Blog

Μετά την ανάληψη της Προεδρίας από τον Trump, οι εξελίξεις και οι ανατροπές στο θέμα της Ουκρανίας είναι σχεδόν καθημερινές. Ενδεχομένως, ΗΠΑ και Ρωσία, να συμφωνήσουν και να επιβάλουν στο Κίεβο διακοπή των εχθροπραξιών και την συνομολόγηση μιας συνθήκης ειρήνης. Το σενάριο αυτό θα συνοδεύεται και από την ανάπτυξη ειρηνευτικών δυνάμεων. Καίτοι η Ρωσία έχει απορρίψει την ανάπτυξη στρατευμάτων της Ατλαντικής Συμμαχίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν αποκλείεται να υπάρξει μια αναδίπλωση της και αποδοχή μιας τέτοιας πρότασης που θα τύχει της έγκρισης του Συμβουλίου Ασφαλείας. Είναι πολύ πιθανόν, η χώρα μας να δεχθεί το πιεστικό αίτημα της διάθεσης ειρηνευτικών δυνάμεων. Σε ένα δυσκολότερο σενάριο, μπορεί να τεθεί το ερώτημα της συμμετοχής μας σε ένα συνασπισμό «προθύμων» ευρωπαϊκών χωρών -που εκτός της αμερικανικής «ομπρέλας»- θα προσφέρει εγγυήσεις ασφαλείας στο Κίεβο.

Δεν μιλάμε βέβαια για συμμετοχή μας σε μια εκστρατεία απελευθέρωσης του ουκρανικού εδάφους αλλά για μια τεραστίων διαστάσεων και πιθανόν υψηλού κινδύνου, ανάπτυξη στρατευμάτων, υπό συνθήκες που ακόμη δεν έχουν προσδιοριστεί.

Θα έπρεπε όμως η Ελλάδα να εμπλακεί για άλλη μια φορά στα ουκρανικά εδάφη δεδομένων των υπαρκτών απειλών που αντιμετωπίζει στα σύνορα της από τον επεκτατικό γείτονα της?

Ανατρέχοντας στην πρόσφατη ιστορία μας, 75 χρόνια πριν (1950), το ίδιο δίλημμα τέθηκε μετά επιτάσεως όταν ζητήθηκε η συμμετοχή μας στον πόλεμο της Κορέας. Η Ελλάδα, ήταν κατεστραμμένη από μια δεκαετία πολέμων και κατοχής  (1940-1949). Υπό αυτές τις συνθήκες και με ένα κράτος που επιβίωνε χάρη στην εξωτερική βοήθεια, οικονομική, αμυντική και επισιτιστική, η διάθεση στρατευμάτων σε μια υπερπόντια εκστρατεία φαίνονταν αδιανόητη αλλά και η άρνηση συνδρομής πολιτικά αδύνατη.

Τελικά ο πολιτικός κόσμος, στο μεγαλύτερο μέρος του, αποδέχθηκε τη διάθεση στρατευμάτων και στα  τέλη του 1950, έξι μεταφορικά αεροσκάφη και ένα ενισχυμένο Τάγμα Πεζικού (Εκστρατευτικό Σώμα της Ελλάδος) έφταναν στην μακρινή Κορέα για να πολεμήσουν για την απόκρουση της βορειοκορεατικής εισβολής. Οποιαδήποτε δικαιολογημένος δισταγμός διάθεσης χερσαίων στρατευμάτων (η απόφαση διάθεσης των αεροσκαφών είχε ληφθεί νωρίτερα) άρθηκε όταν η Άγκυρα προσέφερε μια Ταξιαρχία Πεζικού. Βέβαια, 187 ελληνόπουλα δεν γύρισαν πίσω από τη μακρινή Κορέα.

Οι λόγοι της ελληνικής απόφασης συμμετοχής πολλαπλοί. Επίδειξη ευγνωμοσύνης προς τις ΗΠΑ που με την συνδρομή του «Δόγματος Truman» και του «Σχεδίου Marshall» διέσωσαν το αστικό καθεστώς και έθεσαν τις βάσεις ανόρθωσης της οικονομίας μας. Προσδοκία παροχής εγγυήσεων ασφαλείας έναντι μιας στρατιωτικής εισβολής από τις βόρειες «Λαϊκές Δημοκρατίες». Η Ελλάδα – και η Τουρκία- προσπαθούσαν διακαώς να αποκτήσουν εγγυήσεις ασφαλείας εντασσόμενες στην υπό συγκρότηση (1949) Ατλαντική Συμμαχία. Δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε και την επιθυμία των αστικών κομμάτων να αποκτήσουν την εύνοια της Αμερικανικής Πρεσβείας.

Η Ουκρανία είναι πολύ εγγύτερα από τη μακρινή Κορέα. Σε ορισμένες δε περιοχές της εξακολουθούν να ζουν Έλληνες στην καταγωγή κάτοικοι με αδιάκοπτη παρουσία αιώνων.

Παρά ταύτα φαίνεται ότι η τελική απόφαση της συμμετοχής μας (όπως και τότε), θα ρυμουλκηθεί από την ανάγκη να μην αφήσουμε την Άγκυρα να θεωρηθεί ο ισχυρός και ο μόνος στην περιοχή μας αμυντικός εταίρος πόσο μάλλον σε ένα αναδυόμενο, αμιγώς Ευρωπαϊκό πια συλλογικό μηχανισμό ασφαλείας.

ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ- Αντιστράτηγος (εα), Δρ Διεθνών Σχέσεων, Μέλος του ΔΣ του ΕΛΙΣΜΕ

Δημοσιεύθηκε στην έντυπη έκδοση στα ΝΕΑ στις 28 Μαρτίου 2025.