Blog

Στις αρχές του τρέχοντος έτους ( 18 – 01 – 2018 ) παρουσίασα αναλυτικά σε προηγούμενο άρθρο μου στο διαδίκτυο μία πρώτη αναλυτική ενημέρωση για την Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία (Μ.Δ.Σ.) για την Άμυνα και Ασφάλεια (PESCO) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως Μοχλό Εμβάθυνσης της Αμυντικής Συνεργασίας μεταξύ των Κρατών Μελών της ΕΕ και Πρώτιστη Ευκαιρία για το ΥΠΕΘΑ και την Αμυντική Βιομηχανία της Χώρας,

          http://www.ikaros.net.gr/images/giakeimena/012018/giannitsopoulos-pesco.pdf 
          http://www.elisme.gr/gr/2013-01-06-18-39-21/item/pesco 
          http://www.abc10.gr/vima/defense-and-security-knowledge-corner/277-pesco 
καταλήγοντας συμπερασματικά μεταξύ άλλων και υπογραμμίζοντας ό,τι η συμμετοχή της χώρας μας στη Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία Μ.Δ.Σ – PESCO, θα πρέπει να αξιοποιηθεί ως μια θαυμάσια ευκαιρία τόσο για την ανάπτυξη της Αμυντικής Βιομηχανίας της Χώρας μας όσο και για το ΥΠΕΘΑ σε θέματα κάλυψης των επιχειρησιακών μας απαιτήσεων, μέσα από τη συμμετοχή μας είτε ως επικεφαλής Χώρα είτε ως συμμετέχουσα σε κοινά προγράμματα με άλλες χώρες. Ταυτόχρονα δε διαμόρφωσα τις ακόλουθες τρεις (3) προτάσεις:

– Να καταβληθεί η μέγιστη προσπάθεια για απορρόφηση όλων των δυνατοτήτων που προσφέρονται τόσο στην κάλυψη των Αμυντικών αναγκών της χώρας μας μέσω κοινών εξοπλιστικών προγραμμάτων – οπλικών συστημάτων κρατών – μελών ( κ-μ ) της Μ.Δ.Σ – PESCO, με τις οικονομίες κλίμακας που γεννούνται, όσο και στην συμμετοχή της Αμυντικής μας Βιομηχανίας σε προγράμματα συνεργασιών, που εμπεριέχουν τεχνολογίες αιχμής.

– Να συσταθεί ΑΜΕΣΑ Εθνικός Φορέας, με μέριμνα ΥΠΕΘΑ και σε συντονισμό με το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη στο πλαίσιο της Εθνικής Αμυντικής Βιομηχανικής Στρατηγικής, για το χειρισμό θεμάτων PESCO, συμπεριλαμβανομένης και της αξιολόγησης των προγραμμάτων, που θα πρέπει να προταθούν για αποδοχή – έγκριση ως έργα – προγράμματα PESCO. Στο Φορέα αυτό θα πρέπει να συμπεριληφθούν και τα κριτήρια αξιολόγησης τον προγραμμάτων με τη συμμετοχή της Αμυντικής μας Βιομηχανίας ( Δημόσιας και Ιδιωτικής ), λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητές της , τις προοπτικές της, κ.λ.π. , σε απόλυτο συντονισμό με τις προτεραιότητες της Εθνικής Αμυντικής Βιομηχανικής Στρατηγικής.
– Να εκδηλωθούν ΑΜΕΣΑ ενέργειες, ταυτόχρονα με τη σύσταση του ως άνω Φορέα από το ΥΠΕΘΑ, για αναπροσαρμογή της Εθνικής Αμυντικής Βιομηχανικής Στρατηγικής σε τακτή βάση, λαμβάνοντας τις προβλέψεις της Μ.Δ.Σ – PESCO, όπως αυτή έχει θεσπισθεί μέχρι σήμερα και όπως αυτή θα μετεξελίσσεται στο μέλλον, λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των πρώτων 17 έργων που αναλαμβάνει να εκτελέσει η Μ.Δ.Σ και όσων άλλων προκύψουν , έτσι ώστε να επιδιωχθεί η μέγιστη δυνατή συμμετοχή για κάλυψη τόσο επιχειρησιακών αναγκών των ενόπλων μας δυνάμεων με αξιοποίηση πόρων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας ( ΕΤΑ ) όσο και της Αμυντικής μας Βιομηχανίας.

Με ιδιαίτερη ικανοποίηση θα πω ότι η πρόοδος, που έχει σημειωθεί από τον καθ’ ύλη αρμόδιο φορέα του ΥΠΕΘΑ , τη ΓΔΑΕΕ καιπιστώνεται ο καθ’ όλα άξιος και αποτελεσματικός επικεφαλής των δραστηριοτήτων του φορέα στον τομέα της έρευνας και βιομηχανίας, Ταξίαρχος (Μ) Πέτρος Κυριαφίνης της Πολεμικής μας Αεροπορίας, στην κατεύθυνση αξιοποίησης της ως άνω ευκαιρίας σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης , είναι πολύ αξιόλογη και σημαντική.
Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι η Ελλάδα κατατάσσεται στην τρίτη θέση μεταξύ των Κρατών-Μελών της Ε.Ε. σε ότι αφορά στον αριθμό των προγραμμάτων Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας (PESCO), στα οποία συμμετέχει,

Πράγματι, η Ελλάδα ηγείται στα προγράμματα με τίτλο «Αναβάθμιση Θαλάσσιας Επιτήρησης» και «Πλατφόρμα Κοινής Χρήσης Πληροφοριών Σχετικά με τις Απειλές στον Κυβερνοχώρο και την Ανταπόκριση σε Περιστατικά», ενώ μετέχει σε άλλα 7 ως συμμετέχουσα χώρα και ως παρατηρητής σε επιπλέον 1, σε σύνολο 17 προγραμμάτων, τα οποία απαρτίζουν την πρώτη δέσμη, η οποία εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (EuropeanCouncil).

Γίνεται προφανές ότι με κατάλληλο σχεδιασμό και έγκαιρη προετοιμασία, ελληνικές αμυντικές εταιρείες δύνανται να ωφεληθούν σε πολλαπλά επίπεδα (χρηματοδότηση, μεταφορά τεχνολογίας, συνεργασίες, πρόσβαση σε αγορές, κλπ) από την έμφαση, η οποία δίδεται στους τομείς της Ασφάλειας και της Άμυνας από την Ε.Ε..

Επισημαίνω την πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, σύμφωνα με την οποία,μεταξύ άλλων:
Επικροτεί τις συνεχιζόμενες εργασίες των συμμετεχόντων κ-μ στην εφαρμογή δεκαεπτά συνεργατικών έργων της PESCO και, στο πλαίσιο της πρόσκλησης για υποβολή προτάσεων για δεύτερο κύκλο έργων PESCO, τα ενθαρρύνει να υποβάλλουν περαιτέρω φιλόδοξες προτάσεις για την αντιμετώπιση των επιχειρησιακών αναγκών της ΕΕ και των συμφωνηθεισών προτεραιοτήτων για την ανάπτυξη ικανοτήτων, ώστε να συμβάλουν με τον τρόπο αυτό στην εκπλήρωση των δεσμευτικότερων υποχρεώσεων και την επίτευξη του επιπέδου φιλοδοξίας της ΕΕ, προκειμένου να επικαιροποιηθεί ο κατάλογος των έργων PESCO και των συμμετεχόντων σε αυτά Χωρών, μέχρι το Νοέμβριο του 2018 .

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι, στο πλαίσιο της απόφασης αυτής, τον προσεχή Νοέμβριο πρόκειται να εξετασθεί και εγκριθεί από το Συμβούλιο η δεύτερη δέσμη προγραμμάτων PESCO, ενώ η διαδικασία υποβολής προτάσεων από τα Κράτη Μέλη ( κ-μ ) και ολοκλήρωσης της σχετικής επεξεργασίας από τα αρμόδια όργανα ( PESCO secretariat(EDA–EUMS) – διαβουλεύσεις με κ-μ, workshops σε EDA κλπ, με σκοπό να συμφωνηθεί από κ-μη νέα (2η) λίστα PESCO projects) ), έχει ήδη ξεκινήσει, ώστε με βάση τα τελικά αποτελέσματα να επακολουθήσει σχετική πρόταση της HR (Μογκερίνι) προς το Συμβούλιο

Πέραν αυτού τον Ιούλιο υπήρξε μια σημαντική απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σύμφωνα με την οποία το Κοινοβούλιο με ευρεία πλειοψηφία συμφώνησε υπέρ της πρότασης για υλοποίηση του πρώτου κοινού ευρωπαϊκού προγράμματος για την ανάπτυξη της καινοτομίας στην αμυντική βιομηχανία, ενώ ακολουθεί η τελική έγκριση του από το Συμβούλιο και η δημοσίευση του στην επίσημη εφημερίδα της ΕΕ.

Πρόκειται για το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Βιομηχανικής Ανάπτυξης στον τομέα της Άμυνας (EuropeanDefenceIndustrialDevelopmentProgramme-EDIDP),για το οποίο προβλέπεται στον προϋπολογισμό 2019-2020 της Ε.Ε. χρηματοδότηση με ποσό €500, σηματοδοτώντας την έναρξη μίας καινούριας εποχής για την Ευρωπαϊκή Ένωση.Σκοπός του προγράμματος αυτού, το οποίο αποτελεί πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (EuropeanCommission), είναι η παροχή κινήτρων στα κ-μκαι στις ευρωπαϊκές αμυντικές βιομηχανίες για την ανάπτυξη συνεργατικών αμυντικών προγραμμάτων.

Ειδικότερα και προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της επαύξησης της αμυντικής συνεργασίας μεταξύ των κ-μ και μεταξύ των βιομηχανιών, το Πρόγραμμα θα δύναται να συγχρηματοδοτήσει έργα, στα οποία θα συμμετέχουν τουλάχιστον 3 κρατικές ή ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες θα έχουν την έδρα τους σε τουλάχιστον 3 διαφορετικά κ-μ.

Ιδιαίτερη σημασία έχει για χώρες όπως η Ελλάδα,με ανεπτυγμένη την παρουσία Μικρομεσαίων Εταιρειών (Small-MediumEnterprises-SMEs) η πρόβλεψη παροχής στήριξης με υψηλότερα ποσοστά συγχρηματοδότησης σε προγράμματα, τα οποία απευθύνονται σε τέτοιες εταιρείες και τα οποία θεωρούνται επιλέξιμα , όπως και σε δράσεις που εντάσσονται στο πλαίσιο της Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας (Permanent Structured Cooperation- PESCO).

Το πρόγραμμα EDIDP για τα έτη 2019-2020, θα λειτουργήσει ουσιαστικά ως πιλοτικό πρόγραμμα και έχει προταθεί η οικονομική διάσταση του προγράμματος να μεγεθυνθεί από το 2020 και μετά. Έως το 2027, €8,9 δις προβλέπεται να αφιερωθούν στην συγχρηματοδότηση συνεργατικών προγραμμάτων ανάπτυξης αμυντικών δυνατοτήτων, συμμετέχοντας σε ποσοστό 20% (30% εάν πρόκειται για πρόγραμμα PESCO) του κόστους.

Παράλληλα, και για την υποστήριξη του ερευνητικού σκέλους, επιπλέον €4,1 δις προβλέπεται να διατεθούν για την χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεργατικών προγραμμάτων αμυντικής έρευνας, καλύπτοντας έως και το 100% του κόστους της έρευνας.

Σύμφωνα με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα πλαίσια του επόμενου πολυετούς προϋπολογισμού της ΕΕ (multiannual financial framework) για τα έτη 2021-207, τα προαναφερθέντα σκέλη υπάγονται και θα χρηματοδοτηθούν από το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας (European Defence Fund), το οποίο προβλέπεται να έχει συνολικό προϋπολογισμό ύψους €13 δις.

Πέραν τούτου η έμπρακτη στήριξη της Ε.E. στην οικοδόμηση της Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Άμυνας δεν εξαντλείται στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Βιομηχανικής Ανάπτυξης στον τομέα της Άμυνας και στα προγράμματα της Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας. Μία πλειάδα άλλων πρωτοβουλιών έρχεται να τα πλαισιώσει.
Αυτά είναι το Ευρωπαϊκό Ειρηνευτικό Μέσο (European Peace Facility) και η Στρατιωτική Κινητικότητα (Military Mobility).
• Το Ευρωπαϊκό Ειρηνευτικό Μέσο αποτελεί μία πρόταση της Ύπατης Εκπροσώπου, κ.Μογκερίνι, για τη σύσταση ενός ταμείου εκτός του κοινοτικού προϋπολογισμού, το οποίο θα επιτρέπει την χρηματοδότηση όλων των στρατιωτικών εξωτερικών δράσεων καθώς και των επιχειρήσεων υποστήριξης της ειρήνης που αναλαμβάνουν εταίροι. Ο προτεινόμενος προϋπολογισμός του Μέσου για την περίοδο 2021-2027 ανέρχεται στα €10,5 δις.
• Η πρωτοβουλία της Στρατιωτικής Κινητικότητας αποβλέπει στην διευκόλυνση της μετακίνησης στρατιωτικών δυνάμεων και μέσων στο εσωτερικό της Ε.Ε. Για τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία και ιδιαίτερα για το σκέλος που αφορά στην τροποποίηση/αναβάθμιση πολιτικών συγκοινωνιακών υποδομών ώστε να ικανοποιούν και τις ισχύουσες στρατιωτικές προδιαγραφές (dualuse), έχει προβλεφθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρηματοδότηση ύψους €6,5 δις.

Από όλα τα προαναφερόμενα είναι εύκολο να Συμπεράνουμε ότι:
– Η Ε.Ε. έχει προβεί σε πρωτόγνωρες κινήσεις για την οικονομική ενίσχυση των οικείων δυνατοτήτων στους τομείς της Ασφάλειας και της Άμυνας.
– Τα περισσότερα κ-μ έχουν αντιληφθεί το μέγεθος της ευκαιρίας που παρουσιάζεται και έχουν ήδη λάβει θέσεις ώστε να την εκμεταλλευτούν κατά τον μέγιστο δυνατό τρόπο.
– Η ευκαιρία αυτή δεν πρέπει να περάσει ανεκμετάλλευτη από την Χώρα μας, η οποία έχει κάθε δυνατότητα να διεκδικήσει και να αναλάβει σημαντικό ρόλο και να αξιοποιήσει τα αναλογούντα οφέλη.

Απαιτείται όμως, η υλοποίηση των προαναφερομένων προτάσεών μου στο σύνολό τους με κεντρικό σχεδιασμό, οργάνωση, διαρκή έλεγχο και προσπάθεια, για να υλοποιηθεί η επιτυχής συμμετοχή μας στις παραπάνω εξαιρετικά σημαντικές δράσεις και ευκαιρίες της Ε.Ε.

Η Ελλάδα πρέπει να επιδιώξει και να θεωρήσει την αποτελεσματική συμμετοχή στην ΕΕ σαν την κυρία προσπάθεια της στο διεθνή χώρο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα εθνικά συμφέροντα εξυπηρετούνται καλύτερα στην ΕΕ από ότι σε άλλους διεθνείς οργανισμούς.

Το γεγονός, ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση συμμετέχει μόνο η Ελλάδα και όχι οι περισσότεροι από τους γείτονες μας, σε συνδυασμό με την πολιτική της «ολοκληρωμένης προσέγγισης» σε όλους τους τομείς ανθρωπιστικής, αναπτυξιακής, πολιτιστικής, βιομηχανικής ανάπτυξης στους τομείς Άμυνας – Ασφάλειας και οικονομικής δραστηριότητος,εξασφαλίζει στην Ελλάδα με τους κατάλληλους πολιτικούς και διπλωματικούς χειρισμούς, την κατάκτηση μέσω της ΕΕ, μιας διακεκριμένης θέσης υπεροχής και επιρροής στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο.

Τέλος, είναι εξαιρετικά σημαντική η δραστηριοποίηση στο μέγιστο δυνατό βαθμό των ελληνικών αμυντικών βιομηχανιών, σε στενό συντονισμό με τους αρμόδιους φορείς του ΥΠΕΘΑ και στο πλαίσιο της προαναφερόμενης τρίτης πρότασής μου, για αναπροσαρμογή της Εθνικής Αμυντικής Βιομηχανικής Στρατηγικής, λαμβάνοντας υπόψη τις προβλέψεις της Μ.Δ.Σ – PESCO καθώς και όλες τις ευκαιρίες που γεννώνται εντός της ΕΕ, με απώτερο σκοπό την συνεχή ενημέρωση, μέγιστη συμμετοχή τους και εκμετάλλευση των ευκαιριών που τυχόν θα παρουσιαστούν, με βάση τις ραγδαίες εξελίξεις και πληθώρα υποστηρικτικών δράσεων για την άμυνα, σε επίπεδο ΕΕ.

ΠΗΓΕΣ
European Council meeting (28 June 2018) – Conclusions,Dated 28 June 2018
Council Conclusions on Security and Defence in the context of the EU Global Strategy – Council Conclusions (25 June 2018)
Σχέδιο συμπερασμάτων του Συμβουλίου σχετικά με την ασφάλεια και την άμυνα στο πλαίσιο της συνολικής στρατηγικής της ΕΕ, 25 Ιουνίου 2018
COUNCIL DECISION of 6 March 2018 establishing the list of projects to be developed under PESCO
Ανοικτές Πληροφορίες στο Διαδίκτυο

*Αντιπτέραρχος(Μ) ε.α. Θεόδωρος Γιαννιτσόπουλος
Επίτιμος Διευθυντής Γ’ Κλάδου του ΓΕΑ