Blog

ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ 2007»

 

«Διεθνές Σύστημα και Διεθνείς Σχέσεις Σήμερον»

 

Υπό Στρατηγού ε.α. Δ. Σκαρβέλη

Επιτίμου Α/ΓΕΕΘΑ – Ακαδημαϊκού

 

 

            Θεωρώ την ομιλία αυτή, με το συγκεκριμένο θέμα, σαν εισαγωγική στις δραστηριότητες του συνεδρίου, που θα ακολουθήσουν. Θα είναι μία σκιαγράφηση του κόσμου μας, όπως δρα και λειτουργεί σήμερα, από απόψεως πολιτικής και διεθνών σχέσεων, όσο επιτρέπουν τα περιορισμένα χρονικά όρια μιας ομιλίας. Εξάλλου, ένα συνέδριο μιας Εταιρείας Στρατηγικών Μελετών, δεν μπορεί παρά να εκκινεί από μία τέτοια αφετηρία, διότι όλες οι θεματικές του, τον κόσμο της σήμερον αφορούν. Ας δούμε πως έχει αυτός ο κόσμος.

           

            Κυρίες και Κύριοι,

            Το Διεθνές Σύστημά μας είναι έντονα εθνοκρατικό. Το αποτελούν, το συγκροτούν, κρατικές οντότητες με ισχυρό εθνοτικό χαρακτήρα, δηλαδή κράτη που είναι εθνικά ή τείνουν να γίνουν τέτοια (με την έννοια της εθνικής ομοιογένειας). Το στοιχείο της εθνότητος είναι κυριαρχικό στον αυτοπροσδιορισμό των ατόμων και κατ΄επέκταση των κρατικών οντοτήτων και εξήλθε ισχυρότερο μέσα από τα τόσα κατά εποχές διεθνιστικά κινήματα, τον κομμουνιστικό διεθνισμό και σήμερα την σε εξέλιξη παγκοσμιοποίηση και τις θεωρίες περί πολυπολιτισμικότητος, για τις οποίες θα κάνουμε λόγο στη συνέχεια.

            Δεν θα ανατρέξουμε στην ιστορία της γένεσης του εθνικού κράτους, που δεν είναι δημιούργημα κάποιας θεωρίας ή ιδεολογίας ή έστω κάποιας κοινωνικής επανάστασης, αλλά μιας φυσικής ροής των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων τους τελευταίους τρεις αιώνες. Θα επισημάνουμε όμως το υπόβαθρο αυτής της γένεσης, που ανάγεται στον άνθρωπο, τον κάθε άνθρωπο, που θέλει να είναι ο συγκεκριμένος άνθρωπος, με ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ η οποία ερείδεται πάνω σε σημεία αναφοράς διαχρονικά, δηλαδή την ιστορία, τη γλώσσα, την παράδοση και ακόμα τη θρησκεία, σε συντομία με την πολιτισμική ιδιαιτερότητά του. Αυτή η έντονη αναζήτηση και τοποθέτηση του ανθρώπου, η οποία ακόμα και στις ημέρες μας όλο και περισσότερο εντείνεται και το βλέπουμε αυτό στις αυτονομιστικές και ανεξαρτησιακές εξάρσεις σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, εγγυάται τη μακροβιότητα του εθνοκρατικού μας συστήματος. Ως προς την «ταυτότητα», ο Κλίντον (τέως Πρόεδρος των ΗΠΑ) μας είπε πρόσφατα στην ομιλία του, εδώ στην Αθήνα, ότι, «παγκόσμια οικονομία» βλέπει, αυτό που δεν βλέπει είναι «παγκόσμια κοινωνία».

            Το πιστεύουμε δε αυτό, διότι κάθε διεθνισμός και αυτή η παγκοσμιοποίηση των ημερών μας (μορφή διεθνισμού είναι και αυτή) καλούν για μία μερική, ή και ολική αποεθνοποίηση και στοχεύουν στο μηδενισμό της ετερότητος υπέρ της ομοιογενείας, η οποία όμως ετερότητα είναι αποδεκτή (και το τονίζουμε αυτό), είναι αποδεκτή και συμβατή και με τη φύση, όπου και δεσπόζει, τείνουσα ακόμα και μέσα από τις όποιες αντιθέσεις προς την αρμονία (Πυθαγόρειοι, Ηράκλειτος).

            Αν, στα ανθρώπινα πράγματα και μόνο σ΄αυτά υπάρχει δυσαρμονία, είναι διότι δεν χειριζόμεθα με λογική και σύνεση την ετερότητά μας. Όπου κυριαρχούν τα συμφέροντα, ατομικά και κρατικά και αποπειράται μάλιστα η επιβολή των δια της ισχύος, δεν υπάρχει τόπος για αρμονία και κατ΄επέκταση για αρμονική συμβίωση.

            Το Δ.Σ. δεν το συνιστούν, μόνο τα υπάρχοντα κράτη. Λειτουργικό μέρος του είναι και οι υπερκρατικοί και υπερεθνικοί Οργανισμοί, με πρώτο τον ΟΗΕ. Είναι δε πολλοί οι Οργανισμοί και οι Φορείς που έχουν συγκροτηθεί με συναινετικές διαδικασίες, παρά την υπάρχουσα ετερότητα, ώστε να καλύπτονται όλες οι ανθρώπινες δραστηριότητες, αυτές για τις οποίες η σύμπραξη και η συλλογικότητα είναι εκ των ων ουκ άνευ. Θέματα ασφαλείας, πρόληψης συγκρούσεων, πυρηνικής ισχύος, περιβαλλοντικά, υγείας, οικονομικά κ.α. έχουν τους φορείς των ή τις επιτροπές των διεθνούς χαρακτήρα. Υπάρχουν Ενώσεις, Συμμαχίες, Πολυκρατικές Οντότητες, όπως π.χ. η Ε.Ε., το ΝΑΤΟ, Συμφωνίες και Σύνδεσμοι (θα αναφερθούμε αργότερα σε όλα αυτά) που λογίζονται παράγοντες του Δ. Συστήματος, όπως είναι και πολλά Όργανα, τοπικά και περιφερειακά, σε Ασία και Αφρική, Ευρώπη και Αμερική. Ανεπτύχθη μάλιστα και Διεθνές Δίκαιον για να διέπει τις διακρατικές και διεθνείς σχέσεις και συμπεριφορές, έως και Δίκαιον Πολέμου, για την αποφυγή των ακροτήτων στον πόλεμο (αν και ο πόλεμος, αυτός καθεαυτός,  είναι μία ανθρώπινη ακρότητα).

            Έτσι είναι δομημένο το Δ.Σ., πάνω σε εθνοκρατική βάση και λειτουργεί με τον τρόπο που λειτουργεί, ο οποίος μπορεί να μη μας ενθουσιάζει, όμως αυτό δεν πρέπει να αποδίδεται στη δομή του και στην έλλειψη προβλέψεων, αλλά σε λειτουργικές και διαδικαστικές αδυναμίες, διότι κάποια κράτη-μέλη του (και μάλιστα από τα μάλλον ισχυρά) τις δημιουργούν, με το να προτάσσουν του πανανθρώπινου συμφέροντος και της συλλογικότητος, τα ίδια αυτών συμφέροντα, έτσι όπως τα εννοούν. Διαθέτουμε επάρκεια διεθνούς οργάνωσης και δομών, αλλά ανεπάρκεια βούλησης για αλληλοκατανόηση και συναίνεση, για την επίλυση των προβλημάτων του κόσμου μας.

            Ιδιαίτερα επισημαίνω το Δ. Δίκαιον, που το απαρτίζουν κατά εποχές ληφθείσες κοινές αποφάσεις, συμβάσεις και συμφωνίες, καθώς και «χάρτες» καταστατικοί διεθνών οργανισμών, όλα κείμενα που αποπνέουν λογική, ορθότητα, δικαιοσύνη και ακόμα ανθρωπισμό και ειρηνοφιλία, κείμενα με κανόνες που αντικατοπτρίζουν την επιθυμία του όπου γης ανθρώπου για συναδελφότητα και ειρήνη, που όμως αλίμονο, καταστρατηγούνται και παραβιάζονται κατάφορα και εξακολουθητικά. Μία συνοπτική αναφορά στα κύρια χαρακτηριστικά του Δ.Σ., το άναρχόν του και την ισοτιμία (πολιτική ισοτιμία) των κρατών που το απαρτίζουν, θα συμπληρώσει την επιχειρούμενη σκιαγράφησή του.

            Το Δ.Σ. είναι όντως «άναρχον», με την έννοια ότι ουδείς άρχει αυτού, ουδείς το διοικεί ή το κυβερνά, είτε άτομον, είτε κράτος. Δεν υπάρχει παγκόσμια κυβέρνηση, ούτε παγκόσμιος κυβερνήτης. Η παγκόσμια τάξη λοιπόν, είτε θα προέρχεται και θα εξασφαλίζεται με συναίνεση μέσα από διεθνή όργανα, είτε από την κυριαρχία και την επιβολή του ενός. Αλλά το θέμα αυτό έχει λυθεί. Η παγκόσμια βούληση έχει εκφρασθεί μέσα από τη συγκρότηση διεθνών οργάνων και την κατάρτιση διεθνούς ισχύος κανόνων (το Δ. Δίκαιο που προανέφερα) για τη συλλογική αντιμετώπιση των παγκόσμιων πραγμάτων, συναινετικώς και ισοτίμως. Δεν δέχεται την κυριαρχία του ενός.

            Είπα «ισοτίμως» και αυτό σαν χαρακτηριστικό του Δ.Σ. συνάγεται από την ισότιμη (πολιτικά ισότιμη) εκπροσώπηση στα διεθνή όργανα των κρατών-μελών, ανεξάρτητα από γεωγραφικό ή πληθυσμιακό μέγεθος ή άλλου είδους ειδικό βάρος στη διεθνή σκηνή.

            Αυτή η ισοτιμία είναι στοιχείο πολιτικής αρετής, αλλά και ωριμότητος, όμως η πραγματικότητα τείνει να την υποβαθμίζει. Π.χ. στον ΟΗΕ τα θέματα ασφαλείας και ειρήνης διεκπεραιώνονται από το Σ.Α., δηλαδή τη μειοψηφία των ισχυρών κρατών (μόνιμα μέλη) και όχι από τις γενικές συνελεύσεις, αν και δεν διαφεύγει κανενός ότι και αυτές οι τελευταίες είναι υποκείμενες επηρεασμών, υπονομευτικών ασφαλώς της ισοτιμίας που προανέφερα.

            Η ισοτιμία συνδυάζεται και με το χαρακτηριστικό της ελεύθερης βούλησης των κρατών-μελών. Είναι ένα δίδυμο (ισοτιμία-ελεύθερη βούληση) που αν λειτουργούσε σωστά, χωρίς επηρεασμούς, σκοπιμότητες και παζαρέματα, τα παγκόσμια θέματα θα εύρισκαν λύσεις. Ζητείται ίσως κάτι το ιδεατόν, που όμως η σκληρή πραγματικότητα δεν το επιτρέπει.

            Και πριν ολοκληρώσω το θέμα του Δ.Σ. έρχομαι να επισημάνω δύο παραμέτρους – τελευταίας κοπής θα έλεγα, αφού είναι σχετικά νέες – την πολυπολιτισμικότητα αφ΄ενός και την παγκοσμιοποίηση αφ΄ετέρου, που προανέφερα (πολύς ο λόγος στις ημέρες μας και για τους δύο όρους). Και οι δύο τείνουν να διεμβολίσουν το Δ.Σ. σε αλληλεξάρτηση, βοηθώντας ο ένας τον άλλο.

            Με την πολυπολιτισμικότητα επιδιώκεται η άμβλυνση δήθεν των πολιτισμικών αντιθέσεων, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν και σε συγκρουσιακές καταστάσεις (πόλεμο των πολιτισμών, κατά Χάντιγκτον) και η προώθηση της ανεκτικότητος, της συνδιαλλαγής και της συμφιλίωσης μεταξύ των διαφόρων πολιτισμικών ομάδων, μιας και της αυτής κοινωνίας ή και μεταξύ κοινωνιών διαφόρων πολιτισμών. Υπάρχουν πολλές θεωρίες γι΄αυτό, που ξεκινούν από αυτήν του melting pot δηλαδή του χωνευτηρίου, όπως στις ΗΠΑ, έως το apartheid  δηλαδή του φυλετικού διαχωρισμού σε όλα τα επίπεδα και της γκετοποίησης. Η κατάλληλη φόρμουλα για μία ειρηνική συμβίωση ποικίλει από περιοχή σε περιοχή και εν πάση περιπτώσει, δεν νομίζω ότι μπορούμε να πιστεύουμε ότι βρέθηκε η πρέπουσα και απόλυτα επιτυχημένη συνταγή. Και πριν βρεθεί η συνταγή, έρχεται τελικά η πολυπολιτισμικότητα, συνεπικουρούμενη από την παγκοσμιοποίηση, να επιβάλει την μονοπολιτισμικότητα, τον ένα πολιτισμό, γνωστής κατεύθυνσης, αυτής της «Μακ» κουλτούρας (γλώσσα, μουσική, ένδυση, φαστ φουντ, τρόπος ζωής κ.λ.π. που αλλοιώνουν την πολιτισμική ιδιαιτερότητα), έρχεται – επαναλαμβάνω – να μας οδηγήσει όλους στην ομοιογενοποίηση. Εδώ εμπίπτει κάθε προσπάθεια άμβλυνσης της ιστορικής μνήμης που συντηρεί την εθνική ταυτότητα, μέσα από την αποδόμηση του ιστορικού παρελθόντος (βλέπε και βιβλίο ιστορίας ΣΤ΄ Δημοτικού). Γι΄αυτό προανέφερα ότι η πολυπολιτισμικότητα  διεμβολίζει το εθνοκρατικό διεθνές σύστημά μας.

            Προς αυτή την κατεύθυνση συμβάλλει και η παγκοσμιοποίηση, που και η ίδια υποβοηθείται, με την ομοιογενοποίηση των λαών (για να μην ειπώ πολτοποίηση), η οποία θα τους κάνει ευμεταχείριστους στα χέρια των ισχυρών της γης και εύκολα εκμεταλλεύσιμους, βοηθούντων και των κατά τόπους και κατά κράτη θιασωτών της (για να μη ειπώ πρακτόρων της).

            Αυτά λοιπόν, κάπως περιεκτικά, όσον αφορά στο Δ.Σ. μας και έρχομαι τώρα στο δεύτερο σκέλος της ομιλίας μου αυτής, αυτό των Διεθνών Σχέσεων.

            Με τον όρο «διεθνείς σχέσεις» εννοούμε πολύ απλά τις σχέσεις και τις συμπεριφορές των κρατικών οντοτήτων του Δ.Σ. μεταξύ των, αλλά και προς τους Διεθνείς Οργανισμούς, αυτό το τελευταίο με την έννοια των αντιδράσεών τους προς τα καταστατικά κείμενά των και τις αποφάσεις των και ακόμα την καλή ή όχι διάθεσή τους, για συμμόρφωσή των με τους κανόνες του Δ.Δικαίου. Αυτές οι συμπεριφορές δημιουργούν καταστάσεις και επηρεάζουν το παγκόσμιο γίγνεσθαι.

            Ανατρέχοντες στην ιστορία του περιορισμένου ελληνικού αρχαιόκοσμου, κάνουμε διαπιστώσεις, ως προς τις σχέσεις και συμπεριφορές μεταξύ των πόλεων-κρατών της εποχής, που με πολύ ομοιότητα βλέπουμε να απαντούν και σήμερα, στο απείρως πλέον διευρυμένο διεθνές πεδίο της εποχής μας. Ο πολύς Θουκυδίδης, στρατιωτικός και ιστορικός, άφησε…εσαεί παρακαταθήκες εις τους επερχομένους, τις αναλύσεις των αιτίων για τις συμπεριφορές των κρατών της εποχής του. Η επικαιρότητά του σήμερον είναι εκπληκτική.

            Τα Συμφέροντα του κράτους, συμφέροντα επιβολής, επέκτασης, οικονομικής εκμετάλλευσης κ.λ.π. ήταν ο κινητήριος μοχλός δράσεως. Η έννοια της Ισχύος ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη και τότε. Το Δίκαιον επήγαζε από την ισχύ και όχι αντιστρόφως (το δίκαιον του ισχυροτέρου). Οι Συμμαχίες και το σύστημα αποικιών σε στρατηγικά σημεία ενίσχυαν τη Μητρόπολη. Τα αντίποινα και τα εμπάργκο ήσαν στην ημερησία διάταξη και εκείνη την εποχή.

            Όλα αυτά λοιπόν απαντούν και στη σημερινή διευρυμένη διεθνή κονίστρα. Οι συμπεριφορές των κρατών δημιουργούν τις καταστάσεις – όπως προανέφερα – και αυτές ποικίλουν από ειρηνοποιές έως συγκρουσιακές. Προφανώς τα κράτη αντανακλούν την ανθρώπινη φύση, μία φύση που είναι ικανή για το μέγιστο καλό και ταυτόχρονα για το επίσης μέγιστο κακό. Η ατομική επιδίωξη της επιβίωσης, της διάκρισης, της απόκτησης ή και κατάκτησης μέσα σε μία κοινωνία, φαίνεται ωσάν να μεγενθύνεται δια του κράτους μέσα στη διεθνή κοινωνία, με τις ίδιες επιδιώξεις, της επιβίωσης, της διάκρισης, της κυριαρχίας και της εκμετάλλευσης των άλλων.

            Πέραν όμως από τα διαχρονικά – θα λέγαμε – χαρακτηριστικά του αρχαιόκοσμου, που ισχύουν και σήμερα στη διεθνή πρακτική, η εποχή μας έχει να παρουσιάσει και νέα στοιχεία διεθνών σχέσεων.

            Μετά τον Α΄ΠΠ και απερισσότερο μετά τον Β΄ΠΠ η διεθνής κοινότητα προώθησε τη δημιουργία Διεθνών Οργανισμών και τη συγκρότηση Οργάνων ειρηνοποιού και συμφιλιωτικής κατεύθυνσης, με πρώτους την ΚΤΕ και στη συνέχεια τον ΟΗΕ. Ευρείες ενώσεις κρατών σχηματίσθηκαν σε όλες τις ηπείρους είτε οικονομικού προσανατολισμού, είτε τέτοιου ασφαλείας. Η Ε.Ε., ο Σύνδεσμος Μουσουλμανικών χωρών, η Ένωση των Αραβικών χωρών, Ενώσεις σε Ασία, Αφρική και Αμερική, το ΝΑΤΟ, το Σύμφωνο της Σαγκάης και Όργανα, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, η Παγκόσμια Τράπεζα και πλήθος άλλων, λειτουργούν με γνώμονα την ομαλοποίηση των διεθνών σχέσεων. Ιδιαίτερα έχει εμπλουτισθεί τις τελευταίες δεκαετίες το Δ.Δίκαιον με κείμενα και συμβάσεις που προάγουν τους δημοκρατικούς θεσμούς, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ελευθερία έκφρασης, τον ειρηνικό διακανονισμό των διαφορών μεταξύ κρατών, την προστασία των μειονοτήτων και άλλες προβλέψεις, που προστατεύουν τον άνθρωπο και απομακρύνουν το φάσμα των πολέμων. Υποτίθεται ότι όλα αποβλέπουν στη βελτίωση των διεθνών σχέσεων και συμπεριφορών.

            Βέβαια, παρ΄όλα αυτά, οι διεθνείς σχέσεις δεν βρίσκονται στο καλύτερο επίπεδο και τα πράγματα ως έχουν δεν είναι ρόδινα, αλλά και η προοπτική των δεν μας γεμίζει με αισιοδοξία. Αυτό οφείλεται σε μία στροφή που πήρε η διεθνής σκηνή με την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού και την εμφάνιση διεθνώς νέας μορφής απειλών, καθώς και προβλημάτων περιβάλλοντος, όχι πλέον τοπικής ή και περιφερειακής διάστασης, αλλά παγκόσμιας. Ας δούμε με τη σειρά τους τα θέματα αυτά.

            Η αυτοκατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού μετέβαλε το έως τότε διπολικό σύστημα της διεθνούς σκηνής σε μονοπολικό. Ο ένας πόλος, χάριν στην αδιαμφισβήτητη πλέον ισχύ του, ήτο σε θέση να επιβάλει και την κυρίαρχη ιδεολογία του στο διακανονισμό των παγκόσμιων πραγμάτων. Η παραβίαση των συνόρων, η επέμβαση στα εσωτερικά πράγματα ανεξαρτήτων κρατών, η χρήση της ισχύος, η παράβλεψη των αρχών του ΟΗΕ και άλλων, η καταστρατήγηση κανόνων Δ.Δικαίου, έγιναν πράξη στους πολέμους που ακολούθησαν την πτώση του ενός πόλου και την απόλυτη επικράτηση του άλλου. Πολέμους στον Ευρωπαϊκό χώρο (πρ. Γιουγκοσλαβία) και στη Μέση Ανατολή. Το δόγμα του «προληπτικού πολέμου» είναι συμφυές με την κατά το δοκούν του δογματίζοντος ερμηνεία της κάθε απειλής και την κατά την απόλυτη κρίση του ανάληψη προληπτικής δράσης. Με όλα αυτά έχει διασαλευθεί η παγκόσμια τάξη, αν και αργά αλλά σταθερά, με την εκ νέου ανάδυση της Ρωσικής ισχύος και με την εμφάνιση νέων «μεγάλων παικτών στη διεθνή σκακιέρα» (Κίνα, Ινδίες…) μία ευεργετική εξισορροπητική τάση στα παγκόσμια πράγματα άρχισε να γίνεται αισθητή.

            Οι απειλές νέας μορφής, με πρώτη τη διεθνή τρομοκρατία, έχουν ασφαλώς το μερίδιό τους στην μεταβολή της διεθνούς σκηνής, κυρίως των διεθνών κανόνων. Ιδιαίτερα δε, η επίθεση στη Νέα Υόρκη της 11^ης Σεπτεμβρίου 2001, που ήταν πρωτόγνωρη για την ανθρωπότητα αποτρόπαιη ενέργεια. Έκτοτε ήρχισε ένας αγώνας κατά της τρομοκρατίας και το περίεργον είναι ότι, ενώ όλα τα κράτη τάσσονται κατά της τρομοκρατίας το τέλος της δεν είναι ακόμα ορατό. Παράλληλα ήρχισε μαζικά η λαθρομετανάστευση ως προϊόν της μεγενθυνόμενης ανισοκατανομής του παγκόσμιου πλούτου. Το φαινόμενο συνεχίζεται (ίσως παράλληλα με τη G-7 των πλουσίων έπρεπε να λειτουργεί και μία G-7 των πτωχών) και επιτείνεται με την παγκοσμιοποίηση. Μάλιστα, μαζί με τη λαθρεμπορία όπλων, το διεθνές έγκλημα, τη διακίνηση των ναρκωτικών, η εσωτερική ασφάλεια των κρατών αλλά και η γενική, η διεθνής, έχουν διασαλευθεί και ο κίνδυνος έχει αυξηθεί.

            Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί και ο πυρηνικός κίνδυνος και φυσικά δεν εννοώ τις αστοχίες και τα ατυχήματα στις εγκαταστάσεις ειρηνικής χρήσης της πυρηνικής ενέργειας, αλλά τον κίνδυνο που καραδοκεί η ύπαρξη ενός τεράστιου πυρηνικού οπλοστασίου (30 τόσες χιλ. πάσης φύσεως πυρηνικές κεφαλές). Η Χιροσίμα και το Ναγκασάκι είναι πλέον μακρινό παρελθόν και ο δισταγμός χρήσης τους από τις πολιτικές και στρατιωτικές ηγεσίες μειώνεται και βλέπουμε εσχάτως να συζητείται η χρήση τους (περίπτωση Ιράν), Μία πειστική και αφοπλιστική θέση προς όποιον φιλόδοξο επιδιώκει να καταστεί πυρηνική δύναμη, θα ήταν …. «μη το επιχειρείς, διότι και εγώ καταστρέφω τα δικά μου π.ο.», αλλά κάτι τέτοιο κανείς μας δεν έχει ακούσει. Οι συμφωνίες «μη διάδοσης» και «απαγόρευσης πυρηνικών δοκιμών» δεν τηρούνται, εξ άλλου υπάρχουν και φιλόδοξα κράτη που δεν τις έχουν υπογράψει, οι δε έλεγχοι χωλαίνουν. Το θέμα των πυρηνικών όπλων – έχω πει σε ομιλίες μου – κρύβει παράνοια στο σκεπτικό του και δεν τιμά καθόλου το σημερινό homo sapiens-sapiens. Αστεϊζόμενος θα μπορούσα να πω ότι, μπορούμε να παίζουμε σαν παιδιά με τα συμβατικά όπλα, αλλά σοβαρευόμενος θα έλεγα ότι με τα πυρηνικά το πράγμα πλέον στρέφεται εναντίον της ίδιας της δημιουργίας (εννοώ του κόσμου μας). Φαίνεται σαν να χάθηκαν σε αυτό το θέμα τελείως η λογική και η σύνεση.

            Οι διεθνείς σχέσεις επηρεάζονται σήμερα και από την οξύτητα που προσλαμβάνουν σε αυξητικούς ρυθμούς τα σχετικά με τη φύση και το περιβάλλον προβλήματα. Οι κλιματολογικές αλλαγές, οι μολύνσεις ξηράς-θαλάσσης και αέρος, η υπερεκμετάλλευση του φυσικού πλούτου, θέτουν σε κίνδυνο τα οικοσυστήματα και τελικά τον άνθρωπο. Ο πλανήτης μας έχει τα όριά του, είναι πεπερασμένος. Η «ανάπτυξη» που επιδιώκουμε τείνει να τα ξεπεράσει και αυτό – να είμεθα βέβαιοι – θα έχει μεγάλο κόστος, που θα το πληρώσει η ανθρωπότητα. Θα αντιμετωπίσουμε μετακινήσεις μαζών, ελλείψεις ύδατος, μειώσεις στην πρωτογενή παραγωγή, προβλήματα υγείας και διατροφής. Απειλούμεθα από την τρομοκρατία, τα πυρηνικά όπλα, τα περιβαλλοντικά προβλήματα και δεν φαίνεται να έχουμε συνειδητοποιήσει ότι εμείς τα εδημιουργήσαμε και ήλθε η ώρα να τα θεραπεύσουμε, εργαζόμενοι ή μάλλον συνεργαζόμενοι προς αυτήν την κατεύθυνση. Ιδιαίτερα τα προβλήματα αυτά του πλανήτη μας, δεν μπορούν να επιλυθούν από κάθε κράτος χωριστά, αλλά από τη διεθνή κοινότητα με ειλικρινή συνεργασία, μέσα από τις διεθνείς σχέσεις και διαδικασίες.

            Συμπερασματικά, Κυρίες και Κύριοι,

            Το Διεθνές Σύστημά μας είναι ένα στέρεα οικοδομημένο, μέσα από το χρόνο, Σύστημα, που εδράζεται στην εθνική ιδιοπροσωπία και την πολιτισμική ταυτότητα, στοιχεία ακλόνητα, συμβατά με τον πλουραλισμό του φυσικού κόσμου, επιδεκτά αρμονικής συμβίωσης.

            Οι δυσλειτουργίες του – και υπάρχουν τέτοιες – δεν πρέπει να αποδίδονται στο Σύστημα, αλλά στους χρήστες του και στους χειριστές του, δηλαδή στους ανθρώπους και συνακόλουθα στα κράτη που προτάσσουν το συμφέρον τους έναντι του συμφέροντος του συνόλου. Αν υπονομεύσουμε το Σύστημα, με τι θα το αντικαταστήσουμε, τι είδους κόσμος θα προκύψει; Η Νέα Τάξη και η Παγκοσμιοποίηση έχουν «αφεντικά» με ίδια συμφέροντα και καθόλου ενδιαφέροντα πανανθρώπινης στόχευσης και ανθρωποκεντρικά.

            Οι Διεθνείς Σχέσεις πρέπει να εδράζονται στο σεβασμό και την εφαρμογή των κανόνων Δ.Δ. και στην τήρηση των αποφάσεων των Διεθνών Οργανισμών. Τα ιδιαίτερα συμφέροντα και η τάση για χρήση της ισχύος, οι μονομερείς ενέργειες και οι ηγεμονικές συμπεριφορές, βλάπτουν και δεν είναι προς το συμφέρον του συνόλου. Η βελτίωση της εικόνας των διεθνών σχέσεων, προϋποθέτει συνεργασία και διάλογο, χρήση ειρηνικών μέσων για τη λύση προβλημάτων, παροχή συνδρομής στους έχοντες ανάγκη λαούς. Πολιτική αρετή από τις πολιτικές ηγεσίες χρειάζονται οι Δ.Σ.

            Τέλος ο πλανήτης μας, με άλλα λόγια ο οίκος όλων μας, έχει γίνει προβληματικός. Θα είναι αφροσύνη και καταδίκη των γενεών που ακολουθούν, αν δεν φροντίσουμε τώρα. Είμεθα στην ύστατη ώρα. Οι ισχυροί της γης να υποχωρήσουν προ του συμφέροντος του συνόλου, της ανθρωπότητος, διότι τελικά αυτό επιτάσσει και το δικό τους συμφέρον, διότι δεν θα χαθούν οι μεν και θα επιζήσουν οι δε, αλλά θα χαθούμε όλοι. Η αλόγιστη και αχαλιναγώγητη «ανάπτυξη» όπως την εννοούμε και την επιδιώκουμε δεν εγγυάται βιώσιμο το μέλλον μας.

 

            Κυρίες και Κύριοι,

            Δεν υπήρξα ευχάριστος ομιλητής, το γνωρίζω, αλλά πιστεύω να μου αναγνωρίζετε ότι και το θέμα δεν αφήνει περιθώρια για πολλή αισιοδοξία. Εν τούτοις όλα τα σχετικά με το θέμα μου προβλήματα είναι αναστρέψιμα-διορθώσιμα. Αρκεί να υπάρξει βούληση και κινητοποίηση προς αυτή την κατεύθυνση, παγκόσμιας εμβέλειας. Κάτι έχει αρχίσει να διαφαίνεται.