Ο πόλεμος στην Ουκρανία ως καταλύτης μεγάλων αλλαγών στο παγκόσμιο οικονομικό και νομισματικό σύστημα
Ο πόλεμος στην Ουκρανία ως καταλύτης μεγάλων αλλαγών στο παγκόσμιο οικονομικό και νομισματικό σύστημα
Γράφει ο Δρ. Ανδρέας Γ.Μπανούτσος, Ιδρυτής & Πρόεδρος Δ.Σ. ΚΕΔΙΣΑ
Η χρονιά που φεύγει σημαδεύτηκε από την Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, η οποία σύμφωνα με πολλούς αναλυτές αποτελεί το ορόσημο της έναρξης ενός ιδιότυπου Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου που δυστυχώς μπορεί να κλιμακωθεί μέχρι και σε πυρηνικό πόλεμο. Την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία ακολούθησαν μία σειρά από ενέργειες οι οποίες δυνητικά μπορεί να επιφέρουν μεγάλες αλλαγές στο παγκόσμιο οικονομικό και νομισματικό σύστημα τουλάχιστον έτσι όπως το γνωρίσαμε να λειτουργεί μετά το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου. Το μεταπολεμικό παγκόσμιο οικονομικό σύστημα βασίστηκε στην πρωτοκαθεδρία του αμερικανικού δολαρίου (ιδιαίτερα μετά την εγκατάλειψη του κανόνα του χρυσού από τις ΗΠΑ το 1971) νόμισμα με το οποίο πραγματοποιούνταν το σύνολο σχεδόν των διεθνών οικονομικών συναλλαγών. Κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου ακόμα και η ίδια η Σοβιετική Ένωση αποδεχόταν το αμερικανικό δολάριο ως διεθνές αποθεματικό νόμισμα παρά την ιδεολογική και γεωπολιτική σύγκρουση με τις ΗΠΑ και τη Δύση.
Την επαύριο της Ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία οι ΗΠΑ και η ΕΕ προχώρησαν στην επιβολή πρωτοφανών οικονομικών κυρώσεων εις βάρος της Ρωσίας, ενώ δέσμευσαν μονομερώς Ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονταν στη Δύση, ύψους 400 δις δολαρίων. Η Μόσχα εξέλαβε τις κινήσεις αυτές ως κήρυξη οικονομικού πολέμου και αποφάσισε να προχωρήσει στην αποδολαριοποίηση των διεθνών οικονομικών της συναλλαγών. Ένα μήνα περίπου μετά την επιβολή των οικονομικών κυρώσεων από τη Δύση απαίτησε οι πληρωμές για το φυσικό αέριο να γίνονται σε ρούβλια και όχι σε ευρώ ή δολάρια. Αυτό όμως ήταν μόνο η αρχή. Στις 27 Ιουνίου 2022 κατά τη 14η Σύνοδο των BRICS (τα BRICS αποτελούν το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 25% του παγκόσμιου ΑΕΠ) ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν πρότεινε στους ηγέτες των υπολοίπων κρατών-μελών (Κίνα, Ινδία, Βραζιλία και Νότιος Αφρική) να δημιουργήσουν ένα κοινό ψηφιακό νόμισμα με το οποίο θα διεξάγουν τις μεταξύ τους εμπορικές συναλλαγές. Πέραν τούτου η Ρωσία πραγματοποιεί ήδη ένα πολύ μεγάλο μέρος των εμπορικών της συναλλαγών με την Ινδία και την Κίνα σε ρούβλια, ρουπίες και γουάν καταργώντας τη χρήση του αμερικανικού δολαρίου στις μεταξύ τους συναλλαγές.
Στη συνέχεια η Ρωσία μέσω του OPEC+ και σε συνεννόηση με την, άλλοτε εχθρική και παραδοσιακή σύμμαχο των ΗΠΑ, Σαουδική Αραβία προχώρησαν στην μείωση της παραγωγής πετρελαίου με αποτέλεσμα την σταθεροποίηση των τιμών σε υψηλά επίπεδα παρά τις έντονες πιέσεις της κυβέρνησης Τζο Μπάιντεν προς τον ντε φάκτο ηγέτη της Σαουδική Αραβίας πρίγκιπα Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου με στόχο την μείωση των διεθνών τιμών. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία και η Αίγυπτος θα υποβάλλουν επίσημο αίτημα για ένταξη στα BRICS το 2023, ενώ η Αργεντινή και το Ιράν έχουν ήδη υποβάλλει αίτημα εντός του 2022. Την προηγούμενη εβδομάδα (7-9 Δεκεμβρίου 2022) ο Κινέζος Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στη Σαουδική Αραβία και συμφώνησε, μεταξύ άλλων πολύ σημαντικών deals, ένα μέρος των εισαγωγών πετρελαίου από τη Σαουδική Αραβία να τιμολογείται σε γουάν και όχι σε αμερικανικά δολάρια. Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία έχει ξεσπάσει ένας παγκόσμιος οικονομικός πόλεμος μεταξύ της Δύσης υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και της Ανατολής υπό την ηγεσία της Κίνας και της Ρωσίας ή αλλιώς η Δύση έναντι του Ευρασιατικού άξονα (Κίνα, Ινδία, Ιράν, Ρωσία) σε διαφαινόμενη συμμαχία με μία πλειάδα σημαντικών χωρών του λεγόμενου Παγκόσμιου Νότου και μελών του G-20 (Βραζιλία, Σαουδική Αραβία, Αργεντινή, Ινδονησία, Νότιος Αφρική).
Φαίνεται πως στρατηγικός στόχος τόσο της Ρωσίας όσο και της Κίνας είναι η σταδιακή αποδολαριοποίηση του παγκόσμιου συστήματος οικονομικών συναλλαγών με ότι αυτό συνεπάγεται για την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ. Στην αρχική αυτή φάση του παγκόσμιου οικονομικού πολέμου κανείς δεν μπορεί να προδικάσει την τελική έκβασή του και το ποιο στρατόπεδο θα αποτελέσει τον νικητή της παγκόσμιας αυτής αναμέτρησης. Γεγονός πάντως είναι ότι η Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία σηματοδότησε την απαρχή μίας μεταβατικής και εξαιρετικά κρίσιμης περιόδου στην παγκόσμια Ιστορία.
Πηγές
https://edition.cnn.com/2022/12/09/middleeast/china-xi-jinping-saudi-arabia-policy-intl/index.html