Η ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ ΣΤΑ ΔΥΟ Toυ Αντιστρατήγου ε.α. Δ. ΛΑΚΑΦΩΣΗ
Η ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ ΣΤΑ ΔΥΟ
Toυ Αντιστρατήγου ε.α. Δ. ΛΑΚΑΦΩΣΗ
Οι σποραδικές διαμάχες μεταξύ Hamas και Fatah στην παλαιστινιακή κυβέρνηση ενότητας, ποτέ δεν είχαν την ένταση της τελευταίας ένοπλης σύγκρουσης στις 13 Ιουνίου 2007. Η Hamas επιτίθεται κατά της Fatah στη Λωρίδα της Γάζας. Καταλαμβάνει το στρατηγείο της Fatah, τον περίβολο του προεδρικού κτιρίου, δημόσια κτίρια και συλλαμβάνει αξιωματούχους της Fatah. Απογοητευμένοι και φοβισμένοι για το μέλλον Παλαιστίνιοι της Γάζας προσπαθούν να διαφύγουν προς τη Δ. Όχθη. Απολογισμός: 100 και περισσότεροι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.
Η Hamas κυριαρχεί πλήρως σε όλη τη γάζα. Ο Πρόεδρος της παλαιστινιακής Αρχής Abbas διέλυσε την κυβέρνηση ενότητας, στην οποία πλειοψηφούσε η Hamas και διορίζει τον υπουργό οικονομικών Salam Fayyad πρωθυπουργό της νέας κυβέρνησης έκτακτης ανάγκης και υπόσχεται να διεξάγει εν καιρώ εκλογές (Τώρα επαληθεύονται αυτοί που δεν ήθελαν τις εκλογές του Ιανουαρίου 2006, ως πρόωρες και που έφεραν τη Hamas στην εξουσία). Ο πρώην πρωθυπουργός Haniya δηλώνει ότι η κυβέρνηση του δεν έχει πεθάνει και λειτουργεί από τη Γάζα, και προτείνει επανασχηματισμό κυβέρνησης ενότητας με προϋποθέσεις, πράγμα που προς το παρόν απορρίπτει ο Abbas. Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ απόρησαν από την ταχεία κατάρρευση της Fatah, παρά τη στρατιωτική βοήθεια και συμβουλές. Αριθμητικά, υπερτερεί η Fatah, αλλά η Hamas είναι καλύτερα εξοπλισμένη και οργανωμένη. Το Ισραήλ δεν αναμείχθηκε στις συγκρούσεις στη Γάζα. Θα ανταποδώσει το κτύπημα εάν προκληθεί.
Δύο Ταχυτήτων Πολιτική, Δύο Οντότητες, Δύο Εδάφη σε μία Παλαιστίνη και σε ένα Παλαιστινιακό Λαό.
Η Παλαιστίνη τώρα είναι διηρημένη στα δύο. Η Δ. Όχθη ελέγχεται από τη Fatah και η Γάζα από τη Hamas. Ποιος όμως είναι ο σκοπός της Hamas; Η εξουσία; Η καταστροφή του Ισραήλ; ή Η ειρήνη για τους Παλαιστίνιους;
Οι ΗΠΑ και η ΕΕ υποστηρίζουν του Abbas, το νόμιμο ηγέτη της παλαιστινιακής Αρχής. Σκοπεύουν να άρουν τον οικονομικό αποκλεισμό που είχαν επιβάλλει στην κυβέρνηση ενότητας και να ενισχύσουν τη νέα κυβέρνηση της Fatah, χωρίς τη Hamas.
Η Ρωσία δηλώνει ότι ο διάλογος, με βάση τη συμφωνία της Μέκκας με την οποία επιτεύχθηκε το Μάρτιο 2007 κυβέρνηση ενότητας Hamas-Fatah, είναι η έξοδος από την παρούσα κρίση.
Το Ισραήλ στοχεύει να υποστηρίξει τη νέα κυβέρνηση της Fatah του Abbas στη Δ. Όχθη. Να αποδώσει τους οφειλόμενους τελωνειακούς φόρους παλαιστινιακών αγαθών μόνο προς τη Fatah της Δ. Όχθης (Δύο εκατ. στη Δ. Όχθη και 1,5 εκατ. Παλαιστίνιοι στη Γάζα).
Ο σύνδεσμος των Αράβων δίδει ψήφο εμπιστοσύνης στον Abbas, που νόμιμα ασκεί την εξουσία. Αλλά, κάνει έγκληση για επιστροφή στην προ της ανάληψης του ελέγχου της Γάζας από την Hamas κατάσταση.
Η Στρατηγική του «Διαχωρισμού»
Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ, τώρα, και για συγκράτηση της κατάστασης στην Παλαιστίνη και για να περιορίσουν την επίδραση της τελευταίας νίκης της Hamas κατά των μετριοπαθών που υποστηρίζονται από τη Δύση, αναζητούν νέες προοπτικές. Προβάλλει μια νέα πολιτική «διαχωρισμού» με ενίσχυση του Abbas και της Fatah στη Δ. Όχθη και συμπίεση της Hamas στη Γάζα. Διεξαγωγή διαπραγματεύσεων μεταξύ Ισραήλ και Abbas για παλαιστινιακό κράτος σε προσωρινά σύνορα στο μεγαλύτερο μέρος της Δ. Όχθης και στην Ανατ. Ιερουσαλήμ, περιθωριοποιώντας και αφήνοντας τη Γάζα για άλλο χρόνο. Βασική επιδίωξη είναι να γίνει ένα επιτυχημένο μοντέλο νέας Παλαιστίνης στη Δ. Όχθη που θα μπορούσε να προσελκύσει κατά κάποιο τρόπο, τους Παλαιστινίους της Γάζας και να αυξήσει τη δυνατότητα της Fatah για νίκη σε μελλοντικές εκλογές. Για να γίνει αυτό, όμως, ο Abbas και η Fatah έχουν ανάγκη οικονομικής βοήθειας και ενίσχυσης του εξοπλισμού.
Αλλά, όπως οι μεγαλεπήβολες ιδέες για λύσεις στην περιοχή και αυτή έχει τις παγίδες της:
Παρουσιάζεται, στην πράξη, σχετική διπλωματική αποδυνάμωση του Abbas. Βέβαια, είναι εκλεγμένος πρόεδρος όλου του παλαιστινιακού λαού και έχει τη νόμιμη εξουσία να διαπραγματευθεί για λογαριασμό όλης της Παλαιστίνης την ειρήνη της λύσης των δύο κρατών, που επιδιώκει (μήπως τώρα του ενός και μισό κράτους;)
Είναι υπερβολή, να φαντασθεί κανείς ότι θα μπορούσε ο Abbas να αποδεχθεί, όπως προτείνεται, να δοθεί μόνο για τους Παλαιστινίους της Δ. Όχθης η διακοπείσα μέχρι τώρα οικονομική βοήθεια των Δυτικών και οι οφειλομένοι από το Ισραήλ τελωνειακοί φόροι παλαιστινιακών αγαθών. Πρέπει να δοθεί η ευκαιρία και προς τους κατοίκους της Γάζας για να αποφασίσουν σε μελλοντικές εκλογές για το καλύτερο παλαιστινιακό μέλλον. Δεν είναι δυνατό ο Abbas να σταματήσει να αρνείται, όπως μέχρι τώρα, ένα παλαιστινιακό κράτος με προσωρινά σύνορα.
Η πιθανότητα για επέκταση των συγκρούσεων και στη Δ. Όχθη από τη Hamas είναι μικρή. Στη Δ. Όχθη επικρατεί, ως επί το πλείστον, η Fatah και υφίσταται και στρατιωτική κατοχική δύναμη του Ισραήλ. Δεν αποκλείεται, όμως, η Hamas να προσπαθήσει να δημιουργήσει στη Δ. Όχθη κατάσταση όμοια με τη σημερινή του Ιράκ και της Σομαλίας, με αντικατοχικές επιθέσεις αυτοκτονίας. Σε πιθανή προσπάθεια της Hamas να αμβλύνει τις επιπτώσεις της απομόνωσης, αφού θα έχει όπως αναμένεται κλειστά σύνορα με το Ισραήλ, ίσως να επιδιώξει ανοικτά σύνορα με την Αίγυπτο. Η στάση, όμως, της Αιγύπτου είναι αμφίβολη αφού η Hamas υποστηρίζεται από τη «μουσουλμανική αδελφότητα» της αντιπολίτευσης της Αιγύπτου. Σε οποιαδήποτε περίπτωση τελικά, η επικράτηση της Hamas στη Γάζα αποτελεί απειλή για το Ισραήλ όπως συνέβηκε και με τη Hezbollah στο άλλο πλευρό προς το Ν. Λίβανο. Το Ισραήλ προτείνει την αποστολή ειρηνευτικής δύναμης στα σύνορα Γάζας-Αιγύπτου για να αποτραπεί η είσοδος όπλων προς τη Hamas. Γενικά, το θέμα της αποστολής ειρηνευτικής δύναμης στην Παλαιστίνη είναι παλαιό, χωρίς να συζητείται επίσημα λόγω διαφωνιών. Εξάλλου, η προσέγγιση Ισραήλ – Hamas είναι κάτι το ασύλληπτο, αφού η Hamas κατηγορεί τώρα για αυτό τη Fatah και το Ισραήλ έχει χαρακτηρίσει τη Hamas εξτρεμιστική οργάνωση.
Το υπόβαθρο των αιτίων της παρούσης κρίσεως στην Παλαιστίνη δεν είναι συγκυριακό αλλά γενεσιουργικό. Η φτώχεια, η απομόνωση, η απογοήτευση του παλαιστινιακού λαού για το μέλλον παλαιά μίση, ως και οι λανθασμένες πολιτικές ίσως να ώθησαν στο σημερινό αποκορύφωμα της κρίσης. Πάντως, παρά τις δυσοίωνες προοπτικές, οι πολιτικοί μπορούν ακόμη να επηρεάσουν τις εξελίξεις.
Χάος στη Μ. Ανατολή
Το παλαιστινιακό είναι αναπόσπαστο μέρος του όλου Μεσανατολικού προβλήματος. Η κρίση στη μία περιοχή της Μ. Ανατολής επηρεάζει και επηρεάζεται από την κατάσταση σε άλλη.
Στη Βηρυττό έχουμε πρόσφατα το 7ο πολιτικό θύμα μετά την δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού Hariri, το 2005. Ένας πολιτικός δολοφονείται δύο μόλις ημέρες μετά τη συγκρότηση του διεθνούς δικαστηρίου για τη δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού Hariri, με ενδεικτική ενοχή της Συρίας. Ο δολοφονηθείς πολιτικός ανήκε στην αντισυριακή παράταξη της Βουλής του Λιβάνου, που υποστηρίζει το διεθνές δικαστήριο. Εξάλλου, έχουμε και τις σφοδρότερες βιαιότητες μετά τον εμφύλιο 1975 – 90 μεταξύ εξτρεμιστών ισλαμιστών ανταρτών και του στρατού του Λιβάνου, με 162 νεαρούς – 73 στρατιώτες, 52 αντάρτες και 32 πολίτες. Οι αντάρτες, που έχουν αποσπασθεί από τη φιλική προς τη Συρία Fatah al Islam οργάνωση, ευρίσκονται μέσα στο στρατόπεδο Παλαιστινίων προσφύγων Nahr al Bared βορείως της Βηρυττού και ο στρατός του Λιβάνου να τους πολεμά από το περίγυρο του στρατοπέδου. Υπάρχει ανησυχία για επέκταση των αναταραχών και στα 12 όμοια στρατόπεδα στο Λίβανο στα οποία απαγορεύεται η είσοδος στρατού σύμφωνα με την Αραβική συμφωνία, 1969.
Στο Ιράκ, οι βιαιότητες μεταξύ Σιιτών, ανταρτών Σουνιτών και υποστηρικτών της Al Qaeda συνεχίζονται με αμείωτο ρυθμό. Η νέα στρατηγική για το Ιράκ δεν έχει αποδώσει ακόμη, αναμένεται τούτο μετά το Σεπτέμβριο 2007. Η πρόσφατη περιφερειακή σύσκεψη στη Βαγδάτη για την ασφάλεια του Ιράκ ως και η πρώτη μετά από πολλά χρόνια επίσημη συνάντηση εκπροσώπων του Ιράκ και των ΗΠΑ για το ίδιο θέμα, χαρακτηρίσθηκαν «διπλωματικά» ως θετικό βήμα. Έχουν φτάσει πρόσφατα και οι τελευταίες ενισχύσεις που ανέβασαν την αμερικανική δύναμη σε 160.000, ενώ οι απώλειες ανέρχονται σε 3.500 και περισσότερους από την εισβολή, 2003, στο Ιράκ. Οι πρόσφατες προκλήσεις της Τουρκίας για εισβολή στο Β. Ιράκ κατά των Κούρδων του ΡΚΚ απειλεί τη σχετική ηρεμία στη μόνη περιοχή του Ιράκ.
Χάος, επικρατεί στη Μ. Ανατολή από τη Γάζα μέχρι τη Βηρυττό και τη Βαγδάτη. Φαίνεται, συνεπώς, ότι η κατάρα για περιπέτειες, που βασάνισαν για πολλά χρόνια την περιοχή, να συνεχίζεται και ως πότε.