Blog

Ένας νέος κύκλος ανοίγει στο πολιτικό σκηνικό του Ιράν σε μία συγκυρία που θυμίζει έντονα την πρώτη εκλογή του Μοχάμμαντ Χαταμί 16 χρόνια πριν.

Το αποτέλεσμα των πρόσφατων εκλογών στο Ιράν εξελήφθη ως έκπληξη τόσο από την Δύση όσο και από τους μεταρρυθμιστές ισλαμιστές, επειδή έλαβε χώρα ήδη από τον πρώτο γύρο των εκλογών με μακρά διαφορά ψήφων του Ροχανί από τους πέντε συντηρητικούς συνυποψηφίους. Η εν λόγω έκπληξη επιτάθηκε από το γεγονός ότι τα πρωτοκλασάτα στελέχη των μεταρρυθμιστών βρίσκονται πάνω από δύο χρόνια σε κατ’οίκον περιορισμό συν τον αποκλεισμό της υποψηφιότητας του Ραφσαντζανί. Παράλληλα η απουσία σημαντικού μέρους των μεταρρυθμιστών ψηφοφόρων, απόρροια της χαμηλής τους ψυχολογίας λόγω των προαναφερθέντων παραγόντων, δεν προμήνυε νίκη του Ροχανί, τουλάχιστον από τον πρώτο γύρο. Στη νίκη του μεταρρυθμιστή πολιτικού συνηγόρησε η ύπαρξη πέντε συντηρητικών υποψηφίων, κάτι που διαίρεσε, με μαθηματική ακρίβεια, την ψήφο των συντηρητικών. Καθίσταται εμφανές, λοιπόν, ότι η εκλογή του Ροχανί είχε την ευχή και στήριξη του Ανώτατου Πνευματικού Ηγέτη Αγιατολλά Χαμενεΐ, μία στάση εκ διαμέτρου αντίθετη με αυτή που είχε κρατήσει στις προηγούμενες εκλογές. Προς τί αυτή η αλλαγή;

Όπως τονίσθηκε και σε προηγούμενο άρθρο (“Το αίνιγμα των Ιρανικών εκλογών”), ο Χαμενεΐ αναμενόταν, και όντως έδρασε, ως καταλύτης της εκλογικής διαδικασίας αλλά και του πολιτικού σκηνικού της χώρας, επηρεάζοντας την κοινή γνώμη, ιδιαίτερα των συντηρητικών, με τα μηνύματά του περί ενότητας και προσοχής για το μέλλον της χώρας εν τω μέσω των διογκούμενων κυρώσεων. Αυτό εν τέλει είναι και το ζητούμενο για το πολιτικό σύστημα του Ιράν. Ο Χαμενεΐ γνωρίζει ότι εάν συνέχιζε να στηρίζει την συντηρητική μερίδα, τότε το εσωτερικό πολιτικό χάσμα του Ιράν κινδύνευε να μετατραπεί σε διχασμό. Η εκλογή του Ροχανί δρα αποτρεπτικά σε μία τέτοια προοπτική.

Η βασική αποστολή του Ροχανί είναι να δράσει συμφιλιωτικά και να συγχωνεύσει το χάσμα μεταξύ των Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών, φέρνοντας τους μεταρρυθμιστές πίσω στο κυβερνητικό έργο, αποφεύγοντας όμως τις εντάσεις του παρελθόντος. Το θέμα της προσέγγισης με την Δύση είναι δευτερεύον σε αυτή τη διαδικασία. Ο Ροχανί έχει το απαιτούμενο συμφιλιωτικό προφίλ και, το κυριότερο, είναι ο άνθρωπος τόσο των Χαταμί και Ραφσαντζανί αλλά χαίρει και της στήριξης του Χαμενεΐ. Ο νέος πρόεδρος δεν έχει την εμπειρία και το πολιτικό εκτόπισμα του Ραφσαντζανί αλλά έχει ένα βιογραφικό, το οποίο τον καθιστά ελκυστικό στην συντηρητική μερίδα. Ο Ροχανί γνωρίζει ότι με δεδομένη την εξωτερική πολιτική και οικονομική πίεση για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας, το Ιράν είναι σε θέση να ξεπεράσει τις δυσκολίες της εξωτερικής πολιτικής μόνο με ενότητα όλων των πολιτικών παραγόντων.

Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να αναμένεται η συμφιλιωτική ρητορική και πρακτική του νέου προέδρου, ο οποίος θα προσπαθήσει να επιτύχει τον παραπάνω στόχο με την κατάργηση του κατ’ οίκον περιορισμού των αρχηγών της μεταρρυθμιστικής μερίδας. Από ό,τι φαίνεται οι συνθήκες έχουν ωριμάσει για μία τέτοια εξέλιξη και θα πρέπει να αναμένονται νεότερα επ’ αυτού στους επόμενους μήνες, αν όχι εβδομάδες. Εφόσον κάτι τέτοιο επιτευχθεί, και είναι προϋπόθεση βασική για τον Ροχανί, τότε θα έχουν τεθεί οι βάσεις για την αποκατάσταση των πολιτικών τραυμάτων του 2009 και κατά συνέπεια για την πολιτική θωράκιση του πολιτικού συστήματος του Ιράν. Και όσο ενισχύεται η θωράκιση στο εσωτερικό τόσο θα είναι σε θέση το Ιράν να απορροφήσει τους ισχυρούς κραδασμούς από τις οικονομικές κυρώσεις της Δύσης. Αυτή είναι και η κύρια αποστολή του νέου προέδρου.

Αθήνα, 18/6/2013