Blog

Η Διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Προβλήματα-Προοπτικές

 

Του Υποστρατήγου Χρήστου Παπαδογεωργόπουλου

 

            Πριν από δύο δεκαετίες περίπου, η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε) διακήρυξε ότι “οι χώρες της Κεντεικής και Ανατολικής Ευρώπης, που το επιθυμούσαν ιδιαίτερα” θα μπορούσαν να γίνουν μέλη της. Πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανήγγειλε ότι δέκα χώρες – Πολωνία, Τσεχία, Ουγγαρία, Σλοβακία, Λιθουανία, Λετονία, Σλοβενία, Εσθονία, Κύπρος και Μάλτα – είναι δυνατόν να έχουν ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις κατά τη Σύνοδο κορυφής της Ε.Ε τον προσεχή Δεκέμβριο στην Κοπεγχάγη, και να γίνουν πλήρη μέλη το 2004.  Αλλά η Βουλγαρία και Ρουμανία, που ήλπιζαν στην υπόσχεση για ένταξή τους μέχρι το 2007 παραλείφθηκαν στη φάση αυτή. Και η Τουρκία, που το πρώτον είχε ζητήσει την ενταξή της το 1963 και επί τέλους ήλπιζε στον καθορισμό μιάς ημερομηνίας για έναρξη διαπραγματεύσεων, δεν πήρε καμία χρονική διαβεβαίωση.

            Τί γίνεται όμως από δω και πέρα ; Οι Ιρλανδοί σε ένα δεύτερο δημοψήφισμα και παρά τους φόβους που υπήρχαν,επικύρωσαν τη Συμφωνία της Νίκαιας, γεγονός που αποτελεί θετικό στοιχείο για τις παραπέρα διαδικασίες της διεύρυνσης. Όμως είναι ανάγκη να επιλυθούν μερικά θέματα προτού οι υποψήφιες χώρες και τα ήδη υπάρχοντα μέλη της Ε.Ε είναι σε θέση να συμφωνήσουν για ένα Σύμφωνο Ένταξης.

            Το πιο καυτό θέμα αποτελει η Γεωργική Πολιτική. Μερικές χώρες της Ε.Ε – Γερμανία, Αγγλία και Ολλανδία – επιθυμούν η Ε.Ε να δηλώσει ότι όλες οι άμεσες πληρωμές προς τους αγρότες θα πρέπει σταδιακά να σταματήσουν. Άλλες χώρες, όπως η Γαλλία και η Ισπανία, που επωφελούνται από το υπάρχον σύστημα, δεν συμφωνούν καθόλου με την τοποθέτηση αυτή. Έτσι η διαπραγματευτική θέση της Ε.Ε θα είναι πιθανώς όπως αυτή προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή : τα νέα μέλη θα ξεκινήσουν με ποσόν πληρωμών ποσοστού 25% αυτού που λαμβάνουν τα υπάρχοντα μέλη, που θα αυξηθεί στο 100% μέχρι το 2013, χωρίς δέσμευση ότι το είδος αυτό της επιδότησης θα καταργηθεί. Οι υποψήφιες χώρες λένε ότι η λύση αυτή τους κατατάσσει σε χώρες-μέλη δεύτερης κατηγορίας. Έχουν επίσης βαθιές ανησυχίες για “το επιτρεπόμενο όριο παραγωγής”, που καθορίζεται σ’ αυτούς με τη Σοβιετικού-τύπου μέθοδο της Ε.Ε να ρυθμίζει το ύψος και το είδος των καλλιεργειών. Οι Πολωνοί λένε ότι θα αντιμετωπίσουν μεγάλες περικοπές στα γαλακτοκομικά και κτηνοτροφικά τους προϊόντα.

            Άλλο πρόβλημα είναι ο προϋπολογισμός της Ε.Ε. Όλες οι υποψήφιες χώρες είναι φτωχές. Προσβλέπουν σε μία “χείρα βοηθείας” από τις Βρυξέλλες με την ενταξή τους στην Ε.Ε. Όμως θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι χώρες αυτές θα ξεκινήσουν τη νέα τους πορεία ως πλήρη μέλη της Ε.Ε αντιμετωπίζοντας πολλές δυσκολίες : θα χρειασθεί πολύς χρόνος μέχρις ότου τα αναπτυξιακά προγράμματα, που ελπίζουν να πάρουν από την Ε.Ε, καθορισθούν και στη συνέχεια δοθούν οι ανάλογοι πόροι για εκταμίευση, ενώ η υποχρέωσή τους να πληρώνουν στον κοινοτικό προϋπολογισμό θα αρχίσει αμέσως. Το τεχνικό αυτό θέμα θα αποδειχθεί στην πράξη πολύ δύσκολο για να υλοποιηθεί. Αλλά οι περισσότερες χώρες της Ε.Ε συμφωνούν ότι κάθε τέτοια διαδικασία θα ήταν παράλογη, γι’ αυτό θα πρέπει να βρεθεί ένας άλλος τρόπος αντιμετώπισης.

            Η διάλυση του κυβερνητικού συνασπισμού και η παραίτηση της κυβέρνησης στην Ολλανδία – μία πολιτική κρίση με πολλά κοινά στοιχεία με εκείνη της Αυστρίας – αποτελεί ένα ακόμη εμπόδιο στην πολυσυζητημένη διεύρυνση της Ε.Ε.

            Το Κυπριακό πρόβλημα, λόγω της Τουρκικής αδιαλαξίας, συνεχίζει να είναι άλυτο. Μόνο η Ελληνοκυπριακή πλευρά του νησιού αυτή τη στιγμή συμμετέχει στις διαπραγματευτικές συνομιλίες, αν και διατείνεται ότι ομιλεί εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας, που νόμιμα περιλαμβάνει όλη τη Μεγαλόνησο. Ωστόσο, η Ε.Ε έχει την ψευδαίσθηση ότι υπάρχει κάποια πιθανότητα να επιτευχθεί μία αποδεκτή λύση του Κυπριακού μέχρι το Δεκέμβριο του 2002 και έτσι η Κύπρος να ενταχθεί ενωμένη. Στην πραγματικότητα όμως η Ε.Ε θα δεχθεί στους κόλπους της μία Κύπρο, που το βόρειο τμήμα της ευρίσκεται υπό κατοχή, διακινδυνεύοντας έτσι την οργισμένη αντίδραση της Τουρκίας.

            Η Τουρκική αυτή αντίδραση μπορεί να είναι μεγάλη. Οι Τούρκοι θεωρούν ότι είναι διπλά αδικημένοι : πρώτον για το θέμα ένταξης της Κύπρου στην Ε.Ε και δεύτερον για την άρνηση της Ε.Ε να καθορίσει μία ημερομηνία ενταξιακών διαπραγματεύσεων για τη χώρα τους. Αξιωματούχοι της Ε.Ε ισχυρίζονται ότι η Τουρκία δεν πληροί ακόμα “τα κριτήρια της Κοπεγχάγης”, τα οποία καθορίζουν τους δημοκρατικούς κανόνες, που οι υποψήφιες χώρες πρέπει να εφαρμόζουν. Οι Τούρκοι επιμένουν ότι η προσπάθειά τους για τον εκδημοκρατισμό της χώρας τους είναι μεγάλη και συνεχής, εμείς όμως πιστεύουμε ότι η πρόοδος προς την κατεύθυνση αυτή θα είναι ελαχίστη,