Blog

Το Bloomberg…Μικρή η πιθανότητα επεισοδίου στο Αιγαίο, μεγαλύτερη η πιθανότητα επέμβασης στη Συρία

Άρθρο γνώμης του Bobby Ghosh στη στήλη OPINION του πρακτορείου Βloomberg, με τίτλο What Biden Should Make of Erdogan’s Bluster, αναφέρεται διεξοδικά στους λόγους της επιθετικής ρητορικής του Ταγίπ Ερντογάν (Erdogan) προς την Ελλάδα και προς τους Κούρδους του YPG στην Συρία.

Σημειώνει ότι o κυριότερος λόγος είναι η εσωτερική κατανάλωση ενόψει των εκλογών και ότι πιθανότερη θεωρείται μια επίθεσή του κατά του κουρδικού YPG, παρά ένα επεισόδιο στο Αιγαίο.

«Όταν έρθει η ώρα, θα πράξουμε ό,τι είναι απαραίτητο. Όπως λέμε, ξαφνικά μπορεί να έρθουμε τη νύκτα». «Όπως λέω πάντα, θα τους τιμωρήσουμε ξαφνικά, μια νύκτα».

Με αυτές τις φράσεις του τούρκου Προέδρου Erdogan ξεκινά το άρθρο του ο Bobby Ghosh και στην συνέχεια αναφέρει ότι η επιθετική ρητορική πάντα υπήρχε στο οπλοστάσιο του Erdogan, ωστόσο τώρα ο τούρκος Πρόεδρος χλευάζει και εξαπολύσει απειλές κατά κοντινών, μακρινών, πραγματικών και φανταστικών εχθρών του.

Oι σχεδόν ταυτόσημες επιπλήξεις του απευθύνονται προς την Ελλάδα και προς τους Κούρδους του YPG της Συρίας. Αυτό που έχουν και οι δύο στόχοι κοινό, εκτός από την οργή του Erdogan, είναι η φιλία της Αμερικής.

Εξυπηρετούν κρίσιμους τρέχοντες αμερικανικούς στρατιωτικούς στόχους: τον περιορισμό της Ρωσίας και της τρομοκρατικής οργάνωσης του Ισλαμικού Κράτους.

Η Ελλάδα, μέλος του ΝΑΤΟ, είναι ένας αγωγός για τις αποστολές όπλων των ΗΠΑ στην Ανατολική Ευρώπη – ο πιο σημαντικός τώρα στο πλαίσιο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Από την άλλη πλευρά, το YPG διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο στην προσπάθεια των ΗΠΑ για εξουδετέρωση του ISIS και την απώθησή του στα κρησφύγετα του στην Συρία.

Ο Erdogan αντιμετωπίζει την Ελλάδα με καχυποψία και το YPG με εχθρότητα. Η ελληνοτουρκική εχθρότητα είναι βαθιά. Η Τουρκία και η Ελλάδα πολέμησαν δια αντιπροσώπων (sic) στην Κύπρο στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ενώ πιο πρόσφατα, συγκρούστηκαν για υδρογονάνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο και για στρατιωτικούς που εδρεύουν σε ελληνικά νησιά στο Αιγαίο Πέλαγος κοντά στις τουρκικές ακτές.

Σε ότι αφορά στο YPG, η Άγκυρα το θεωρεί παρακλάδι της αυτονομιστικής κουρδικής ομάδας στην Τουρκία, γνωστή ως PKK, που έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ. Ο Erdogan έχει υποστηρίξει ότι η Ουάσιγκτον έκανε λάθος που ευθυγραμμίστηκε με τους Κούρδους και έχει διαφωνήσει κατά της συνεχιζόμενης αμερικανικής προστασίας – με τη μορφή ενός μικρού στρατεύματος των ΗΠΑ στη Συρία.

Πόσο πρέπει να ανησυχεί η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν (Biden) για τις απειλές του Erdogan, του τύπου “θα σας τιμωρήσουμε ξαφνικά”, εναντίον δύο ζωτικών συμμάχων των ΗΠΑ; Η εσωτερική τουρκική πολιτική σκηνή περιπλέκει την απάντηση σε αυτό το ερώτημα, καθώς απομένουν οκτώ (8) μήνες μέχρι τις τουρκικές εκλογές και ο Erdogan βρίσκεται σε προεκλογική εκστρατεία, προσπαθώντας να συνεχίσει την διακυβέρνησή του για τρίτη δεκαετία.

Η ρητορική του Erdogan αναμένεται να καταστεί ακόμη πιο προκλητική όσο πλησιάζει προς τις κάλπες, διότι δεν έχει τίποτε άλλο σημαντικό για να προσφέρει στους ψηφοφόρους του, καθώς η τουρκική οικονομία έχει καταβαραθρωθεί, η ανεργία καλπάζει και το εμπορικό έλλειμα διογκώνεται.

Αν και το μπλοκ της αντιπολίτευσης δεν έχει ακόμη κατονομάσει τον υποψήφιο για την προεδρία, οι δημοσκοπήσεις για τον Erdogan είναι σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο.

Όπως οι απανταχού λαϊκιστές – και θυμηθείτε ότι ο Erdogan είναι «ο παππούς των σημερινών λαϊκιστών»- επικαλείται τον εθνικισμό για να ξορκίσει την οικονομική ένδεια και να ανεβάσει τις προοπτικές επανεκλογής του. Αυτό προϋποθέτει και πρόκληση του φόβου περί «εξωτερικού δάκτυλου», που επηρεάζει την εσωτερική πολιτική σκηνή της Τουρκίας. Και οι πιο βολικές εξωτερικές απειλές είναι η Ελλάδα και το YPG.

Άλλοι τούρκοι πολιτικοί διευρύνουν τα ρητορικά τους πυρά, όπως ο Υπουργός Εσωτερικών Suleyman Soylu που κατηγορεί τις ΗΠΑ και την Δύση γενικότερα για συνωμοσία κατά της Τουρκίας και υπόσχεται ότι θα τους υποχρεώσει «να φάνε τη σκόνη μας».

Αυτά όμως δεν σημαίνουν ότι  κυβέρνηση Biden μπορεί να κωφεύει στα νταηλίκια του Erdogan, διότι αν η εκλογική του προοπτική δεν βελτιωθεί τους επόμενους μήνες, τότε μπορεί να αισθανθεί υποχρεωμένος να υλοποιήσει μια από τις απειλές του.

Μία στρατιωτική περιπέτεια στο Αιγαίο είναι λιγότερο πιθανή από τις δύο. Ο Erdogan φέρθηκε απερίσκεπτα με τις δεσμεύσεις του έναντι του ΝΑΤΟ – καθώς αψηφώντας τη Συμμαχία, αγόρασε ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα – αλλά μια αντιπαράθεση με μια σύμμαχο χώρα του ΝΑΤΟ θα συνιστούσε μια απερισκεψία που δεν που δεν έχει δείξει ποτέ στη σφαίρα της εξωτερικής πολιτικής (αν και απερισκεψία έχει επιδείξει στην οικονομία, καθώς τα περισσότερα προβλήματα της τουρκικής οικονομίας πηγάζουν από τις ‘τρελές’ ιδέες του για τα επιτόκια).

Από τις πιο σοβαρές παρεκκλίσεις στην εξωτερική πολιτική του Erdogan ήταν η ρήξη με το Ισραήλ το 2010 και με τον Πρόεδρο Άσσαντ της Συρίας το επόμενο  έτος. Αν και τότε προκάλεσε την δυτική δυσαρέσκεια, ωστόσο δεν υπήρξε σκληρή απάντηση από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

Δεν υπήρξε επίσης στρατιωτική σύγκρουση με το Ισραήλ, ενώ η εισβολή της Τουρκίας στην Συρία δικαιολογήθηκε ως μέρος της προληπτικής δράσης της Άγκυρας κατά του PKK. Αν και η εισβολή στην Συρία περιέπλεξε τα αμερικανικά σχέδια εκεί, ωστόσο κάποιοι στην Ουάσιγκτον δεν δυσαρεστήθηκαν ιδιαίτερα με την τουρκική παρουσία στην Συρία, δεδομένης και της ανάμιξης της Ρωσίας στην ίδια περιοχή.

Η Ελλάδα όμως είναι άλλη περίπτωση. Την τελευταία φορά που ο Erdogan που προσπάθησε να εκφοβίσει  προς την κατεύθυνση της Αθήνας ήταν το 2020,  όταν τουρκικά  και ελληνικά  πολεμικά  πλοία ετοιμάζονταν να αναμετρηθούν στην ανατολική Μεσόγειο. Τότε η Γερμανίδα Καγκελάριος Μέρκελ ηρέμησε τα πνεύματα, ενώ ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν (Macron) απείλησε την Τουρκία με κυρώσεις εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.).

Μια πραγματική ανταλλαγή πυρών στο Αιγαίο θα είχε μεγαλύτερες συνέπειες, προκαλώντας σοβαρές κυρώσεις σε μια οικονομία που ήδη βρίσκεται σε κακή κατάσταση.

Τα παραπάνω σημαίνουν ότι του απομένει μόνο η επιλογή στρατιωτικής δράσης κατά του YPG, υπό το πρόσχημα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας. Αυτό ενέχει τον κίνδυνο απώλειας τούρκων στρατιωτών αλλά δεν αναμένεται να προκαλέσει- πέρα από την ρητορική – σοβαρή αντίδραση από την  Ουάσιγκτον,  διότι έχοντας ήδη αποχωρήσει από το Αφγανιστάν, η κυβέρνηση Biden δεν αναμένεται να ασχοληθεί ιδιαίτερα με την μοίρα των Κούρδων της Συρίας.

Ακόμη και έτσι, ο Erdogan είναι απίθανο να κάνει κάτι ‘ξαφνικά, μια νύκτα’, καθώς η όλη λογική είναι ένα πολιτικό θέατρο με θεατές το τουρκικό εκλογικό σώμα. Aν αποφασίσει να κινηθεί κατά του YPG, θα προηγηθεί διέγερση των εθνικιστικών παθών, ούτως ώστε να μπορέσουν να δικαιολογηθούν τυχόν τουρκικές απώλειες.

Όταν το παραπάνω συμβεί, τότε η κυβέρνηση Biden θα έχει κάποιο χρόνο για να υπερασπιστεί τους Κούρδους, αν και η υπεράσπιση αυτή πιθανότατα θα είναι κυρίως για το θεαθήναι, καταλήγει ο αρθρογράφος.

*Στο τέλος του άρθρου, υπάρχει υποσημείωση όπου αναφέρεται ότι πριν  την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, οι δύο πλευρές στο νησί συνήθιζαν να χλευάζουν η μία την άλλη με τα τότε δημοφιλή τουρκικά τραγούδια που ακούγονταν με μεγάφωνα προς την άλλη πλευρά. Οι Ε/κ έπαιζαν το τραγούδι «Σε περίμενα αλλά δεν ήρθες» για να πειράξουν τους Τ/k που ανέμεναν τουρκική παρέμβαση. Οι Τ/κ απαντούσαν με το τραγούδι ‘Μία νύκτα μπορεί να έρθω ξαφνικά’ της Gonul Yazar, και είναι  η φράση του στίχου αυτού του τραγουδιού που επικαλείται τώρα ο Erdogan. 

ΠΗΓΗ: Βloomberg, https://hellasjournal.com/