Blog

2/3 – Αύξηση της φτώχειας κατά 40% από το 2008 έως το 2015 διαπιστώνει για την Ελλάδα το Ινστιτούτο Γερμανικής Οικονομίας της Κολωνίας (IW), σύμφωνα με νέα έρευνά του για την ευρωπαϊκή οικονομία.

Σύμφωνα με την έρευνα την οποία διεξήγαγε, δεν αρκεί όμως να μετρά κανείς αποκλειστικά το χαμηλό εισόδημα για να καταλήξει σε συμπεράσματα, αλλά -όπως προτείνουν- πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και άλλες παράμετροι, όπως είναι λ.χ. οι στερήσεις υλικών αγαθών καθώς επίσης και το χαμηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης, η υποαπασχόληση και οι περιορισμοί στην υγειονομική περίθαλψη.

2/3 – Με τζίρο χαμηλότερο κατά 18% σε σύγκριση με το 2009, λίγο πριν η κρίση χτυπήσει για τα καλά την πόρτα της ελληνικής οικονομίας, έκλεισε το 2016 για το λιανεμπόριο τροφίμων. Μάλιστα, μέσα σε μία μόνο χρονιά οι απώλειες ξεπέρασαν το 4%, απόρροια της περαιτέρω υποχώρησης της ζήτησης, αλλά και των ειδικών συνθηκών που επικράτησαν στον κλάδο, όπως οι εξαγορές, οι συγχωνεύσεις και οι αναδιαρθρώσεις επιχειρήσεων με πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό της «Μαρινόπουλος». Τα στοιχεία τα οποία προέρχονται από την εταιρεία ερευνών αγοράς Nielsen δείχνουν και κάτι άλλο: όχι μόνο μίκρυνε η «πίτα», αλλά πλέον τη μοιράζονται πολύ λιγότεροι, τάση, μάλιστα, που όπως εκτιμά η αγορά, θα ενταθεί τα επόμενα χρόνια. Το 2017 προβλέπεται, υπό κανονικές συνθήκες, περαιτέρω μείωση του τζίρου κατά 2% με 3%.

2/3 – Τον κίνδυνο μετανάστευσης των ευρωπαϊκών ναυτιλιακών επιχειρήσεων σε νέα αλλά και παλαιότερα ναυτιλιακά κέντρα, όπως το Ντουμπάι, η Σιγκαπούρη, το Βανκούβερ, το Χονγκ Κονγκ και η Σαγκάη, επισημαίνει σε μελέτη της η Deloitte. Η παροχή φορολογικών, χρηματοδοτικών και άλλων κινήτρων για τη μετεγκατάσταση της ιδιοκτησίας και διαχείρισης πλοίων εκεί έχει ήδη ενισχύσει τα μερίδιά τους στην παγκόσμια αυτή αγορά, εκτιμά ο συμβουλευτικός οίκος, σε μια δημοσίευση που έρχεται στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ναυτιλιακής εβδομάδας που διοργανώνει η Ενωση Ευρωπαϊκών Εφοπλιστικών Ενώσεων (ECSA: Εuropean Community Shipowners’ Associations).

Οπως προκύπτει, η Ευρώπη γίνεται ολοένα και λιγότερο ανταγωνιστική ως έδρα για ναυτιλιακές επιχειρήσεις, αλλά αντί να βελτιώνει το θεσμικό της πλαίσιο για να μην «αιμορραγεί» όσον αφορά τον συγκεκριμένο κλάδο, εξετάζει πιο επιβαρυντικού όρους, σχολιάζουν οι επαΐοντες. Η Deloitte καταλήγει μάλιστα στο συμπέρασμα πως για να αντιμετωπιστεί ο «άγριος ανταγωνισμός», η Ευρώπη θα πρέπει να διευρύνει τα παρεχόμενα φορολογικά κίνητρα για τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις.

2/3 – Επιχειρηματική… οδηγία για την Ελλάδα εξέδωσε το υπουργείο Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, επισημαίνοντας τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία και το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας. Αν και στην έκθεση αυτή καθαυτή δεν γίνεται αναφορά σε προβλήματα με συναλλαγές ανάμεσα σε ελληνικές και βρετανικές επιχειρήσεις, υπάρχει παραπομπή στις οδηγίες που είχε εκδώσει το Foreign Office τον Ιούνιο του 2015 μετά την επιβολή των capital controls. Σε άλλα σημεία, εξάλλου, γίνεται παραπομπή σε ταξιδιωτικές οδηγίες που είναι εν ισχύι και στις οποίες υπερτονίζονται οι απεργιακές κινητοποιήσεις και οι διαδηλώσεις.

3/3 – Η Fed θα αυξήσει τα επιτόκια στη συνεδρίαση του Μαρτίου εφόσον τα στοιχεία για την απασχόληση και τον πληθωρισμό συνεχίσουν να κινούνται στο πλαίσιο των εκτιμήσεων, δήλωσε την Παρασκευή η επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, Τζάνετ Γέλεν.

4/3 – Το 2016 αποδεικνύεται ένα «καλό» έτος για τους 15 μεγαλύτερους ευρωπαϊκούς λιμένες εμπορευματοκιβωτίων, καθώς συγκριτικά με το 2015 εμφανίζεται αύξηση του εξυπηρετούμενου φορτίου κατά 2,1%. Μπορεί η αύξηση να μην είναι εντυπωσιακή, αλλά αντιστρέφει τη μείωση του 2015 κατά 1,6% που παρατηρήθηκε το 2014. Για πρώτη φορά μάλιστα πέρυσι κάθε ένας από το σύνολο των 15 μεγαλύτερων ευρωπαϊκών λιμένων εξυπηρέτησε πάνω από 1,5 εκατομμύριο εμπορευματοκιβώτια (teu).

Ο Πειραιάς, εξυπηρετώντας κυρίως μεταφόρτωση, είναι πλέον εδραιωμένος ως ένας από τους 10 μεγαλύτερους λιμένες εμπορευματοκιβωτίων στην Ευρώπη. Τόσο η αύξηση της αποδοτικότητας του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων (ΣΕΜΠΟ) ΙΙ και ΙΙΙ που διαχειρίζεται η θυγατρική της Cosco ΣΕΠ όσο και οι συμφωνίες με χρήστες του λιμένα είχαν ως αποτέλεσμα τη συνέχεια της αύξησης των φορτίων που διακινούνται μέσω Πειραιά.

4/3 – Η Βενεζουέλα παραμένει στην κορυφή του δείκτη οικονομικής δυστυχίας του Bloomberg. Η Ελλάδα βρίσκεται και το 2017 στην 4η θέση, όπως και το 2016, ενώ η Ισπανία υποχώρησε στην 6η θέση από την 5η το 2016. Το Bloomberg υπολογίζει το ύψος του πληθωρισμού και το ύψος της ανεργίας σε κάθε χώρα, ώστε να καταλήξει στην τελική κατάταξη.

5/3 – Η Deutsche Bank, η μεγαλύτερη τράπεζα της Γερμανίας, ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει σε αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου κατά 8 δισ. ευρώ και σε ριζικές αλλαγές του στρατηγικού της πλάνου, για να ενισχύσει την κεφαλαιακή της επάρκεια λόγω της χαμηλής κερδοφορίας και των μεγάλων προστίμων που κλήθηκε να πληρώσει τα τελευταία χρόνια.

5/3 – Το μεγαλύτερο στον κόσμο είναι το τραπεζικό σύστημα της Κίνας, που στο τέλος του περασμένου έτους είχε ενεργητικό 33 τρισ. δολάρια και υπερέβη το τραπεζικό σύστημα της Ευρωζώνης, με ενεργητικό 31 τρισ. δολάρια. Το τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας έχουν ενεργητικό 16 τρισ. δολάρια και 7 τρισ. δολάρια, αντιστοίχως. Επιπλέον, το κινεζικό τραπεζικό σύστημα είναι 3,1 φορές πολλαπλάσιο του ΑΕΠ της δεύτερης οικονομίας στον κόσμο, όταν εκείνο της Ευρωζώνης είναι 2,8 φορές πολλαπλάσιο της οικονομίας της.

Σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times, το μέγεθος του κινεζικού τραπεζικού συστήματος αντανακλά μεν την αυξημένη επιρροή της κινεζικής οικονομίας στους παγκόσμιους μηχανισμούς χρηματοδότησης, αλλά παράλληλα προδίδει ότι μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση αυξάνεται αδιαρκώς η εξάρτησή της από τον δανεισμό, με σκοπό την ανάπτυξη. Η βρετανική εφημερίδα παραθέτει τις εκτιμήσεις του Εσουάρ Πρασάντ, οικονομολόγου του Πανεπιστημίου Κορνέλ και πρώην στελέχους του ΔΝΤ αρμόδιου για την Κίνα, σύμφωνα με τον οποίο «ο τεράστιος όγκος του κινεζικού χρηματοπιστωτικού συστήματος δεν αποτελεί θετικό στοιχείο αλλά ένδειξη μιας οικονομίας υπερβολικά εξαρτημένης από τον δανεισμό των τραπεζών και, επομένως, επιρρεπούς στον πιστωτικό κίνδυνο».

6/3 – H γαλλική αυτοκινητοβιομηχανία PSA εξαγοράζει το ζημιογόνο ευρωπαϊκό κομμάτι των επιχειρήσεών της General Motors, συμπεριλαμβανομένης της γερμανικής Opel και της βρετανικής Vauxhall.

Η συμφωνία ύψους 2.2 δις. ευρώ, η οποία ανακοινώθηκε την Δευτέρα από την General Motors και την PSA, την κατασκευάστρια εταιρεία των αυτοκινήτων μάρκας Peugeot και Citroen, θα επιφέρει σημαντικές ανακατατάξεις στην βιομηχανία καθώς θα καταστήσει την PSA ως την δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία εμπορίας αυτοκινήτων στην Ευρώπη, πίσω από την Volkswagen. Η PSA ύστερα από την εξαγορά αναμένεται να κατασκευάζει περίπου 5 εκατ. αυτοκίνητα το χρόνο.

6/3 – Σημαντική επιδείνωση παρουσίασε η πορεία του ΑΕΠ το δ’ τρίμηνο του του 2016, όπως προκύπτει από τα προσωρινά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ).

Συγκεκριμένα, η ελληνική οικονομία κατέγραψε ύφεση 1,1% έναντι του δ΄ τριμήνου του 2015 και ύφεση 1,2% έναντι του γ’ τριμήνου του 2016, παρότι η οι προκαταρκτικές εκτιμήσεις της ΕΛΣΤΑΤ έκαναν λόγο για ανάπτυξη 0,3% και ύφεση 0,4%, αντίστοιχα.

6/3 – Ως πιστωτικό αρνητικό γεγονός για τις τράπεζες χαρακτηρίζει τη μείωση των καταθέσεων στο πρώτο δίμηνο του 2017 η Moody’s. Η μείωση αποδίδεται κυρίως στις καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, η οποία έπληξε την εμπιστοσύνη των καταθετών. Σύμφωνα με την ανάλυση της αμερικανικής εταιρείας, οι καταθέτες εμφανίζονται εξαιρετικά ευαίσθητοι στις πολιτικές εξελίξεις, υπενθυμίζοντας τη μεγάλη μείωση των καταθέσεων κατά το πρώτο εξάμηνο του 2015 λόγω των παρατεταμένων διαπραγματεύσεων και του αδιεξόδου στις συζητήσεις κυβέρνησης – δανειστών.

Η Moody’s σημειώνει ότι κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2016, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, καταγράφηκε αύξηση καταθέσεων, ωστόσο οι καθυστερήσεις στην αξιολόγηση οδήγησαν σε εκροές καταθέσεων 1,6 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο, ενώ αρνητική είναι η εικόνα και τον Φεβρουάριο. Οπως σημειώνεται, αν οι εκροές συνεχιστούν τότε είναι πιθανό να δούμε αύξηση της χρηματοδότησης των τραπεζών μέσω του έκτακτου μηχανισμού παροχής ρευστότητας ELA με αποτέλεσμα να αυξηθεί το κόστος χρήματος για τις τράπεζες, εξέλιξη που θα πλήξει την κερδοφορία τους.

6/3 – Οι θεσμικοί επενδυτές και οι fund managers προβλέπουν ότι η αξία του πετρελαϊκού κολοσσού Saudi Aramco θα ανέρχεται στο 1 με 1,5 τρισ. δολάρια, όταν θα πουλήσει μετοχές στο κοινό την επόμενη χρονιά, σύμφωνα με έρευνα της τοπικής επενδυτικής τράπεζας EFG Hermes που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα.

6/3 – «Η Γαλλία έκανε τη Γερμανία να φτάσει πιο μακριά από όπου είχε προβλέψει» σε ό,τι αφορά την περίπτωση της Ελλάδας, εκτίμησε ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, τονίζοντας ότι «υπογραμμίσαμε πόσο θα κόστιζε η έξοδος από την Ευρωζώνη και εκείνοι (σ.σ. οι Γερμανοί) το έλαβαν υπ’ όψιν».

Σε συνέντευξη που έδωσε σε ευρωπαϊκές εφημερίδες, μεταξύ των οποίων και η ιταλική La Stampa, αναφερόμενος και στην περίπτωση της Ελλάδας είπε χαρακτηριστικά: «Η Γαλλία έκανε τη Γερμανία να φτάσει πιο μακριά από όπου είχε προβλέψει. Τόσο σε ό,τι αφορά την Τραπεζική Ενωση όσο και την Ελλάδα, μια περίπτωση για την οποία υπογραμμίσαμε πόσο θα κόστιζε η έξοδος από την Ευρωζώνη, και εκείνοι (σ.σ. οι Γερμανοί) το έλαβαν υπ’ όψιν στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης για τις δεσμεύσεις, τις οποίες σεβάστηκε ο Τσίπρας».

7/3 – Αύξηση της κατανάλωσης και πτώση των επενδύσεων διαμόρφωσαν το αποτέλεσμα του ΑΕΠ το 2016, ενώ αρνητική ήταν και η καθαρή επίδραση του εξωτερικού τομέα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα οποία επεξεργάστηκε η Eurobank, κατά το τέταρτο τρίμηνο, η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε κατά 1,1% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους. Συνολικά, το 2016, η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε κατά 1,4%, σε σύγκριση με το 2015. Αντίθετα, η δημόσια κατανάλωση σημείωσε πτώση.

Οι επενδύσεις (ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου) μειώθηκαν κατά 30,7% το τέταρτο τρίμηνο σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους. Συνολικά το 2016 μειώθηκαν κατά 0,9% σε σύγκριση με το 2015.

7/3 – Προ των πυλών βρίσκεται, σύμφωνα με την Καθημερινή, η είσοδος της ExxonMobil στην ελληνική αγορά υδρογονανθράκων. Ο μεγαλύτερος παγκοσμίως πετρελαϊκός κολοσσός, μετά την Κύπρο, στρέφει το βλέμμα του στην Ελλάδα και είναι έτοιμος να υπογράψει συμφωνία στρατηγικής συμμαχίας με τα ΕΛΠΕ για συμμετοχή στις 6 περιοχές που έχουν παραχωρηθεί ήδη στον ελληνικό όμιλο, αλλά και να «χτυπήσουν» μαζί νέες περιοχές για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, με πρώτη στη «λίστα» τη θαλάσσια περιοχή νότια της Κρήτης, οι γεωλογικοί σχηματισμοί της οποίας προσομοιάζουν με αυτούς του τεράστιου κοιτάσματος Zor στην Αίγυπτο. Η συμφωνία για στρατηγική συνεργασία με τα ΕΛΠΕ φαίνεται να είναι κλεισμένη εδώ και μήνες, και ο μοναδικός λόγος που καθυστερεί η υπογραφή της είναι οι κωλυσιεργίες στην ολοκλήρωση της διαδικασίας παραχώρησης και υπογραφής συμβάσεων για τις τέσσερις από τις έξι περιοχές που έχουν παραχωρηθεί στα ΕΛΠΕ, για να γίνει ένα ολοκληρωμένο «ντιλ».

7/3 – Να τηρήσει τη συμφωνία της με τους θεσμούς, που αποτέλεσε τη βάση για την επιστροφή των τελευταίων στην Αθήνα, προέτρεψε χθες την κυβέρνηση ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, λέγοντας ότι από αυτήν εξαρτάται η ολοκλήρωση της αξιολόγησης.

«Αν η Ελλάδα τηρήσει τη συμφωνία με το Eurogroup, η αξιολόγηση θα ολοκληρωθεί», είπε, μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Βερολίνο. Αναφερόταν στο Eurogroup της 20ής Φεβρουαρίου, που προβλέπει τη λήψη μέτρων 2% του ΑΕΠ μετά το 2018 και αντισταθμιστικών, εφόσον επιτυγχάνονται οι στόχοι για το πρωτογενές πλεόνασμα.

7/3 – Ως πολύ μικρές εκτιμά η Μoody’s τις πιθανότητες για την αποχώρηση από το ευρώ χώρας-μέλους της Ευρωζώνης με μία μόνο εξαίρεση: την Ελλάδα. Εκτός της Ελλάδας, επισημαίνουν οι αναλυτές της αμερικανικής εταιρείας, το ενδεχόμενο να εγκαταλείψει το ευρώ μια άλλη χώρα είναι πολύ χαμηλό. H Moody’s ανησυχεί, πάντως, για την ενίσχυση των αντιευρωπαϊκών κομμάτων, σημειώνοντας όμως ότι είναι απίθανο τα κόμματα αυτά να εξασφαλίσουν αρκετή εκλογική στήριξη ώστε να προκαλέσουν μια έξοδο από την Ευρωζώνη στο κοντινό μέλλον. Από την άλλη πλευρά, επισημαίνεται, υπάρχει κίνδυνος να επηρεάσουν τις εκλογικές ατζέντες, αποδυναμώνοντας την υποστήριξη προς την Ε.Ε. και την Ευρωζώνη. Σε κάθε περίπτωση, σημειώνει ότι ενδεχόμενη έξοδος από τη νομισματική ένωση οποιασδήποτε χώρας θα έθετε σε αμφισβήτηση τη συνοχή και τις δυνατότητες ύπαρξης του ευρώ. Η Moody’s διευκρινίζει ότι η αποχώρηση μιας χώρας από την Ευρωζώνη και επαναφορά εθνικού νομίσματός της, δεν θα σήμαινε αυτόματα και χρεοκοπία της. Χρεοκοπία θα επέρχονταν μόνο αν η μετατροπή του νομίσματος είχε ως αποτέλεσμα οι επενδυτές να πάρουν τίτλους μικρότερης αξίας σε σχέση με την αρχική υποχρέωση, που ήταν σε ευρώ.

8/3 – Ανησυχητικές είναι οι ενδιάμεσες προβλέψεις του ΟΟΣΑ για την παγκόσμια οικονομία, καθώς αναμένεται να επιμείνει το τρέχον περιβάλλον χαμηλής ανάπτυξης που έχει εντείνει την ανισότητα και έχει ενισχύσει τον λαϊκισμό στον ανεπτυγμένο κόσμο. Ως εκ τούτου, η παγκόσμια οικονομία δεν διαθέτει τα «εφόδια» για να καταπολεμήσει πιθανούς κραδασμούς από τον προστατευτισμό στο διεθνές εμπόριο, την αδιάκοπη και υπερβολική άνοδο των αγορών ή τυχόν μεγάλες διακυμάνσεις στις ισοτιμίες. Η Ελλάδα, οι ΗΠΑ και η Γαλλία είναι οι χώρες που έχουν δεχθεί το μεγαλύτερο πλήγμα σε ό,τι αφορά την εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στις κυβερνήσεις τους.

Ο ρυθμός ανάπτυξης στην παγκόσμια οικονομία θα διαμορφωθεί στο 3,3% το 2017 και στο 3,6% το 2018, σύμφωνα με τις ενδιάμεσες προβλέψεις του ΟΟΣΑ, που είναι σχεδόν αμετάβλητες από την έκθεση του Νοεμβρίου. Οι επιδόσεις αυτές, αν επιβεβαιωθούν, είναι χαμηλές σε σχέση με τον μέσο όρο των τελευταίων δύο δεκαετιών.

Η ανάπτυξη στην Ευρωζώνη θα κινηθεί στο 1,6% το 2017 και το 2018, λόγω της δημοσιονομικής χαλάρωσης, σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, και των μέτρων στήριξης που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Σε ό,τι αφορά τη γερμανική οικονομία, το ΑΕΠ αναμένεται να τονωθεί κατά 1,8% το 2017, μια πρόβλεψη που είναι υψηλότερη κατά 0,1% από τον Νοέμβριο. Η οικονομική δραστηριότητα στη Γαλλία θα ενισχυθεί κατά 1,4% το 2017 και το 2018, ενώ στην Ιταλία η ανάπτυξη θα βαδίσει σε ρυθμό 1%.

1/3 – Στα 220 δισ. δολάρια ανήλθε το 2016 η αξία των εξαγορών ξένων εταιρειών, που ανακοίνωσαν οι κινεζικές επιχειρήσεις. Από την αρχή του τρέχοντος έτους κινεζικές επιχειρήσεις έχουν ανακοινώσει 14 διασυνοριακές εξαγορές, αξίας άνω των 100 εκατ. δολαρίων η μία.

Πολλές από αυτές, όμως, θα δουν τις επεκτατικές τους διαθέσεις να ναυαγούν, καθώς θα προσκρούσουν στους αυστηρούς ελέγχους στις κινήσεις κεφαλαίων που έχει επιβάλει το Πεκίνο για να ανακόψει τις μαζικές εκροές κεφαλαίων από τη χώρα.

8/3 – Το εμπορικό πλεόνασμα των 253 δισ. ευρώ της Γερμανίας, που έχει προκαλέσει αντιδράσεις σε Ευρώπη και Αμερική, αρχίζει να προβληματίζει και τον ίδιο τον πολιτικό κόσμο της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας. Ενόψει των εκλογών του φθινοπώρου, τα δύο μεγάλα κόμματα της Γερμανίας προτείνουν τη μείωσή του και σκέπτονται να χρησιμοποιήσουν τμήμα των φορολογικών εσόδων για να τονώσουν την εγχώρια ζήτηση. Απώτερος στόχος είναι η αύξηση των εισαγωγών, που παραμένουν περιορισμένες σε σύγκριση με τις διαρκώς αυξανόμενες γερμανικές εξαγωγές.

8/3 –  Στάσιμη παρέμεινε η ελληνική οικονομία το 2016, καθώς ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ παρέμεινε στο 0%, σύμφωνα με την πρώτη εκτίμηση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Ειδικότερα, σε όρους όγκου, το ΑΕΠ ανήλθε στα 184,5 δισ. ευρώ, έναντι 184,5 δισ. ευρώ το 2015. Σε όρους τιμών της αγοράς, το ΑΕΠ ανήλθε το 2016 στα 175,9 δισ. ευρώ, έναντι 175,7 δισ. ευρώ το 2015, σημειώνοντας αύξηση 0,1%.