Blog

Τα τελευταία χρόνια έχουν φέρει μια σειρά από τρομερά νέα [1] σχετικά με το παγκόσμιο κλίμα. Από πολιτική άποψη, η συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή το 2015, παρακμάζει. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν ότι θα εγκαταλείψουν την συμφωνία [2] και καμία άλλη χώρα δεν έχει παρέμβει για να γεμίσει το κενό. Οι εκπομπές αυξήθηκαν κατά 1,4% πέρυσι και καμία σημαντική βιομηχανική χώρα δεν είναι σε τροχιά για να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις για τον έλεγχο των εκπομπών που πραγματοποίησε στο Παρίσι, πράγμα που σημαίνει ότι ο κόσμος είναι πολύ μακριά από την επίτευξη του στόχου του περιορισμού της αύξησης της θερμοκρασίας [3] στους δύο βαθμούς Κελσίου πάνω από τις θερμοκρασίες της προβιομηχανικής εποχής. Επιστημονικά, οι ειδήσεις είναι ακόμα πιο ζοφερές. Νέα έρευνα στην επιστήμη του κλίματος δείχνει ότι τα ακραία γεγονότα, όπως τα κύματα καύσωνα, η κατάρρευση των μεγάλων κομματιών πάγου και οι μαζικές εξαφανίσεις [ειδών], γίνονται δραματικά πιο πιθανά. Και οι αποδείξεις ότι η κλιματική αλλαγή θα έχει ακραίες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία στο εγγύς μέλλον αυξάνονται.

Ένα ελικόπτερο ρίχνει νερό στην πυρκαγιά στο Carr στην Καλιφόρνια, τον Ιούλιο του 2018. FRED GREAVES / REUTERS
——————————————————————————–

Αυτά τα δύο σκέλη των κακών ειδήσεων προσφέρουν έναν οδικό χάρτη για να γίνουν τα πράγματα καλύτερα: Η νέα επιστημονική έρευνα για την κλιματική αλλαγή, με τις τρομακτικές γνώσεις για το τι κάνουν οι άνθρωποι στο περιβάλλον θα μπορούσε να βοηθήσει τους ακτιβιστές και τους πολιτικούς ηγέτες να οικοδομήσουν την πολιτική δυναμική για βαθιές και δαπανηρές περικοπές στις εκπομπές. Μέχρι τώρα, το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας σχετικά με τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής επιβεβαίωσε ως επί το πλείστον αυτό που ο πολιτικός επιστήμονας Aaron Wildavsky περιέγραψε πριν από δεκαετίες: «Οι πλουσιότεροι είναι πιο ασφαλείς». Οι επιστήμονες πίστευαν ότι επειδή οι πλουσιότερες κοινωνίες είχαν τους πόρους να προσαρμοστούν σε έναν θερμότερο κόσμο, οι φτωχότερες χώρες θα υποφέρουν περισσότερο. Αυτό παρουσίασε ένα πολιτικό πρόβλημα επειδή οι περισσότερες εκπομπές προέρχονται από πλούσιες ή αναδυόμενες οικονομίες. Στην πραγματικότητα, το πιο πλούσιο ένα δισεκατομμύριο ανθρώπων σε όλο τον κόσμο (που ζουν τόσο σε πλούσιες όσο και σε φτωχές χώρες) ευθύνονται για περισσότερο από το 50% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων θερμοκηπίου.

Αλλά νέες μελέτες δείχνουν ότι οι πλούσιοι είναι πολύ πιο εκτεθειμένοι από ό, τι συνειδητοποιούσε κανείς -ειδικά στην θανατηφόρα ζέστη. Στο παρελθόν, οι προσπάθειες οικοδόμησης πολιτικής υποστήριξης για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής επικεντρώθηκαν σε αφηρημένα επιχειρήματα σχετικά με την αργή συσσώρευση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Αυτές οι ανησυχίες σπάνια είχαν μεγάλο πολιτικό αντίκτυπο, επειδή οι περισσότερες κοινωνίες έδιναν περισσότερο βάρος στις απτές βραχυπρόθεσμες προτεραιότητες από όσο στις σωρευτικές επιπτώσεις, οι συνέπειες των οποίων θα γίνουν αισθητές κυρίως σε άλλες χώρες. Αλλά σήμερα υπάρχει η ευκαιρία να μετατοπιστεί η πολιτική γύρω από την κλιματική αλλαγή, επειδή οι επιστήμονες μπορούν τώρα να κάνουν μια βάσιμη υπόθεση ότι κανείς δεν εξαιρείται από τους ακραίους και άμεσες κινδύνους που δημιουργεί ένας θερμαινόμενος πλανήτης.

Η ΝΕΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ

Για δεκαετίες, το μεγαλύτερο μέρος της επιστημονικής έρευνας γύρω από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή έχει επικεντρωθεί στην απόδειξη ότι ευθύνονται οι άνθρωποι. Από επιστημονική άποψη, αυτή η αποστολή επιτεύχθηκε εδώ και πολύ καιρό, αλλά πολιτικά, τα γεγονότα αυτά δεν έχουν ακόμη μεγάλη επίπτωση.

Η συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα αυξάνεται σχεδόν κατά τρία μέρη ανά εκατομμύριο (ppm) σχεδόν κάθε χρόνο. Κατά την διάρκεια ενός μεγάλου μέρους των πρώιμων πολιτικών συζητήσεων γύρω από την αλλαγή του κλίματος την δεκαετία του 1990, πολλοί επιστήμονες πίστευαν ότι περίπου 350 ppm ή ίσως 400 ppm ήταν μια κόκκινη γραμμή που δεν έπρεπε να ξεπεραστεί. Σήμερα, η συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα ανέρχεται σε 410 ppm και μόνο αυξάνεται. Με τις υψηλότερες συγκεντρώσεις έχουν έρθει και οι υψηλότερες θερμοκρασίες. Από το 1900 ο πλανήτης έχει θερμανθεί λίγο περισσότερο από έναν βαθμό Κελσίου˙ το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης της θερμοκρασίας έχει συμβεί από το 1980. Η τελευταία δεκαετία της μέτρησης -από το 2007 έως το 2017- ήταν η πιο θερμή. Οι ωκεανοί θερμαίνονται επίσης -ένα γεγονός που είναι τώρα καλά τεκμηριωμένο χάρη σε χιλιάδες αυτόνομα υποβρύχια ρομπότ που διατρέχουν τους ωκεανούς του πλανήτη λαμβάνοντας μετρήσεις. Το 2016, η επιστημονικά επιφυλακτική Αμερικανική Μετεωρολογική Εταιρεία (American Meteorological Association, AMS) δήλωσε ότι «αντιμετωπίζουμε καινούριο καιρό, επειδή έχουμε φτιάξει ένα νέο κλίμα».

Η παλιά επιστήμη της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής δημιούργησε καλά σημεία συζήτησης για τους πεπεισμένους. Αλλά μόνο ένα μικρό ποσοστό των παγκόσμιων εκπομπών προέρχεται από τόπους όπου ήδη κινητοποιείται το κοινό, όπως η Δυτική Ευρώπη και οι μπλε παράκτιες και αστικές κοινότητες [στμ: blue coastal and urban communities, δηλαδή “πράσινες” κοινότητες με σεβασμό στους υδάτινους πόρους] στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το να πεισθούν οι πεπεισμένοι δεν θα διορθώσει ένα παγκόσμιο πρόβλημα. Εκεί έρχεται η νέα επιστήμη.

Σε αντίθεση με το παρελθόν, οι επιστήμονες σήμερα έχουν μαζικά σύνολα δεδομένων που τους επιτρέπουν να εκτιμούν με μεγαλύτερη ακρίβεια τον αυξανόμενο κίνδυνο ακραίων γεγονότων που θα έχουν σοβαρές συνέπειες για την ανθρώπινη ευημερία. Παρά τις προσπάθειες να αντιστραφεί η τάση, όπως με την συμφωνία του Παρισιού, οι εκπομπές εξακολουθούν να αυξάνονται, πράγμα που σημαίνει ότι η αύξηση της θερμοκρασίας είναι σε τροχιά να αυξηθεί κατά τουλάχιστον τέσσερις βαθμούς στον επόμενο αιώνα. Ένας θερμότερος πλανήτης θα είναι ένας πιο ακραίος πλανήτης. Μετά το 2050, περίπου το 44% των εκτάσεων του πλανήτη θα εκτεθούν σε ξηρότητα. Αυτό θα οδηγήσει σε σοβαρές συνθήκες ξηρασίας σε ολόκληρη τη Νότια Ευρώπη, την Βόρεια Αμερική (κυρίως τις ανατολικές και νοτιοδυτικές Ηνωμένες Πολιτείες και το Μεξικό), σε μεγάλο μέρος της νοτιοανατολικής Ασίας, και το μεγαλύτερο μέρος του Αμαζονίου -επηρεάζοντας περίπου 1,4 δισεκατομμύρια ανθρώπους. Στις ζώνες γεωγραφικού πλάτους μεταξύ 30 μοιρών Βόρεια και 30 μοιρών Νότια, η πιθανότητα ξηρασιών πολλών δεκαετιών θα αυξηθεί στο 80%. Υπάρχει επίσης αυξημένος κίνδυνος πιο ακραίων βροχοπτώσεων, οι οποίες, σε συνδυασμό με την αύξηση του πληθυσμού, θα εκθέσουν άλλα δυο δισεκατομμύρια ανθρώπους σε πλημμύρες.

Η ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΚΑΝΕΙ ΚΑΚΟ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Παρόλο που τα σενάρια αυτά, τα οποία εξακολουθούν να εκτείνονται δεκαετίες μέσα στο μέλλον, δεν έχουν εμπνεύσει πολύ σοβαρή πολιτική δράση, οι επιστήμονες επικεντρώνονται επίσης σε μια πιο σημαντική πολιτικά διάσταση της κλιματικής αλλαγής: Ο άμεσος κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι η υγεία και η αλλαγή του κλίματος συνδέονται επειδή πολλοί από τους ρύπους [4] που συμβάλλουν στην θέρμανση προκαλούν επίσης βλάβη στην ανθρώπινη υγεία. Στην κορυφή αυτού του καταλόγου είναι τα μικο-σωματίδια [5] που προέρχονται από την καύση ορυκτών καυσίμων (ντίζελ και άνθρακα) και βιομάζας. Η αιθάλη είναι μια σημαντική αιτία θέρμανσης [του πλανήτη] -ένας τόνος αιθάλης ντίζελ έχει το ίδιο αποτέλεσμα θέρμανσης με 2.000 τόνους διοξειδίου του άνθρακα. Το μεθάνιο είναι ένα άλλο υπερ-ρυπογόνο που είναι επίσης φορτωμένο με κινδύνους για την υγεία: Προκαλεί άμεση θέρμανση ενώ παράλληλα αυξάνει την ποσότητα του όζοντος κοντά στην επιφάνεια του πλανήτη όπου οι άνθρωποι αναπνέουν και αναπτύσσονται οι καλλιέργειες. Η αιθάλη και το όζον, καθώς και τα θειικά και νιτρικά σωματίδια από την καύση ορυκτών καυσίμων, συγκαταλέγονται στις κύριες αιτίες της περιβαλλοντικής και οικιακής ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η οποία αποτελεί σήμερα το παγκόσμιο πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, κάθε χρόνο πεθαίνουν επτά εκατομμύρια άνθρωποι λόγω αυτού του είδους ρύπανσης, η οποία προκαλεί λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού, καρκίνο του πνεύμονα, καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικά επεισόδια και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. (Για λόγους σύγκρισης, το AIDS, η ελονοσία και η φυματίωση σκοτώνουν λιγότερο από το ήμισυ αυτού του αριθμού και τα τροχαία ατυχήματα ευθύνονται για λιγότερους από 1,5 εκατομμύρια θανάτους ετησίως [4]).

Η συνειδητοποίηση αυτών των γεγονότων έχει ήδη κινητοποιήσει πολιτικούς από την Κίνα μέχρι την Καλιφόρνια για να ρυθμίσουν την αιθάλη και τους ρύπους που είναι πρόδρομοι του όζοντος. Όσο περισσότερο μαθαίνουν, τόσα περισσότερα κάνουν. Αυτό που είναι καινούργιο σήμερα είναι ότι οι προσπάθειες για τον έλεγχο των ατμοσφαιρικών ρύπων δεν περιορίζονται πλέον μόνο στις ανησυχίες για την ανθρώπινη υγεία. Με το να συνδέσουν μεταξύ τους διάφορους κλάδους και να αναπτύξουν μεγάλα σύνολα δεδομένων, οι επιστήμονες μπόρεσαν να δείξουν το πώς η αλλαγή του κλίματος υπονομεύει άμεσα την ανθρώπινη υγεία. Για παράδειγμα, οι ειδικοί έχουν αποδώσει στην κλιματική αλλαγή καταστροφές όπως τον καύσωνα του 2003 στην Γαλλία που σκότωσε περισσότερους από 10.000 ανθρώπους και τον καύσωνα 2010 στην Ρωσία που σκότωσε περίπου 15.000, μαζί με άλλες μεγάλες καταιγίδες και ξηρασίες, όπως το καψάλισμα που καταστρέφει αγροτικές περιοχές στην Αυστραλία [6]. Ο συνδυασμός θερμότητας και υγρασίας είναι ιδιαίτερα θανατηφόρος και με την θέρμανση [του πλανήτη] αμφότερες αναμένεται να αυξηθούν. Η πιθανότητα ακραίων καιρικών φαινομένων αυξήθηκε στο δεκαπλάσιο ή και περισσότερο μεταξύ του 2011 και του 2015, που ήταν η πιο καυτή πενταετής περίοδος που έχει καταγραφεί. Για να γίνουν τα πράγματα χειρότερα, οι ασθένειες που μεταφέρονται από έντομα-φορείς, όπως ο ιός chikungunya και ο δάγκειος πυρετός, μοιάζουν πιο πιθανό να πολλαπλασιαστούν καθώς επεκτείνονται τα ενδιαιτήματα των κουνουπιών.

Τα ίδια μοντέλα που χρησιμοποιούν οι επιστήμονες για να βρουν τα αποτυπώματα της κλιματικής αλλαγής στην ανθρώπινη υγεία υποδηλώνουν ότι τα χειρότερα δεν έχουν έρθει ακόμη. Πέρα από το 2050, υπάρχει πιθανότητα 50% ότι περίπου το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού θα υποβληθεί σε μέσες θερμοκρασίες το καλοκαίρι που είναι θερμότερες από το θερμότερο καλοκαίρι που έχει καταγραφεί, εκτός αν ο κόσμος αναλάβει άμεση και ευρείας κλίμακας δράση. Στις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές του κόσμου, μέχρι το τέλος του αιώνα, υπάρχουν 10% με 30% πιθανότητες κυμάτων καύσωνα υψηλότερων από 130 βαθμούς Φαρενάιτ (54,4 βαθμούς Κελσίου). Επιπλέον, η θερμότητα και η ξηρασία απειλούν περιοχές που παράγουν μεγάλο μέρος της παγκόσμιας τροφής. Οι τιμές των τροφίμων αναμένεται να αυξηθούν κατά 23% έως το 2030, καθιστώντας τις αγορές τροφίμων περισσότερο ασταθείς, ενώ κάτω από την ένταση της θερμότητας το θρεπτικό περιεχόμενο των καλλιεργειών τροφίμων μειώνεται. Οι ακραίες καιρικές καταστροφές έχουν επίσης αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία. Όταν η θερμοκρασία είναι πάνω από 130 βαθμούς Φαρενάιτ, ολόκληρες κοινωνίες μπορούν να διαλυθούν. Οι πλουσιότερες χώρες δεν εξαιρούνται από αυτά τα φαινόμενα.

Η στατιστική επιστήμη δεν είναι μια κρυστάλλινη σφαίρα, και το γεγονός ότι οι προβλέψεις σχετικά με την αλλαγή του κλίματος είναι πιθανολογικές και όχι ακριβείς έχουν χρησιμοποιηθεί από καιρό ως δικαιολογία για την καθυστέρηση της δράσης μέχρις ότου να τεθούν όλα τα δεδομένα. Αλλά η νέα έρευνα για τα καταστροφικά γεγονότα υποδηλώνει ότι η πολιτική πρέπει να ακολουθήσει ακριβώς την αντίθετη λογική. Υπάρχει κάποια πιθανότητα (περίπου 5%) ότι η αύξηση της θερμοκρασίας κατά τον επόμενο αιώνα θα είναι κατά μέσο όρο πάνω από έξι βαθμούς σε παγκόσμιο επίπεδο. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι τα αποτελέσματα που προηγουμένως θεωρήσαμε ότι είναι απίθανα χειρότερα σενάρια, θα μπορούσαν να φτάσουν ταχύτερα από ό, τι νομίζουν οι άνθρωποι. Αυτοί οι κίνδυνοι δεν είναι πλέον απομακρυσμένοι και αφηρημένοι -εν μέρει επειδή οι κλιματικές επιπτώσεις αυξάνονται γρήγορα και εν μέρει επειδή χρειάζεται χρόνος για να αλλάξουν οι τροχιές των εκπομπών που προκαλούν αύξηση της θερμοκρασίας. Οι προσπάθειες για την αποτροπή αυτού του μέλλοντος πρέπει να ξεκινήσουν σήμερα. Είναι αδύνατο να γνωρίζουμε για τουλάχιστον δύο δεκαετίες σε ποια πορεία θέρμανσης βρίσκεται ο πλανήτης -είτε την κακή είτε την πολύ κακή. Μέχρι την στιγμή που τα πράγματα γίνουν ξεκάθαρα, το μεγαλύτερο μέρος της θέρμανσης θα έχει ήδη φορτωθεί στο σύστημα και θα είναι πολύ πιο δύσκολο να αντιστραφεί.

Ξερή γεωργική γη έξω από το Queensland, στην Αυστραλία, τον Αύγουστο του 2017. DAVID GRAY / REUTERS
——————————————————-

ΑΛΛΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Κάθε φορά που σημειώνεται μια σημαντική ανακάλυψη στην έρευνα, η επιστημονική κοινότητα πιστεύει ότι η κοινωνία θα ακούσει και θα αναλάβει δράση. Μέχρι στιγμής, αυτό δεν συμβαίνει γιατί η πολιτική συμπεριφορά απλά δεν χορεύει με τον ρυθμό της επιστημονικής προόδου. Αυτή την φορά μπορεί να είναι διαφορετικά, αλλά οι επιστήμονες και οι ακτιβιστές θα πρέπει να σκεφθούν και να εργαστούν με διαφορετικούς τρόπους. Νέα έρευνα παρουσιάζει μια ευκαιρία για τους επιστήμονες να κάνουν την υπόθεση για βαθιές περικοπές εκπομπών κατά τρόπο που να είναι τόσο πολιτικά πειστικός όσο και στηριγμένος σε σοβαρή επιστήμη. Επί δεκαετίες, η αλλαγή του κλίματος έχει διαμορφωθεί ως ένα πρόβλημα δικαιοσύνης -μια κρίση που δημιουργήθηκε από τους πλούσιους και βλάπτει δυσανάλογα [πολύ] τους φτωχούς. Το επιχείρημα αυτό δεν είναι λάθος, αλλά οι πλούσιοι πληγώνονται και αυτοί. Οι τεράστιες πυρκαγιές στην Sonoma και στη Napa, τις πλουσιότερες αμπελουργικές περιοχές στις Ηνωμένες Πολιτείες, μπορεί να έχουν μεγαλύτερο πολιτικό αντίκτυπο από όσο οι μακρινές κρίσεις -ακριβώς όπως τα κύματα καύσωνα στην Ιαπωνία και οι μεγα-πυρκαγιές στην Ευρώπη έχουν πολιτικό αντίκτυπο εκεί. Για να επικοινωνήσουν αυτά τα νέα ευρήματα, οι επιστήμονες πρέπει επίσης να σκεφτούν το πώς επηρεάζουν την κοινωνία. Ειδικότερα, πρέπει να οικοδομήσουν νέες σχέσεις συνεργασίας με ομάδες που διαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο οι κοινωνίες πλαισιώνουν την δικαιοσύνη και την ηθική, συμπεριλαμβανομένων των θρησκευτικών θεσμών. Πράγματι, αυτό το δοκίμιο προκύπτει από τις προσπάθειες να ξανασκεφτούμε το πώς ένα μεταβαλλόμενο κλίμα θα επηρεάσει την ανθρώπινη ευημερία και την σχέση της ανθρωπότητας με την δημιουργία, που ήταν η αιχμή του δόρατος του Πάπα Φραγκίσκου στην Εγκύκλιό του Laudato si [7].

Ο απώτερος στόχος των επιστημόνων της κλιματικής αλλαγής παραμένει αμετάβλητος: Μεγάλες περικοπές των εκπομπών. Αυτό θα απαιτήσει την δοκιμή και την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών -για παράδειγμα, σχέδια για την δέσμευση και αποθήκευση ρυπογόνων αερίων του θερμοκηπίου και συστήματα για την μαζική ενσωμάτωση της ανανεώσιμης ενέργειας στο ηλεκτρικό δίκτυο. Η πυρηνική ενέργεια μπορεί επίσης να διαδραματίσει νέο ρόλο στην δημιουργία καθαρότερων ενεργειακών συστημάτων, αλλά πρέπει πρώτα να ξεπεράσει τις αρνητικές δημόσιες και πολιτικές γνώμες σε πολλές χώρες. Ωστόσο, νέες έρευνες δείχνουν ότι ακόμη και η μείωση των εκπομπών στο μηδέν δεν θα είναι αρκετή. Θα είναι επίσης απαραίτητο να αφαιρέσουμε το περίπου ένα τρισεκατομμύριο τόνους διοξειδίου του άνθρακα που βρίσκονται ήδη στην ατμόσφαιρα. Η αποφυγή των εκπομπών θα συμβάλει στη μείωση της αύξησης της θερμοκρασίας στο μακρινό μέλλον˙ η απομάκρυνση των εκπομπών που έχουν ήδη συσσωρευτεί θα είχε πιο άμεσο αποτέλεσμα. Ελπιδοφόρες νέες ιδέες αναδύονται. Αλλά είναι ένα πράγμα να βάλουμε έναν φανταστικό κώδικα σε μοντέλα κλίματος που δείχνουν ότι το πρόβλημα μπορεί να λυθεί˙ και είναι άλλο πράγμα το να δοκιμάσουμε και να οικοδομήσουμε αυτές τις τεχνολογίες σε βιομηχανική κλίμακα.

Μακροπρόθεσμα, θα χρειαστεί βαθιά απαλλαγή από τον άνθρακα -η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων θέρμανσης σχεδόν στο μηδέν. Αλλά αυτό θα χρειαστεί δεκαετίες. Ένα επείγον πρόγραμμα μπορεί να φτάσει σε μηδενικές εκπομπές ρύπων γύρω στο 2050, και ακόμα κι αυτό θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο. Οι τεχνολογίες για την απομάκρυνση εκατοντάδων δισεκατομμυρίων τόνων διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, σε συνδυασμό με επιθετικά προγράμματα για τη μείωση των πιο βραχύβιων ρύπων -όπως η αιθάλη, το μεθάνιο και τα βιομηχανικά αέρια- μπορούν να επιτύχουν στην πρόληψη καταστροφικών αλλαγών.

Αν ο πλανήτης αποδειχθεί ιδιαίτερα ευαίσθητος ακόμη και σε μικρές διακυμάνσεις του κλίματος, κάτι που οι νέες έρευνες δείχνουν ότι είναι πιο πιθανό από ό, τι πιστεύαμε προηγουμένως, τότε ίσως χρειαστεί να αλλάξουμε άμεσα την ενεργειακή ισορροπία του κλίματος. Αυτά τα σχέδια που αφορούν τον χειρισμό του ποσού του ηλιακού φωτός που φτάνει και θερμαίνει τον πλανήτη, γνωστά και ως γεωμηχανική (geoengineering), θα μπορούσαν να έχουν ακούσιες συνέπειες, όπως η ξηρασία στις τροπικές περιοχές ή η παραμέληση της οξίνισης των ωκεανών που συμβαίνει όταν το διοξείδιο του άνθρακα συσσωρεύεται στην ατμόσφαιρα. Θέτει επίσης μια σχεδόν αδύνατη πρόκληση διακυβέρνησης: Ποιος θα πρέπει να είναι υπεύθυνος για τον πλανητικό θερμοστάτη; Για τους περισσότερους επιστήμονες του κλίματος, αυτά τα προβλήματα ήταν αρκετοί λόγοι για να αντιμετωπίσουν την γεωμηχανική ως ταμπού. Αλλά η επιστημονική κοινότητα πρέπει να ξεκινήσει σοβαρά την επιλογή αυτή. Η Αμερικανική Γεωφυσική Ένωση, το μεγαλύτερο επαγγελματικό σωματείο γεωεπιστημόνων παγκοσμίως, προσυπέγραψε πρόσφατα αυτή την θέση, αν και η ευλογία τους δεν έχει ακόμη ξεκλειδώσει την απαραίτητη χρηματοδότηση για έρευνα.

Τέλος, οι κοινωνίες πρέπει να αρχίσουν να προετοιμάζονται για πιο συχνές και πιο ακραίες καιρικές συνθήκες. Αυτό σημαίνει ενίσχυση ή εγκατάλειψη παράκτιων περιοχών, ανάπτυξη καλλιεργειών ανθεκτικών σε ξηρασίες και ακραίες θερμοκρασίες, κατασκευή συστημάτων που μπορούν να βοηθήσουν τους αγρότες να προβλέψουν ακραίες καιρικές συνθήκες και να βρουν νέους τρόπους εξοικονόμησης και επαναχρησιμοποίησης του νερού. Θα χρειαστεί επίσης πολύ περισσότερη δουλειά για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες της υπερβολικής ζέστης στην υγεία -ορισμένες από τις οποίες θα απαιτήσουν την ενίσχυση των συστημάτων δημόσιας υγείας, αλλά και τον επαναπροσανατολισμό της ιατρικής εκπαίδευσης και των [ιατρικών] παρεμβάσεων.

Η προσαρμογή γίνεται γρήγορα κεντρική στην πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής. Σε ένα μετασχηματισμένο κλίμα, περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού μπορεί να εκτεθεί σε ακραία κύματα καύσωνα και ίσως το ένα τρίτο σε ασθένειες μεταδιδόμενες από φορείς. Η αναζήτηση συμμαχίας με θρησκευτικούς ηγέτες, παρόχους υγειονομικής περίθαλψης και άλλους ηγέτες κοινοτήτων πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της στρατηγικής για την αλλαγή του κλίματος. Ειδικότερα, ακόμη και όταν δεν μοιράζονται την ίδια αντίληψη του Θεού, οι θρησκευτικοί ηγέτες θα πρέπει να δρουν μαζί και χωριστά στις δικές τους κοινότητες για να διατηρήσουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και το κοινό μας σπίτι. Είναι πολύ αργά για να σταματήσουμε γρήγορα τις συνέπειες των αερίων που ήδη συσσωρεύονται. Πολλά απαραίτητα βήματα έχουν ήδη καθυστερήσει. Το ελπιδοφόρο σε όλα αυτά, εάν υπάρχει κάτι τέτοιο, είναι ότι η αναγνώριση του μοχθηρού και κτηνώδους νέου φυσιολογικού, ίσως να κινητοποιήσει την πολιτική υποστήριξη που απαιτείται για να καμφθούν οι παγκόσμιες εκπομπές.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/2018-07-31/climate-extremes-and-global-health

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/2018-06-14/warming-world
[2] https://www.foreignaffairs.com/ask-the-experts/2017-08-14/trumps-paris-w…
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/world/2018-02-28/dont-abandon-pa…
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/2012-04-20/climate-threat-we-can…
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/2016-02-16/next-front-climate-ch…
[6] https://www.nytimes.com/2018/07/30/world/australia/drought-farmers-new-s…
[7] http://w2.vatican.va/content/francesco/en/encyclicals/documents/papa-fra…