Blog

Οι βαθειές πολιτισμικές διαφορές μεταξύ του προτεσταντικού ευρωπαϊκού βορρά και του καθολικού ευρωπαϊκού νότου, υπήρχαν πολύ πριν την κρίση. Απλά η αναπτυξιακή ευφορία των μεταπολεμικών δεκαετιών συγκάλυψε τα χάσματα. Οι αντιδράσεις στην κρίση εξέπληξαν, επομένως, μόνον τους ανιστόρητους αναλυτές, που περιορίζονται στο επιφανειακό επίπεδο των οικονομετρικών μοντέλων.

Στην Πορτογαλία πραγματοποιήθηκαν μαζικές διαδηλώσεις στρατιωτικών στην Λισσαβώνα και σε άλλες επαρχιακές πόλεις, με συνθήματα από την Επανάσταση των Γαρυφάλλων του 1974, ενώ ο πρόεδρος της ένωσης υπαξιωματικών (Associação de Praças Lima) προειδοποίησε την κυβέρνηση ότι εάν συνεχιστεί η ακολουθούμενη οικονομική πολιτική «θα υπάρξουν επιπτώσεις». Αυτή είναι η δεύτερη φορά που οι πορτογαλικές ένοπλες δυνάμεις παρεμβαίνουν, μετά τον Σεπτέμβριο του 2012, όταν και τότε είχαν πραγματοποιηθεί κινητοποιήσεις και είχε εκδοθεί από την ίδια οργάνωση σκληρή ανακοίνωση, όπου μεταξύ άλλων αναφερόταν ότι «Έχουμε νόμιμη εξουσιοδότηση να υπερασπιστούμε το πορτογαλικό σύνταγμα και δεν μπορούμε, ούτε και πρόκειται να εγκαταλείψουμε ένα έθνος με 900 χρόνια ιστορία να μαραζώσει επειδή εσείς αποφασίσατε να κάνετε την Πορτογαλία όμηρο των διεθνών οικονομικών κύκλων». Στην Ισπανία, χώρα με παρελθόν υπερδύναμης και πολιτισμό παγκόσμιας σημασίας, η κρίση όχι μόνον πυροδότησε βίαιες κοινωνικές αντιδράσεις, αλλά ανέδειξε και εθνοτικές-τοπικιστικές διαφορές (Καταλωνία, χώρα των Βάσκων). Οι καταγγελίες περί διαφθοράς αποδόμησαν το προφίλ του πρωθυπουργού. Υπό την πίεση της κατακραυγής και της στενότητας ρευστού, η ισπανική κυβέρνηση εξέδωσε ομόλογα με ρήτρα δολλαρίου, κάνοντας ένα βήμα στην αντίθετη κατεύθυνση από το ευρώ. Στην Ιταλία, το φάσμα της ακυβερνησίας προέκυψε από την μαζική υπερψήφιση πολιτικών δυνάμεων (Μπερλουσκόινι, Γκρίλλο) που αντιτίθενται στην δημοσιονομική πολιτική του Μόντι, που θεωρείται ότι υπαγορεύεται από τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο. Αλλά γενικώτερα στην ατζέντα τίθεται πλέον ανοιχτά η αποχώρηση από την ευρωζώνη. Φυσικά η Ιταλία έχει την αυτοπεποίθηση της ισχυρής εξαγωγικής βιομηχανίας της. Συμπεράσματα: -πρώτον, η κρίση αποσταθεροποιεί τα κοινοβουλευτικά καθεστώτα της νότιας Ευρώπης και ωθεί τις μάζες σε διαδικασίες άμεσων μαζικών κινητοποιήσεων. Ταυτόχρονα γεννά νέες πολιτικές δυνάμεις με μη συμβατικά χαρακτηριστικά, ενώ ανοίγει ρωγμές για την ενεργοποίηση εξωθεσμικών δυνάμεων, υπό το βάρος της κατάστασης έκτακτης ανάγκης και της εκπτώχευσης του πληθυσμού, σε αντιπαράθεση με την διαφθορά των πολιτικών ελίτ. -Δεύτερον, απειλεί την ίδια την κρατική συνοχή ορισμένων κρατών. -Τρίτον, απομακρύνει ψυχικά τον νότο όχι από την Ευρώπη, αφού η νεώτερη Ευρώπη γεννήθηκε ιστορικά στην Ιταλία και στην Ιβηρική. Αλλά από την συγκεκριμένη γραφειοκρατική δομή, που εν ονόματι της Ευρώπης επιχειρεί σήμερα να αποδομήσει το κοινωνικό κράτος και συνολικά την κοινωνική συνοχή, και να δημιουργήσει έναν ζωτικό χώρο παραγωγής προϊόντων χαμηλού κόστους, ανταγωνιστικών προς τα κινέζικα. Ώστε η τάξη των βιομηχάνων και τραπεζιτών να διατηρήσει την παγκόσμια επιρροή της, εις βάρος βέβαια του βιοτικού επιπέδου της κοινωνίας. Ασφαλώς το πρόβλημα της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης είναι υπαρκτό και σοβαρό, ασφαλώς όμως επίσης δεν είναι αυτή η ενδεδειγμένη λύση του.