Blog

    Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), με την υπ΄αριθ. 2001/85 Οδηγία, καθόρισε για τα κράτη-μέλη της το πλαίσιο ενός μηχανισμού προβλεπόμενου από το αναθεωρημένο «Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης», με σκοπό την διόρθωση των  αποκλίσεων που τυχόν θα  προκύπτουν από την εκτέλεση  του προϋπολογισμού τους. Η  Οδηγία εισήχθη στην Ελλάδα με τον ν.4270/2014 και ενσωματώθηκε  στην εθνική νομοθεσία.
Σύμφωνα με το κείμενο της Οδηγίας, όταν ο μηχανισμός ενεργοποιηθεί από την ΕΕ, επιβάλλει στα κράτη ένα «Σχέδιο Διορθωτικών Ενεργειών», κατά κανόνα περικοπής κρατικών δαπανών, που κατατίθεται προς ψήφιση στη Βουλή και περιλαμβάνει επικαιροποίησητου «Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής(ΜΠΔΣ)» και της κατάρτισης  «Συμπληρωματικού Προϋπολογισμού».O εν λόγω μηχανισμός τίθεται σε λειτουργία εκ των υστέρων, (δηλαδή αφού παρουσιασθούν οι μειωτικές αποκλίσεις στον κρατικό προϋπολογισμό συγκεκριμένου κράτους της ΕΕ) και προβλέπει ότι, οι παρεμβάσεις που θα γίνουν μέσω αυτού στις  περικοπές των δαπανών ή/και τις αυξήσεις εσόδων προς εξάλειψη των    αποκλίσεων, θα πρέπει να είναι εξειδικευμένες και πάντοτε με τήρηση της αντίστοιχης εθνικής νομοθεσίας. Στην ουσία, πρόκειται περί ενός ωφέλιμου για το κράτος επί του οποίου επιβάλλεται κόφτη, υπό την έννοια ότι το  προστατεύει από περαιτέρω οικονομικούς – ίσως και ηθικούς-εκτροχιασμούς, ικανούς να το  οδηγήσουν σε «μνημονιακούς γκρεμούς».
Τα όργανα της ελληνικής  κυβερνητικής ενημέρωσης, ματαίως αποπειράθηκαν πρόσφατα να πείσουν τον Ελληνικό Λαό ότι ο ανωτέρω  ήπιος κόφτης ταυτίζεται  με  εκείνο τον σκληρό και ανελέητο που η ελληνική πλευρά αποδέχθηκε κατά το Eurogroup της 9ης Μαḯου2016, ως μέρος των ενεργειών που έπρεπε να υλοποιηθούν για την ολοκλήρωση της ήδη περατωθείσας πρώτης αξιολόγησης. Διότι, αν πράγματι ίσχυε μια τέτοια ταύτιση, τότε δεν θα χρειάζονταν ξεχωριστή  νομοθέτηση του επιβληθέντος στην Ελλάδα κόφτη, καθόσον, απλούστατα, θα ίσχυε και γι΄αυτόν ο ν. 4274/2014.
Ο κόφτης της 9ης Μαḯου έχει κάποια  γνωρίσματα, ιδιαίτερα αυστηρά για την εφαρμογή του στην Χώρα μας. Είναι, καταρχήν, στοχευμένος, υπό την έννοια ότι  οι δανειστές μας, πεπεισμένοι ότι το πρόσφατο  πακέτο των  μέτρων ύψους 5,4 δις (3% του ΑΕΠ) που επέβαλαν στην κυβέρνηση να ψηφίσει σε βάρος του Ελληνικού Λαού δεν είναι ικανό να καλύψει τις συνολικές οικονομικές  απαιτήσεις τους μέχρι το τέλος του 2018 που λήγει το τρίτο Μνημόνιο, έθεσαν αυτόν σε εφαρμογή ως «θεσμό» για να καλύψουν  ένα πρόσθετο και εκ των προτέρων καθορισμένο από τους ίδιους δημοσιονομικό κενό, αντιστοιχούν στο 2% του ΑΕΠ (3,5 δις ευρώ), με «εργαλεία» τα συγκαλυμμένα μέτρα περικοπής  μισθών και συντάξεων, την αύξηση των  αμέσων και εμμέσων  φόρων και την  μείωση των επιχορηγήσεων σε ΟΤΑ, ασφαλιστικούς οργανισμούς κλπ, καταργουμένων των τυπικών διατάξεων που προβλέπουν τις διαδικασίες εφαρμογής όλων των ανωτέρω κατηγοριών περικοπών. Πέραν τούτων ο κόφτης ενέχει και το στοιχείο της διαρκούς ισχύος, αφού δεν αφορά μόνο την κάλυψη του προαναφερθέντος δημοσιονομικού κενού των 3,5 δισ. ευρώ, αλλά επεκτείνεται διαχρονικά σε διορθώσεις αποκλίσεων για την επίτευξη των μεσοπρόθεσμων στόχων του ΜΠΔΣ, δηλαδή και επέκεινα του 2018, αν, φυσικά, απαιτηθεί.
Αναφορικά με την διαδικασία λειτουργίας του κόφτη, οι διατάξεις προβλέπουν ότι, με βάση τα στοιχεία που  θα δίνει η ΕΛΣΤΑΤ την 30η εκάστου μηνός Απριλίου για το προηγούμενο  έτος, ο Έλληνας υπουργός των Οικονομικών θα συντάσσει Έκθεση, κοινοποιούμενη στη Βουλή  και δημοσιευόμενη σε ΦΕΚ,  στην οποία θα αναφέρει τις τυχόν  αποκλίσεις που καταγράφηκαν σχετικά με την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων. Στη συνέχεια, μέχρι την 31η Μαḯου, θα πρέπει να έχει εκδοθεί Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ) με το οποίο θα καθορίζονται τα μέτρα που  θα (είναι απαραίτητο να) λάβει η κυβέρνηση προκειμένου να καλυφθούν  τα  εν λόγω δημοσιονομικά κενά. Σε περίπτωση που δεν εκδοθεί το  ΠΔ, τότε, αυτομάτως και χωρίς καμία παρέμβαση από την Βουλή (!!!), θα ενεργοποιούνται τα μέτρα που έχουν προσυμφωνηθεί και θα περικόπτονται ισόποσες κρατικές δαπάνες (κόφτης), με άμεση επέμβαση  στους προσχεδιασμένους κωδικούς εσόδων. Από τις περικοπές εξαιρούνται συγκεκριμένες κατηγορίες δαπανών για την υγεία, τα κοινωνικά και προνοιακά επιδόματα, τα προγράμματα δημοσίων επενδύσεων, τις  δημόσιες συμβάσεις κλπ. Αριθμητικά, αν η απόκλιση είναι 0,26% έως 0,75% του ΑΕΠ, τότε ενεργοποιούνται μέτρα της τάξεως των 900 εκατομμυρίων ευρώ και αν είναι από 0,76% έως 1%  του ΑΕΠ, της τάξεως του 1,8 δις ευρώ. Όταν η απόκλιση  είναι από 1,26% έως 1,75% του ΑΕΠ, τα μέτρα είναι 2,7 δις. ευρώ, ενώ όταν είναι από 1,76%  έως 2,25% του ΑΕΠ, τότε τα μέτρα θα φθάσουν τα 3,6 δισ. ευρώ. Πάντως, η κυβέρνηση έχει την δυνατότητα, προτού δημιουργηθούν και καταγραφούν τα δημοσιονομικά ελλείμματα εκάστου έτους, να παρεμβαίνει έγκαιρα προς αποφυγή σχηματισμού τους με προληπτικά μέτρα, όπως το προσχέδιο του κρατικού  προϋπολογισμού το φθινόπωρο κλπ. Οίκοθεν νοείται ότι τα μέτρα αυτά θα επιβαρύνουν τον ‘Ελληνα φορολογούμενο.  Όλα αυτά  σημαίνουν  ότι, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις,  όσο θα ισχύουν τα Μνημόνια θα ισχύει αυτεπάγγελτα και  ο κόφτης, με τους ‘Ελληνες να  διάγουν συνεχώς υπό την  «δαμόκλειο σπάθη» η οποία, ανά πάσα στιγμή, θα απειλεί τα εισοδήματά τους με περαιτέρω συρρίκνωση, στην περίπτωση αποτυχίας εξασφάλισης πρωτογενούς  πλεονάσματοςπροκαθορισμένου ύψους.
Η υποχρεωτική νομοθέτηση του κόφτη προκλήθηκε από τους εταίρους-δανειστές μας και το ΔΝΤ εξαιτίας της  ανευθυνότητας και διεθνούς αναξιοπιστίας που έχουν επιδείξει οι εκάστοτε κυβερνήσεις της κρίσης και ιδιαίτερα  η σημερινή, στη διαχείριση των δημοσιονομικών θεμάτων. Τα πράγματα, εν τούτοις, θα μπορούσαν να είναι  διαφορετικά, αν το μείγμα δημοσιονομικής προσαρμογής  της  κυβέρνησης ήταν διαφορετικό και,  αντί της αύξησης των φόρων και των εισφορών, κατάρτιζε μια δημοσιονομική πολιτική  βασισμένη  πρωτίστως στην ρεαλιστική  συγκράτηση των δαπανών – ώστε οι πόροι να κατευθύνονται εκεί που θα ήταν περισσότερο  αποτελεσματικοί – και στην πραγματοποίηση  των διαρθρωτικών αλλαγών που θα καθιστούσαν  την Οικονομία μας ανταγωνιστικότερη. Και εάν  μέσα σε αυτό το ευνοϊκό κλίμα ερχόταν συμπληρωματικά ένας άλλος κόφτης, πολύ πιο ήπιος και παρόμοιος του περιγραφόμενου στον ν. 4274/2014, τότε η Χώρα μας θα είχε βάσιμες ελπίδες εξόδου από την κρίση και επανόδου στις διεθνείς αγορές, με συμφέροντες όρους δανεισμού. Τώρα, όμως, τα οποιαδήποτε μέτρα που προσπαθεί να επιβάλλει η κυβέρνηση χάνονται στην περιδίνηση της ύφεσης και φοροδιαφυγής, οπισθοδρομούν την ανάπτυξη, πολλαπλασιάζουν τα αντικίνητρα για επενδύσεις και απωθούν τους νέους  στο εξωτερικό προς εξεύρεση εργασίας. Υπό αυτές, δε, τις συνθήκες θα πρέπει να θεωρείται βέβαιον ότι η ενεργοποίηση του κόφτη σύντομα θα καταστεί αναγκαία και υποχρεωτική. Πρόσθετα, έγκριτοι οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι εφαρμογή  του κόφτη θα ενεργοποιήσει μέτρα τα οποία θα προκαλέσουν επιστροφή στην ύφεση και περιορισμούς στους ρυθμούς ανάπτυξης, ενώ, παράλληλα, θα παρουσιασθούν κίνδυνοι ακύρωσης οικονομικών ενεργειών, όπως  αγορές καταναλωτικών προϊόντων και εφαρμογή επενδυτικών σχεδίων. Η ίδια η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ, προ της 9ης Μαḯου 2015, είχε δηλώσει προς τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης ότι: « Με βάση τις επιδόσεις του παρελθόντος, τέτοια adhocμέτρα (σημ. συντ. δηλ. ο κόφτης) δεν είναι πολύ αξιόπιστα διότι ενισχύουν την αβεβαιότητα και δεν υποστηρίζουν υποκειμενικές ισορροπίες».
Με την υπογραφή των Μνημονίων και ιδιαίτερα του τελευταίου, την θεσμοθέτηση του αυτόματου κόφτη και την  δημιουργία τουυπερταμείου αποκρατικοποιήσεων, η Χώρας μας, έχοντας  απωλέσει την αποκλειστική ικανότητα αυτοδιάθεσης και αυτοπεριορισμού, μπορεί να μην  έχει καταστεί, ακόμη, κράτος-προτεκτοράτο με την έννοια του Διεθνούς Δικαίου, πλην, όμως, θεσμικά  έπαυσε πλέον  να θεωρείται ισότιμο μέλος της Ε.Ε. και ουσιαστικά  έχει περιπέσει σε ένα ειδικό καθεστώς κηδεμονίας και  περιορισμένης κυριαρχίας, το οποίο, ασφαλώς, διαφέρει κατά πολύ από τις απαιτήσεις για αυτοπεριορισμό και περιορισμένη εκχώρηση της κυριαρχίας που νόμιμα έχει η Ε.Ε. από τα κράτη-μέλη της προς διασφάλιση των κοινών συμφερόντων τους. Η Ελλάδα του σήμερα δεν είναι τίποτε περισσότερο από μία κρατική οντότητα με περιορισμένη ικανότητα προς δικαιοπραξία, αντίστοιχη με την προβλεπόμενη από τον Αστικό Κώδικα για τα φυσικά πρόσωπα που έχουν τεθεί υπό μερική δικαστική συμπαράσταση.
Εν τούτοις, το ρητορικό ερώτημα που αναφύεται είναι, μέχρι  πότε μπορεί να επιβιώσει ένα κράτος όπως η Ελλάς,  στο οποίο η αναποτελεσματικότητα και η διαφθορά έχουν οδηγήσει τους πολίτες του σε οικονομικό μαρασμό και ηθική, κοινωνική και πολιτισμική παρακμή. Δεδομένης της σημερινής νοσηρής κατάστασης, η απάντηση είναι η εξής απλή και μοναδική: Μέχρις ότου ο Έλληνας, τινάσσοντας τα άδεια θυλάκια των ενδυμάτων του, αναφωνήσει όπως ο  Μένιππος προς τον Χάρωνα : «Ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος». Όμως τότε δεν θα αρκεστεί σε αυτό, αλλά θα κάνει την Επανάστασή του κατά των οιωνδήποτε υπαιτίων της εγκληματικής διαχείρισης της Χώρας. Μια Επανάσταση διαφορετική από τις μέχρι σήμερα γνωστές, που θα αφήσει, για μια ακόμη φορά, έκπληκτο τον κόσμο ολόκληρο, «σπάζοντας τα τζάμια της Πολιτείας» (όπως συνήθιζαν να λέγουν  οι παλαιότεροι  μαρξιστές), με ό,τι αυτό θα μπορούσε  να σημαίνει.