Blog

Ο ορισμός του όρου «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ» είναι εξαιρετικά περίπλοκος, καθώς αποτελεί συνδυασμό πολλών παραγόντων. Η στρατηγική έχει αλλάξει με την πάροδο των ετών. Η εξέλιξη της σύγχρονης στρατηγικής οφείλεται κυρίως λόγω της συμβολής των τεχνολογικών μέσων που εφαρμόστηκαν κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και εντεύθεν. Ειδικότερα, τα τεχνολογικά μέσα σε αυτόν τον πόλεμο παρείχαν μια πρόγευση όλων των σοβαρών, και σε πολλές περιπτώσεις άσχημων, συνθηκών που έμελλε να σημάνει η σύνδεση της επιστήμης με τη βιομηχανία στην υπηρεσία του πολέμου.

Οι τεχνολογικές καινοτομίες στους εξοπλισμούς κατά την περίοδο αυτή δεν συνοδεύονταν πάντοτε από κατανόηση των συνεπειών τους, τόσο σε κοινωνικό όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο. Κυρίως ο πόλεμος των χαρακωμάτων σε όλα τα ευρωπαϊκά μέτωπα (Δυτικό, Ανατολικό, Ιταλικό και Μακεδονικό) κατέδειξε στους στρατιωτικούς ηγέτες των εμπλεκόμενων δυνάμεων τη χρησιμότητα του ολοένα αυξανόμενου συνδυασμού των αμυντικών και επιθετικών όπλων, ώστε να υιοθετήσουν, να εξελίξουν και να εφαρμόσουν νέα στρατιωτικά δόγματα.

Υπάρχουν τρεις τρόποι κατηγοριοποίησης ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ. Μπορεί να είναι είτε δογματική (rigid strategy), είτε ρεαλιστική (real strategy) είτε ιδανική (ideal strategy). Η δογματική στρατηγική  αφορά ουσιαστικά στην συγκεκριμένη και αμετατόπιστη στρατηγική ενός έθνους που ακολουθούν οι εκάστοτε κυβερνήσεις του (εθνικό στρατηγικό δόγμα). Η ρεαλιστική στρατηγική βασίζεται σε πρακτικά δεδομένα και εφικτούς στόχους. Τέλος η περίπτωση της ιδανικής στρατηγικής αφορά στο σχεδιασμό που θα προτιμούσε να εφαρμόσει ένας στρατηγιστής εάν διέθετε απεριόριστη πρόσβαση σε όλους τους απαραίτητους πόρους.

Αυτές οι στρατηγικές υποκατηγοριοποιούνται στα εξής μοτίβα εκτέλεσης. Τη διαδοχική εκτέλεση (sequential execution), την παράλληλη εκτέλεση (parallel execution) και τη συνδυαστική εκτέλεση (combined execution). Η διαδοχική στρατηγική εκτέλεση αφορά στις ενέργειες για την επίτευξη καταστροφής των δυνάμεων του αντιπάλου με διαδοχικά πλήγματα σε συγκεκριμένους στόχους δια επίγειων, εναέριων και ναυτικών δυνάμεων. Η παράλληλη στρατηγική εκτέλεση απαιτεί ταυτόχρονες επιθετικές ενέργειες εκ μέρους συγκεκριμένων κατά πολλαπλών στόχων. Η συνδυαστική στρατηγική εκτέλεση παράγει αποτελέσματα μέσω του αθροιστικού αποτελέσματος πολυάριθμων επιθετικών ενεργειών κατά του αντιπάλου. Η αποδοτικότητα μιας στρατηγικής εκτέλεσης προκύπτει από τις συνολικές εχθρικές απώλειες.

Σύμφωνα με την κλασική θεωρία, ο όρος «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ» αποτελεί μια καθαρά πολεμική  – στρατιωτική δραστηριότητα´ είναι δηλαδή ο τρόπος με τον οποίο οι στρατηγιστές χρησιμοποιούν τις δυνάμεις τους για να κερδίσουν πολέμους. Κατά την άσκηση ενός στρατηγικού σχεδιασμού εφαρμόζονται τακτικές που έχουν ως στόχο τη ορθή χρήση των εμπλεκομένων δυνάμεων με στόχο τη νίκη του αντιπάλου. Συνεπώς, η «ΤΑΚΤΙΚΗ» διαφοροποιείται από τη «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ», καθώς η πρώτη, εννοεί τους στρατιωτικούς ελιγμούς που απαιτούνται για την καταστροφή του εχθρού´ για παράδειγμα η τακτική επιδρομών αναφέρεται στην πραγμάτωση ταχέων και αιφνιδιαστικών επιθέσεων κατά του αντιπάλου.

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ

Ο στρατηγικός σχεδιασμός όπως και η ανάλυση του στον στρατό αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία για την επίτευξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων, την εθνική άμυνα και τη συνολική ασφάλεια ενός έθνους. Περιλαμβάνει τον καθορισμό μακροπρόθεσμων στόχων, την αξιολόγηση απειλών, τη βελτιστοποίηση των πόρων και την ανάπτυξη τακτικών και επιχειρησιακών σχεδίων. Εκτός αυτού, περιλαμβάνει και την τακτική σε λειτουργικές, χρονικές και γεωγραφικές πτυχές. Λειτουργικά αλλά και χρονικά, η τακτική βασίζεται κατά κύριο λόγο στις μάχες και τις εμπλοκές που κατέχουν μικρή διάρκεια. Από την άλλη μεριά, η επιχειρησιακή τέχνη αποτελεί τη γέφυρα ανάμεσα στη στρατηγική και την τακτική. Πρόκειται για την ικανότητα σχεδιασμού, οργάνωσης και εκτέλεσης στρατιωτικών επιχειρήσεων με γνώμονα την επίτευξη στρατηγικών στόχων μέσω τακτικών ενεργειών. Η επιχειρησιακή τέχνη κινείται κατά βάση σε επιχειρησιακό επίπεδο, συνδέοντας τα στρατηγικά σχέδια με τις τακτικές κινήσεις στο πεδίο της μάχης.

Η τακτική στο στρατό σχετίζεται με τη χρήση των στρατιωτικών δυνάμεων κατά τη διάρκεια της μάχης και των μικρών επιχειρήσεων προκειμένου να επιτευχθούν επιχειρησιακοί και στρατηγικοί στόχοι. Η γεωγραφία, ωστόσο, διαδραματίζει βασικό ρόλο στην τακτική, καθώς το έδαφος, οι καιρικές συνθήκες και οι υποδομές επηρεάζουν τον τρόπο διεξαγωγής των επιχειρήσεων. Αναλόγως με τα χαρακτηριστικά του πολέμου, οι στρατιωτικοί στόχοι μπορεί να έχουν ή να μην έχουν καμία σχέση με την εξολόθρευση της στρατιωτικής δύναμης του αντιπάλου.

Οι στρατιωτικοί στόχοι δεν περιορίζονται πάντα στην εξολόθρευση της στρατιωτικής δύναμης του αντιπάλου. Αναλόγως με τα χαρακτηριστικά του πολέμου, οι στόχοι μπορεί να είναι είτε πολιτικοί, είτε οικονομικοί, είτε ψυχολογικοί ή ακόμα και κοινωνικοί. Αν παραδείγματος χάριν ο πόλεμος είναι συμβατικός, τότε ο στόχος είναι η εξουδετέρωση είτε η καταστροφή των στρατιωτικών δυνάμεων του αντιπάλου. Αν ο πόλεμος είναι υβριδικός, ο στόχος είναι ο συνδυασμός στρατιωτικών, πληροφοριακών, κυβερνοπολεμικών αλλά και πολιτικών επιχειρήσεων. Αν ο στόχος είναι ασύμμετρος, τότε απώτερος σκοπός είναι να υπονομευτεί η πολιτική επιθυμία του αντιπάλου έναντι της άμεσης καταστροφής των στρατευμάτων του. Στην περίπτωση που ο πόλεμος είναι ψυχολογικός, απώτερος στόχος είναι η αποδυνάμωση και η ηθική κατάρρευση του αντιπάλου έτσι ώστε να διαμορφωθεί η κοινή γνώμη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ψυχολογικού πολέμου είναι η προπαγάνδα. Όταν επικρατεί ο εξαντλητικός πόλεμος ή αλλιώς πόλεμος εξάντλησης, τότε στόχος είναι η βραχυχρόνια φθορά του αντιπάλου μέσα από στρατιωτικές, πολιτικές και οικονομικές πιέσεις. Τέλος, αν ο πόλεμος είναι κυβερνοπόλεμος, τότε σκοπός είναι να αποσταθεροποιηθούν οι υποδομές που είναι ζωτικής σημασίας και να γίνει παρέμβαση σε στρατιωτικές και πολιτικές διαδικασίες.

Η θεωρία των ελιγμών αποτελεί μια προσέγγιση των στρατιωτικών επιχειρήσεων κατά την οποία δίνεται κυρίως έμφαση στην ταχύτητα, την ευελιξία και την εκμετάλλευση των αδυναμιών του αντιπάλου και όχι στην άμεση και μετωπική αντιπαράθεση. Βασικές αρχές είναι ο αιφνιδιασμός, η ταχύτητα, η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα και η διάσπαση της άμυνας του αντιπάλου. Ανέκαθεν, μέσα από τη ψυχική φθορά και την εξάντληση επιδιώκονταν η νίκη μέσω της σταδιακής καταστροφής των στρατιωτικών δυνάμεων του αντιπάλου. Στις σύγχρονες στρατιωτικές επιχειρήσεις,  η ταχύτητα, η ευελιξία και προσαρμοστικότητα σε συνδυασμό με τη χρήση προηγμένης τεχνολογίας ενισχύουν πολύ περισσότερο τη στρατηγική υπεροχή έναντι πιο αργών και λιγότερο ευέλικτων αντιπάλων. Κύριο παράδειγμα αποτελεί ο κυβερνοπόλεμος. Ο κυβερνοπόλεμος με βάση τη θεωρία των ελιγμών, εστιάζει στη γρήγορη και ευέλικτη επίθεση σε πολύ σημαντικά συστήματα του αντιπάλου, πριν αυτός μπορέσει να προβεί σε οργάνωση της άμυνας του. Με άλλα λόγια σκοπός είναι ο αιφνιδιασμός. Η χρήση του κυβερνοπολέμου ως ελιγμός συμβάλλει στην παραπλάνηση μέσω του πληροφοριακού πολέμου – δηλαδή χειραγώγηση κοινής γνώμης, τη διάσπαση της επιχειρησιακής συνοχής του αντιπάλου – δηλαδή τη διακοπή επικοινωνιών και ελέγχου, η ελαχιστοποίηση της ανάγκης για φυσική στρατιωτική δράση και χτύπημα σε βασικές δομές του αντιπάλου όπως είναι το ηλεκτρικό δίκτυο, οι μεταφορές και η τράπεζες. Πολλές κυβερνοεπιθέσεις, πραγματοποιούνται μέσα από τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης (AI).

Είναι γεγονός ότι η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) έχει επιφέρει ριζικές αλλαγές στο σκηνικό του κυβερνοπολέμου, καθιστώντας τις επιθέσεις ταχύτερες, πιο εξελιγμένες και δυσκολότερα ανιχνεύσιμες. Αυτό σημαίνει ότι οι αυτοματοποιημένες κυβερνοεπιθέσεις χρησιμοποιούν αλγορίθμους μηχανικής μάθησης για να προσαρμόζονται δυναμικά, να βρίσκουν αδυναμίες και να ξεπερνούν τα παραδοσιακά μέτρα κυβερνοάμυνας. Οι αυτοματοποιημένες διαδικτυακές επιθέσεις τεχνητής νοημοσύνης γίνονται όλο και πιο επικίνδυνες, καθώς εξελίσσονται συνεχώς και προσαρμόζονται στα αμυντικά συστήματα. Οι στρατοί και οι κυβερνήσεις έχουν πλέον αρχίσει να επενδύουν στην άμυνα βασιζόμενοι την τεχνητή νοημοσύνη, καθώς ο κυβερνοπόλεμος εξελίσσεται σε έναν από τους σημαντικότερους τομείς του σύγχρονου στρατηγικού σχεδιασμού.

Η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) δρα ως πολλαπλασιαστής ισχύος στον ψυχικό ελιγμό, καθώς μπορεί να εντοπίζει τις ψυχολογικές αδυναμίες του αντιπάλου μέσω μεγάλων δεδομένων και ανάλυσης συμπεριφοράς. Επίσης μπορεί να προσαρμόζει τις ψυχολογικές επιχειρήσεις σε πραγματικό χρόνο και μπορεί, επιπλέον, να δημιουργεί τεχνολογικά ανώτερα μέσα παραπλάνησης και αποπροσανατολισμού. Μέσω της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) καθίσταται δυνατή η εκτέλεση ψυχικών ελιγμών σε μεγάλη κλίμακα, με ταχύτητα και ακρίβεια πέρα από τις ανθρώπινες δυνατότητες. Με αυτόν τον τρόπο ο αντίπαλος δεν μπορεί να αντιληφθεί ότι έχει εξαπατηθεί μέχρι να είναι πολύ αργά.

ΑΝΑΛΥΣΗ PESTLE – SEPSET

Το μοντέλο PESTLE είναι ένα αναλυτικό εργαλείο και έχει σκοπό να λειτουργεί ως στρατηγικό πλαίσιο σχεδιασμού και ανάλυσης για τη μελέτη του μικροπεριβάλλοντος και του μακροπεριβάλλοντος και την ανάπτυξη της στρατηγικής σκέψης. Το PESTLE είναι μια έννοια που χρησιμοποιείται ως εργαλείο στρατηγικής με σκοπό την παρακολούθηση του περιβάλλοντος στο οποίο δραστηριοποιείται η αποστολή ή σχεδιάζεται να ξεκινήσει μια νέα επιχείρηση – αποστολή. Για δεκαετίες αναφέρονται διάφορα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της εφαρμογής του μοντέλου PESTLE. Όσον αφορά τα πλεονεκτήματα, το PESTLE είναι απλό και εύκολο στην κατανόηση και τη χρήση, βοηθά στην καλύτερη κατανόηση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, ενθαρρύνει την ανάπτυξη της στρατηγικής σκέψης, όπως επίσης βοηθά στη μείωση των επιπτώσεων των μελλοντικών επιχειρησιακών απειλών. Το μοντέλο PESTLE μπορεί να βοηθήσει έναν οργανισμό να προβλέψει πιθανές μελλοντικές δυσκολίες και να αναλάβει δράση για την αποφυγή ή την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεών τους. Από την άλλη πλευρά, υποστηρίζεται ότι το PESTLE έχει και κάποια μειονεκτήματα. Δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να υπεραπλουστεύσουν τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται. Εκτός αυτού, μπορεί εύκολα να παραλειφθούν σημαντικά δεδομένα, για αυτό και είναι σημαντικό να επικαιροποιείται τακτικά έτσι ώστε να είναι αποτελεσματικό. Απαιτεί επίσης από τους χρήστες να έχουν πρόσβαση σε πηγές δεδομένων που μπορεί να είναι χρονοβόρες και δαπανηρές. Για αυτούς τους λόγους που αναφέρθηκαν, οι χρήστες είναι σημαντικό να λαμβάνουν υπόψιν τους τόσο τα πλεονεκτήματα όσο και τα μειονεκτήματα του μοντέλου. Αυτός είναι ο ρεαλιστικός τρόπος και είναι πάντα καλύτερο να εξετάζεται κάθε εργαλείο που χρησιμοποιείται σε κάθε διαδικασία ως προς την αντικειμενικότητα και κατ’ επέκταση αποτελεσματικότητά του.

Το SEPSET αποτελεί μια τροποποιημένη έκδοση του PESTLE για λόγους στρατιωτικούς – ασφάλειας. Η διαχείριση της άμυνας βρίσκεται στο μεταίχμιο της στρατηγικής της πολιτικής εθνικής ασφάλειας, της εκστρατείας και της στρατηγικής ηγεσίας. Η στρατηγική προοπτική είναι υποχρεωτική για τη διαδικασία διαχείρισης της άμυνας. Προϋποθέτει διαρκή κριτική αξιολόγηση και τροποποίηση για να διασφαλιστεί η πληρότητα της ανάλυσης και η αποδοχή κάθε στρατηγικής απόφασης από τους εσωτερικούς και εξωτερικούς ενδιαφερόμενους. Από στρατιωτική άποψη, η στρατηγική περιλαμβάνει τον σχεδιασμό και τη διεύθυνση μαχών ή εκστρατειών σε ευρεία κλίμακα, δηλαδή την ευθύνη του στρατηγού. Το PESTLE είναι μια τέλεια τεχνική για την ανάλυση του περιβάλλοντος. Η ανάλυση PESTLE επικεντρώνεται παραδοσιακά σε έξι σημαντικά επίπεδα. Οι πολιτικοί παράγοντες ασκούν μεγάλη επιρροή στις οικονομικές και διοικητικές διαδικασίες. Οι διεθνείς σχέσεις, η εθνική ασφάλεια και η στρατηγική προσέγγιση μιας χώρας, και επίσης οι προτιμήσεις τους σε τοπικό και περιφερειακό πλαίσιο.

Το PESTLE ή SEPSET είναι μια αναλυτική τεχνική – εργαλείο η οποία είναι πολύ λειτουργική για την κατανόηση των κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών, περιβαλλοντικών και τεχνολογικών συνθηκών που την περιβάλλουν. Κάθε ένα από αυτά τα στοιχεία πρέπει να ελέγχεται μέσω μιας στρατηγικής ανάλυσης. Τα στελέχη επιχειρήσεων άμυνας θα πρέπει να έχουν κατά νου ποια στρατηγική και ποιες στρατηγικές υποχρεώσεις καθορίζουν τις υφιστάμενες αλληλεπιδράσεις αλλά και τον δυναμισμό αυτών των στοιχείων. Η στρατηγική θα πρέπει να αποτελεί το πλαίσιο για τη διατήρηση της σύνθεσης όλων των στοιχείων. Το PESTLE – SEPSET είναι όπως το SWOT ένα αναλυτικό εργαλείο. Η ανάλυση SWOT είναι ουσιαστικά  ένα εργαλείο στρατηγικού σχεδιασμού, το οποίο χρησιμοποιείται με σκοπό να αξιολογηθούν τέσσερα σημεία. Τα δυνατά σημεία – Strengths, τα αδύνατα σημεία – Weaknesses, οι ευκαιρίες – Opportunities και τέταρτον οι απειλές – Threats μιας επιχείρησης, ενός οργανισμού, ενός έργου ή ενός ατόμου. Συνεπώς, βοηθάει στη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων μέσω της πραγματοποίησης της ανάλυσης εσωτερικών αλλά και εξωτερικών παραγόντων.

Η κατανόηση δεν επιφέρει αυτομάτως τη διαδικασία της αλλαγής. Κάθε αλλαγή έχει σχέση με τη γενναιότητα και τη δύναμη. Οι ισχυροί και γενναίοι ηγέτες είναι σε θέση να πραγματοποιήσουν προοδευτικές αλλαγές και μετασχηματισμούς με βάση τις επιστημονικές και ρεαλιστικές τους αναλύσεις.

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Η στρατηγική σχετίζεται με το μέσο και τον τρόπο που θα χρησιμοποιήσει ο ηγέτης μιας ομάδας ή ενός συστήματος, προκειμένου να κατορθώσει να αποκτήσει τον έλεγχο που χρειάζεται για να επιτύχει τον σκοπό του. Η στρατηγική, συνεπώς, παρέχει μια κατεύθυνση για την εξαναγκαστική ή πειστική χρήση αυτής της ισχύος για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων. Αυτό σημαίνει ότι κάποια από τα βασικά μελήματα της στρατηγικής είναι η πρόληψη και η επαγρύπνηση. Για να συμβεί αυτό, η σημασία της εκπαίδευσης καθώς και η εφαρμογή στρατηγικών επιχειρήσεων είναι πολύ σημαντικά στις ένοπλες δυνάμεις, αφού ως δύο αλληλένδετα στοιχεία συμβάλλουν στην αποτελεσματικότητα της επιχείρησης, την επιβίωσης, την ψυχική – σωματική ενδυνάμωση αλλά και την γενικότερη επιτυχία των στρατιωτικών αποστολών. Η εκπαίδευση και κατάρτιση αποτελούσε ανέκαθεν αναπόσπαστο κομμάτι των επιχειρήσεων. Ο αξιωματικός όφειλε να περάσει μέσα από μια αυστηρή εκπαίδευση στον βασικό του κλάδο, έτσι ώστε να μπορέσει να αναπτύξει τις ικανότητες του, και να εκ γυμνάσει τη σωματική αλλά και τη ψυχική του δύναμη. Ύστερα από το πέρας της εκπαίδευσης, και εφόσον κατάφερνε να τελειοποιήσει με επιτυχία τις προκλήσεις που αντιμετώπιζε στο πλαίσιο της εκπαίδευσης, μπορούσε να περάσει στο επόμενο επίπεδο. Η εκπαίδευση και η πείρα που έπαιρναν οι αξιωματικοί σε κάθε επίπεδο παρείχαν επαρκή βάση για την προαγωγή τους στο επόμενο επίπεδο, όπου και θα λάμβαναν πρόσθετη εκπαίδευση, καθώς θα προχωρούσαν κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους.

Η κατάρτιση ουσιαστικά επικεντρωνόταν και συνεχίζει να επικεντρώνεται στην ανάπτυξη και εκτέλεση συγκεκριμένων καθηκόντων ή δεξιοτήτων, ενώ η εκπαίδευση προσανατολίζεται σε πιο γενικευμένες και αφηρημένες γνώσεις που μπορεί να συνδέονται ή να μην συνδέονται με συγκεκριμένα καθήκοντα ή δράσεις. Κάποιες από τις κύριες αρχές των στρατηγικών επιχειρήσεων περιλαμβάνουν τις ψυχολογικές επιχειρήσεις, τον κυβερνοπόλεμο, τη χρήση τεχνολογικών μέσων και πληροφοριών, προσαρμοστικότητα, ευελιξία, αλλά και καθορισμό στρατηγικών στόχων.  Πιο ειδικά:

Επιχειρησιακή ισχύς

Όσον αφορά το επιχειρησιακό επίπεδο το οποίο συνδέεται με την τεχνολογία, το επιχειρησιακό περιβάλλον στην εποχή του τεχνολογικού πολέμου, καθορίζεται από πέντε τάσεις. Μεγαλύτερη θνησιμότητα και διασπορά, αύξηση του όγκου και της ακρίβειας των πυρομαχικών, βελτίωση της ενσωματωμένης τεχνολογίας που οδηγεί σε αύξηση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας, διεύρυνση των δυνατοτήτων των μικρότερων μονάδων να παράγουν αποφασιστικά αποτελέσματα, περισσότερη αορατότητα και ενίσχυση της ανιχνευσιμότητας. Δεδομένου ότι αυτές οι τάσεις εφαρμόζονται, οι μελλοντικές εκκινήσεις θα αποκτήσουν πολύ διαφορετικό χαρακτήρα από εκείνες του παρελθόντος. Για να εκτιμήσει κανείς πλήρως τη σημασία αυτής της αλλαγής, είναι απαραίτητο να κατανοήσει τις σχέσεις που διέπουν αυτές τις τάσεις, καθώς και τα θεμελιώδη δομικά στοιχεία της επιχειρησιακής δύναμης σε αυτό το νέο περιβάλλον. Οι επιχειρησιακές δυνάμεις παράγουν την ισχύ τους από την αλληλεπίδραση έξι στοιχείων. Αντίληψη του αντιπάλου, του εαυτού και το περιβάλλον τους, αποφασιστική επίθεση στον αντίπαλο, προστασία από τις επιθέσεις του αντιπάλου, ελευθερία κινήσεων στην περιοχή επιχειρήσεων, άσκηση ελέγχου επί των υποσυνόλων και αυτοσυντήρηση. Κάθε ένα από αυτά τα στοιχεία αλληλεπιδρά δυναμικά με τα άλλα στοιχεία έτσι ώστε να δημιουργηθεί η μέγιστη δυνατή ισχύς της δύναμης. Παραδείγματος χάριν, για να είναι αποτελεσματικά τα πλήγματα που πραγματοποιούνται σε βάθος πρέπει να είναι ακριβή. Η ακρίβεια εξαρτάται από την ικανότητα ανίχνευσης του στόχου και την άσκηση ελέγχου επί του χρονισμού των πληγμάτων. Επίσης, η αποτελεσματικότητα αυτών των πληγμάτων θα εξαρτηθεί από την ικανότητα μετακίνησης των μέσων κρούσεων στην κατάλληλη θέση, την προστασία τους τόσο κατά τη διαδρομή όσο και όταν βρίσκονται στη θέση τους και τη διατήρηση των μέσων κρούσης με πυρομαχικά και άλλα εφόδια. Έτσι, η αποτελεσματικότητα των επιχειρησιακών πυρομαχικών είναι συνάρτηση όχι μόνο του ίδιου του πυραύλου ή της βόμβας, αλλά και της ικανότητας του επιχειρησιακού διοικητή να ανιχνεύει, να ελέγχει, να μετακινεί, να προστατεύει και να συντηρεί.

Ψυχολογική επιχείρηση

Ο ελιγμός αποτελεί επίσης συνάρτηση των ίδιων στοιχείων που προαναφέρθηκαν. Η επιτυχία εξαρτάται από την ικανότητα του διοικητή να επιτυγχάνει αποτελεσματική επίγνωση της κατάστασης. Η ακριβής και γρήγορη αντίληψη τόσο των αντίπαλων όσο και των φίλιων δυνάμεων στην περιοχή των επιχειρήσεων είναι πολύ σημαντική. Αυτού του είδους η ανίχνευση θα οδηγήσει στην αναγνώριση της αδυναμίας του αντιπάλου σε σχέση με τη δύναμη των φίλιων δυνάμεων και στον εντοπισμό περιοχών από τις οποίες μπορεί να αποκτηθεί προβάδισμα θέσεως. Η ελεγχόμενη, προστατευμένη και βιώσιμη μετακίνηση προς αυτές τις περιοχές θα επιτρέψει στη συνέχεια στα στελέχη να μετακινήσουν τον αντίπαλο από τη θέση του ή να παράσχει στις δυνάμεις ελιγμού μια ευνοϊκότερη θέση από την οποία θα χτυπήσει περαιτέρω τον αντίπαλο. Όπως και με τα επιχειρησιακά πυρά, η επιτυχία των επιχειρησιακών ελιγμών είναι συνάρτηση της συνδυασμένης επίδρασης των ίδιων θεμελιωδών στοιχείων.

Κυβερνοασφάλεια και τεχνολογία

Η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο έχει αποκτήσει στρατηγική θέση στις πολιτικές των κρατών και των διεθνών οργανισμών. Οι απειλές κυβερνοασφάλειας δεν λαμβάνουν υπόψιν τα κρατικά σύνορα. Αυτό σημαίνει ότι ο ανεξάρτητος κόσμος απαιτεί ολιστικές, διακρατικές προσεγγίσεις. Ωστόσο, μόνο οι ισχυρότεροι διεθνείς δρώντες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα ή η Ρωσία, μπορούν να διαχειριστούν αποτελεσματικά τους κινδύνους του κυβερνοχώρου με τεράστιες και εξελιγμένες δυνατότητες και πόρους. Ο σχεδιασμός στρατιωτικών επιχειρήσεων βασίζεται σε πληροφορίες οι οποίες απαιτούνται για την κατάρτιση ενός αξιόπιστου και εφαρμόσιμου σχεδίου. Ως εκ τούτου, οι κύριοι τομείς για τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) είναι οι δραστηριότητες συλλογής πληροφοριών, οι λεγόμενες πληροφορίες, αναγνώριση και παρακολούθηση (ISR) και η απόκτηση στόχου (TA). Τα εξειδικευμένα συστήματα έχουν μεγάλη χρησιμότητα στον υλικοτεχνικό σχεδιασμό. Εξετάζοντας τις ενέργειες που απαιτούνται για τα επιθυμητά αποτελέσματα πρέπει να ληφθεί υπόψη η χρήση συστημάτων υποστηριζόμενων από την τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) στους τομείς των επιχειρήσεων στον κυβερνοχώρο και των επιχειρήσεων πληροφοριών. Όταν αρχίζει η εκτέλεση του σχεδίου ή η προετοιμασία για την εκτέλεση, τα συστήματα διοίκησης και ελέγχου που υποστηρίζονται από τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) μπορούν να παράσχουν πολύτιμη συμβολή στην επιτυχή επιχείρηση. Η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) είναι βέβαιο ότι ανοίγει νέες προοπτικές στις αμυντικές τεχνολογίες. Υπάρχουν υψηλές προσδοκίες όσον αφορά την εφαρμογή των μεθόδων τεχνητής νοημοσύνης σε διάφορους στρατιωτικούς τομείς. Παρόλα αυτά, ακόμα υφίστανται ανασταλτικοί παράγοντες και άλυτα ζητήματα για περαιτέρω έρευνα προκειμένου να εκπληρωθούν οι εν λόγω προσδοκίες.

Τεχνολογία Blockchain

Η τεχνολογία blockchain αντιπροσωπεύει έναν παραδειγματικό μετασχηματισμό στις στρατιωτικές επιχειρήσεις, αναδιαρθρώνοντας ριζικά τις αμυντικές αρχιτεκτονικές πληροφοριών και τα επιχειρησιακά πλαίσια. Στο πλαίσιο αυτής της αναλυτικής εξέτασης διερευνάται ο αντίκτυπος της τεχνολογικής ολοκλήρωσης σε πολλαπλούς αμυντικούς τομείς, με ιδιαίτερη έμφαση στις στρατηγικές επιπτώσεις της στις στρατιωτικές ικανότητες και την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα. Με την εφαρμογή της τεχνολογίας έχουν καταδειχθεί ποσοτικά μετρήσιμες βελτιώσεις στα στρατιωτικά συστήματα πληροφοριών, εισάγοντας εξελιγμένα πρωτόκολλα για τη διαχείριση δεδομένων και την επιχειρησιακή ασφάλεια. Η υιοθέτηση της αλυσίδας μπλοκ στη διαχείριση των στρατιωτικών αλυσίδων εφοδιασμού αποτελεί μια θεωρητική, αν θα λέγαμε, επανάσταση στον παραδοσιακό τρόπο σκέψης και προσέγγισης των logistics. Οι συγκεκριμένες σύγχρονες προκλήσεις των στρατιωτικών logistics που επιλύονται με την εφαρμογή blockchain, περιλαμβάνουν πολύπλοκους αλγορίθμους για τη βελτιστοποίηση του εργατικού δυναμικού, πρωτόκολλα για τον μετριασμό της περιβαλλοντικής αβεβαιότητας, πλαίσια συντονισμού της εφοδιαστικής από απόσταση και δυναμικά συστήματα κατανομής πόρων σε περίπτωση έκτακτων περιστατικών.

Μέσω της στρατιωτικής στρατηγικής παρέχονται άμεσες πληροφορίες για τις στρατηγικές επιχειρήσεις, οι οποίες αφορούν συντονισμένα καθήκοντα, επιθέσεις, επιχειρήσεις και πολεμικές ενέργειες που εκτελούνται σε ένα ενιαίο σχήμα και σχέδιο για την επίτευξη των στρατηγικών στόχων. Σε θεωρητικό επίπεδο, η στρατιωτική στρατηγική αποτελεί ένα σύστημα γνώσεων όσον αφορά τη φύση των σύγχρονων πολέμων, τους τρόπους πρόληψής τους με τη χρήση στρατιωτικών μέσων, τις μεθόδους και τις μορφές διεξαγωγής πολέμου εν γένει καθώς και τη διεξαγωγή στρατιωτικών ενεργειών σε επίπεδο στρατηγικής κλίμακας. Επιπλέον, η στρατιωτική στρατηγική αντιπροσωπεύει ένα πρακτικό σύνολο μέτρων και ενεργειών που λαμβάνονται από το κράτος, ιδίως από την ανώτερη στρατιωτική ηγεσία, προκειμένου να προετοιμαστεί για την άμυνα σε καιρό ειρήνης και να διαχειριστεί τις ένοπλες δυνάμεις σε καιρό πολέμου. Η στρατιωτική στρατηγική αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της ευρύτερης στρατιωτικής τέχνης, που αποτελεί τον υψηλότερο τομέα της, ο οποίος καλύπτει το σχεδιασμό στρατηγικών επιχειρήσεων και τη διεξαγωγή του πολέμου εν γένει.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Akman, M. K. (2020). Defence management and PESTLE analysis. Ante Portas–Security Studies, 1(14), 93-102.

Berry, M. M. S. (2008). PSYOP and the Information Age: Assessing US Army Employment of Psychological Operations in the Contemporary Operating Environment.

Bowdish, R. G. (2013). Military strategy: Theory and concepts. The University of Nebraska-Lincoln.

Brantly, A., & Smeets, M. (2020). Military operations in cyberspace. Handbook of military sciences, 1-16.

Chen, N., Christensen, L., Gallagher, K., Mate, R., & Rafert, G. (2016). Global Economic Impacts Associated with Artificial Intelligence, 23.

Christodoulou, A., & Cullinane, K. (2019). Identifying the main opportunities and challenges from the implementation of a port energy management system: A SWOT/PESTLE analysis. Sustainability, 11(21), 6046.

DoD Growth in Artificial Intelligence: The Frontline of a New Age in Defense. (2019). Breaking Defence, available at: https://breakingdefense.com/2019/09/dod-growth-in-artificial intelligence-the-frontline-of-a-new-age-in-defense/ , accessed on 09 April 2021.

Elder, L. G. R. R. J., & Engr, D. (2021). Maneuver in Military Operations.

Finnegan, J. P. (1998). Military intelligence (Vol. 60). Government Printing Office.

Handel, M. I. (1990). Intelligence and military operations. Intelligence and National Security, 5(2), 1-95.

Jaiswal, N. K. (2012). Military operations research: quantitative decision making (Vol. 5). Springer Science & Business Media.

Jones, S. (2009). The Influence of the Boer War (1899-1902) on the Tactical Development of the Regular British Army 1902-1914.

Leonhard, R. (2009). The art of maneuver: Maneuver warfare theory and Airland battle. Presidio press.

Lind, W. S. (2018). Maneuver warfare handbook. Routledge.

Parlier, G. H. (2020). Strategic Analytics and the Future of Military Operations Research. In Handbook of Military and Defense Operations Research (pp. 429-458). Chapman and Hall/CRC.

Perera, R. (2017). The PESTLE analysis. Nerdynaut: Avissawella, Sri Lanka.

Porter, M. E. (1991). Towards a dynamic theory of strategy. Strategic management journal, 12(S2), 95-117.

Rietjens, S., & De Werd, P. (2023). Intelligence and the Military: Introduction. International Journal of Intelligence and CounterIntelligence, 36(4), 1041-1046.

Robinson, P. (2008). The Search for Mobility During the Second Boer War. Journal of the Society for Army Historical Research, 86(346), 140-157.

Sloan, E. C. (2012). Modern military strategy: an introduction. Routledge.

Sani, S., Schaefer, D., & Milisavljevic-Syed, J. (2022). Strategies for achieving pre-emptive resilience in military supply chains. Procedia CIRP, 107, 1526-1532.

Schulze, M. (2020, May). Cyber in war: Assessing the strategic, tactical, and operational utility of military cyber operations. In 2020 12th International Conference on Cyber Conflict (CyCon) (Vol. 1300, pp. 183-197). IEEE.

Shimshoni, J. (1990). Technology, military advantage, and World War I: a case for military entrepreneurship. International Security, 15(3), 187-215.

Smeets, M. (2018). The strategic promise of offensive cyber operations. Strategic Studies Quarterly, 12(3), 90-113.

Talentino, A. K. (2005). Military intervention after the cold war: The evolution of theory and practice (Vol. 4). Ohio University Press.

Tsogas, M., Dai, X., Thomaidis, G., Lytrivis, P., & Amditis, A. (2008, June). Detection of maneuvers using evidence theory. In 2008 IEEE Intelligent Vehicles Symposium (pp. 126-131). IEEE.

Van Eemeren, F. H., & Houtlosser, P. (2006). Strategic maneuvering: A synthetic recapitulation. Argumentation, 20, 381-392.

Weigley, R. F. (2000). A great civil war: a military and political history, 1861-1865. Indiana University Press.

Yarger, H. R. (2006). Strategic theory for the 21st century: the little book on big strategy (No. 12). Strategic Studies Institute, US Army War College.

Zabecki, D. T. (2015). Military developments of world war I. International Encyclopedia of the First World War. Freie Universität Berlin. https://doi. org/10.15463/ie1418, 10636.

Zenko, M. (2009). Between threats and war: US discrete military operations in the post-cold war world. Brandeis University.