Ο πόλεμος στην Γάζα και οι συνέπειες. Το τέλος της Χαμάς και η δημιουργία του παλαιστινιακού κράτους;
Ο πόλεμος στην Γάζα και οι συνέπειες. Το τέλος της Χαμάς και η δημιουργία του παλαιστινιακού κράτους;
Ιωάννης Μπαλτζώης*
Ο στρατηγικός αιφνιδιασμός της εξτρεμιστικής ισλαμιστικής και τρομοκρατικής (για όλη την Δύση) οργάνωσης Χαμάς, το τρομερό κτύπημα της 7ης Οκτωβρίου και η στρατιωτική επιτυχία της διείσδυσης στο ισραηλινό έδαφος, η απαγωγή περίπου 240 ομήρων και η πρόκληση της πιο θανατηφόρας επίθεσης στο Ισραήλ στην πρόσφατη ιστορία του, αποκαλύπτει ένα μοτίβο στη συμπεριφορά της Χαμάς, όπου τα σχέδιά της να παράγουν απροσδόκητα επιτεύγματα και συνέπειες , που Η πολιτική ικανότητα του κινήματος, να αδυνατεί τελικά να τα αντιμετωπίσει. Ακόμη φαίνεται ότι σχεδιάστηκαν με συγκεκριμένους στόχους, χωρίς ωστόσο να ληφθούν υπόψη οι ευρύτερες συνέπειες από τις ενέργειές της, έστω και απροσδόκητα πολύ επιτυχείς, που η τρομοκρατική αυτή οργάνωση δεν μπορεί τελικά να αντιμετωπίσει επιτυχώς.
Το άμεσο ερώτημα για το τι παρακίνησε τη Χαμάς να πραγματοποιήσει μια επιχείρηση τέτοιου μεγέθους, οδήγησε πολλούς παρατηρητές να εκτιμήσουν ότι ήταν μέρος ενός ευρύτερου περιφερειακού σχεδίου που αφορούσε το Ιράν, τη Χεζμπολάχ και τις φατρίες του λεγόμενου «άξονα της αντίστασης», που επικαλείται το Ιράν. Δηλαδή το Ιράν, ως ηγεμονική δύναμη, συμπεριλαμβανομένων του Ιράκ, της Συρίας και τους πληρεξούσιους του Ιράν, την Χεζμπολάχ του Λιβάνου,, την Χαμάς της Γάζας και τους Χούτι της Υεμένης. Και αναφερόμαστε στην επικείμενη συμφωνία μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ, της αποκαλούμενης και «Συμφωνίας του Αιώνα», η οποία θα άλλαζε τον χάρτη της Μέσης Ανατολής και θα έθετε το Ιράν και τον λεγόμενο «Άξονα της Αντίστασης», που προαναφέραμε στο περιθώριο. Η γρήγορη και εκπληκτική επιτυχία της επιχείρησης τροφοδότησε αυτές τις αρχικές εικασίες, υποδηλώνοντας ότι ήταν μια πρώτη φάση που θα ακολουθούσαν επόμενες φάσεις του σχεδίου που θα εκτελούσαν οι λοιποί σύμμαχοι της Χαμάς. Ωστόσο, η έλλειψη τέτοιων αναμενόμενων φάσεων, σε συνδυασμό με την άρνηση της επιχειρησιακής εμπλοκής από το Ιράν και τη Χεζμπολάχ —μέχρι στιγμής τουλάχιστον— επιβεβαιώνουν την εκτίμηση ότι η εισβολή και η σφαγή στο νότιο Ισραήλ ήταν καθαρά παλαιστινιακή πρωτοβουλία. Εξάλλου στο διάγγελμα της 3ης Νοεμβρίου, ο ηγέτης της Χεζμπολάχ, Σεΐχης Νασράλα, ξεκαθάρισε ότι αυτό ήταν καθαρή ενέργεια της Χαμάς, την οποία επαίνεσε για την επιτυχία της και ότι η Χεζμπολάχ δεν είχε καμιά ενημέρωση και εμπλοκή, κλείνοντας πονηρά το μάτι σε ΗΠΑ και Ισραήλ, συνεχίζοντας όμως έναν πόλεμο τριβής με τον IDF (ισραηλινό στρατό), για την διατήρηση ενός πολέμου μικρής έντασης και διατήρησης μιας φυσιογνωμία μάχης. Και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να απασχολεί ένα μεγάλο μέρος του ισραηλινού στρατού, περίπου στο 35% στα βόρεια σύνορά του. Οι περιφερειακοί σύμμαχοι της Χαμάς, το Ιράν και η Χεζμπολάχ, δεν απάντησαν «σοβαρά» στην επακόλουθη και αναμενόμενη ισραηλινή επίθεση και παρέμειναν σχεδόν περαστικοί. Οι συνοριακές αψιμαχίες της Χεζμπολάχ στο βόρειο τμήμα του Ισραήλ παρέμειναν περιορισμένες σε εμπλοκές μικρής κλίμακας που σώζουν τα προσχήματα και τα πρόσωπα. Σίγουρα σε αυτό συνέβαλε και η άμεση κινητοποίηση των ΗΠΑ, που τάχθηκαν αποφασιστικά υπέρ του Ισραήλ, στέλνοντας δύο ομάδες κρούσης αεροπλανοφόρων, με το ισχυρότερο, νεότερο και μεγαλύτερο όλων, το αεροπλανοφόρο «Τζέραλντ Φόρντ» στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιζενχάουερ στην Ερυθρά θάλασσα, μαζί με το πυρηνοκίνητο υποβρύχιο «Φλόριντα», που μπορεί να εκτοξεύσει 154 καθοδηγούμενους πυραύλους Tomahawk.
Το ερώτημα όμως που προκύπτει είναι, ότι αν ίσχυε αυτό , τότε ποιο ήταν το αρχικό σχέδιο της Χαμάς; Μια απάντηση θα μπορούσε, να ξεκινήσει με το όνομα που έδωσε η Χαμάς στην επιχείρησή της: Al-Aqsa Flood and the Prisoners. Αυτό δείχνει δύο επιδιωκόμενους στόχους: να δείξει υποστήριξη και δράση στο Τέμενος του Al-Aqsa και να στείλει ένα μήνυμα στο Ισραήλ ότι οι συνεχιζόμενες παραβιάσεις στο Haram al-Sharif (το Όρος του Ναού κατά τους Ισραηλινούς), θα οδηγούσαν σε χτυπήματα από την Παλαιστινιακή αντίσταση, καθώς και να συλλάβουν Ισραηλινούς στρατιώτες για να τους ανταλλάξουν με περισσότερο από 6.000 Παλαιστίνιοι κρατούμενοι κρατούνται στις ισραηλινές φυλακές. Εξάλλου έχουν το παράδειγμα της συμφωνίας που έγινε το 2011, όπου επί πρωθυπουργίας Νετανιάχου, όπου για τον στρατιώτη Γκιλάντ, που κρατούσαν αιχμάλωτο η Χαμάς, το Ισραήλ απελευθέρωσε πάνω από 1.000 παλαιστινίους κρατουμένους. Μεταξύ αυτών και ο ηγέτης της Χαμάς στην Γάζα, ο Γιαχία Σινουάρ, πολύ σκληρός τζιχαντιστής, ο οποίος είχε καταδικαστεί σε τέσσερις φορές ισόβια, για την εκτέλεση δύο ισραηλινών στρατιωτών και τεσσάρων παλαιστινίων. Ο Σινουάρ θα έπρεπε να είναι νεκρός, αλλά το 2008, οι Ισραηλινοί γιατροί αφαίρεσαν έναν κακοήθη όγκο από τον εγκέφαλό του, όταν βρισκόταν στη φυλακή της χώρας. Ο Μίχα Κόμπι, πρώην αξιωματικός των μυστικών υπηρεσιών της ισραηλινής υπηρεσίας ασφαλείας Shin Bet, ο οποίος ανέκρινε τον Σινουάρ το 1989, δήλωσε στους Financial Times ότι κάποτε καυχήθηκε όταν ανάγκασε ένα μέλος της Χαμάς – του οποίου ο αδελφός ήταν ύποπτος για κατασκοπεία – «να θάψει τον ίδιο του τον αδελφό ζωντανό». Κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του, ο Σινουάρ αφιερώθηκε στη μελέτη του εχθρού του, μαθαίνοντας εβραϊκά και διαβάζοντας τα έργα των πρώτων σιωνιστών, καθώς και των ισραηλινών πολιτικών.Δεκαπέντε χρόνια μετά την έκτιση της ποινής του, έδωσε συνέντευξη στα εβραϊκά στην ισραηλινή τηλεόραση στην οποία ζήτησε εκεχειρία μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς! Και όμως αυτός σήμερα είναι ο ηγέτης της Χαμάς, που ενέκρινε την υλοποίηση της φρικώδους εισβολής της 7ης Οκτωβρίου στο νότιο Ισραήλ. Όμως η τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς είχε πιο φιλόδοξα σχέδια μετά τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου, συμπεριλαμβανομένου και το να φτάσει στη Δυτική Όχθη και σε μεγάλες ισραηλινές πόλεις για να πυροδοτήσει πόλεμο με το Ισραήλ , όπως γράφει η Washington Post , επικαλούμενη αξιωματούχους πληροφοριών από τέσσερις δυτικές και ανατολικές χώρες. Οι τρομοκράτες της Χαμάς σχεδίαζαν να πραγματοποιήσουν το δεύτερο στάδιο της επίθεσης σε μεγάλες πόλεις και ισραηλινές στρατιωτικές βάσεις. Σύμφωνα με την Washington Post, τα μέλη της Χαμάς είχαν μαζί τους αρκετό φαγητό και πυρομαχικά για να αντέξουν αρκετές ημέρες. Αποκαλύφθηκε επίσης ότι οι μαχητές είχαν χάρτες και πληροφορίες για μια επίθεση μέχρι τα σύνορα της Δυτικής Όχθης.
Αυτό που συνέβη στο έδαφος εξέπληξε την ίδια τη Χαμάς, δεδομένης της ευκολίας διείσδυσης σε ισραηλινές στρατιωτικές θέσεις και της φαινομενικής ισραηλινής «στρατιωτικής ανικανότητας» στην άλλη πλευρά των συνόρων. Η κατάκτηση μιας μεγάλης νίκης εναντίον του Ισραήλ ήταν τόσο ακαταμάχητη για την Χαμάς, που αγνόησαν το πολιτικό κόστος και τις πιθανές στρατιωτικές επιπτώσεις, που ήταν δεδομένες και γνώριζαν πολύ καλά από τους προηγούμενους πολέμους της Γάζας, το 2008, τον Μάρτιο του 2012, τον Οκτώβριο του 2012 και τον Ιούλιο του 2014. Το αγνόησαν και θα λέγαμε το επεδίωκαν, γιατί γνώριζαν ποια θα ήταν η αντίδραση του Ισραήλ και σκοπός των ήταν ο πόλεμος με το Ισραήλ, έναντι οιουδήποτε κόστους. Ο ανώτερος ηγέτης της Χαμάς Σαλέχ αλ-Αρούρι σε μια συνέντευξη στις 12 Οκτωβρίου στο Al Jazeera, κατά τη διάρκεια των εκτεταμένων ωρών της επιχείρησης, ισχυρίστηκε ότι «άμαχοι από τη Γάζα» εισήλθαν σε κοντινές ισραηλινές πόλεις με χαοτικό και ανεξέλεγκτο τρόπο, πραγματοποιώντας πράξεις που δεν εγκρίθηκαν από το κίνημα, που όμως ούτε αυτός ούτε άλλος ηγέτης της Χαμάς αποδοκίμασε, δείγμα των προθέσεών των.
Ωστόσο το τελικό αποτέλεσμα, αν και ήταν ένας προσωρινός στρατιωτικός θρίαμβος για την Χαμάς, τελικά αποδείχθηκε υπερβολικός και λίαν επικίνδυνος, ακόμη και για την ύπαρξή της, όπως διαπιστώνουμε και από τις σημερινές εξελίξεις. Και δεν αναφέρομαι στις συγκλονιστικά τραγικές ανθρώπινες απώλειες, από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς, που η Χαμάς σαφώς επιδιώκει, αφού δεν επιτρέπει την απομάκρυνση των αμάχων, χρησιμοποιώντας τους και ιδιαίτερα τα γυναικόπαιδα ως ανθρώπινη ασπίδα, κάτι που έχει κάνει κατ’ επανάληψη στο παρελθόν, με σκοπό να συγκινήσει και να επηρεάσει την διεθνή κοινή γνώμη, όπου με τις κινητοποιήσεις και τις διαδηλώσεις σε όλο τον κόσμο να αναγκάσουν το Ισραήλ να σταματήσει τις επιχειρήσεις του, όπως έχει γίνει κατ’ επανάληψη στο παρελθόν. Και σε αυτό τον τομέα το επέτυχε πλήρως. Έτσι είδαμε για πρώτη φορά τόσο ογκώδεις διαδηλώσεις σε όλη την Ευρώπη, με κύμα συμπαράστασης υπέρ των παλαιστινίων και οργή κατά των ισραηλινών, καθώς και ένα αντισημιτικό κλίμα στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο, μοναδικό και συνάμα ανησυχητικό αυτή την φορά, για τους γνωστούς ιστορικούς λόγους την περίοδο του μεσοπολέμου και της ανόδου του Χίτλερ στην εξουσία, φέρνοντας μνήμες ολοκαυτώματος στους Εβραίους. Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε ότι οι εξελίξεις πλέον με τον πόλεμο στην Γάζα, ενδεχομένως να σημάνουν και το τέλος της ύπαρξης της Χαμάς, καθόσον ο διακηρυχθείς σκοπός του πολέμου του Ισραήλ είναι τόσο σαφής και ξεκάθαρος αυτή την φορά και υποστηρίζεται πλήρως από την πολιτική και πολιτειακή ηγεσία του Ισραήλ . Εξαφάνιση της τρομοκρατικής αυτής οργάνωσης πολιτικά και στρατιωτικά οριστικά, με παράλληλη απελευθέρωση των περίπου 240 ομήρων. Είναι εύκολο αυτό; Καθόλου και θα λέγαμε όχι απλά δύσκολο, αλλά η εκπλήρωση των στόχων του Ισραήλ, όπως η απελευθέρωση όλων των ομήρων να φαντάζει πολύ δύσκολη έως ακατόρθωτη.
Έτσι, θα λέγαμε ότι όπως και στις δύο προηγούμενες επιτυχίες, ήτοι το 2006 με την εκλογική νίκη της Χαμάς και το 2007, με την εμφύλια και αιματηρή διαμάχη μεταξύ Χαμάς και Φατάχ της Δυτικής Όχθης, την εξόντωση περίπου 700 ανδρών της Φατάχ στην Γάζα, η Χαμάς αν και πέτυχε και τότε μια ανεπάντεχη επιτυχία, τελικά αποδείχθηκε ότι ήταν απροετοίμαστη να την διαχειριστεί. Με την τρομοκρατική ενέργεια της 7ης Οκτωβρίου, αν και περίμενε την αντίδραση του Ισραήλ και όπως αποκαλύπτεται την επεδίωκε και θεωρούσε ότι μπορούσε να αντιμετωπίσει, τελικά απέτυχε, ανοίγοντας τον ασκό του Αιόλου, που είναι πολύ πιθανόν να παρασύρει και να διαλύσει οριστικά την ίδια την οργάνωση. Τούτο, γιατί το «τραύμα του Μαύρου Σαββάτου» της 7ης Οκτωβρίου θα αφήσει βαθιές ουλές στις ψυχές των Ισραηλινών και του «νέου έθνους» που θα προκύψει από τον πόλεμο, όπως θεωρούν και για δεκαετίες θα διαμορφώνει την πολιτική του, τις σχέσεις μεταξύ των πολιτών του, τις σχέσεις μεταξύ του Ισραήλ και των εχθρών του, του Ισραήλ και του αντισημιτισμού σε ολόκληρο τον κόσμο και όπως διακηρύσσουν από τον πρόεδρο της δημοκρατίας, μέχρι τον τελευταίο αξιωματούχο, ότι αυτή την φορά δεν θα σταματήσουν την επιχείρησή των «The Swords of Iron», ότι και να γίνει μέχρι να εξαλείψουν αυτό που αποκαλούν το απόλυτο κακό. Και αυτή την φορά έχουν σταθερό υποστηρικτή και σύμμαχο τις ΗΠΑ, οι οποίοι φροντίζουν αφενός να προστρέξουν με μια τεράστια πολεμική δύναμη, δύο ομάδες κρούσης αεροπλανοφόρων και ένα πυρηνικό υποβρύχιο, ως αποτρεπτικούς παράγοντες για την μη γενίκευση του πολέμου και την εύρυθμη λειτουργία της ανεφοδιαστικής αλυσίδας ανελλιπώς και στον μέγιστο βαθμό, ώστε να ολοκληρώσουν τους σκοπούς του πολέμου που ανακοίνωσαν και να εξαφανίσουν στρατιωτικά και πολιτικά την Χαμάς.
Ισραηλινοί στρατιώτες της ελίτ Ταξιαρχίας Γκολάνι κατέλαβαν και ευρίσκονται εντός του παλαιστινιακού κοινοβουλίου της Χαμάς στην Γάζα.
Ανεξαρτήτως κόστους, απωλειών, γενικής κατακραυγής για τους χιλιάδες νεκρούς αμάχους, που για να είμαστε δίκαιοι, χρησιμοποιούνται από την Χαμάς και το επαναλαμβάνουμε, ως ανθρώπινη ασπίδα, όπως έκανε το ISIS στην Μοσούλη και στην Φαλούτζα, αδελφή εξτρεμιστική ισλαμική οργάνωση, αφού προέρχονται και οι δύο, Χαμάς και ISIS από την ίδια «μήτρα των Αδελφών Μουσουλμάνων». Ήδη οι IDF (Ισραηλινός στρατός) έχει απομονώσει την Βόρεια Γάζα και έχει καταλάβει το παλαιστινιακό κοινοβούλιο, ενώ οι ισραηλινοί διακηρύττουν ότι η Χαμάς δεν ελέγχει (επιφανειακά, γιατί υπάρχουν και τα τούνελ) την Γάζα. Και όπως φαίνεται προχωρά για την επίτευξη των σκοπών του πολέμου που έχουν θέσει. Η μετά τον πόλεμο κατάσταση εκτιμάται από πολλούς, όπως και οι ΗΠΑ, ότι δεν θα περιέχει την Χαμάς όχι μόνο στις συνομιλίες για το καθεστώς και τις συνομιλίες για το Παλαιστινιακό , αλλά και αν θα υφίσταται η ύπαρξη της οργάνωσης. Πως θα επιτευχθεί αυτό; Μετά το τέλος του πολέμου και την εξουδετέρωση πλήρως της Χαμάς, με ότι αυτό συνεπάγεται, νέοι ηγέτες και όχι οι σημερινοί, τόσο στο Ισραήλ (ο Νετανιάχου έχει τελειώσει οριστικά), όσο και στην παλαιστινιακή πλευρά, νουνεχείς και ορθολογικοί, θα πρέπει να καθίσουν να συζητήσουν το μέλλον των δύο λαών και την δημιουργία παλαιστινιακού κράτους που θα συμβιώνει δίπλα από το ισραηλινό ειρηνικά, αφού πρώτα αποκηρύξουν τις ακραίες εθνικιστικές φωνές και αντιλήψεις και από τις δύο πλευρές και να υπογράψουν την νέα «Συμφωνία των Γενναίων», μετά την πρώτη των Ράμπιν και Αραφάτ το 1993. Και όχι οι αποκαλυφθείσες απόψεις και σχεδιασμοί περί εποικισμού των παλαιστινίων στην χερσόνησο του Σινά, ή της μεταφοράς των παλαιστινίων στην έρημο Ανμπάρ του Ιράκ, σχέδιο από το 2020. Αν και αυτή την φορά δεν επιτευχθεί λύση, τότε ο κύκλος του αίματος τα τελευταία 100 χρόνια δεν θα κλείσει και θα συνεχίζεται. Αντέχουν οι δύο λαοί τόσο πόνο και αίμα και για πόσο ακόμη;
*Ο Ιωάννης Αθ. Μπαλτζώης είναι Αντγος (ε.α.), με M.Sc. στην Γεωπολιτική του ΕΚΠΑ, πρόεδρος του ΕΛΙΣΜΕ.