρκία παραβιάζει βάναυσα και αδίστακτα αυτή τη νομιμότητα. Η Κύπρος θα ανέμενε από τις ΗΠΑ μια ξεκάθαρη θέση προάσπισης της νομιμότητας και σεβασμού της κυριαρχίας και ανεξαρτησίας κάθε χώρας. Αντί αυτού βλέπουν να εξισώσουν την αρπακτικότητα με τη διεθνή νομιμότητα.

 

ΒΡΕΤΑΝΙΑ

 

            Η Βρετανία κινήθηκε διπλωματικά στην ίδια κατεύθυνση με την ΕΕ στο ζήτημα αυτό. Ενδεχομένως οι Βρετανοί να φοβούνται ότι οι Κύπριοι σε περίπτωση που βρεθούν πετρέλαια θα μειώσουν το ενδιαφέρον τους για λύση. Ειδικότερα ενώ η λύση είναι μια παραλλαγή του σχεδίου Ανάν από την οποία οι Ελληνοκύπριοι θα έχουν μόνο να χάσουν αφού δεν θα επιστρέψουν στο Βορρά που θα ελέγχεται από τους Τ/Κ και τους εποίκους και ακόμη θα μοιράσουν τον πλούτο των πετρελαίων και την κρατική εξουσία με τους Τ/Κ. Η Βρετανία αντιλαμβανόμενη ότι οι αρνητικές σχέσεις της με την Κύπρο δεν είναι προς το συμφέρον της ευθυγραμμίζεται με την άποψη της ΕΕ.

 

ΕΛΛΑΔΑ

 

            Είναι προς το συμφέρον της χώρας μας να το χειριστεί διπλωματικά πριν υποχρεωθεί ενδεχομένως να το χειρισθεί ως έκτακτο πρόβλημα μείζονος σημασίας.

            Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι όποτε η Τουρκία άνοιξε ένα ζήτημα σε βάρος της χώρας μας ή της Κύπρου το έχει μετατρέψει σε πάγιο στοιχείο της εξωτερικής της πολιτικής με σταθερούς στόχους.

            Τις φανταστικές και τις τρανταχτές απειλές η Τουρκία τις κατευθύνει και προς την Ελλάδα με προφανή σκοπό να επιδιώκει την ενεργοποίηση του φοβικού συνδρόμου στη χώρα μας και τη μετατροπή του σε μοχλό πίεσης προς την Κύπρο.

 

ΚΥΠΡΟΣ

 

            Η Κύπρος κινήθηκε αποφασιστικά και με μυστικότητα δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για μια αλλαγή του γεωοικονομικού status στην περιοχή. Αφού συμφώνησε με την Αίγυπτο και το Λίβανο τις Ζώνες Αποκλειστικής Οικονομικής Εκμετάλλευσης προσχώρησε σε διακρατικές συμφωνίες για την εκμετάλλευση των τυχόν κοινών πετρελαϊκών κοιτασμάτων ενώ παράλληλα ανέθεσε στη Νορβιγική εταιρεία PGS τη διεξαγωγή ερευνών για εντοπισμό εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων ενέργειας. Από τις μέχρι τώρα έρευνες προκύπτουν ενδείξεις και ευρήματα που βεβαιώνουν την ύπαρξη πετρελαίου και φυσικού αερίου.

            Η Κύπρος εγνώριζε ότι θα δεχθεί πιέσεις και παρεμβάσεις έχει όμως στα χέρια της ένα σημαντικό μοχλό πίεσης τις ενδιαφερόμενες πετρελαϊκές εταιρείες που ασκούν επιρροή στις κυβερνήσεις τους και μια τράπουλα με καλά χαρτιά για να μοιράσει.

            Η Κυπριακή κυβέρνηση έχει καταδικάσει την προκλητική στάση και επιδρομική πολιτική της Τουρκίας σε ολόκληρη την περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου χαρακτηρίζοντας μάλιστα τη χώρα αυτή ως ένα «ανεξέλεγκτο πειρατή». Εδώ γεννάται το ερώτημα πως είναι δυνατό ένας «πειρατής» να διευκολύνεται να γίνει μέλος της Δημοκρατικής Ευρώπης και μάλιστα με τη σύμφωνη γνώμη του απειλούμενου. Μήπως ήλθε η ώρα να κλείσει η πορεία για τον «πειρατή»;

            Χρειάζονται διπλωματικοί χειρισμοί κυρίως στο τρίγωνο ΗΠΑ-ΕΕ-ΡΩΣΙΑ.

            Έχουν ενημερωθεί όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, οι ΗΠΑ και η Ρωσία,  τόσο για τη συμφωνία όσο και τις Τουρκικές απειλές.

            Αυτό που δεν λαμβάνει υπόψη της η Τουρκία είναι ότι η Κύπρος με την ένταξή της στην ΕΕ έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να εξασφαλίσει την υποστήριξη και αρωγή των κρατών μελών της ΕΕ.

            Η Κυπριακή κυβέρνηση είναι προς το συμφέρον της να επιδιώξει τη σύνδεση των δικών της συμφερόντων με εκείνα των ισχυρών κρατών της ΕΕ και του Συμβουλίου Ασφαλείας για να έχει και την ανάλογη λόγω συμφερόντων υποστήριξη περιορίζοντας ταυτόχρονα το ρόλο που διαδραματίζουν σήμερα η Τουρκία και η Βρετανία.

            Το ζητούμενο σήμερα δεν είναι εάν ο βυθός της Κύπρου κρύβει πλούτο αλλά και μια άλλη πορεία του Κυπριακού προς τη λύση όχι τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας.

 

Προοπτικές

 

            Χωρίς να αγνοεί κανείς τις υπαρκτές γεωπολιτικές προεκτάσεις το αν τελικά προχώρησαν οι έρευνες Νοτιοανατολικά της Κύπρου είναι καθαρά θέμα επιχειρηματικό και θα εξαρτηθεί όχι από τις Τουρκικές φωνασκίες αλλά από εάν θα αποφασίσουν οι ξένες πετρελαϊκές εταιρείες να διαθέσουν κεφάλαια και τεχνογνωσία για να επενδύσουν στην Κύπρο.

            Το ότι η Ελλάς υποκύπτοντας σε μια φοβική και τελικά υποτακτική έναντι της Άγκυρας νοοτροπία έχει παραιτηθεί από κάθε προοπτική εκμετάλλευσης του δικού της φυσικού πλούτου στο Αιγαίο δεν δίνει σε κανέναν το δικαίωμα να επιβεβαιώνει την Τουρκική κινδυνολογία καλλιεργώντας αμφιβολίες και ρίχνοντας σκιές στην εικόνα του σταθερού οικονομικού περιβάλλοντος που προσπαθεί η Κυπριακή κυβέρνηση να μεταδώσει.

 

Επίλογος

 

            Ας ελπίσουμε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα συνεχίσει αταλάντευτα την πορεία που έχει επιλέξει και ότι το όνειρο των πετρελαιοπηγών δεν θα βυθισθεί αφήνοντας πίσω του τις μπουρμπουλίθρες των εξαγγελιών και απειλών.

            Η Κυπριακή Δημοκρατία οφείλει να επιδιώξει τη συγκρότηση διεθνούς κοινοπραξίας με τη συμμετοχή μεγάλων ξένων εταιρειών ώστε οι απειλές και οι εκβιασμοί της Τουρκία σαν μη βρουν «περάσματα».

            Η σχεδιαζόμενη επικυριαρχία της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο πρέπει να αναχαιτισθεί. Είμαστε μπροστά στην πρόκληση για να δοθεί στον Ελληνισμό η προσδοκία και η προοπτική της δυναμικής παρουσίας στην περιοχή. Οφείλουν Ελλάδα και Κύπρος να σχεδιάσουν διεκδικητικά αλλά και με σοφρωσύνη χωρίς επάρσεις και μεγαλοστομίες μέσα στο νέο γεωπολιτικό πλαίσιο τις παραπέρα κινήσεις και πρωτοβουλίες τους. Στην πρόκληση που είναι μπροστά μας οφείλουμε να ανταποκριθούμε. Διαφορετικά η Τουρκία θα συνεχίσει όχι μόνο να απειλεί αλλά και να επιβάλει βίαια και ανεμπόδιστα την επικυριαρχία της.

            Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι μόνο η επίκληση της διεθνούς νομιμότητας δεν συνιστά «επαρκές όπλο» για τη δίκαιη λύση προβλημάτων. Το δίκαιο και η ηθική στον κόσμο που ζούμε είναι ευάλωτα από τα διαπλεκόμενα συμφέροντα και τα ισοζύγια δυνάμεων. Ο αδύναμος παίκτης οφείλει να επιδιώκει την ενίσχυσή του με συμμαχίες με τους ισχυρούς συνδυάζοντας το δίκαιο με την εξυπηρέτηση κοινών συμφερόντων. Φαίνεται ότι η Κυπριακή κυβέρνηση ακολουθεί τη σωστή κατεύθυνση στις πετρελαϊκές έρευνες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση φαίνεται ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά για την Τουρκία εκτός και αν η Ελλάδα και η Κύπρος αποφασίσουν να την διευκολύνουν όπως έπραξαν στην περίπτωση των S-300.

            Το ότι οι Τουρκικές προκλήσεις παρακολουθούνται από τους τρίτους χωρίς ανάμειξη αφού θεωρούν ότι η Κυπριακή Δημοκρατία ασκεί κυριαρχικά της δικαιώματα δεν πρέπει να ερμηνευθεί ως εφησυχασμός. Απαιτείται εγρήγορση και ετοιμότητα για αντιμετώπιση κάθε ενδεχομένου. Οφείλουν οι ηγεσίες Ελλάδος και Κύπρου να επιδείξουν διορατικότητα, υψηλό πατριωτισμό και αγωνιστικό σθένος.

            Στις μέρες μας οι τρύπες στη γη ακόμα και αν οδηγούν σε πετρελαϊκά κοιτάσματα μπορεί να αποδειχθούν μοιραίες.