Blog

     ΝΕΑ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΑ

Υπό Αντιστρατήγου ε.α. Σ. Παναγοπούλου

 

            Από τη Σύνοδο Ασφαλείας του Μονάχου το πρώτο δεκαήμερο του περασμένου Φεβρουαρίου, την πρόσφατη Σύνοδο των Υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλες (ΝΑC) την πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου 2009 και το τηλεοπτικό μήνυμα του Προέδρου Obama προς το Ιράν (19 Μαρτίου 2009), φάνηκε η γενική γραμμή της εξωτερικής πολιτικής που θα ακολουθήσει η νέα διοίκηση των ΗΠΑ.
Η μελέτη των δηλώσεων του Αντιπροέδρου των ΗΠΑ στη Σύνοδο του Μονάχου, της Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ κατά τη Σύνοδο των ΥΠΕΞ ΝΑΤΟ και το μήνυμα προς το Ιράν, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η πολιτική των ΗΠΑ δεν άλλαξε από τη νέα διοίκηση, αλλά έχει άλλη ιεράρχηση και στοιχεία ωραιοποιήσεώς της, ώστε να απορροφηθούν οι αρνητικές εντυπώσεις από τον τρόπο που αυτή εφαρμόσθηκε από την προηγούμενη διοίκηση των ΗΠΑ.
Το βάρος και προτεραιότητα της νέας διοικήσεως των ΗΠΑ τοποθετείται στην Μέση Ανατολή και Αφγανιστάν, με στόχους :

• Την επίλυση της Αραβο-Ισραηλινής διενέξεως.
• Την επίλυση του Παλαιστινιακού.
• Τη δημιουργία σταθερών συνθηκών στο «ενιαίο» Ιράκ με σκοπό τη σταδιακή αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων.
• Η αντιμετώπιση των δύσκολων και επικίνδυνων συνθηκών στο Αφγανιστάν που παρασύρει σε σοβαρή κρίση και αστάθεια το πυρηνικό Πακιστάν.
• Τη συνεννόηση με το Ιράν.

Πέρα από τους παραπάνω στόχους η πολιτική των ΗΠΑ στα υπόλοιπα θέματα όπως, επέκταση του ΝΑΤΟ (Ουκρανία-Γεωργία), Καυκάσου, στα θέματα ενεργειακής ασφαλείας, κρίση στην Αφρική, παραμένουν αναλλοίωτα. Εκείνο που φαίνεται ότι θα γίνει είναι η εγκατάλειψη της αντιπαραγωγικής πολιτικής των ΗΠΑ προς τη Ρωσία, με έναρξη διμερών συνομιλιών μεταξύ των δύο χωρών, πλέον της ενεργοποιήσεως του συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ρωσίας, χωρίς όμως, και σύμφωνα με τις δηλώσεις της Αμερικανίδας ΥΠΕΞ κ. Clinton, να έχουν μεταβληθεί οι θέσεις των ΗΠΑ στα κύρια θέματα αντιπαραθέσεως με τη Ρωσία, καθόσον παραμένουν ως στόχοι των ΗΠΑ :

• Η ένταξη Ουκρανίας και Γεωργίας στο ΝΑΤΟ.
• Η ανατροπή των συνθηκών που δημιουργήθηκαν στη Γεωργία τον περασμένο Αύγουστο.
• Η ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία.
• Η μη αναγνώριση στη Ρωσία σφαίρας επιρροής σε άλλα έθνη της Ανατολικής Ευρώπης-Καυκάσου.

Στο μόνο θέμα στο οποίο υφίσταται σκεπτικισμός της νέας διοικήσεως των ΗΠΑ, είναι το θέμα της αντιπυραυλικής ασπίδος σε Πολωνία και Τσεχία, το οποίο και  έχει δημιουργήσει την μήνιν της Μόσχας. Ο σκεπτικισμός αυτός είναι ανάγλυφος στις δηλώσεις του περιβάλλοντος του Προέδρου, του Αντιπροέδρου και της Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, όπου σε πολλά σημεία τους αυτές είναι αντικρουόμενες, αλλά σε κάθε περίπτωση περιέχουν αναβλητικότητα σε ότι αφορά την υλοποίηση του προγράμματος αυτού.
Στη νέα περίοδο συνεργασίας ΗΠΑ-Ρωσίας σε πρώτη φάση, αυτή θα εστιασθεί με τα θέματα της μη διασποράς όπλων μαζικής καταστροφής, αντιτρομοκρατία, αντιπειρατία, ενεργειακοί αγωγοί και τροφοδοσία της Ευρώπης, η συμφωνία μειώσεως των συμβατικών δυνάμεων στην Ευρώπη για την οποία η Ρωσία έχει κηρύξει Moratorium από το 2007, τα Μέτρα Οικοδομήσεως και Εμπιστοσύνης που έχουν συμφωνηθεί στον ΟΑΣΕ και η παροχή υποστηρίξεως (διευκολύνσεις – άδειες διελεύσεως) από τη Ρωσία προς τις δυνάμεις της ISAF και ΗΠΑ που έχουν αναπτυχθεί στο Αφγανιστάν.
Καίτοι τα παραπάνω αποτελούν μία πρόγευση της ακολουθητέας γεωστρατηγικής πολιτικής των ΗΠΑ, μία πληρέστερη εικόνα θα γνωρίσουμε μετά την επετειακή 60ή Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, όπου και θα διαμορφωθεί το νέο δόγμα του και θα υπάρξει η πλήρης ένταξη στο αμυντικό σκέλος του ΝΑΤΟ της Γαλλίας. Παρά ταύτα εκείνο που φαίνεται είναι ότι σημαντικές αλλαγές δεν υφίστανται καθόσον στην όποια πολιτική εφαρμόζεται από μία υπερδύναμη όπως οι ΗΠΑ, η συνέπεια και η συνέχεια ή η εκλογή του σκοπού και η εμμονή σ΄αυτόν αποτελούν θεμελιώδεις αρχές.
Στα πλαίσια αυτής της πολιτικής και σ΄ότι αφορά το εγγύς περιβάλλον της Ελλάδος, η αμερικανική πολιτική της νέας διακυβερνήσεως των ΗΠΑ, δημιούργησε σοκ στους Έλληνες καθόσον διαφορετικά πράγματα περίμεναν (όχι για πρώτη φορά) και διαφορετικά πράγματα βλέπουν. Τούτο διότι δια πρώτη φορά και κατά τον πλέον επίσημο τρόπο (εκ μέρους των ΗΠΑ), υπήρξε αναγνώριση της Τουρκίας ως ισχυράς περιφερειακής δυνάμεως.
Σύμφωνα με το ανακοινωθέν του U.S. Department of State της 9 Μαρτίου 2009, σχετικά με την επίσκεψη της κ. Clinton στην Άγκυρα της Τουρκίας, κατά τις διμερείς συζητήσεις που είχε με τον Τούρκο ομόλογό της Ali Babacan, επιβεβαιώθηκαν :

• Οι ισχυροί δεσμοί με τη συμμαχία του ΝΑΤΟ, η στρατηγική συνεργασία και ενότητα μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας.
• Η συνέχιση της στενής συνεργασίας και ανταλλαγής απόψεων και συμβουλών σε όλα τα κοινά θέματα και ανησυχίες.
• Η συνεργασία στην ειρήνευση της Μέσης Ανατολής και η υποστήριξη μονίμου λύσεως στη διαμάχη Αράβων και Ισραηλινών συμπεριλαμβανομένης και της ανθρωπιστικής κρίσεως στη Γάζα, καθώς επίσης επίλυση της διενέξεως Ισραήλ-Παλαιστινίων με βάση τη δημιουργία δύο κρατών.
• Η ανάγκη στενής συνεργασίας στην ενεργειακή ασφάλεια, η επέκταση του νοτίου διαδρόμου μεταφοράς φυσικού αερίου που θα τροφοδοτείται από τις παραγωγικές χώρες της Κασπίας και του Ιράκ με σκοπό την τροφοδότηση της Ευρώπης.
• Η συνεργασία στη διασφάλιση σταθερότητας, ειρήνης και προόδου στο Νότιο Καύκασο, περιλαμβανομένης και της υποστηρίξεως των ΗΠΑ στην εξομάλυνση των σχέσεων Τουρκίας-Αρμενίας, η επίλυση του προβλήματος του Ναργκόνο Καραμπάχ και η στενή συνεργασία στα θέματα των Βαλκανίων.
• Η επίλυση του Κυπριακού προβλήματος στα πλαίσια του ΟΗΕ με σκοπό τον τερματισμό της «απομονώσεως των Τουρκοκυπρίων» (Σχόλιο : Όχι τερματισμός της εισβολής και κατοχής, καθόσον αυτό πλέον κατά τις ΗΠΑ δεν αποτελεί πρόβλημα).
• Η ενίσχυση της συνεργασίας κατά της τρομοκρατίας που προέρχεται από το ΡΚΚ και την Αλ Κάϊντα (ΡΚΚ – Al Queda) και προς τούτο οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να παρέχουν πληροφοριακή υποστήριξη στην Τουρκία.
• Η συνεργασία των δύο χωρών στα πλαίσια της G-20 στην οποία συμμετέχουν. (Η Τουρκία θεωρείται ως η 17η οικονομική δύναμη παγκοσμίως) θα συνεχισθεί σ΄ότι αφορά την παγκόσμια οικονομία καθώς και στις διμερείς σχέσεις σ΄ότι αφορά το εμπόριο, έρευνα, επιστημονική και τεχνολογική συνεργασία.
• Η υποστήριξη των ΗΠΑ στην ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η συνέχιση της συμμετοχής της Τουρκίας, στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, στον πόλεμο του Αφγανιστάν με μάχιμες δυνάμεις και διευκολύνσεις.
• Η κοινή θέση των δύο κρατών (ΗΠΑ-Τουρκίας) σ΄ότι αφορά την ενότητα, εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία του Ιράκ.

Από τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν πλήρως την στρατηγικότητα της Τουρκίας για τα συμφέροντά τους, όχι μόνο λόγω της φυσικής θέσεως της χώρας αυτής, αλλά και λόγω της ανεξάρτητης, αξιόπιστης και δυναμικής εξωτερικής πολιτικής της, που στηρίζεται επιπλέον σε ισχυρή οικονομική βάση (λόγω της παραγωγικότητάς της) και σε ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις.
Ήδη ανακοινώθηκε και η επίσκεψη του νέου Προέδρου των ΗΠΑ στην Άγκυρα, ώστε να επιβεβαιωθεί πλήρως η αναγνώριση της Τουρκίας ως περιφερειακής δυνάμεως.
Το ερώτημα είναι γιατί επιλέχθηκε, μετά την επίσκεψη της κ. Clinton στην Τουρκία και η επίσκεψη του νέου Προέδρου των ΗΠΑ, ενώ θα μπορούσε να κλιθεί στις ΗΠΑ ο Τούρκος Πρωθυπουργός;
Η απάντηση είναι ότι οι ΗΠΑ μεσούσης της οικονομικής κρίσεως θέλουν να εμπιέζουν στη διαμόρφωση των παγκόσμιων και περιφερειακών συνθηκών, παίκτες που έχουν τέτοιες δυνατότητες και με τους οποίους έχουν παραλληλήσει κοινές πολιτικές στα κοινά τους συμφέροντα (προς τούτο και η διαβεβαίωση για την ενότητα του Ιράκ και η μη διάσπασή του) δίδοντας έμφαση σ΄αυτό.
Τα αναφερθέντα περί της Σχολής της Χάλκης από την κ. Clinton και η σχεδιαζόμενη επίσκεψη του νέου Προέδρου των ΗΠΑ στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως στο προσεχές ταξείδι του στην Τουρκία, είναι στάχτη στα μάτια της ελληνικής πλευράς για το ενδιαφέρον της υπερδυνάμεως προς την Ελλάδα, καθόσον πρόκειται για πολιτική κίνηση προς την Ρωσία, για να δείξει ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι αυτό που εκφράζει το σύνολο των ορθοδόξων χριστιανών και όχι το Πατριαρχείο της Μόσχας.
Σε κάθε περίπτωση η νέα κατάσταση είναι δυσμενής για την Ελλάδα, καθόσον ο «φιλέλλην» Obama υιοθετεί πλήρως την τουρκική στρατηγική, σ΄ότι αφορά το Κυπριακό, την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, την πολιτική επί των αγωγών μεταφοράς ενέργειας και το ρόλο της στα Βαλκάνια, διεμβολίζοντας έτσι την ελληνική στρατηγική.
Όλα αυτά συμβαίνουν διότι, δεν υφίσταται συνέχεια και συνέπεια στην στρατηγική μας, δεν έχουμε πολυδιάστατη, σταθερή και ξεκάθαρη γραμμή πλεύσεως, αφήσαμε χώρο, και μάλιστα εκεί που είχαμε παρακαταθήκες όπως στον Αραβικό κόσμο, στην Τουρκία να κινηθεί, δεν αντιμετωπίζουμε με αποφασιστικότητα τις προκλήσεις που αναφύονται, αλλά στρεφόμεθα προς διαφόρους ισχυρούς για βοήθεια και τέλος διότι όλα τα σημαντικά θέματα των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων δεν προωθούνται με βάση τα εθνικά συμφέροντα και αντικειμενικούς σκοπούς, αλλά με έντονα στοιχεία ευκαιριακής επικοινωνιακής εκμεταλλεύσεως για αυτοπροβολή και ψηφοθηρία.