Blog

• ΔΡΟΣΟΣ ΔΙΟΝΥΣΗΣ

Η πανηγυρική διάρρηξή της μεταπολιτευτικής “δημοκρατικής ομαλότητας” επήλθε με την υπογραφή των μνημονιακών δεσμεύσεων. Στην περίοδο ανωμαλίας που εγκαινίασαν τα μνημόνια, χαρακτηριστικές είναι δύο τουλάχιστον οφθαλμοφανείς περιπτώσεις παραβίασης της εκφρασμένης εκλογικά λαϊκής εντολής.

Η πρώτη είναι η αποτροπή του δημοψηφίσματος που σχεδίαζε ο Γιώργος Παπανδρέου ως πρωθυπουργός και η συνακόλουθη αντικατάσταση της εκλεγμένης κυβέρνησής του, χωρίς προσφυγή σε νέες εκλογές. Η δεύτερη αφορά στην ανατροπή του συντριπτικού αποτελέσματος του δημοψηφίσματος του 2015 κατά της νέας μνημονιακής σύμβασης. Δεν πρόκειται βεβαίως για δυο μεμονωμένες “παρατυπίες” για την δημοκρατία μας…

Η συνεχής συρρίκνωση των ελευθεριών και των πολιτικών δικαιωμάτων, η υπαγωγή των δανειακών συμβάσεων στο αγγλικό δίκαιο, το PSI, η απροκάλυπτη παραβίαση της ιδιωτικότητας μέσω προχωρημένων συστημάτων παρακολούθησης, η εξαγορά των ΜΜΕ, η μετάθεση αποφασιστικών εξουσιών σε διεθνή μη εκλεγμένα και μη λογοδοτούντα επιτελεία (όπως το Eurogroup) κ.α. αποτελούν λογικά συνεπείς και αναμενόμενες στιγμές στην εδραίωση ενός παγκοσμιοποιημένου συστήματος εξουσίας. Η μόνη σχέση αυτού του συστήματος εξουσίας με τη δημοκρατία είναι η ιδεολογικά σκόπιμη εμμονή του να αυτοχαρακτηρίζεται και να αυτοσυγχαίρεται, χρησιμοποιώντας παράγωγα αυτής της λέξης.

Η βαθιά αντιδημοκρατικότητα του συστήματος διακυβέρνησης επιτρέπει, αν δεν επιβάλλει, συνολική αναθεώρηση του πολιτικού μας λεξικού. Η όποια απόπειρα κριτικού λόγου και πράξης οφείλει να επαναπροσδιορίσει το περιεχόμενο της πολύπαθης έννοιας της δημοκρατίας. Το αντίθετο θα διαιωνίσει τον μοιραίο συνδυασμό στεγανοποίησης από κάθε λαϊκό έλεγχο των κέντρων εξουσίας, με το διογκούμενο ρεύμα λαϊκής αδιαφορίας και παραίτησης. Συνδυασμός που πάντα χαρακτηρίζει τις ιστορικές περιόδους πολιτικής και ηθικής διαφθοράς, σήψης και εντέλει πολέμων.

Δημοκρατία και ολιγαρχία

Αυτό που ονομάσαμε “αποκατάσταση της δημοκρατίας” το 1974 δεν ήταν βέβαια παρά η νομιμοποίηση των πολιτικών κομμάτων και της κυκλοφορίας των ιδεών, μαζί με μια περιοδική προσφυγή στις κάλπες για την ανάδειξη Κοινοβουλίου, το οποίο παίζει όλο και μικρότερο ρόλο στο νομοθετικό έργο και τον έλεγχο της εκτελεστικής εξουσίας. Αυτή μονοπωλείται από ένα κλειστό και απροσπέλαστο ολιγαρχικό επιτελείο.

Το εν λόγω επιτελείο απολαύει ειδικής ασυλίας ενισχυμένης με ad hoc ρυθμίσεις περί ακαταδίωκτου, βρίσκεται εκτός ελέγχου και λογοδοσίας και χειραγωγεί όλο και πιο απροκάλυπτα τον “ανεξάρτητο” και θεμελιώδη για το καθεστώς θεσμό της Δικαιοσύνης. Αυτά αποτελούν παγκόσμιες τάσεις, παρά τις ανά χώρα ιδιομορφίες και παραδόσεις. Πρόκειται δε για χαρακτηριστικά κατ’ εξοχήν μετανεωτερικά κι όχι για κατάλοιπα και επιβιώσεις ή απολιθώματα.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, η χρήση του όρου “πισωγυρίσματα” μου φαίνεται άστοχη. Η ιδιομορφία της νεοφιλελεύθερης αποδημοκρατικοποίησης στην Ελλάδα έγκειται στις εξής δύο παραμέτρους:

Πρώτον: Τόσο η κλασική κοινοβουλευτική μορφή διακυβέρνησης όσο και τα ψήγματα κράτους ευημερίας δοκιμάστηκαν με καθυστέρηση και για πολύ μικρή περίοδο. Σαν να έπρεπε η χώρα να καλύψει σε σύντομο διάστημα και συμπυκνωμένη μορφή ό,τι χρειάστηκε 30 χρόνια για να πραγματοποιηθεί στις χώρες της ανεπτυγμένης Δύσης. Και μάλιστα ακριβώς την περίοδο, όπου στη Δύση άρχιζε η επόμενη φάση διαχείρισης, που απαιτούσε το ξήλωμα όλων αυτών των κατακτήσεων. Στην Ελλάδα δοκιμάστηκαν μαζί με το άνοιγμα του Κοινοβουλίου και στοιχεία κοινωνικού κράτους, ακριβώς την περίοδο όπου άρχιζε η απαξίωση και των δύο στην καρδιά του μεταμοντέρνου καπιταλισμού.

Δεύτερον: Για μια χώρα εξαρτημένη, η οικοδόμηση αυτού του ολιγαρχικού, ευθέως αντιδημοκρατικού μοντέλου εξουσίας, αποτελεί τον όρο για την απρόσκοπτη υπαγωγή της σε εξωτερικά κέντρα εξουσίας, για τον συστηματικό αποκλεισμό κάθε εγχειρήματος απεξάρτησης και τον δραστικό ακρωτηριασμό της εθνικής κυριαρχίας, κατά τα συμφέροντα του εξωτερικού προστάτη. Πρόκειται γι’ αυτό που βαπτίζεται “σωστή πλευρά της Ιστορίας”! Αυτή η διαδικασία εξωτερικού ελέγχου αναγκαστικά εντατικοποιείται σε περιόδους προετοιμασίας πολέμου, όπως η σημερινή.

Η εξέλιξη αυτή πραγματοποιείται πλέον με την de facto συναίνεση και της Αριστεράς. Ένα τμήμα της, απορροφημένο σε περιθωριακούς και ανώδυνους δικαιωματισμούς και σε χαζοχαρούμενα gay pride parades, θεωρεί ανάθεμα κάθε αναφορά σε εθνικό ζήτημα, ενώ ένα άλλο τμήμα της Αριστεράς ανακαλύπτει –αυτήν ακριβώς την ιστορική στιγμή της πλήρους νεοαποικιακής εξαρτηματοποίησης της Ελλάδας!– ότι η εξάρτηση δεν αποτελεί ζήτημα! Επιλέγει τον αυτό-εγκλεισμό του και την “καθαρότητα” από το κινδυνώδες άνοιγμα στη συγκρότηση κοινωνικών μετώπων που θα απαιτούσε η αντιμετώπιση της εξάρτησης. Αυτή η αριστερή συναίνεση ή παραίτηση είναι ο κύριος λόγος που η λεγόμενη “Ακροδεξιά” περιβάλλεται την αίγλη της “αντισυστημικής” δύναμης.

“Πεδίο βολής φτηνό”

Ο τραγικός κύκλος της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας ξεκίνησε από μια εθνική προδοσία και καταστροφή, η οποία δεν βιώθηκε ως τέτοια. Κι αυτό, καθώς τα απόνερα μιας παλιότερης τραγωδίας, του εμφυλίου πολέμου, έφεραν εξαίφνης στην επιφάνεια με την πίεση μιας τριαντάχρονης απώθησης, κοινωνικές προσδοκίες, ελπίδες και πολιτικά όνειρα. Αυτά όλα υπό μια διεθνή συγκυρία, η οποία είχε δρομολογηθεί πλέον σε μια εντελώς αντίρροπη προοπτική.

Τα όνειρα έλαβαν εκδίκηση, αλλά πολύ μικρή: την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης με όλα τα συμπαρομαρτούντα και μια σύντομη και ταχύρρυθμη εκδοχή μιας μικρογραφίας κοινωνικού κράτους. Ακολούθησε η νεοφιλελεύθερη προσγείωση και η παράδοση της χώρας στην εσωτερική διαφθορά και την εξωτερική εξάρτηση σε βαθμό αποικιοποίησης. Τα σπέρματα της καταστροφικής κρίσης της δεκαετίας του 2010 βρίσκονταν ήδη στα εκμαυλιστικά ήθη που δημιούργησε ο νεοπλουτισμός και ο ναρκισσισμός της δεύτερης τετραετίας του ΠΑΣΟΚ και πολύ περισσότερο η περίοδος Σημίτη.

Η κουλτούρα του “Κλικ”, της βιντεοκασέτας, του επίχρυσου σκυλάδικου τουρκομπαρόκ και του Σεφερλή εγκαινίασαν τον εκμαυλισμό των λαϊκών στρωμάτων, υποκαθιστώντας το γνήσιο λαϊκό στοιχείο με την χυδαία νεοπλουτίστικη απομίμησή του. Έτσι, προσέφεραν στη διανόηση μια πολύ βολική θέση ελιτίστικης απομόνωσης από τον λαό, με το αζημίωτο βέβαια και ταις πρεσβείαις “της” πρεσβείας πάντα.

Η ένταξη στην Ευρωζώνη

Όλα αυτά παροξύνθηκαν με την ένταξη στη ζώνη του Euro, για να φτάσουν στη σημερινή αποσύνθεση και σήψη. Σφυγμομετρήσεις και ερωτηματολόγια δείχνουν σήμερα έναν λαό που –έρμαιο των απολύτως ελεγχόμενων ΜΜΕ– φαίνεται να έχει απωλέσει την ενσυναίσθησή του για τα αλλότρια δεινά, αλλά πλέον δεν συγκινείται ούτε με τα δικά του, τα οποία όλο και περισσότερο αντιμετωπίζει σαν φυσικά δεδομένα μιας αναπότρεπτης κανονικότητας.

Έτσι φαίνεται ο τραγικός κύκλος που άνοιξε με μια κραυγαλέα προδοσία να ολοκληρώνεται σήμερα με μια εθελούσια –και με διακομματική συναίνεση– πλήρη δορυφοροποίηση της χώρας υπό την εποπτεία του εισβολέα της Κύπρου και σε μετατροπή της από ανεξάρτητο κράτος σε ΝΑΤΟϊκό χώρο, σε “πεδίο βολής φτηνό”. Αυτό αποτελεί μια νέα συνθήκη, καθόσον πλέον όλο και περισσότερες πολιτικές δυνάμεις, μαζί τους και οι αποκλεισμένες πριν το 1974, ενσωματώνονται σε αυτή την συναίνεση της υποτέλειας.

Με μια κατεστραμμένη παραγωγική δομή και έναν εύθραυστο υπερ-τουρισμό, με εισοδήματα εξουθενωμένα και με χρέος μεγαλύτερο από εκείνο που οδήγησε στη χρεοκοπία πριν 14 χρόνια, το νέο αίμα της κοινωνίας αναγκάζεται σε μια διογκούμενη έξοδο, σε ένα νέου τύπου μεταναστευτικό ρεύμα προσωπικού υψηλού μορφωτικού επιπέδου. Απομένει ένας γερασμένος και ηττημένος πληθυσμός, παραδομένος στη σαγήνη της τηλεοπτικής βλακείας και χειραγώγησης, περιτριγυρισμένος από παράνομους και εκ των υστέρων νομιμοποιημένους μετανάστες.