Blog

Είναι πολύ σημαντικό να έχεις απέναντί σου τον Χρήστο Μηνάγια και, ανάμεσα σε καφέ και αναψυκτικό, να ξεδιπλώνει τις ανά χείρας ανέκδοτες ακόμη σημειώσεις ενός πολύ σημαντικού, νέου, πονήματός του.
    Πρόκειται για το εν θέματι βιβλίο, το οποίο μου παρουσίασε εν εκτάσει μια χειμωνιάτικη βραδιά σε καφέ της Πλατείας Συντάγματος.
    Ο λόγος του χειμαρρώδης• αναφέρθηκε στις πηγές απ΄όπου άντλησε το υλικό του (οι περισσότερες από ακαδημαϊκές πηγές, Κέντρα Στρατηγικών Μελετών, περιοδικά, ΜΜΕ, διαδικτύου και άλλες τουρκικές πηγές μεταφρασμένες από τον ίδιο), στη φιλοδοξία του να αμβλύνει το «λαβύρινθο» που έχουμε εν πολλοίς στην Ελλάδα για το τι είναι η σύγχρονη Τουρκία, πώς είναι δομημένο το κράτος της, ποιοι πόλοι εξουσίας διαμορφώνουν την εθνική στρατηγική της, ποιες αντινομίες υπάρχουν στη δομή και λειτουργία του κράτους της, ποια τα τρωτά σημεία και ποία η προοπτική του.
    Ακολούθησε η ανάγνωση αποσπασμάτων του βιβλίου με έναν λόγο σφριγηλό και ενθουσιώδη, που δεν σου άφηνε περιθώριο άλλο, παρά να δώσεις όλη την προσοχή στα λεγόμενά του.
    Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, ο Χρήστος Μηνάγιας παρουσιάζει τη μεγάλη ιδεολογική σύγκρουση, που χαρακτηρίζει τη νεοσύστατη Τουρκική Δημοκρατία από το 1922 έως τις μέρες μας. Η σύγκρουση αυτή έλαβε, στα χρόνια που μεσολάβησαν, χαρακτήρα πόλωσης και αντίστοιχης κόπωσης στην κοινωνία. Συγκρούονταν δύο διαφορετικοί τρόποι ζωής και αντίστοιχα δύο διαφορετικές ιδεολογίες και η Τουρκία εμφάνιζε την εικόνα διαίρεσης στα δύο. Από τη μια πλευρά η ρεπουμπλικανική, επιστημονική και κοσμική σκέψη. Από την άλλη, η θρησκευτική, ισλαμική, σουνιτική ταυτότητα. Οι ενδογενείς, ωστόσο, αδυναμίες των φιλελευθέρων και αριστερών τάσεων, είχαν ως αποτέλεσμα η ιδεολογία του εθνικισμού αφενός να υιοθετηθεί απ΄όλους τους πολιτικούς και θρησκευτικούς φορείς – οργανώσεις και αφετέρου να εδραιωθεί θεσμικά σε όλες τις βαθμίδες της τουρκικής κρατικής μηχανής. Μεγάλης σημασίας ήταν η επιτυχία του Πολιτικού Ισλάμ να διεμβολίσει ιδεολογικά τους χώρους δεξιάς και αριστεράς και να εδραιωθεί στην τουρκική κοινωνία ως παράγοντας ενδυνάμωσης της πολιτιστικής και κοινωνικής ισχύος της χώρας.
    Επιπλέον, ο Κεμαλισμός και το Πολιτικό Ισλάμ αποδεινύονται στην ανάλυση του Χρήστου Μηνάγια ως όψεις του ιδίου νομίσματος, καθόσον ο εις έχει ανάγκη τον έτερον. Τοιουτοτρόπως, η διαμάχη ανάμεσα στον στρατιωτικό πόλο ισχύος και εκείνον των Ισλαμιστών του Ερντογάν, θα πρέπει να ερμηνευθεί ως ‘ασύμμετρος πόλεμος’ για την κατάκτηση της εξουσίας. Άρα, στη σκέψη πολλών Τούρκων, ο προγραμματικός στόχος/υπόσχεση των Ισλαμιστών για εκδημοκρατισμό και αντίστοιχη χειραφέτηση από τον στρατιωτικό πόλο ισχύος, ήταν προσχηματικός. Απλά τη σκυτάλη στην άσκηση της εξουσίας, πήρε μια πολιτική δικτατορία, ένα τουρκο-ισλαμικό εθνικιστικό καθεστώς.
    Στην σε βάθος ανάλυσή του, ο συγγραφέας επιδιώκει να καταγράψει τους πολυδύναμους παράγοντες, που συνθέτουν την εσωτερική κατάσταση της Τουρκίας. Στην εκτίμησή του για τις μελλοντικές προοπτικές, τονίζει την σπουδαιότητα δύο παραγόντων, οι οποίοι εκτιμά ότι θα επηρεάσουν αποφασιστικά την εξέλιξη και πορεία του τουρκικού κράτους και κοινωνίας :
    α.    Εμφανίζεται μεγάλη δημογραφική ανισορροπία, ήτοι πολυποίκιλος χαρακτήρας στην πληθυσμιακή κατανομή. Αποτέλεσμα είναι η ύπαρξη ουσιαστικών προβλημάτων συνοχής και τρωτών σημείων.
    β.    Η οικονομική προοπτική εμφανίζεται ως τελείως αβέβαιη (το τουρκικό οικονομικό θαύμα εμφανίζει ρωγμές).
    Ο συγγραφέας καταλήγει στη διαπίστωση ότι η Νέα Πολιτική Πραγματικότητα στην Τουρκία, αν και είναι απελευθερωμένη από το Κεμαλικό Πολιτικό καθεστώς, εν τούτοις διατηρεί πολλά από τα χαρακτηριστικά της Κεμαλικής αντίληψης, κάτι που παράγει έντονη ιδεολογική σύγχυση και αλαζονεία.
    Το εν θέματι πόνημα του Χρήστου Μηνάγια, αποδεικνύεται, μέσα από την σελίδα προς σελίδα ανάγνωσή του, ως πολύτιμος «Αριάδνειος μίτος» για την εξερεύνηση και γνώση του «Τουρκικού Λαβυρίνθου», όπως αυτός ίσταται εν πολλοίς ενώπιόν μας, εκφράζοντας την πολλαπλή αλληλεπίδραση και διαπλοκή Ισλάμ και Πολιτικής.
    Συνιστάται στους αναγνώστες εκείνους, που φιλοδοξούν να γνωρίσουν καλύτερα την «γείτονα και σύμμαχο».