Blog

ΡΩΣΙΑ
Η Νέα Στρατηγική του Πούτιν

Αντιστρατήγου ε.α. ΧΡ. ΜΟΥΣΤΑΚΗ
Επιτίμου Διοικητού 1ης Στρατιάς

Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ενώσεως διαμορφώθηκαν δύο τάσεις στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής της Ρωσίας.
Η αρχική, της οποίας εκφραστής ήταν ο Γέλτσιν, επεδίωκε την στρατηγική συμμαχία με τις ΗΠΑ, ώστε να μπορέσει η Ρωσία να διατηρηθεί στο προσκήνιο ως υπερδύναμη, όπως επί ΕΣΣΔ, εκμεταλλευομένη το πυρηνικό της οπλοστάσιο.
Η τάση αυτή απομυθοποιήθηκε πολύ γρήγορα. Η οικονομική κατάρρευση της χώρας και οι ταπεινώσεις που υπέστη σε θέματα που εναντιώνονταν στις ΗΠΑ, όπως ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία και η διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς, διέλυσαν όλες τις αυταπάτες. Κατέστη δε σαφές ότι οι ΗΠΑ θα αντιμετώπιζαν και στο μέλλον την Ρωσία ως εχθρό και θα επεδίωκαν τόσο την γεωστρατηγική της απομόνωση, όσο και την καθυστέρηση της ανασυγκροτήσεώς της.
Μετά την αποτυχία της αρχικής τάσεως, έκανε την εμφάνισή της μια νέα, της οποίας εκφραστής ήταν ο τέως Πρωθυπουργός Πριμακώφ. Κεντρική της ιδέα ήταν η δημιουργία «αντιαξόνων», δηλαδή της συνάψεως συμμαχιών με όσες χώρες συνεπίπταν τα συμφέροντα της Ρωσίας εναντίον των ΗΠΑ, ώστε να δημιουργηθούν αντίβαρα στην Αμερικανική παντοκρατορία. Με αυτό το σκεφτικό συνήφθησαν «το Συμφωνητικό της Σαγκάης», με τη συμμετοχή της Κίνας και άλλων κρατών της Κεντρικής Ασίας και η «Ενεργειακή Συμφωνία με την ΕΕ». Δημιουργήθηκε επίσης νέο κοινό μέτωπο Ρωσίας, Γαλλίας και Γερμανίας εναντίον των ΗΠΑ, για τον πόλεμο στο Ιράκ.
Τα αποτελέσματα και αυτής της πολιτικής ήταν πενιχρά και έτσι οι Ρώσοι συνειδητοποίησαν ότι δεν μπορεί αυτή να αποτελέσει τον κύριο άξονα της στρατηγικής τους, γιατί τόσο η Κίνα, όσο και οι μεγάλες Ευρωπαϊκές χώρες έχουν τελείως διαφορετικούς στόχους. Άλλωστε και η Γερμανία επιθυμεί την γεωστρατηγική απομόνωση της Ρωσίας για να μην επεκταθεί προς την Μεσόγειο.
Ο Πούτιν αντελήφθη ότι οι παραπάνω τάσεις δεν εξυπηρετούν τα στρατηγικά συμφέροντα της Ρωσίας και γι΄αυτό διεμόρφωσε μια νέα πιο ρεαλιστική εξωτερική πολιτική. Στόχος της δε είναι ο προσεταιρισμός των χωρών του εγγύς περιβάλλοντος. Αποφεύγοντας τους μεγαλοϊδεατισμούς επιδιώκει την ανάκτηση της χαμένης επιρροής που ασκούσε η ΕΣΣΔ στις πρώην Σοβιετικές δημοκρατίες. Η πολιτική αυτή συνίσταται στον απεγκλωβισμό της από τον εναγκαλισμό των ΗΠΑ και την ανασύσταση μιας πιο χαλαρής ένωσης πάνω σε δημοκρατικές αρχές και με ισότιμη συμμετοχή. Η επιτυχία όμως αυτής της πολιτικής εξαρτάται από δύο παράγοντες, την οικονομική επανασυγκρότηση της χώρας και το κλείσιμο του προβλήματος της Τσετσενίας, το οποίο απειλεί να μολύνει όλον τον Καύκασο και διασύρει διεθνώς τη Ρωσία.
Αυτό το γνωρίζει ο Πούτιν και γι΄αυτό όλες οι ενέργειές του αποβλέπουν :
• Στον έλεγχο, με πρόσχημα την τρομοκρατία, των φιλοαμερικανικών χωρών εγγύς περιβάλλοντος, όπως η Γεωργία και του Ουζμπεκιστάν και να τις επαναφέρει στη Ρωσική τροχιά.
• Στην οικονομική ανασυγκρότηση της χώρας, η οποία προϋποθέτει την συντριβή της τρομερής δύναμης των μεγάλων ιδιωτικών οικονομικών συμφερόντων και της διαπλοκής των περιφερειακών Κυβερνητών της αχανούς χώρας με αυτά τα συμφέροντα και τη Ρωσική μαφία.
Τα παραπάνω εξηγούν τα δύο πακέτα μέτρων που εξήγγειλε, εκμεταλλευόμενος τα δραματικά γεγονότα του Μπεσλάν :
Το πρώτο περιλαμβάνει προληπτικά χτυπήματα των τρομοκρατών στο εξωτερικό, την επαναφορά της θανατικής ποινής, πιο εντατική παρακολούθηση των ξένων στο εσωτερικό της χώρας, αυστηρότερες ποινές για όσους βοηθούν την τρομοκρατία, αλλά και για τους αξιωματούχους που δεν εκτελούν καλά τα καθήκοντά τους. Όπως γίνεται φανερό, με αυτά τα μέτρα προαναγγέλονται επιχειρήσεις της μιας ή άλλης μορφής στις φιλοαμερικανικές χώρες του εγγύς περιβάλλοντος, που δεν θα πειστούν με ειρηνικά μέσα, για να επανέλθουν στη Ρωσική τροχιά, αλλά και ξεκαθάρισμα της δημοσίας διοικήσεως απ΄όλα τα στοιχεία για τα οποία υπάρχουν ενδείξεις έως και αποδείξεις ότι συνεργάζονται, για λόγους χρηματισμού, με την τρομοκρατία. Οι Ρωσικές αρχές έχουν τη βεβαιότητα ότι με χρηματισμό κατάφερε η γυναίκα καμικάζι να επιβιβαστεί σε ένα από τα δύο αεροπλάνα που συνετρίβησαν τον Αύγουστο στην Ρωσία και ότι με τον ίδιο τρόπο κατάφεραν οι τρομοκράτες να εισβάλουν στο σχολείο στο Μπεσλάν.
Το δεύτερο πακέτο περιλαμβάνει την αλλαγή στον τρόπο εκλογής των μελών της Δούμα και των διοικήσεων των 89 περιφερειών (θα γίνονται από λίστες των κομμάτων και όχι με το ισχύον σύστημα που προβλέπει μεικτή εκλογή από λίστες των κομμάτων και καταλόγους που καταρτίζονται σε τοπικό επίπεδο) και στον τρόπο εκλογής των περιφερειακών Κυβερνητών (θα προτείνονται από το Κρεμλίνο και θα εκλέγονται από τα τοπικά κοινοβούλια και όχι με απ΄ευθείας εκλογές από το λαό που μπορεί να είναι οποιοσδήποτε υποψήφιος, όπως συμβαίνει σήμερα). Με αυτά τα μέτρα επιδιώκει να αποκτήσει έκτακτες εξουσίες για τον πόλεμο που θα ανοίξει με τα διαπλεκόμενα συμφέροντα, προκειμένου να προχωρήσει η οικονομική ανασυγκρότηση της χώρας.
Το εγχείρημα του Πούτιν είναι πολύ δύσκολο γιατί θα συναντήσει τεράστιες αντιδράσεις στο εσωτερικό και το εξωτερικό, οι οποίες άρχισαν από την επαύριον των εξαγγελιών.
Στο εσωτερικό ο πρώτος που τον κατηγόρησε ήταν ο τέως Πρόεδρος Γιέλτσιν, γνωστός για τη διαπλοκή του με τους μεγιστάνες του πλούτου, που βρίσκονται στο στόχαστρο του Πούτιν. Στο ίδιο μήκος κύματος και οι αντιδράσεις της αντιπολιτεύσεως που τον κατηγορεί για στραγγαλισμό των ελευθεριών και ακύρωση δημοκρατικών δικαιωμάτων, αλλά και των διαπλεκομένων οι οποίοι άρχισαν εκστρατεία λάσπης εναντίον του με πληρωμένα δημοσιεύματα στον εγχώριο και διεθνή τύπο.
Στο εξωτερικό πρώτα αντέδρασαν οι ΗΠΑ δια του Υπουργού Εξωτερικών Πάουελ που τον κατηγόρησε για οπισθοδρόμηση στον εκδημοκρατισμό της Ρωσίας και ακολούθησαν η δεξιά αντιπολίτευση της Γερμανίας και οι φιλοαμερικανικές χώρες Λεττονία και Λιθουανία.
Σοβαρές αντιδράσεις υπήρξαν και εκ μέρους των χωρών της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών (ΚΑΚ), στην οποία μετέχουν όλες οι πρώην Σοβιετικές δημοκρατίες, πλην των τριών Βαλτικών δημοκρατιών που ανήκουν πλέον στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Με μεγαλύτερη σφοδρότητα αντέδρασε η Γεωργία η οποία εκτιμάται ότι θα αποτελέσει τον πρώτο στόχο του Πούτιν στα πλαίσια των προληπτικών χτυπημάτων, γιατί στα σύνορά της με την Τσετσενία καταφεύγουν οι τρομοκράτες.
Αναμένεται ότι οι αντιδράσεις της Αμερικής θα ενταθούν, γιατί γνωρίζει ότι ο Πούτιν επιδιώκει με ψυχρό υπολογισμό και αποφασιστικότητα να επαναφέρει τη Ρωσία σε ρόλο μεγάλης διεθνούς δυνάμεως. Και αυτό είναι που φοβούνται και όχι η οπισθοδρόμηση στον ούτως ή άλλως προβληματικό εκδημοκρατισμό της. Το ίδιο φυσικά θα γίνει και εκ μέρους των διαπλεκομένων οικονομικών συμφερόντων στο εσωτερικό.
Για την επιτυχία της «επαναστάσεως εκ των άνω», όπως αποκλήθηκαν οι εξαγγελίες του Πούτιν, δεν είναι δυνατόν να γίνουν προβλέψεις. Αυτή θα εξαρτηθεί από το κατά πόσον θα καταφέρει να αποφύγει μια κατά μέτωπο σύγκρουση με τις ΗΠΑ, αλλά και να διασκεδάσει τις ανησυχίες των χώρων του εγγύς περιβάλλοντος της Ρωσίας, στις οποίες αφορούν τα περισσότερα μέτρα. Ο Πούτιν έχει αποδείξει ότι είναι ικανός και ρεαλιστής, αλλά και αρκετά πανούργος, ως εκ της προϋπηρεσίας του στην KGB, προσόντα που, ίσως, τον βοηθήσουν για να πετύχει.
Για την Ελλάδα εκτιμάται ότι δεν προκύπτουν άμεσες επιπτώσεις. Υπάρχει όμως το ενδεχόμενο να εμπλακεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, του οποίου εξελέγη, πρόσφατα, μη μόνιμο μέλος.
Ανεξαρτήτως όμως αυτών πρέπει να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις και να έχει ετοιμότητα αντιδράσεως, γιατί τυχόν όξυνση των σχέσεων μεταξύ Ρωσίας-ΗΠΑ-Αγγλίας, που επιδιώκουν την γεωστρατηγική της απομόνωση, θα έχει άμεσες επιπτώσεις στα εθνικά μας συμφέροντα.