Blog

   

Και ενώ η προσοχή όλων (δικαίως ή αδίκως) είναι στραμμένη στη ΔΕΘ όπου κάθε χρόνο (αδίκως) το ενδιαφέρον δεν είναι στην έκθεση per se με τις τεράστιες επιχειρηματικές ευκαιρίες εξαγωγικού χαρακτήρα τις οποίες αυτή δυνατόν να προσφέρει αλλά στις ανακοινώσεις/απολογισμούς/υποσχέσεις του πολιτικού κόσμου, στην Αθήνα θα λάβει χώρα μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνάντηση.

O Έλληνας πρωθυπουργός έχει προσκαλέσει στις 9 Σεπτεμβρίου τους πρωθυπουργούς της Γαλλίας, Ισπανίας, Ιταλίας, Κύπρου και Πορτογαλίας σε μία άτυπη σύνοδο ενός «μετώπου του νότου». Η ατζέντα όπως έχει τεθεί είναι πολύ φιλόδοξη και περιλαμβάνει τόσο οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα όπως η ανάπτυξη με έμφαση στην αντιμετώπιση της ανεργίας, η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και η προσέλκυση επενδύσεων αλλά και θέματα εξωτερικής πολιτικήςμε έμφασηστο μεταναστευτικό – προσφυγικό. Φυσικά από αυτή τη συνάντηση, εάν εξαιρέσουμε τον επικοινωνιακό και ίσως τον εργαλιακά πολιτικό χαρακτήρα της, δεν πρέπει να περιμένουμε ούτε αλλαγές πολιτικής ούτε ουσιαστικές δράσεις σε κάποιο από «τα-πάντα-όλα» θέματα της ατζέντας. Δυνατόν όμως να γίνει μια αρχή. Μπορεί να δοθεί μια θεσμική κατεύθυνση στην όλη πρωτοβουλία.

Ας την ονομάσουμε Athens Understanding (Au-6).

Ποια θα αποτελούν όμωςτα συνεκτικά στοιχεία και οι στόχοι της ομάδας αυτής; Η αντι-λιτότητα σίγουρα δεν αρκεί. Όπως και στην περίπτωση της κριτικής στους περίφημους BRICS οι αντι- ΔΝΤ/ΗΠΑ/Δολάριο προθέσεις δεν αρκούν. Οι BRICS όπως και άλλα ενδιαφέροντα αρχικά κρατών και περιοχών (ASEAN, ΕAEU, APEC,MERCOSUR) εκτός του πλαισίου των μεγάλων μεταπολεμικών υπερεθνικών οργανισμών (ΟΗΕ, ΝΑΤΟ, ΟΟΣΑ) και των θεσμών του επονομαζόμενου «συστήματος του Bretton Woods» (ΠΟΕ, παγκόσμια Τράπεζα, ΔΝΤ),έχουν ως βασικό άξονα την οικονομική συνεργασία και το εμπόριο και στόχο την οικονομική ένωση.Κάποιοι εξ αυτών υποστηρίζονται από μία τράπεζα επενδύσεων όπως η Νew Development Bank (NDB) των BRICS, η Αsia Development Bank (ADB) στην περίπτωση της ASEAN ή η Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB) με πρωτοβουλία της Κίνας

H σημαντική ιδιαιτερότητα στη περίπτωση της  Αu-6, είναι ότι αφενός τα μεγέθη είναι μικρότερα (όχι όμως πολύ) και το σημαντικότερο ότι έχει ήδη επιτευχθεί το  στάδιο της οικονομικής ένωσης με την Ευρωπαϊκή Ένωσηστο πλαίσιο της οποίας πρέπει να κινηθεί η πρωτοβουλία. Σύμφωνα με το άρθρο 20§ 2 της Συνθήκης της Λισσαβόνας η ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ κρατών μελών εγκρίνεται από τοΕυρωπαϊκό Συμβούλιο  «ως έσχατη λύση, εφόσον αυτό διαπιστώσει ότι οι επιδιωκόμενοι στόχοι της συνεργασίας αυτής δεν μπορούν να επιτευχθούν μέσα σε εύλογο χρόνο από την Ένωση στο σύνολό της, και υπό τον όρο ότι θα συμμετέχουν σε αυτήν τουλάχιστον εννέα κράτη μέλη». Επομένως οι δυνατότητες ελιγμών εντός της ΕΕ υφίστανται μεν αλλά με κάποιες ιδιαιτερότητες. Υπάρχουν προηγούμενα παρόμοιων συνεργιών.Εναεξαιρετικό παράδειγμα αποτελούν η επονομαζόμενη ομάδα των χωρών τουVisegrad, οι οποίες πρόσφατα κάνουν ιδιαίτερα εμφανείς τις κοινές τους θέσεις.Έτερη περίπτωση αρκετά πιο διευρυμένη,αποτελεί η Union pour la Méditerranée.

Δύο είναι τα ερωτήματα; Το πρώτο αφορά το ειδικό βάρος της συγκεκριμένης ομάδας κρατών σε σχέση με τις σχέσεις τους εκτός ομάδας; Σχηματίζουν σε κάποιες περιπτώσεις την κρίσιμη μάζα η οποία θα τους επιτρέπει να έχουν λόγο; Το δεύτερο αφορά στις δυνατότητες συνεργασίας εντός της ομάδας;Υφίστανται τομείς, στους οποίους η συνεργασία θα οδηγήσει σε καλύτερα αποτελέσματα εντός του συστήματος των 6;

Όπως φαίνεται στον πίνακα οι χώρες του Au-6 αντιπροσωπεύουν το 61% της συνολικής έκτασης της ΕΕ, το 58% του πληθυσμού τηςκαι το 52% του ΑΕΠ. Από πολιτικής άποψης κατέχουν το 33% στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ότι αξία και να έχει αυτό).

Στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας, πέραν της κοινής γραμμής, οι δυνατότητες ανεξάρτητων πρωτοβουλιών των Au-6είναι περιορισμένες  τόσο λόγω της συμμετοχής όλων των μελών (με εξαίρεση την Κύπρο)στο ΝΑΤΟ, όσο και στο υπάρχον ευρωπαϊκό πλαίσιο της ΚΕΠΠΑ . Βέβαια το ισπανικό Juan Carlos, τα γαλλικά Mistral και το Charles de Gaulle καθώς και το ιταλικό Giuseppe Garibaldi πολύ λίγα πράγματα δεν μπορούν να κάνουν στη Μεσόγειο!

Eκεί όμως όπου υπάρχει πεδίον δόξης λαμπρόν, είναι στον τομέα της συντονισμένης επιχειρηματικής δραστηριότητας και των άμεσων επενδύσεων. Εκτός από τη συμμετοχή και την κοινή στρατηγική στα όργανα της ΕΕ κανένας δεν εμποδίζει τη δημιουργία ενός οικονομικού φόρουμ(Athens Understanding Economic Forum) όπου ο επιχειρηματικός και ο πολιτικός κόσμος των χωρών μελών θα καθιερώσουν σε τακτική βάση συναντήσεις και δράσεις.Δυνατόν να δημιουργηθούν ομάδες εργασίες για κάθε επιμέρους τομέα (π.χ τουρισμός, ενέργεια και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καινοτομία και τεχνολογία, εκπαίδευση). Θα μπορούσε ακόμα να τηρηθεί κοινή γραμμή στις επερχόμενες διαπραγματεύσεις του άρθρου 50 με την Μεγάλη Βρετανία.

Οι προκλήσεις είναι φυσικά πολύ μεγάλες: Πως θα πειστεί η Γαλλία, η δεύτερη οικονομία της Ευρώπης καιμέρος του διπόλου με τη Γερμανία να συμμετέχει; Ειδικά όταν εισέρχεται σε προεκλογική περίοδο με το μεγαλύτερο ίσως διακύβευμα των τελευταίων δεκαετιών. Το ίδιο και η Ιταλία. Ο Mateo ίσως αντιμετωπίσει και αυτός εκλογές πριν το τέλος του χρόνου. Η Ισπανία προσπαθεί να σταματήσει να κάνει εκλογές (όμως λειτουργεί άψογα).

Δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι η Ελλάδα όπως και οι υπόλοιποι Au-6 με οικονομικούς όρους, παρότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο ανήκουν στο «Νότο» σε παγκόσμιο επίπεδο ανήκουν στο «Βορρά». Είναι σίγουρο ότι με το πέρας της άτυπης συνόδου δεν θα λείψουν τα πλατιά χαμόγελα και οι «οικογενειακές» φωτογραφίες (με ή χωρίς γραβάτα). Δεν υπάρχει φιλοδοξία να αλλάξει κάτι ουσιαστικό αλλά ας γίνει μία αρχή. To βασικό είναι να συμφωνήσουμε ότι συμφωνούμε. Ξεκινάμε και το 6 μπορεί να γίνει το 9 που προϋποθέτει η συνθήκη της Λισσαβόνας Η ιστορία έχει ενδείξειότι σε περιόδους κρίσης μία περιπέτεια της χώρας στο εξωτερικό ενώνει. Γιατί εμείς αντί για περιπέτεια να μην αναζητήσουμεμία συνεργασία; Εξάλλου κύριο χαρακτηριστικό της σύγχρονης Γεωοικονομίας είναι και ο Συν-ανταγωνισμός.