Blog

Γράφει ο ΛΑΜΠΡΟΣ ΤΖΟΥΜΗΣ Αντιστράτηγος ε.α

Πενήντα χρόνια μιλάμε με την Τουρκία όπως κάνουμε και τώρα…Συνομιλίες γίνονταν με όλες τις κυβερνήσεις, η Τουρκία λέει τα δικά της εμείς έχουμε τις θέσεις μας και δεν έχει υπάρξει καμιά υποχώρηση…Έχουμε το διεθνές δίκαιο με το μέρος μας, δεν φοβόμαστε τον διάλογο…Το μόνο θέμα που συζητάμε με την Τουρκία είναι ΑΟΖ και Υφαλοκρηπίδα.; ..Γιατί λοιπόν ανησυχείτε καλέ μου κύριε ;

Είναι απόψεις που διατυπώνονται από αναλυτές, think tank και από επίσημα χείλη.

Να εξετάσουμε λοιπόν όλα τα παραπάνω. Έχουν γίνει υποχωρήσεις τις πέντε περίπου δεκαετίες που συνομιλούμε με την Τουρκία ; Πρέπει να ανησυχούμε για τη διαπραγμάτευση που είναι σε εξέλιξη ;

Υποχωρήσεις

Το 1976 η Τουρκία αποφάσισε να στείλει το ερευνητικό σκάφος «ΧΟΡΑ» στο Αιγαίο εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Οι διμερείς διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν για να αποφύγουμε τη στρατιωτική σύγκρουση κατέληξαν στο πρωτόκολλο της Βέρνης, με το οποίο συμφωνήθηκε οι δύο χώρες να απέχουν από έρευνες μέχρι την επίλυση οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας. Ουσιαστικά, από τότε και μετά σταμάτησαν οι ενέργειες για έρευνα και εκμετάλλευση τυχόν ενεργειακών κοιτασμάτων πέραν των εθνικών χωρικών υδάτων, σε μια θάλασσα που σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο είναι ελληνικής δικαιοδοσίας, γεγονός που το καθιστά υποχώρηση στην άσκηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Η δέσμευση αυτή έγινε καθεστώς διαρκείας και το θέμα επίλυσης της υφαλοκρηπίδας παραμένει από τότε μετέωρο.

Το 1987 απέναντι στην πρόθεση της Τουρκίας να στείλει το «ΣΙΣΜΙΚ» στο Αιγαίο δείξαμε αποφασιστικότητα και δηλώσαμε ότι θα το βυθίσουμε. Η Τουρκία αναδιπλώθηκε και απέσυρε το σκάφος. Στις διαπραγματεύσεις όμως που ακολούθησαν αποδεχτήκαμε ότι δεν θα κάνουμε έρευνες στο Αιγαίο πέραν των 6 ν.μ. και επανεπιβεβαιώθηκε η δέσμευση του πρωτοκόλλου της Βέρνης.

Το 1995 η Τουρκία μας απείλησε με πόλεμο αν ασκήσουμε το νόμιμο κυριαρχικό μας δικαίωμα και επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα στα 12 ν,μ. Επιλέξαμε την «ακινησία» και το θέμα της επέκτασης έχει καταστεί σχεδόν ανενεργό μετά την πάροδο σχεδόν τριών δεκαετιών.

Το 1996 μετά την κατάληψη από τους Τούρκους ελληνικού εδάφους στα Ίμια η κρίση αποκλιμακώθηκε με τη φράση «Όχι πλοία, όχι στρατεύματα, όχι σημαίες» και έφερε στην επιφάνεια από πλευράς Τουρκίας τη θεωρία «γκρίζων ζωνών» και το χαρακτηρισμό ελληνικών νησιών ως απροσδιορίστου κυριότητας. Στις συζητήσεις και διαπραγματεύσεις που ακολούθησαν καταλήξαμε στο «Κοινό ανακοινωθέν της Μαδρίτης» με το οποίο αναγνωρίσαμε «νόμιμα και ζωτικά συμφέροντα» της Τουρκίας στο Αιγαίο. Όποιος θεωρεί ότι δεν υπήρξε καμία υποχώρηση, για να το διαπιστώσει θα ήταν σκόπιμο να εκδηλώσει την πρόθεση επίσκεψης αύριο πρωί για κατάθεση στεφάνου στα Ίμια. Επιπροσθέτως η Τουρκία ενέταξε στα νησιά απροσδιορίστου κυριότητας και αυτά νοτίως της Κρήτης, γεγονός που οδήγησε στην «αποφυγή» επέκτασης από πλευράς μας των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ. και στην περιοχή αυτή, όπως είχε ανακοινωθεί επισήμως, καθώς επίσης και στον περιορισμό των ερευνών για υδρογονάνθρακες μόνο νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου και όχι σε περιοχές που έχουμε ανακηρύξει και οριοθετήσει ΑΟΖ με την Αίγυπτο (Ν.Α. της Κρήτης)

Το 2020 όταν το Oruc Reis προέβη σε έρευνες στα 7 ν.μ. από το Καστελόριζο για να αποφύγουμε τη στρατιωτική σύγκρουση επιλέξαμε να ορίσουμε την εθνική «κόκκινη γραμμή» στα 6 ν.μ. Αυτό είχε ως συνέπεια η Τουρκία να στείλει πέντε πολεμικά πλοία στην Κάσο, όταν είπαμε ότι θα κάνουμε έρευνες πέραν των χωρικών μας υδάτων.

Αυτά σε ότι αφορά τις υποχωρήσεις στα χρόνια που συζητάμε με την Τουρκία.

Ανησυχίες

Πρέπει να ανησυχούμε για τις διαπραγματεύσεις που είναι σε εξέλιξη;

Αρχικά να υπενθυμίσουμε τα εξής : Από το 2019 μέχρι το 2022 είχαμε καθημερινά τον Ερντογάν να μας λέει : «Θα έλθουμε μέρα, νύχτα και θα σας πάρουμε τα νησιά, θα σας χτυπήσουμε με πυραύλους, Μητσοτάκης γιοκ, κ.λπ. Επίσης επί του πεδίου μόνο το 2022 είχαμε 11.258 παραβιάσεις του Εθνικού Εναερίου Χώρου. Από το Μάρτιο του 2023 ένα “ειδύλλιο” ξεδιπλώνεται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, άρχισαν οι διαπραγματεύσεις, υπογράφηκε η διακήρυξη των Αθηνών, οι παραβιάσεις του Ε.Ε.Χ. μειώθηκαν κατακόρυφα.

Το ερώτημα λοιπόν είναι : Ποιος ήταν ο λόγος που αποφάσισε η Τουρκία να αλλάξει τακτική και να δεχθεί να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις, ενώ έλεγε «ΓΙΟΚ» ;

Υπάρχει η άποψη ότι η Τουρκία ήθελε να δείξει «καλό» πρόσωπο για να πάρει τα F-16 από τις ΗΠΑ και να αναβαθμίσει τα ήδη υπάρχοντα.

Η άρνηση όμως των ΗΠΑ δεν είχε σχέση με την επιθετικότητα της Τουρκίας έναντι ημών και τις παραβιάσεις που ελληνικού εθνικού εναερίου χώρου, αλλά όπως διαπιστώθηκε με το βέτο για είσοδο της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Από τη στιγμή που η Τουρκία προχώρησε σε άρση του βέτο οι ΗΠΑ αποδέχτηκαν την αναβάθμιση των τουρκικών F-16 και την αγορά νέων. Το ίδιο θα συμβεί και με τα F-35 αν αποφασίσει η Τουρκία να «πακετάρει» ή να απαλλαγεί από τους S-400.

Θα ήταν σκόπιμο για τις συζητήσεις που γίνονται και τη μετάλλαξη της Τουρκίας να λάβουμε υπόψη μας τα εξής :

– Στις 18 Φεβ. 2023 ο τότε Έλληνας ΥΠΕΞ κ. Δένδιας επισκέφθηκε τις πληγείσες περιοχές από μεγάλο σεισμό στην Τουρκία, συνοδευόμενος από τον τότε ομόλογό του Μ. Τσαβούσογλου. Κατά τη διάρκεια της περιοδείας Τούρκοι δημοσιογράφοι ρώτησαν τον Τσαβούσογλου πως βλέπει την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων και αυτός απάντησε : «Η Τουρκία είναι έτοιμή για διάλογο με την Ελλάδα αν εκπληρωθούν τα προαπαιτούμενα που είχαμε θέσει στο non paper που εδόθη στη συνάντηση που έγινε στις 16 Δεκ. 2022 στις Βρυξέλλες και μέχρι σήμερα η Αθήνα δεν έχει απαντήσει» Ο Τσαβούσογλου αναφερόταν σε συνάντηση ανάμεσα στην κ. Άννα Μαρία Μπούρα διπλωματική σύμβουλο του Έλληνα πρωθυπουργού και στον Ιμπαήμ Καλίν σύμβουλο του Τούρκου προέδρου, η οποία πραγματοποιήθηκε με την «επιδιαιτησία» του Γενς Πλέτνερ επιτετραμένου του Γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς. Η συνάντηση αυτή ΔΕΝ είχε ανακοινωθεί ΟΥΤΕ ΚΑΝΕΙΣ ΓΝΩΡΙΖΕ για το non paper και τα προαπαιτούμενα που έθεσε η Τουρκία.

– Μετά δύο μέρες από την επίσκεψη του κ. Δένδια στην Τουρκία, ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ κ.Μπλίνκεν πραγματοποίησε ταξίδι σε Αθήνα και Άγκυρα και συναντήθηκε με τον Τ. Ερντογάν, τον Έλληνα πρωθυπουργό και τον τότε αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης κ. Τσίπρα. Άξιο επισήμανσης αποτελούν οι δηλώσεις του κ. Μπλίνκεν μετά τη συνάντηση με τον τελευταίο, που κράτησε δυο μίση ώρες και δήλωσε ότι αντικείμενο της συνομιλίας ήταν οι ελληνοτουρκικές «διαφορές».

– Λίγες μέρες μετά ο τότε Υπουργός Άμυνας της Τουρκίας Χ. Ακάρ δήλωσε ότι για το θέμα της συνεκμετάλλευσης στο Αιγαίο υπάρχει «θετική» απάντηση από το συνομιλητή και η κ. Μπακογιάννη σε συνέντευξη που παραχώρησε σε τηλεοπτικό σταθμό ανέφερε ότι δεν είναι ώρα να επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα στα 12 ν.μ. νότια της Κρήτης, όπως είχε ανακοινωθεί και η συνεκμετάλλευση δεν είναι ταμπού.

Σε συνέχεια του θέματος αν πρέπει να ανησυχούμε ή όχι για την εξέλιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων και κατόπιν όσων προαναφέρθηκαν να λάβουμε υπόψη και τα παρακάτω :

– Η ελληνική πλευρά ισχυρίζεται ότι συνομιλούμε μόνο για ένα θέμα δηλαδή τα οριοθέτηση ΑΟΖ – υφαλοκρηπίδας και η Τουρκία δηλώνει σε όλους του τόνους ότι συζητούνται όλες οι «διαφορές», που σημειωτέον είναι παράνομες και η ίδια έχει δημιουργήσει. Αν η Ελλάδα επιμείνει στην «κόκκινη γραμμή» της μιας διαφοράς, για να υπάρχει επιτυχής κατάληξη στη διαπραγμάτευση, θα πρέπει η Τουρκία να διαγράψει όλα όσα προαναφέρθηκαν (Γκρίζες ζώνες, Γαλάζια πατρίδα, κ.λπ). Διαφορετικά θα καταλήξουμε σε αδιέξοδο και το καθεστώς της έντασης θα επανέλθει με μεγαλύτερη κλιμάκωση από το παρελθόν.

– Η διακήρυξη των Αθηνών και οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν χωρίς η Τουρκία να αλλάξει θέση από τις διεκδικήσεις της (Απειλή πολέμου, Γαλάζια Πατρίδα που εισήγαγε ως μάθημα στα σχολεία, αποστρατικοποίηση νησιών, τουρκολιβυκό μνημόνιο, γκρίζες ζώνες, κ.λπ). Παρ΄ όλα αυτά καθημερινά στη χώρα μας «πληθαίνουν» οι φωνές, που παρουσιάζουν τα συστημικά Μ.Μ.Ε., ότι διαπραγμάτευση σημαίνει αμοιβαίες υποχωρήσεις. Όπως έχει δηλωθεί από την πλευρά μας θα κάνουμε ότι μπορούμε να υπάρχει ηρεμία ακόμα και με τον κίνδυνο χαρακτηρισμού της προσπάθειας αυτής ως μειοδοσία. Να επισημάνουμε όμως ότι οποιαδήποτε υποχώρηση από ελληνικής πλευράς αφορά ελληνική εθνική κυριαρχία και κυριαρχικά δικαιώματα, ενώ από πλευράς Τουρκίας παράνομες διεκδικήσεις.

– Σχετικά με το δίκαιο που κάποιοι επικαλούνται ότι είναι με το μέρος μας και αποτελεί ιερό ευαγγέλιο που θα μας προστατεύσει και δεν πρέπει να ανησυχούμε, εκτός του ότι η Τουρκία κατ΄ επανάληψη έχει αποδείξει ότι γράφει στα παλαιά της υποδήματα το διεθνές δίκαιο θα ήταν σκόπιμο να αναλογιστούν αυτά που συνέβησαν 2.500 χρόνια πριν στο νησί των Μηλίων και το διάλογο με τους Αθηναίους. Η ανεξαρτησία και η εδαφική ακεραιότητα δεν μπορούν να εξασφαλιστούν από κανόνες δικαίου ούτε από ξένες δυνάμεις.

– Υπάρχει επίσης το επιχείρημα ότι δεν πρέπει να ανησυχούμε καθόσον πριν την υπογραφή οποιαδήποτε συμφωνίας με την Τουρκία θα τεθεί προς συζήτηση στη βουλή….Και η συμφωνία των Πρεσπών πήγε στη βουλή αλλά στις 25 Ιανουαρίου 2019, εγκρίθηκε με 153 ψήφους υπέρ, 146 κατά και 1 παρόντα.

Για όλους αυτούς τους λόγους ανησυχούμε !