Γρηγόρης Αυξεντίου. Η θυσία του Σταυραετού του Μαχαιρά, Υπαρχηγού της ΕΟΚΑ.
Συμπληρώνονται στις 03 Μαρτίου, 68 ολόκληρα χρόνια από τη μέρα που ο ήρωας των ηρώων της ΕΟΚΑ, Γρηγόρης Αυξεντίου, ανάστησε στην ιστορική σπηλιά του Μαχαιρά, Θερμοπύλες, Πύλες του Ρωμανού, Κούγκια, Μεσολόγγια, Αλαμάνες και Αρκάδια. Κι ένωσε ο θρυλικός καπετάν Ζήδρος με την υπέροχη θυσία του, το ολοκαύτωμά του, θρύλους παλιούς και δόξες – σταθμούς της τρισένδοξης ελληνικής Ιστορίας, με τον επικό ένοπλο Απελευθερωτικό μας Αγώνα. Ιερό προσκύνημα για όσους επιμένουν να τραγουδούν του εθνεγέρτη Ρήγα τον Θούριο: «Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή…».
Δεν είναι μόνο οι σύντροφοί του στα βουνά και οι συναγωνιστές του στα χωριά του τουρκοπατημένου σήμερα Πενταδακτύλου, του Τροόδους, της Μαδαρής και της Παπούτσας, που είχαν την τύχη να πολεμήσουν μαζί του τούς πραιτωριανούς του αιμοσταγούς Χάρντινγκ, που έπλεξαν δοξαστικούς ύμνους και μοιρολόγια στον Σταυραετό του Μαχαιρά. Είναι και πολλοί άλλοι, δικοί μας και ξένοι, άνθρωποι του πνεύματος, ποιητές και πεζογράφοι, ανώνυμοι άνθρωποι του λαού μας. Επίσης, εγκώμια στον ημίθεο Αυξεντίου έπλεξαν ακόμα αρκετοί Βρετανοί ποιητές, πεζογράφοι και δημοσιογράφοι, συμπατριώτες του αιμοσταγούς Χάρντινγκ, του σιχαμερού κυβερνήτη, που έσπευσε να συγχαρεί τους στυγνούς δολοφόνους του ήρωα για το αποτρόπαιο έγκλημά τους… Αυτούς, που στο «Μολών Λαβέ» του δεν τόλμησαν να προχωρήσουν στην προδομένη σπηλιά του Αρχαγγέλου της Λευτεριάς. Και δειλοί και άνανδροι όπως ήταν, χρησιμοποίησαν απάνθρωπα μέσα για να διαπράξουν το φρικιαστικό έγκλημά τους. Άνοιξαν τρύπες στη σπηλιά του, έριξαν μέσα βενζίνη και εκρηκτικές ύλες. Σ’ αιώνια δόξα του Αυξεντίου και αιώνιο αίσχος του Χάρντινγκ και των κανιβάλων του.
Στις 3 Μαρτίου του 1957 οι Άγγλοι, ύστερα από προδοσία πληροφορήθηκαν το κρησφύγετό του κοντά στο Μαχαιρά. Το περικύκλωσαν με αυτοκίνητα και ελικόπτερα, μετά από πολύωρη μάχη, όπου μόνος του πολεμούσε δέκα ώρες εναντίον χίλιων Βρετανών στρατιωτών, και με αρκετούς νεκρούς Άγγλους , τότε του έριξαν βενζίνη στο κρησφύγετο και τον έκαψαν ζωντανό.
Το καμένο σώμα του θάφτηκε στις 4 Μαρτίου στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας, στο χώρο που είναι γνωστός σήμερα ως «Τα φυλακισμένα μνήματα» υπό τον φόβο λαϊκών εκδηλώσεων. Σύμφωνα με τον τότε ανταποκριτή του Associated Press στην Κύπρο Άλεξ Ευθυβούλου , η μάχη άρχισε 4.30΄ π.μ και έληξε στις 2.00΄ μ.μ . Η μάχη διεξαγόταν υπό ραγδαία βροχή και πριν φονευθεί ο Γρηγόρης Αυξεντίου έριψε περί τις 1000 σφαίρες και αρκετές χειροβομβίδες φονεύοντας 47 στρατιώτες.
Στην Κύπρο θεωρείται ήρωας, και τιμάται κάθε χρόνο με μνημόσυνο στο Μοναστήρι Μαχαιρά, σε ημερομηνία που πλησιάζει εκείνην του θανάτου του. Τον Οκτώβριο του 2016, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας Πάνος Καμμένος παραδίδει τιμητικά τον βαθμό του Αντιστρατήγου, στα συγγενικά πρόσωπα του Αυξεντίου.