Blog

“Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΑΡΧΟΝΤΑΣ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ”

Μια τηλεοπτική σειρά δηλωτική της αβάσταχτης ελαφρότητάς μας

 

Toυ Δρ Γρ. Σκαμπαρδώνη

Υποστρατήγου  Υγειονομικού ε.α.

 

Τον τελευταίο καιρό ζούμε την κορύφωση των συνεπειών της από μακρού χρόνου ανεύθυνης αντιμετώπισης καίριων εθνικών ζητημάτων από ποικίλους φορείς, ζητημάτων για τα οποία δεν προοιωνίζεται δυστυχώς καλή έκβαση. Οι Συνέλληνες, –και ιδιαιτέρως όσοι έχουν λόγο στο δημόσιο βίο–, θεωρούμε θεμιτό το «παίζειν εν ου παικτοίς». Ακολουθεί  ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.

Στις αρχές του 2005, η ΝΕΤ διαφήμισε κατά κόρον την προβολή σε χρόνο υψηλής τηλεθέασης (τα βράδια της Πέμπτης, στις 10 μμ) της «δραματικής ιστορικής σειράς» δέκα επεισοδίων «Ο Τελευταίος Άρχοντας των Βαλκανίων». Σύμφωνα με τα διαφημιστικά της trailer και τις πολυδάπανες καταχωρίσεις στον τύπο, η σειρά θα παρουσίαζε τις ιστορικές ανακατατάξεις στα Βαλκάνια, από τον διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μέχρι το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όπως τις έζησε ο Ζουλφικάρ, “Ο Τελευταίος Άρχοντας των Βαλκανίων”.

Η σειρά βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίο του Τούρκου συγγραφέως Neçati Çumali («Άγκυρα», Αθήνα 2005), ο οποίος υποστηρίζει ότι: «Η Μακεδονία δεν ανήκει ούτε στους Σέρβους, ούτε στους Βούλγαρους, ούτε στους Αλβανούς, ούτε στους Έλληνες, αλλά ούτε και στους Τούρκους. Η Μακεδονία ανήκε― και θα ανήκει― πάντοτε στους Μακεδόνες!» κ.τ.τ. (σελ. 296). Παρά τις απόψεις αυτές, το βιβλίο υιοθετήθηκε από την ΕΡΤ ως βάση για την προταθείσα ιστορική σειρά, συγχρηματοδοτήθηκε από την ΕΡΤ και άλλους χορηγούς, προσφέρθηκε στους παραγωγούς της η μουσική επένδυση από κορυφαίο ζώντα Έλληνα συνθέτη, καθώς και η αμέριστη τεχνική συμπαράσταση Μουσείων και ποικίλων άλλων Ελληνικών φορέων. Στη σειρά συμμετείχε και πλειάδα Ελλήνων ηθοποιών.

Ο τηλεθεατής θα ανέμενε μια υψηλής στάθμης παραγωγή με αμερόληπτη παρουσίαση της ιστορίας της πολυτάραχης περιόδου του πρώτου ημίσεος του 20ού αιώνα στη Μακεδονία, η σειρά όμως επιφύλαξε –για όσους στοιχειωδώς γνωρίζουν τα πράγματα– δυσάρεστες, εκπλήξεις.

Σύμφωνα με το βιβλίο, ο Ζουλφικάρ, μπέης της Γκόριτσκα (περιοχή βορείως Φλώρινας, στη σημερινή FYROM), βιώνει την αγωνία για τη διαφαινόμενη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και το κίνημα των Νεοτούρκων, μετέχει ως εθελοντής του πολέμου του 1912 στο πλευρό των Τούρκων κατά των Ελλήνων και κατά των Σέρβων, ζει την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, δρα ως μέλος δικτύου κατασκοπείας μεταξύ Βιέννης, Τουρκίας και Αλβανικής κυβερνήσεως, ηγείται ανταρτικής ομάδος, και τελικά, επικηρυγμένος, δολοφονείται από τον πρώην αμαξά του το 1918.

Ο τηλεοπτικός Ζουλφικάρ επιβιώνει του ομολόγου του ήρωα του βιβλίου κατά …τριάντα ένα (31) ολόκληρα χρόνια (!), ζώντας ως πρόσφυγας στην Αλβανία, στην περιοχή της Κορυτσάς. Εκεί, βιώνει την εγκαθίδρυση του καθεστώτος Αχμέτ Ζώγου, την Ιταλική κατοχή της Αλβανίας, τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, κάνει αντίσταση κατά των Ιταλών και καταδικάζεται από τους αυτούς σε θάνατο, από τον οποίο συμπτωματικά γλυτώνει, συνεργάζεται με το καθεστώς Εμβέρ Χότζα, υποστηρίζει τους αντάρτες στον Ελληνικό εμφύλιο, και τελικά αυτοκτονεί το 1949, μετά τη λήξη του εμφυλίου, έχοντας κερδίσει τη συμπάθεια των τηλεθεατών.

Το σενάριο, –πέραν της εξιδανικευμένης εικόνας των σχέσεων των ποικίλων εθνικών ομάδων της Μακεδονίας–, παρουσιάζει τον Ζουλφικάρ ως τον τελευταίο ευπατρίδη των Βαλκανίων, ευειδή Δον Ζουάν, υποστηρικτή του δικαίου και των αδυνάτων (κάτι σαν τον Ρομπέν των δασών!) με καθαρά ανθελληνική τοποθέτηση. Σύμφωνα με το σενάριο, οι Έλληνες υπήρξαν η αιτία διωγμών και φοβερών δεινών για τους κατοίκους της νότιας Αλβανίας (sic). Ενδεικτικά, δίνεται η εντύπωση ότι το καθ’ ημάς έπος της Αλβανίας αφορούσε επίθεση και προσωρινή κατοχή μέρους της Αλβανίας από τους Έλληνες (!). Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αποκλεισθείς στην Ελλάδα και υπηρετών στον Ελληνικό στρατό το 1940 γιος του Ζουλφικάρ απεστάλη από το Ελληνικό Στρατηγείο για να πείσει τον πατέρα του να αμβλύνει τα δικαιολογημένα ανθελληνικά αισθήματα των Αλβανών απέναντι στον Ελληνικό στρατό που επρόκειτο να μπει την Κορυτσά! Το καθεστώς στην Αλβανία του Χότζα παρουσιάζεται ως σχεδόν ειδυλλιακό, η Ελλάδα ως χώρα δοσιλόγων, οι αξιωματικοί του Ελληνικού στρατού ως διεφθαρμένοι λαθρέμποροι όπλων, οι αντάρτες ως ιδεολόγοι μαχητές, που τελικά προδίδονται από όλους –και από τον Τίτο– και εξοντώνονται.

Νομίζω, ότι ο Έλληνας τηλεθεατής είχε δικαίωμα να διαμαρτυρηθεί για την κατάφωρη απουσία αντικειμενικότητας στην παράθεση των ιστορικών στοιχείων, αλλά και την προφανώς κακόβουλη παραποίηση της ιστορικής αλήθειας . Διερωτάται κανείς ποιος ήταν ο ρόλος των Ελλήνων ιστορικών συμβούλων της παραγωγής. Ακόμα, πώς είναι δυνατόν η ΝΕΤ, ο εγκυρότερος τηλεοπτικός σταθμός, να έχει υιοθετήσει αυτή την παρωδία ιστορικής σειράς χωρίς να ελέγξει, στοιχειωδώς έστω, το περιεχόμενό της.

Ας ελπίσουμε ότι οι αρμόδιοι των Υπουργείων Πολιτισμού και Τύπου-Πληροφοριών θα παρέμβουν, ώστε τουλάχιστον να μην επαναληφθεί η προβολή της σειράς αυτής και αναλόγων τερατουργημάτων που αποσκοπούν στην …αναβάθμιση των ιστορικών γνώσεων των Νεοελλήνων!