Blog

ΟΙ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗ ΘΡΑΚΗ: ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΠΑΡΑΕΞΟΥΣΙΑΣ

Tου Θεόδωρου Μπατρακούλη
Δρ Γεωπολιτικής, ΣΕΠ στο ΕΑΠ

Στις βουλευτικές εκλογές βρεθήκαμε για λίγες μέρες στην ακριτική Θράκη. Εχουμε γράψει σε διάφορα κείμενά μας για την ευαίσθητη γεωστρατηγικά αυτή περιφέρεια. Η περιφέρεια Α. Μακεδονίας-Θράκης έχει βεβαίως σημαντικά οικονομικά/κοινωνικά προβλήματα. Ορισμένα από αυτά είναι σύμφυτα με τα γενικά και ειδικά χαρακτηριστικά στην κοινωνικοοικονομική δομή της περιοχής. Η Θράκη, περιφέρεια κυρίως αγροτική και σχετικά αραιοκατοικημένη, είναι – σύμφωνα με τα διάφορα στατιστικά κριτήρια που χρησιμοποιούνται στις Βρυξέλλες – μια από τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες της Ευρωπαïκής Eνωσης.   Ιδιαίτερα σοβαρά είναι τα προβλήματα στον αγροτικό τομέα. Αποψιλώνεται το αγροτικό επάγγελμα αν και αυτό έχει ακόμα πολλά να προσφέρει στον τόπο. Προβλήματα έχουν και οι μικρομεσαίοι επαγγελματίες, τους οποίους πλήττει η ύφεση (ιδιαίτερα στην οικοδομή).  Τέλος υπάρχει ανάγκη στοχευμένων δημόσιων υποδομών. Το 2009 ολοκληρώθηκε η κατασκευή της Εγνατίας οδού, διευρωπαïκού συγκοινωνιακού δικτύου μήκους περίπου 700 χλμ. από την Ηγουμενίτσα μέχρι τους Κήπους.
Αλλά κυρίως, η Θράκη παραμένει στο επίκεντρο ενός σπουδαίου γεωπολιτικού διακυβεύματος, τόσο μέσα στα όρια της Ελληνικής επικράτειας, αλλά και διεθνούς. Δεδομένων της παραμεθορίου θέσης της, του σημαντικού αριθμητικά μουσουλμανικού μειονοτικού στοιχείου, του φυσικού και ορυκτού πλούτου της, η ελληνική Θράκη αποτελεί περιοχή με μεγάλη γεωπολιτική σημασία. Ογδονταέξι χρόνια μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης έχει φανεί ότι οι επιλογές της όχι μόνο δεν υλοποιήθηκαν, αλλά αλλοιώθηκαν με τη συνέργεια των εθνικιστικών πολιτικών της Τουρκίας και του συστήματος πελατειακών σχέσεων της Ελλάδας. Αυτά ενώ η προστατευόμενη από την Συνθήκη μειονότητα της Κωνσταντινούπολης, της Ιμβρου και της Τενέδου έχει σχεδόν εξαφανισθεί λόγω της εξοντωτικής συμπεριφοράς της Τουρκίας. Και ενώ το Οικουμενικό Πατριαρχείο παρεμποδίζεται ποικιλοτρόπως στις εκδηλώσεις του από εγκάθετους εθνικιστικούς κύκλους και βλέπει τη μείωση του ρόλου του ως πνευματικού κέντρου των Ορθοδόξων παγκοσμίως από τις τουρκικές αρχές. Και παραμένουν οι βάσιμες μετά το 1974 ανησυχίες ότι θα μπορούσε η μειονότητα να αποτελέσει πηγή/εστία δυνητικής σύγκρουσης σε ενδεχόμενη επιδίωξη επαναχάραξης των συνόρων. Είναι γνωστό ότι από τους πρώτους μήνες του 2008 στο Συμβούλιο της Ευρώπης και στο Ευρωπαικό Κοινοβούλιο δημιουργήθηκε και λειτουργεί λόμπι της Δυτικής Θράκης.
Κάποιος που θα διάβαζε τουρκικές ιστοσελίδες τις μέρες πριν από τις εκλογές, θα διαμόρφωνε την εντύπωση ότι στην ελληνική Θράκη υπήρχαν μόνο μειονοτικοί υποψήφιοι. Μάλιστα προωθούνταν εντέχνως, ακόμα και μέσα από τις πιο ακραιφνείς εθνικιστικές ιστοσελίδες (χαρακτηριστικά αυτή των ‘‘Γκρίζων Λύκων’’), η υποστήριξη των υποψηφίων των κομμάτων της ‘‘κεντροαριστεράς’’, κυρίως του ΠΑΣΟΚ. Οι ιστοσελίδες αναδημοσίευαν κείμενα και συνεντεύξεις των υποψηφίων μουσουλμάνων του ΠΑ.ΣΟ.Κ. από τα τουρκόφωνα έντυπα της Κομοτηνής και της Ξάνθης, σε μια προσπάθεια να μοιραστούν ‘‘αποτελεσματικά’’ τα κουκιά και να εκλεγούν αυτοί οι υποψήφιοι. Κρατικά τηλεοπτικά κανάλια και εφημερίδες ευρείας κυκλοφορίας δεν έκαναν την παραμικρή αναφορά σε χριστιανούς υποψηφίους, επιδιδόμενα σε μια εκστρατεία στήριξης των ισχυρών μειονοτικών υποψηφίων, επιχειρώντας ακόμα και την έκπληξη. Με την προβλεπόμενη πρωτιά του ΠΑΣΟΚ στη Ροδόπη, ήθελαν την εκλογή στο Νομό δύο … μουσουλμάνων κυβερνητικών βουλευτών. Στην πολύ απίθανη περίπτωση που η Ν.Δ. ερχόταν πρώτο κόμμα, επιδιωκόταν να υπάρχει η εκλογή των μειονοτικών ώστε να είναι ένας σε κάθε κόμμα, παράλληλα με την εκλογή δύο μειονοτικών στην Ξάνθη αναλόγως με τους συσχετισμούς που θα υπήρχαν. Ο πήχης της εκλογής μειονοτικών βουλευτών είχε ανεβεί πολύ ψηλά και σ’αυτό είχαν συστρατευτεί όλοι οι μηχανισμοί παρέμβασης στο πολιτικό παιχνίδι. Η γραμμή θα δινόταν μέσω των θρησκευτικών λειτουργών. Σημειωτέον ότι οι ιμάμηδες παρέμεναν για σειρά μηνών απλήρωτοι μέχρι την ημέρα των εκλογών. Χιλιάδες ετεροδημότες ψηφοφόροι ήρθαν από την Τουρκία. Οι εκδότες των τουρκόγλωσσων τοπικών εντύπων περνούν ατέλειωτες ώρες στο τουρκικό Προξενείο, προκειμένου να έχουν την καλύτερη δυνατή στρατηγική διείσδυσης. Ο Τούρκος πρόξενος της Κομοτηνής Μουσταφά Σαρνίτς είχε αναλάβει προσωπικά την υλοποίηση του σεναρίου να ενισχυθεί στις εκλογές αυτές η εκπροσώπηση του μειονοτικού στοιχείου.
Τα τελικά εκλογικά αποτελέσματα στους δύο νομούς δεν υπήρξαν τόσο ικανοποιητικά για τις επιθυμίες της Τουρκίας. Στο νομό Ροδόπης το ΠΑΣΟΚ κατέλαβε δύο έδρες και η Νέα Δημοκρατία 1 έδρα. Από το ΠΑΣΟΚ εκλέγονται ο θεολόγος Αχμέτ Χατζηοσμάν με 15.347 και ο δικηγόρος Γεώργιος Πεταλωτής με 14.155 σταυρούς προτίμησης. Από τη ΝΔ επανεκλέγεται ο Ευριπίδης Στυλιανίδης (με θητεία στα υπουργεία Παιδείας και Μεταφορών) με 17.008 σταυρούς. Στο Νομό Ξάνθης εκλέχθηκαν δύο βουλευτές από το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και ένας από τη Ν.Δ. Πρώτος βουλευτής – για δεύτερη συνεχόμενη αναμέτρηση – αναδείχτηκε ο 39χρονος γιατρός Τσετίν Μάντατζη, πρώην πρόεδρος της Τουρκικής Ενωσης Ξάνθης (ΤΕΞ) – την πενταετία 2000-2004 – και πρώην αντιδήμαρχος Τοπείρου, με 17.269 σταυρούς. Εκλέχθηκε επίσης ο δικηγόρος Σωκράτης Ξυνίδης (ΠΑΣΟΚ) με 9.480 σταυρούς. Η ΝΔ πήρε μία έδρα. Ο πρώην υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Γιώργος Κοντός επανεξελέγη με 10.714 σταυρούς. Εκτός έμεινε ο πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής Παναγιώτης Σγουρίδης.
Σε εφημερίδες της Κομοτηνής διαβάσαμε ορισμένες προεκλογικές ειδήσεις και σχόλια που δείχνουν ένα μέρος της σημερινής κατάστασης και νοοτροπίας στη Θράκη. Σε πρωτοσέλιδο του Αντιφωνητή αναφερόταν ότι στο Νομό Ξάνθης, ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Μάντατζη κυκλοφορεί τις φωτογραφίες του με τον Ερντογάν και τον Γκιούλ, διαφημίζοντας την αντιπομακική του δραστηριότητα, ενώ ο υποψήφιος του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. Μαλκότς έχει κατορθώσει να συμπεριλάβει τις τουρκικές διεκδικήσεις ως θέσεις του συνδυασμού του. Μετριοπαθέστερος όλων φαίνεται ο Χατζηοσμάν (Αντιφωνητής, 1 Οκτωβρίου 2009, σ. 1). Ο σχολιογράφος αναρωτιόταν σε ποιό σημείο ο μιθριδατισμός αυτός θα φθάσει να επιτρέψει την ανάρτηση της ημισελήνου στα εκλογικά κέντρα θα το δείξουν τα προσεχή χρόνια.
Το εκλογικό τμήμα στο οποίο είχα οριστεί δικαστικός αντιπρόσωπος βρισκόταν στο 2ο Μειονοτικό Δημοτικό Σχολείο Κομοτηνής, δίπλα στο τζαμί. Στο συγκεκριμένο τμήμα το 65% περίπου των εγγεγραμμένων ήταν μουσουλμάνοι και μεταξύ τους συμπεριλαμβανόταν ο Αχμέτ Χατζηοσμάν. Την ημέρα της ψηφοφορίας εμφανίστηκαν στο τμήμα αυτό τέσσερα τουρκικά τηλεοπτικά κανάλια και φωτορεπόρτερ τουρκικών ΜΜΕ για να πάρουν πλάνα της διαδικασίας και να προβάλουν τους μουσουλμάνους υποψηφίους. Οι τηλεοπτικοί παρουσιαστές έδιναν πανηγυρικό τόνο στη συμμετοχή στις εκλογές των μουσουλμάνων της ‘‘Δυτικής Θράκης’’, κάνοντας αναφορές σε ‘‘τουρκική μειονότητα’’ που ‘‘διεκδικεί την διεύρυνση των δικαιωμάτων της’’ και την ‘‘αναγνώριση των εκλεγμένων μουφτήδων’’.
Το βράδυ της Κυριακής, βγαίνοντας στον δρόμο όπου βρίσκεται το κατάστημα της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ροδόπης-Εβρου, άκουσα ήχους από νταούλια και κλαρίνα καθώς και πανηγυρικές ιαχές στα τουρκικά. Είδα από αριστερά, στο ύψος περίπου που βρίσκονται τα γραφεία της 21ης Ταξιαρχίας, ένα πλήθος ανθρώπων (που φαίνονταν σταδιακά να αυξάνονται) που, πανηγυρίζοντας, βάδιζαν προς την κατεύθυνση της Νομαρχίας. Όταν έφθασαν στο σημείο του πεζοδρομίου όπου στεκόμουν εκτιμώ ότι θα ήταν περίπου διακόσιοι πενήντα. Κατέληξαν στο Νομαρχιακό κτίριο, όπου εκφώνησε  πανηγυρικό επινίκιο ο Χατζηοσμάν. Σύμφωνα με όσα είδα και άκουσα στην Κομοτηνή, οι μόνοι πανηγυρισμοί που έγιναν ήταν από μουσουλμάνους. Ως συνοπτική εκτίμηση μπορεί να ειπωθεί ότι στη Θράκη γίνεται σοβαρή προσπάθεια ενίσχυσης της τουρκικής παραεξουσία, ενώ παρατηρείται διολίσθηση της ελληνικής κυριαρχίας.

Δημοσιεύτηκε στη μηνιαία εφημερίδα Ρήξη, φύλλο 56, Σάββατο 10 Οκτωβρίου 2009, σελ. 28.