Blog

Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ 2004
(Στόχοι, Κίνδυνοι-Απειλές, Αντιμετώπιση)

Του Υποστρατήγου ΕΛ.ΑΣ ε.α. Π. ΛΑΓΓΑΡΗ
Πρώην Υποδιευθυντού της Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας της ΕΛ.ΑΣ

 

 

Απειλούμενοι Στόχοι

Η επιτυχία της τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας του 2004, όπως είναι αυτονόητο, βασίζεται κυρίως στην ύπαρξη ενός ήρεμου και ειρηνικού περιβάλλοντος, ανάλογους με την φύση τους, μέσα στο οποίο θα πρέπει να διεξαχθούν ομαλά και αδιατάρακτα.
Προς την κατεύθυνση αυτή στοχεύουν τα μέτρα Ασφαλείας της Διεύθυνσης Ασφαλείας των Ολυμπιακών Αγώνων 2004, η οποία είναι κατά νόμο η αρμόδια Υπηρεσία της Ελληνικής Αστυνομίας για τον Σχεδιασμό και την υλοποίησή τους συνεπικουρούντων και των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας.
Σύμφωνα με τα δημοσιοποιηθέντα στοιχεία από την Διεύθυνση Ασφαλείας Ολυμπιακών Αγώνων 2004 (ΔΑΟΑ), ο Σχεδιασμός των μέτρων ασφαλείας έχει σχεδόν ολοκληρωθεί (εκπονήθηκαν τα Σχέδια : Στρατηγικό, Κατευθυντήριο, Τακτικό και Επιχειρησιακό που βρίσκεται σε εξέλιξη) και καλύπτουν έναν ευρύτατο κύκλο στόχων σε ολόκληρη την επικράτεια.
Ειδικότερα, κατά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων 2004 θα προσφερθεί Ασφάλεια σε 202 αποστολές συμμετεχουσών χωρών, 10.500 αθλητές, 6.700 συνοδούς αθλητικών αποστολών και κριτές, 21.600 εκπροσώπους ΜΜΕ, 5.800 μέλη ΔΟΕ, ΕΟΕ, επισήμους και 35.000 χορηγούς. (Τα στοιχεία που παρατίθενται ενδέχεται να διαφοροποιηθούν). Επιπλέον το πεδίο εφαρμογής των μέτρων ασφαλείας εκτείνεται σε όλη την Ελλάδα. Ο Σχεδιασμός καλύπτει 126 Ολυμπιακές εγκαταστάσέις, 28 αθλήματα και πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων, στην Αθήνα και στις 4 περιφερειακές Ολυμπιακές πόλεις (Πάτρα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Βόλο) καθώς και στο σύνολο των νομών της χώρας και των μεγάλων πόλεων, κατά τη διαδρομή της Ολυμπιακής Φλόγας.
Ο Σχεδιασμός της Ολυμπιακής Ασφάλειας, τέλος, περιλαμβάνει και την φύλαξη των ζωτικών εγκαταστάσεων, όπως, ηλεκτρικής ενέργειας, ύδρευσης, τηλεπικοινωνιών, πετρελαίων, φυσικού αερίου κ.λ.π.
Πέραν των ανωτέρω, θα πρέπει να σημειωθεί, ότι εκτός των Αρχών Ασφαλείας και των Ενόπλων Δυνάμεων, στην κατάρτιση Ειδικών Επιχειρησιακών Σχεδίων Ασφαλείας των εγκαταστάσεών τους, συμμετέχουν ακόμη και άλλοι 72 φορείς, υπό τον συντονισμό της ΔΑΟΑ.

Πιθανές Απειλές – Τρομοκρατία

Λόγω της σπουδαιότητας και παγκοσμιότητας των Ολυμπιακών Αγώνων 2004, οι οποίοι θα διεξαχθούν μέσα σε ένα σοβαρά αναταρασσόμενο από απόψεως ασφάλειας και ειρήνης Διεθνές περιβάλλον (ακήρυκτος πόλεμος κατά της Διεθνούς τρομοκρατίας κ.λ.π.), το φάσμα του κινδύνου απειλών που πιθανολογούνται κατ΄αυτών είναι ευρύ και δεν δύναται να προσδιοριστεί επακριβώς εκ των προτέρων άνευ υπάρξεως αποχρωσών ενδείξεων.
Σαν τέτοιες πιθανές απειλές δύναται να αναφερθούν :
α. Πρόσωπα Ανεπιθύμητα
Η είσοδος και παραμονή στη χώρα ανεπιθύμητων προσώπων π.χ. κακοποιών, τρομοκρατών, πρακτόρων, δολιοφθορέων κ.λ.π. Επίσης, η παράνομη εισαγωγή όπλων και αντικειμένων, τα οποία είναι δυνατόν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στην ασφάλεια των Ολυμπιακών Αγώνων και θα πρέπει να αντιμετωπισθούν από τα σχετικά Σχέδια Προστασίας και Επιτήρησης των χερσαίων και θαλασσίων συνόρων και της εναέριας κυκλοφορίας.
β. Εγκληματικότητα και Συναφείς Κίνδυνοι
Μια από τις σοβαρές απειλές κατά της ασφάλειας των Ολυμπιακών Αγώνων 2004 αποτελεί η εν γένει εγκληματικότητα κατά της ζωής, της περιουσίας και της προσωπικής ελευθερίας, κίνησης και δραστηριότητας, τόσο των επισκεπτών που θα αφιχθούν για την παρακολούθηση των Αγώνων, όσο και των εμπλεκομένων με συγκεκριμένους ρόλους στους Αγώνες αυτούς (μέλη Ολυμπιακής οικογένειας, υψηλά και επίσημα πρόσωπα κ.λ.π.). Η αποτελεσματική αντιμετώπιση της απειλής αυτής θα γίνει με σειρά μέτρων και σχεδίων ειδικών με στόχο : την πρόληψη και καταστολή των εγκλημάτων, αύξηση της αποτελεσματικότητας των Αστυνομικών Υπηρεσιών, επιτάχυνση των δικαστικών διαδικασιών, αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ των συναρμοδίων φορέων, ενεργοποίηση και συμμετοχή του κοινού και των πολιτών στην προσπάθεια πρόληψης και καταστολής του εγκλήματος στα πλαίσια μιας ενεργούς αντιεγκληματικής πολιτικής και προ πάντων, θα πρέπει να διοχετεύει προς τα έξω κατά τρόπο αποφασιστικό και να γίνει αντιληπτό από όλους, ότι υπάρχει αταλάντευτη βούληση για να καταπολεμηθεί το έγκλημα. Ιδιαίτερη στρατηγική τακτική θα πρέπει να εφαρμοστεί στις απειλές που προέρχονται από τις παράνομες δράσεις ατόμων ή ομάδων που αντιτίθενται ή δεν συμφωνούν για την ανάληψη και διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων από τη χώρα μας, οι οποίοι είναι δυνατόν να κατέρχονται σε μαζικές δημόσιες διαδηλώσεις ή άλλες κινητοποιήσεις, δυναμικές και μη, όπως επίσης των κοινωνικών ομάδων που επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν τους αγώνες ως μέσον προβολής ή ως μέσον πιέσεως και εκβιασμού για την αποδοχή των αιτημάτων τους.
Ανάλογα μέτρα θα πρέπει να ληφθούν για την αντιμετώπιση απειλών που προέρχονται από τα πάσης φύσεως οικονομικά εγκλήματα, τα οποία προσβάλλουν (βλάπτουν ή θέτουν σε κίνδυνο) την λειτουργία της οικονομίας ή επιμέρους σημαντικών λειτουργικών κλάδων και θεσμών της και απειλούν να αποσταθεροποιήσουν την συνολική λειτουργία των οικονομικών συναλλαγών (Ηλεκτρονικό έγκλημα ή έγκλημα μέσω Internet).
Ωσαύτως, η αντιμετώπιση των απειλών που προέρχονται από πλήθος άλλων κινδύνων θα γίνει με την απαρέγκλιτη εφαρμογή των επιμέρους και κατά ιδιαίτερο αντικείμενο υφισταμένων Ειδικών Σχεδίων.
Οι κίνδυνοι αυτοί είναι δυνατόν να προέρχονται από νόμιμες ή παράνομες ανθρώπινες ενέργειες ή παραλείψεις, από το φυσικό περιβάλλον και από την εγκατάσταση, λειτουργία ή χρήση τεχνολογικών ή τεχνικών συστημάτων και μέσων.
γ. Περιστατικά Εκτάκτων Αναγκών – Φυσικών Καταστροφών
Κατά τον ίδιο ως άνω τρόπο (απαρέγκλιτη εφαρμογή των επιμέρους και κατά ιδιαίτερο αντικείμενο Ειδικών Σχεδίων), θα πρέπει να γίνει και η αντιμετώπιση των απειλών που προέρχονται από περιστατικά Εκτάκτων Αναγκών, όπως σεισμοί, πυρκαϊές, καύσωνας, πλημμύρες, κατολισθήσεις, επιδημίες, περιβαλλοντικά και τεχνολογικά ατυχήματα ως και μεγάλα δυστυχήματα (χερσαία, θαλάσσια, αεροπορικά), που σε περίπτωση εκδήλωσής τους θα επιδράσουν αρνητικά στην ασφάλεια διεξαγωγής των Αγώνων.
Σε περίπτωση επισυμβάντος περιστατικού ως των ανωτέρω, πιθανόν να απαιτηθεί και η εκκένωση εγκαταστάσεων η οποία θα πρέπει να γίνει κατόπιν σχεδιασμού και εφαρμογής μέτρων ασφαλείας που θα έχουν ως σκοπό την ταχεία, άμεση και κατά το δυνατόν ομαλή απομάκρυνση προσώπων (πρόληψη πανικού) π.χ. επισήμων, θεατών, μελών Ολυμπιακής οικογένειας, από μία Ολυμπιακή εγκατάσταση ή χώρο, λόγω απειλής ή προκλήσεως κινδύνου που προέρχεται από έκτακτη ανάγκη.
δ. Η Τρομοκρατία
Η τρομοκρατική απειλή αποτελεί έναν εν δυνάμει κίνδυνο, ίσως και τον μεγαλύτερο, για την ασφάλεια των Ολυμπιακών Αγώνων, η δε αντιμετώπιση της απειλής αυτής είναι θέμα προτεραιότητας, τόσο κατά τον σχεδιασμό όσο και κατά την επιχειρησιακή λειτουργία του συστήματος ασφάλειάς τους. Αρμόδιο τυγχάνει το Τμήμα Ειδικών Επιχειρήσεων και Εκτάκτων Αναγκών της ΔΑΟΑ, το οποίο θα πρέπει να προβεί στο σχεδιασμό λήψης μέτρων και διεξαγωγής ειδικών επιχειρήσεων, με σκοπό την πρόληψη και καταστολή τρομοκρατικής ενέργειας σε βάρος των επισήμων ή άλλων προσώπων, εγκαταστάσεων ή πραγμάτων που σχετίζονται με την τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων.
Κατά τον σχεδιασμό των μέτρων αντιμετώπισης της εκ της τρομοκρατίας απειλής, θα πρέπει να προσδιοριστούν οι κίνδυνοι που προέρχονται από την τρομοκρατία και να αξιολογηθούν δεόντως, αφού προηγουμένως ληφθούν υπόψιν και ορισμένες παράμετροι που παράγουν τρομοκρατία ή ευνοούν την ανάπτυξη, όπως :
(1) Το διεθνές πολιτικό περιβάλλον, οι αλλαγές και η ρευστότητα του πολιτικού γίγνεσθαι και οι σφαίρες επιρροής.
(2) Οι τρέχουσες εξελίξεις σε πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο παγκοσμίως (Στρατηγική Πολυεθνικών Εταιρειών, παγκοσμιοποίηση, λαθρομετανάστευση, κοινωνικές ανισότητες, οικονομική κατάσταση στις χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου, ρατσισμός, ξενοφοβία κ.λ.π).
(3) Ο θρησκευτικός φανατισμός (Ισλαμικός φονταμενταλισμός, αιρέσεις).
(4) Τα θέματα οικολογίας – ακτιβισμός.
(5) Η απαξιωτική συμπεριφορά των τρομοκρατών και τα προσωπικά αυτών κίνητρα.
(6) Η κοινωνική ή μη αποδοχή και αντίδραση στο φαινόμενο της τρομοκρατίας.
(7) Η εξέλιξη του φαινομένου της τρομοκρατίας στην Ελλάδα.
(8) Οι ενυπάρχουσες ιδιαιτερότητες σε σχέση με τον Βαλκανικό μας περίγυρο, ιδίως εθνικές.
Κατ΄εφαρμογήν των ανωτέρω, η κύρια προσπάθεια θα πρέπει να εστιαστεί στο γεγονός, ποιο κράτος όμορο ή μη ή ποια οργάνωση θα έχει συμφέρον ή κίνητρα τέτοια, ώστε να ενεργήσει τρομοκρατική επίθεση κατά τη διάρκεια ή και πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 στη χώρα μας.
Με δεδομένο το γεγονός, ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες έχουν μία παγκόσμια διάσταση και συμμετέχουν αποστολές κρατών από όλο τον πλανήτη και εταιρείες, χορηγοί των Αγώνων, κατά των οποίων επιρρίπτονται ευθύνες για τη συμβολή τους στο φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης, ή χαρακτηρίζονται ως αντιοικολογικές κ.λ.π., όλα είναι πιθανά και τίποτε δεν μπορεί να αποκλειστεί στον τομέα της τρομοκρατικής απειλής. Θα πρέπει ιδιαίτερα να προσεχθεί η απειλή που προέρχεται από τον Ισλαμική τρομοκρατία κατά των αποστολών του Δυτικού κόσμου και των Αμερικανών, η ραδιολογική-βιοχημική τρομοκρατία, η τρομοκρατία μέσω Internet, όπως επίσης οι τρομοκρατικές απειλές από εξτρεμιστικές οργανώσεις ομόρων κρατών που έχουν εδαφικές διεκδικήσεις σε βάρος της Ελλάδας (Τουρκία-«Γκρίζοι Λύκοι», Αλβανία-UCK, UCC, «Τσαμουριά», Βουλγαρία-«Μακεδονία του Βαρδάρη»), Πιθανή είναι και η τρομοκρατική απειλή, η προερχόμενη από την εγχώρια τρομοκρατία (η «17Ν» και οι «Επαναστατικοί Πυρήνες» είναι ακόμη ενεργείς οργανώσεις), ή από τον αναρχοαυτόνομο-αντιεξουσιαστικό χώρο, ως έκφραση διαμαρτυρίας για την ανάληψη και διεξαγωγή τους. Παράγοντας-κλειδί στην εξουδετέρωση της τρομοκρατικής απειλής είναι η συλλογή και η επεξεργασία των πληροφοριών, τόσο στον ελλαδικό χώρο, όσο και στον διεθνή, μέσω της διεθνούς συνεργασίας (INTERPOL, EUROPOL, FBI κ.λ.π.).
Για την επιτυχία του σκοπού, θα πρέπει να γίνει χρήση και αξιοποίηση των υπερσύγχρονων τεχνολογικών μέσων συλλογής και επεξεργασίας των πληροφοριών (σύστημα ΕΣΕΛΟΝ κ.λ.π.),χωρίς να παραγνωρίζεται παράλληλα και η παραδοσιακή μέθοδος των μυστικών πρακτόρων.

Ενέργειες σε Διεθνές Επίπεδο

Για την πλήρη ευόδωση του επιδιωκομένου σκοπού τέλος, θα πρέπει :
α. Η χώρα μας να προβεί σε θεσμοθέτηση στενότερης διεθνούς συνεργασίας, σε επίπεδο κρατών, μυστικών υπηρεσιών, διωκτικών Αρχών και διεθνών οργανισμών. Με τον τρόπο αυτό θα δημιουργηθεί ένας ασφυκτικός κλοιός, ο οποίος θα συρρικνώσει τις δυνατότητες κινήσεως και δράσης του διεθνούς τρομοκρατικού δικτύου, ιδίως του ισλαμικού και του οργανωμένου διεθνούς εγκλήματος, Με τη διεθνή συνεργασία θα διευκολυνθεί και η αναπτυσσόμενη πολιτική βούληση των δυτικών χωρών και της ΕΕ να ασκηθούν πιέσεις σε χώρες που εξάγουν εγκληματικότητα, προβλήματα και αστάθεια. Π.χ. στην Τουρκία, η οποία αποτελεί το εφαλτήριο για την είσοδο στην Ευρώπη των ναρκωτικών και λαθρομεταναστών και στην Αλβανία, η οποία θεωρείται χώρα-παράδεισος για το οργανωμένο έγκλημα, το οποίο είναι δυνατόν να διαπλέκεται με εξτρεμιστικές και ίσως τρομοκρατικές δραστηριότητες. Διεθνείς οργανισμοί με δυνατότητες συμβολής τους στην ασφάλεια των ΟΑ 2004 ενδεικτικά δύνανται να αναφερθούν. Ο ΟΗΕ (κήρυξη παγκόσμιας εκεχειρίας), ICAO (αναβάθμιση του FIR Αθηνών), ΟΑΣΕ (ένταξη της Ολυμπιακής εκεχειρίας στην Ευρωπαϊκή Ασφάλεια, ΝΑΤΟ (Συμμετοχή στην συλλογή πληροφοριών και τη σχεδίαση-μέτρα εναέριας κυκλοφορίας και θαλάσσιας κίνησης κ.λ.π.).
β. Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας θα πρέπει να ανασυγκροτήσει την Υπηρεσία Πληροφοριών των Ενόπλων Δυνάμεων και να προβεί στη διεύρυνση του παραδοσιακού της ρόλου, που θα πρέπει να συνεργάζεται στενά με την ΕΥΠ και την ΕΛ.ΑΣ. Ιδιαίτερα τα 2α Επιτελικά Γραφεία και οι Στρατιωτικοί Ακόλουθοι στις Πρεσβείες του Εξωτερικού, πέραν της παραδοσιακής στρατιωτικής κατασκοπείας (δομή και μετακινήσεις στρατευμάτων, εξοπλιστικά προγράμματα), θα πρέπει να επεκτείνουν τη δραστηριότητά τους και σε τομείς που συνδέονται με θέματα διεθνούς τρομοκρατίας, ασύμμετρων απειλών και οργανωμένου διεθνούς εγκλήματος.
γ. Η αναβαθμισμένη ήδη ΕΥΠ (υπήχθη στο ΥΔΤ) θα έχει τον κεντρικό ρόλο στη συλλογή και την επεξεργασία των πληροφοριών, αναφορικά με τις παραπάνω εγκληματικές δραστηριότητες και η οποία θα πρέπει να συνεργάζεται στενά υπό τον όρο της αμοιβαιότητας με τις αντίστοιχες υπηρεσίες της Δύσης και των άλλων χωρών της ευρύτερης περιοχής, και του Βαλκανικού της περίγυρου ακόμη.

Επίλογος

Τέλος, έχουμε τη γνώμη ότι τα ληπτέα μέτρα ασφαλείας για την αντιμετώπιση των πάμπολλων και ποικίλων απειλών των ΟΑ 2004, θα πρέπει να αποβλέπουν στην εμπέδωση υψηλού αισθήματος ασφαλείας στους Έλληνες πολίτες και στους ξένους επισκέπτες, με τον λιγότερο δυνατό περιορισμό της ελευθερίας της κινήσεως και άλλων βασικών ελευθεριών. Ο τρόπος εφαρμογής τους θα πρέπει να έχει διακριτικό και φιλικό χαρακτήρα, χωρίς την έντονη αστυνομική και στρατιωτική παρουσία και να βασίζονται στην πρόληψη, η οποία θα πρέπει να αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο της Ολυμπιακής Ασφάλειας.