ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΠΡΩΤΗ Δρ ΣΤΑΜΑΤΗ ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗ ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ, ΤΙΣ ΠΑΡΑΚΑΥΚΑΣΙΕΣ ΧΩΡΕΣ ΚΑΙ ΤΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ
8ο ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ
1η ΣΤΡΑΤΙΑ – Α.Τ.Α.
11-13 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2008
ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΠΡΩΤΗ Δρ ΣΤΑΜΑΤΗ ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
ΣΤΗ ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ, ΤΙΣ ΠΑΡΑΚΑΥΚΑΣΙΕΣ ΧΩΡΕΣ ΚΑΙ ΤΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Πρόκειται για τρία Γεωπολιτικά υποσύνολα που παρουσιάζουν αυξημένο ενδιαφέρον από άποψη ασφάλειας και ειρήνης στον ευρύτερο γεωπολιτικό χώρο που ανήκουν.
Ειδικότερα τα τρία αυτά γεωγραφικά υποσύνολα εμφανίζουν ορισμένες ομοιότητες, χαρακτηρίζονται όμως και από έντονες αντιπαραθέσεις που σε συνδυασμό με τις πρόσφατες ανακατατάξεις και τις ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις πυροδοτούν συχνά εκρήξεις και δημιουργούν εστίες τρομοκρατικών εξάρσεων.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΗ ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ
Το γεωπολιτικό αυτό υποσύνολο χαρακτηρίζεται από μια μεγάλη ρευστότητα αλλαγής συνόρων, με αποκορύφωμα την Γιουγκοσλαβική κρίση που προκάλεσε τη διάλυση της Πρώην Γιουγκοσλαβίας «εις τα εξ ων συνετέθη», η οποία σε συνδυασμό με την πολιτική αστάθεια, τις κοινωνικές αντιθέσεις και την άνοδο του Ισλάμ στις χώρες της περιοχής θα μπορούσε να πυροδοτήσει αιματηρές πολεμικές συρράξεις στο μέλλον, αφού μας είναι ιστορικά γνωστό ότι αποτέλεσε και κατά το παρελθόν το μαλακό υπογάστριο της Ευρώπης μέσα από το οποίο ξεπήδησε μάλιστα και ένας παγκόσμιος Πόλεμος.
Πρόκειται για τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο που ξεκίνησε από το Σαράγεβο πρωτεύουσα της σημερινής Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, όταν δολοφονήθηκε εκεί το 1914 ο Αρχιδούκας διάδοχος της Αυστροουγγρικής Μοναρχίας από έναν Κροάτη Εθνικιστή.
Η περιοχή χαρακτηρίζεται από έντονες αντιπαραθέσεις πολιτικού, εθνικιστικού, θρησκευτικού και κοινωνικού περιεχομένου, με αποτέλσμα τις συνεχείς εκρήξεις, εντάσεις και συγκρούσεις και τις αλλεπάλληλες αποσχίσεις και δημιουργίες κρατών κατά την τελευταία εικοσαετία, όπως αυτών της Κροατίας, Σλοβενίας, Βοσνίας Ερζεγοβίνης, Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, Μαυροβουνίου και λίαν προσφάτως του Κοσσυφοπεδίου, που αποτελεί μήλο της έριδας μεταξύ των Αλβανικών και των Σερβικών συμφερόντων της τελευταίας πεντηκονταετίας.
Η επικράτηση μάλιστα του Ισλάμ ως πλειοψηφούσας ή δεύτερης μεγαλύτερης θρησκείας σε ορισμένες από αυτές τις νεότευκτες χώρες, όπως της Αλβανίας, της Βοσνίας Ερζεγοβίνης, του Κοσσόβου, της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας σε συνδυασμό με ισχυρά μειονοτικά πληθυσμιακά στρώματα που αυξάνονται συνεχώς δημογραφικά σε χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ελλάδα και η Ρουμανία, θέτουν ορισμένες υπόνοιες αναφορικά με τη διατύπωση από τον Πρώην Πρόεδρο της Τουρκίας Τουργκούτ Οζάλ για επικράτηση ενός «Ισλαμικού Τόξου» από την Αδριατική μέχρι το Σινικό Τείχος, γεγονός που θα μπορούσε να επηρεάσει σημαντικά την ασφάλεια και σταθερότητα στην περιοχή.
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
ΤΙΣ ΠΑΡΑΚΑΥΚΑΣΙΕΣ ΧΩΡΕΣ
Πρόκειται για νέες αυτόνομες χώρες και περιοχές που προέκυψαν από τη διάλυση της τέως Σοβιετικής Ένωσης, όπου τρομοκρατικές πράξεις και ενέργειες προκαλούν συχνά ρωγμές στην ειρήνη και ασφάλεια της περιοχής.
Ειδικότερα χαρακτηριστικά της περιοχής είναι η πολιτική και κοινωνική αστάθεια, η οικονομική ανισότητα και η άνοδος των ισλαμικών φονταμενταλιστικών ρευμάτων που βρίσκονται σε συνεχή αντιπαράθεση με τους ορθόδοξους χριστιανικούς πληθυσμούς της περιοχής.
Η δράση των Τσετσένων αυτονομιστικών και ισλαμικών κινημάτων για παράδειγμα, έχει συχνά πυροδοτήσει πολύνεκρες εκατόμβες τυφλών τρομοκρατικών χτυπημάτων, γεγονός που τραυματίζει συχνά την εύθραυστη ειρήνη και ασφάλεια στην περιοχή.
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ
ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ
Πρόκειται για ένα Γεωπολιτικό υποσύνολο που χαρακτηρίζεται ως ένα από τα πλέον ευπαθή από άποψη ασφάλειας και ειρήνης σημεία του πλανήτη.
Τόσο η εθνοφυλετικοθρησκευτική σύγκρουση Εβραίων-Αράβων στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη που διαρκεί μισό και πλέον αιώνα τώρα, όσο επίσης και η αυτονομιστική σύγκρουση Τούρκων-Κούρδων που συνεχίζεται αμείωτη κατά τα τελευταία 80 χρόνια έχουν αποτελέσει αφορμή για αιματηρές συγκρούσεις που ο κύκλος δεν λέει ακόμη να κλείσει.
Παράλληλα τα τυφλά τρομοκρατικά χτυπήματα των ισλαμικών αυτονομιστικών ρευμάτων της Χεζμπολά και της Τζιχάντ στο Ισραήλ και το Λίβανο έχουν συχνά αιματοκυλύσει το Ισραήλ καθώς και το Λίβανο και τον έχουν οδηγήσει στα πρόθυρα της εδαφικής αποσύνθεσης.
Τα τυφλά τρομοκρατικά κτυπήματα επίσης στο Ιράκ ως συνέπεια της αμερικανικής εισβολής του 2002, αποδεικνύουν ότι οι περιοχή αυτή παραμένει μια από τις πιο εύλεκτες του πλανήτη, περισσότερο ίσως και από το εύλεκτο πετρέλαιο που ρέει στις πετρελαιοπηγές πολλών από τις χώρες της Γεωπολιτικής αυτής ζώνης.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Τα τρία υπό εξέταση Γεωπολιτικά σύνολα α) της Νοτιοαναλοκής Ευρώπης, β) των χωρών του Καυκάσου και γ) της Μέσης Ανατολής παρουσιάζουν αρκετά κοινά χαρακτηριστικά μεταξύ τους όπως η πολιτική, κοινωνική και οικονομική ρευστότητα, οι έντονες εθνοτικοφυλετικές και θρησκευτικές συγκρούσεις και αντιπαραθέσεις, οι οποίες σε συνδυασμό με την άνοδο των ισλαμιστικών κινημάτων και τις τυφλές τρομοκρατικές ενέργειες, θέτουν συχνά σε κίνδυνο την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια.