ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: Φανούλα Αργυρού: Έγγραφο της CIA 1964 εν μέρει βασισμένο στα βρετανικά σενάρια διχοτόμησης 1956-57
Αναφέρομαι στο άρθρο του δημοσιογράφου κ. Νίκου Μελέτη 31.8.2018 που αναρτήθηκε εδώ: http://www.onisilos.gr/?p=19824 από www.apopseis.com (αλλά και σε άλλες ιστοσελίδες) με τίτλο «Απόρρητο έγγραφο: Η CIA σχεδίαζε διχοτόμηση και ανταλλαγή πληθυσμών σε Κύπρο και Θράκη». το οποίο ξεκινά με τα εξής:
«Τα σενάρια διχοτόμησης της Κύπρου ή ακόμη και ανταλλαγής πληθυσμών με αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων και παραχώρηση για την εγκατάσταση τους είτε στη Θράκη, είτε σε μεγάλα νησιά του Αιγαίου, περιλαμβάνονταν σε μακροσκελή απόρρητη ανάλυση της CIA.
Tο έγγραφο, με ημερομηνία Ιούνιος 1964 αποχαρακτηρίστηκε πρόσφατα και έχει όχι μόνο ιστορικό ενδιαφέρον, καθώς αποτυπώνονται χρήσιμα στοιχεία τόσο για την Κύπρο, όσο και για τα ελληνικά νησιά και την Θράκη, ενώ βεβαίως δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη η ομοιότητα ορισμένων σχεδίων διχοτόμησης με την γραμμή του Αττίλα δέκα χρόνια αργότερα…
Σοκαριστικός όμως είναι και ο κυνισμός με τον οποίο υιοθετούνται λογικές μαζικής μετακίνησης πληθυσμών και αλλαγής ουσιαστικά συνόρων, εις βάρος μόνον της Ελλάδας, καθώς φυσικά η Τουρκία δεν είχε τίποτε να χάσει παρά μόνο να κερδίσει…»
.
Λυπάμαι να επισημάνω ότι ο τίτλος του άρθρου είναι παραπλανητικός.
Καταρχήν το έγγραφο αυτό δεν αποχαρακτηρίστηκε «πρόσφατα», αλλά online από τον Δεκέμβριο του 2016 έχοντας ήδη αποφασιστεί η αποδέσμευσή του από τις 18 Σεπτεμβρίου 2012. Οι πηγές εδώ:
https://www.cia.gov/library/readingroom/document/cia-rdp08c01297r000500110003-4
https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP08C01297R000500110003-4.pdf
Δεύτερον, αν διαβάσει ένας το έγγραφο στο σύνολό του (21 σελίδες) θα δει ότι αυτό αποτελούσε ένα «support study» και ότι η CIA είχε τις επιφυλάξεις της για διχοτόμηση παρόλο ότι δεν την απέκλειε.
Τρίτον, ορισμένοι από τους χάρτες που περιλαμβάνει το έγγραφο έχουν μεγάλη ομοιότητα με εκείνους που σχεδίασε η αποικιακή κυβέρνηση στην Κύπρο το 1956 και το 1957 (κατ΄εντολή της βρετανικής κυβέρνησης) και έστειλε στο Λονδίνο. Ένας ειδικά, είναι μια αντιγραφή θα έλεγα, του διαβόητου χάρτη (κάθετου Αττίλα τον χαρακτηρίσαμε εμείς ανά την δημοσίευσή του στην Σημερινή το 1989/90) του βρετανού αξιωματούχου του Φόρειν ΄Οφις Sir Ivone Kirkipatrick αρχές του 1957. Ο σχεδιασμός του οποίου ακολούθησε τους πρώτους χάρτες που έφθασαν στο Λονδίνο το Νοέμβριο του 1956 από το κυβερνείο της αποικίας Κύπρου (ακολούθησε δεύτερη αποστολή αρχές του 1957.) Και οι οποίοι (χάρτες) τότε εστάλησαν στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ από το Φόρειν ΄Οφις ευελπιστώντας στην υποστήριξη της διχοτόμησης της Κύπρου. Προς μεγάλη απογοήτευση του Λονδίνου, όμως, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ διενέργησε την δική του έρευνα τότε και αποφάνθηκε και απάντησε στο Φόρειν ΄Οφις, στις 20 Μαΐου 1957 μέσω της αμερικανικής πρεσβείας στο Λονδίνο, με ένα δυνατό ΟΧΙ απορρίπτοντας τα βρετανικά σχέδια. (Βιβλίο γράφουσας «Έτσι κατέστρεψαν την Κύπρο» Λευκωσία 1992 σε συνεργασία με την εφημερίδα «Σημερινή»).
Τέταρτον, και πολύ σημαντικό σε λεπτομέρεια, στο Πρόλογό τους οι συγγραφείς τονίζουν « Ο σκοπός αυτής της σύντομης μελέτης είναι για να περιγράψει γνωστά και πιθανά σχέδια για τον διαχωρισμό του Ελληνικού και Τουρκικού πληθυσμού στη Κύπρο. Το report δεν αξιολογεί την πιθανότητα διαχωρισμού per se, ούτε εισηγείται τον διαχωρισμό του κυπριακού πληθυσμού, αν προκύψει, και αν θα είναι βασισμένος μόνο πάνω σε γεωγραφικά, κοινωνιολογικά και οικονομικά στοιχεία».
«FOREWORD
The purpose of this brief study is to describe known and potential schemes for the separation of the Greek and Turkish populations on Cyprus. The report does not assess the likelihood of separation per se, nor does it suggest that separation of the Cypriot populations, should it come about, would or could be based only on geographic, sociological, and economic facts».
Πέμπτον, πρέπει να ληφθεί υπόψη η χρονική συγκυρία της ετοιμασίας αυτού του report της CIA, δηλαδή Ιούνιος 1964. ΄Ηταν ο καιρός που ο Αμερικανός Πρόεδρος Λίντον Τζόνσον είχε αποφασίσει να διορίσει τον Ντίν Άτσεσον μεσολαβητή για λύση του Κυπριακού και είναι λογικότατο να ετοιμάστηκαν διάφορες μελέτες για ενημέρωση των αμερικανών αξιωματούχων με ότι είχαν ήδη στα αρχεία τους.
Γι΄αυτό ακριβώς στο πρόλογό τους οι συγγραφείς τονίζουν «Ο σκοπός αυτής της σύντομης μελέτης είναι για να περιγράψει γνωστά και πιθανά σχέδια για τον διαχωρισμό του Ελληνικού και Τουρκικού πληθυσμού στη Κύπρο». Γνωστά και πιθανά σχέδια για τον διαχωρισμό είχε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ από το 1956/57 όταν τους τα έστειλε το Φόρειν ΄Οφις για να εισπράξει το αρνητικό ΟΧΙ. (Βλέπε βιβλία της γράφουσας « Ετσι κατέστρεψαν την Κύπρο», «Από την Ένωση στην Κατοχή», «Top Secret», «Διζωνική Εκτέλεση της Κυπριακής Δημοκρατίας 1955-2011», “Conspiracy or Blunder?”)
Το Φόρειν ΄Οφις και το Γραφείο Αποικιών μαζί με το Κυβερνείο στην Λευκωσία είχαν διεξάγει λεπτομερέστατες μελέτες υπολογίζοντας το κάθε τι στο νησί για τον διαχωρισμό. Μέχρι και τον τελευταίο πολίτη και το τελευταίο χωριουδάκι και δρομάκι! Πάνω σε εκείνες τις μελέτες ήταν που είχε ετοιμάσει η CIA το εν λόγω έγγραφό της.
Έκτον, και αφού δόθηκε η εντολή στο Φόρειν ΄Οφις από τις 3.1.1964 να μελετηθούν σχέδια ανασύστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας σε δύο συνιστώντα ομόσπονδα κράτη (ένα ελληνικό και ένα τουρκικό) τα τμήματα σχεδιασμού (του Φ.Ο) προχώρησαν και μελέτησαν εκ νέου τα διάφορα σενάρια λύσης (μεταξύ Ιανουαρίου– Ιουνίου 1964) όπως ανταλλαγή πληθυσμών σε νησιά όπως το Καστελόριζο, Ρόδο ακόμα μελέτη και για τη Θράκη, μετακίνηση των Τούρκων της Κύπρου στην Τουρκία (παρεμπιπτόντως μια λύση που είχε προταθεί από βρετανό αξιωματούχο και κατά τις διαπραγματεύσεις της Λωζάννης αλλά απερρίφθη από το Λονδίνο) ανταλλάγματα στην Τουρκία κτλ και όλα αυτά που αναφέρει η αμερικανική έκθεση του 1964. Και που σίγουρα στάλθηκαν και εκείνες οι μελέτες στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ όπως και οι προηγούμενες του 1956/57.
Ο κάθετος επώνυμος διχοτομικός χάρτης του Sir I. Kirkpatrick στο Φόρειν ΄Οφις, ένας από τους πολλούς χάρτες που ετοίμασαν οι Βρετανοί και απέρριψαν το 1957 οι Αμερικανοί, κυρίως βασισμένοι σ΄αυτόν το χάρτη. Δέστε την ομοιότητά του με τον εναλλακτικό χάρτη διχοτόμησης C στο αμερικανικό έγγραφο της CIA.
Τώρα δέστε όλους τους χάρτες του εγγράφου της CIA μαζί σε πρώτο πλάνο και μετά σε δεύτερο πλάνο τους χάρτες των Βρετανών του 1956-57 που στάλθηκαν στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ για διχοτόμηση και η οποία απορρίφθηκε από τους Αμερικανούς.
Χάρτες εγγράφου CIA 1964
(Ο χάρτης Partition Alternative A – μάλλον παρομοιάζει με εκείνο με τα έξι αυτόνομα καντόνια του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Γκιουνές, τον οποίο κατέθεσε στη δεύτερη Γενεύη τον Αύγουστο του 1974 την ίδια μέρα που κατέθεσε και ο Ραούφ Ντενκτάς τον δικό του διζωνικό χάρτη.)
Μερικοί από τους χάρτες των Βρετανών 1956-57 για Διχοτόμηση
Επίσης προσθέτω και τον διχοτομικό χάρτη της Κύπρου με την γραμμή διχοτόμησης στον 35ο παράλληλο, που είχε στο εξώφυλλο του βιβλίου του ο Δρ. Φαζίλ Κουτσιούκ (μετέπειτα αντιπρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας) με τίτλο « A permanent Solution» που εξέδωσε το 1957 παράλληλα με τους βρετανικούς διχοτομικούς χάρτες και το ΟΧΙ των Αμερικανών. Ο χάρτης Κουτσιούκ έχει κάποια ομοιότητα με τον χάρτη Β του εγγράφου της CIA αλλά και με τον χάρτη D του κυβερνείου της αποικιακής κυβέρνησης σε σχέση με την γραμμή Αττίλα ΙΙ. Όμως, σίγουρα, τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί σε εγκυρότητα και λεπτομέρεια με την γραμμή Αττίλα ΙΙ με τον χάρτη του Δώρου Άλαστου στο βιβλίο του «Cyprus-What now?» που εκδόθηκε επίσης το 1964 στο Λονδίνο.
Τώρα δέστε όλους τους χάρτες του εγγράφου της CIA μαζί σε πρώτο πλάνο και μετά σε δεύτερο πλάνο τους χάρτες των Βρετανών του 1956-57 που στάλθηκαν στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ για διχοτόμηση και η οποία απορρίφθηκε από τους Αμερικανούς.
Χάρτες εγγράφου CIA 1964
(Ο χάρτης Partition Alternative A – μάλλον παρομοιάζει με εκείνο με τα έξι αυτόνομα καντόνια του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Γκιουνές, τον οποίο κατέθεσε στη δεύτερη Γενεύη τον Αύγουστο του 1974 την ίδια μέρα που κατέθεσε και ο Ραούφ Ντενκτάς τον δικό του διζωνικό χάρτη.)
Μερικοί από τους χάρτες των Βρετανών 1956-57 για Διχοτόμηση
Επίσης προσθέτω και τον διχοτομικό χάρτη της Κύπρου με την γραμμή διχοτόμησης στον 35ο παράλληλο, που είχε στο εξώφυλλο του βιβλίου του ο Δρ. Φαζίλ Κουτσιούκ (μετέπειτα αντιπρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας) με τίτλο « A permanent Solution» που εξέδωσε το 1957 παράλληλα με τους βρετανικούς διχοτομικούς χάρτες και το ΟΧΙ των Αμερικανών. Ο χάρτης Κουτσιούκ έχει κάποια ομοιότητα με τον χάρτη Β του εγγράφου της CIA αλλά και με τον χάρτη D του κυβερνείου της αποικιακής κυβέρνησης σε σχέση με την γραμμή Αττίλα ΙΙ. Όμως, σίγουρα, τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί σε εγκυρότητα και λεπτομέρεια με την γραμμή Αττίλα ΙΙ με τον χάρτη του Δώρου Άλαστου στο βιβλίο του «Cyprus-What now?» που εκδόθηκε επίσης το 1964 στο Λονδίνο.
Ο συγγραφέας αναφέρει πως η διχοτόμηση και η ομοσπονδία με δύο χωριστά κράτη με το 38% του κυπριακού εδάφους να δοθεί στους Τούρκους, συζητείτο έντονα για οκτώ χρόνια στο Λονδίνο (Φόρειν ΄Οφις) 1956-1964. Την ομοσπονδία την αποκαλεί συγκαλυμμένη διχοτόμηση.
Η διστακτικότητα της CIA να υποστηρίξει ένθερμα την διχοτόμηση αντικατοπτρίζεται και με την έντονη και έμπρακτη αντίδραση του τότε Αμερικανού Προέδρου Λίντον Τζόνσον και Υπουργού Εξωτερικών Ντίν Ράσκ προς την Τουρκία εμποδίζοντας την τελευταία to 1964, να προχωρήσει με εισβολή, κάτι που δεν το χώνεψαν οι Τούρκοι, και το παραδέχθηκε και ο Δρ. Νιχάτ Ερίμ. Βλέπε άρθρο μου «Ο LBJ ματαίωσε την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο το 1964» – http://www.onisilos.gr/?p=5649 (και σε άλλες ιστοσελίδες όπως , www.olympia.gr , www.tanea-diaspora.net, www.agora-dialogue.com).
Η μελέτη των Αμερικανών 30.4.1957 απορρίπτοντας την διχοτόμηση του Sir Ivone Kirkpatrick στο σημείο 11 της οποίας τονίζεται « IT WOULD BE A SERIOUS ERROR TO ESPOUSE A SOLUTION WHICH THE MAJORITY OF THE PEOPLE CONCERNED – THE CYPRIOTS – WOULD REJECT».
Μετάφραση στα ελληνικά «Θα ήταν σοβαρό λάθος να υποστηριχτεί μια λύση την οποία η πλειοψηφία του ενδιαφερόμενου λαού – οι Κύπριοι- θα απορρίψουν».
Το έγγραφο αυτό πρωτο-δημοσίευσα (μαζί με τον χάρτη Kirkpatrick) στο δεύτερο μου βιβλίο « ‘Ετσι κατέστρεψαν την Κύπρο» που εκδόθηκε σε συνεργασία με την εφημερίδα «Σημερινή» το 1992. Παρμένο από τα αποδεσμευμένα επίσημα βρετανικά έγγραφα στο Βρετανικό Δημόσιο Αρχείο (σήμερα Εθνικό Αρχείο) και από φάκελο με αριθμό FO 371/130101. Η απάντηση των Αμερικανών με συναπτόμενα έγγραφα κατέγραφε λεπτομερώς τις αντιδράσεις των για διχοτόμηση και που περιλαμβάνονται στο πιο πάνω βιβλίο μου.
Αξίζει να αναφέρω μόνο μια αναφορά τους « Είναι παραδεκτό ότι οι Τουρκοκύπριοι, σχεδόν με βεβαιότητα, θα προτιμήσουν το διαμελισμό. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει υποκινήσει τους Τουρκοκύπριους να φοβούνται για τη θέση τους κάτω από μια κυπριακή κυβέρνηση στην οποία θα κυριαρχούν οι Έλληνες…»
Επομένως, με όλα αυτά υπόψη, ο τίτλος ότι «Η CIA σχεδίαζε διχοτόμηση και ανταλλαγή πληθυσμών σε Κύπρο και Θράκη» είναι παραπλανητικός.
Η αξία των εγγράφων της CIA
Όμως, εκείνο που το έγγραφο αναμφίβολα δείχνει και επιβεβαιώνει είναι ότι οι δύο τουρκικές εισβολές το 1974, δεν ήλθαν από το πουθενά. Η κάθε εισβολή ήταν προϊόν προμελέτης και προπαρασκευής. Η οποία ξεκίνησε από το 1955 στο Λονδίνο με το θεμέλιο λίθο που έβαλε ο τότε Υπουργός Αποικιών Λέννοξ Μπόυτ, με την υπόσχεση/δήλωσή του προς τους Τούρκους, στη Βουλή των Κοινοτήτων στις 19 Δεκεμβρίου 1956, ότι σε τελική λύση η ξεχωριστή αυτοδιάθεση του 18% των Τούρκων της Κύπρου και η ΔΙΧΟΤΟΜΗΣΗ δεν θα αποκλείονται. Αφού τα συμφώνησε με την τουρκική κυβέρνηση Α. Μεντερές στη μυστική συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη στις 16 Δεκεμβρίου 1956.
Και ο λόγος που η βρετανική κυβέρνηση αναγκάστηκε να μασκαρέψει το διχοτομικό «Σχέδιο Μακμίλλαν» του Αυγούστου 1958 σε σχέδιο ‘Ανεξαρτησίας’ (εξασφαλίζοντας και την μεταστροφή του Αρχ. Μακαρίου από την Ένωση στην Ανεξαρτησία) ήταν ακριβώς γιατί οι Αμερικανοί δεν δεχόντουσαν να υποστηρίξουν τέτοιο σχέδιο. Με αποτέλεσμα το Λονδίνο να πείσει τον Δρ. Νιχάτ Ερίμ να ικανοποιείτο με ότι μπορούσαν να του δώσουν (με το δι-κοινοτικό Σύνταγμα στο οποίο και ο ίδιος συμμετείχε στην διαμόρφωσή του επικεφαλής της τουρκικής ομάδας) και αφήνοντας τα περαιτέρω για το μέλλον…
Τα αποδεσμευμένα έγγραφα της CIA είναι μια πολύ καλή ιστορική πηγή για μελέτη, αλλά στην περίπτωση της Κύπρου, για να φθάσει ένας σε σωστά συμπεράσματα, αυτά πρέπει να μελετώνται και να αξιολογούνται σε συνδυασμό με τα πρωτογενή βρετανικά έγγραφα. Απομονωμένα, τα έγγραφα δυστυχώς, αδικούν και αδικούνται όπως και η ιστορική συνέχεια του Κυπριακού.
Φανούλα Αργυρού
Ερευνήτρια/δημοσιογράφος/συγγραφέας
Λονδίνο 3.9.2018
Η διστακτικότητα της CIA να υποστηρίξει ένθερμα την διχοτόμηση αντικατοπτρίζεται και με την έντονη και έμπρακτη αντίδραση του τότε Αμερικανού Προέδρου Λίντον Τζόνσον και Υπουργού Εξωτερικών Ντίν Ράσκ προς την Τουρκία εμποδίζοντας την τελευταία to 1964, να προχωρήσει με εισβολή, κάτι που δεν το χώνεψαν οι Τούρκοι, και το παραδέχθηκε και ο Δρ. Νιχάτ Ερίμ. Βλέπε άρθρο μου «Ο LBJ ματαίωσε την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο το 1964» – http://www.onisilos.gr/?p=5649 (και σε άλλες ιστοσελίδες όπως , www.olympia.gr , www.tanea-diaspora.net, www.agora-dialogue.com).
Η μελέτη των Αμερικανών 30.4.1957 απορρίπτοντας την διχοτόμηση του Sir Ivone Kirkpatrick στο σημείο 11 της οποίας τονίζεται « IT WOULD BE A SERIOUS ERROR TO ESPOUSE A SOLUTION WHICH THE MAJORITY OF THE PEOPLE CONCERNED – THE CYPRIOTS – WOULD REJECT».
Μετάφραση στα ελληνικά «Θα ήταν σοβαρό λάθος να υποστηριχτεί μια λύση την οποία η πλειοψηφία του ενδιαφερόμενου λαού – οι Κύπριοι- θα απορρίψουν».
Το έγγραφο αυτό πρωτο-δημοσίευσα (μαζί με τον χάρτη Kirkpatrick) στο δεύτερο μου βιβλίο « ‘Ετσι κατέστρεψαν την Κύπρο» που εκδόθηκε σε συνεργασία με την εφημερίδα «Σημερινή» το 1992. Παρμένο από τα αποδεσμευμένα επίσημα βρετανικά έγγραφα στο Βρετανικό Δημόσιο Αρχείο (σήμερα Εθνικό Αρχείο) και από φάκελο με αριθμό FO 371/130101. Η απάντηση των Αμερικανών με συναπτόμενα έγγραφα κατέγραφε λεπτομερώς τις αντιδράσεις των για διχοτόμηση και που περιλαμβάνονται στο πιο πάνω βιβλίο μου.
Αξίζει να αναφέρω μόνο μια αναφορά τους « Είναι παραδεκτό ότι οι Τουρκοκύπριοι, σχεδόν με βεβαιότητα, θα προτιμήσουν το διαμελισμό. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει υποκινήσει τους Τουρκοκύπριους να φοβούνται για τη θέση τους κάτω από μια κυπριακή κυβέρνηση στην οποία θα κυριαρχούν οι Έλληνες…»
Επομένως, με όλα αυτά υπόψη, ο τίτλος ότι «Η CIA σχεδίαζε διχοτόμηση και ανταλλαγή πληθυσμών σε Κύπρο και Θράκη» είναι παραπλανητικός.
Η αξία των εγγράφων της CIA
Όμως, εκείνο που το έγγραφο αναμφίβολα δείχνει και επιβεβαιώνει είναι ότι οι δύο τουρκικές εισβολές το 1974, δεν ήλθαν από το πουθενά. Η κάθε εισβολή ήταν προϊόν προμελέτης και προπαρασκευής. Η οποία ξεκίνησε από το 1955 στο Λονδίνο με το θεμέλιο λίθο που έβαλε ο τότε Υπουργός Αποικιών Λέννοξ Μπόυτ, με την υπόσχεση/δήλωσή του προς τους Τούρκους, στη Βουλή των Κοινοτήτων στις 19 Δεκεμβρίου 1956, ότι σε τελική λύση η ξεχωριστή αυτοδιάθεση του 18% των Τούρκων της Κύπρου και η ΔΙΧΟΤΟΜΗΣΗ δεν θα αποκλείονται. Αφού τα συμφώνησε με την τουρκική κυβέρνηση Α. Μεντερές στη μυστική συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη στις 16 Δεκεμβρίου 1956.
Και ο λόγος που η βρετανική κυβέρνηση αναγκάστηκε να μασκαρέψει το διχοτομικό «Σχέδιο Μακμίλλαν» του Αυγούστου 1958 σε σχέδιο ‘Ανεξαρτησίας’ (εξασφαλίζοντας και την μεταστροφή του Αρχ. Μακαρίου από την Ένωση στην Ανεξαρτησία) ήταν ακριβώς γιατί οι Αμερικανοί δεν δεχόντουσαν να υποστηρίξουν τέτοιο σχέδιο. Με αποτέλεσμα το Λονδίνο να πείσει τον Δρ. Νιχάτ Ερίμ να ικανοποιείτο με ότι μπορούσαν να του δώσουν (με το δι-κοινοτικό Σύνταγμα στο οποίο και ο ίδιος συμμετείχε στην διαμόρφωσή του επικεφαλής της τουρκικής ομάδας) και αφήνοντας τα περαιτέρω για το μέλλον…
Τα αποδεσμευμένα έγγραφα της CIA είναι μια πολύ καλή ιστορική πηγή για μελέτη, αλλά στην περίπτωση της Κύπρου, για να φθάσει ένας σε σωστά συμπεράσματα, αυτά πρέπει να μελετώνται και να αξιολογούνται σε συνδυασμό με τα πρωτογενή βρετανικά έγγραφα. Απομονωμένα, τα έγγραφα δυστυχώς, αδικούν και αδικούνται όπως και η ιστορική συνέχεια του Κυπριακού.
Φανούλα Αργυρού
Ερευνήτρια/δημοσιογράφος/συγγραφέας
Λονδίνο 3.9.2018