Blog

ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΕΙ Η ΝΕΑ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΝΑΤΟ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ;

Υπό Αντιστρατήγου ε.α. Δ. Λακαφώση

 

            Από το 2003 άρχισε σταδιακά να ενεργοποιείται η αποφασισθείσα νέα δομή του ΝΑΤΟ. Δύο κυρίως στοιχεία της επηρεάζουν την ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου : Το CAOC-7 Λάρισας (Combined Air Operation Center – Μεικτό Συνδυασμένο Κέντρο Αεροπορικών Επιχειρήσεων) και το NATO CC-Air, Izmir (NATO Command Componet-Air, Ismir- Νατοϊκό Αεροπορικό Στρατηγείο Σμύρνης). Αντιπροσωπεύουν βασικά δύο γειτονικές αλλά στην ουσία αντίπαλες χώρες στην ίδια συμμαχία, αφού η Τουρκία προσπαθεί να αμφισβητήσει κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο.

CAOC-7 Λάρισας και ΝΑΤΟ CC-Air Izmir

            H Ελλάδα με τη νέα δομή του ΝΑΤΟ διατήρησε το CAOC-7 Λάρισας, το ένα μεταξύ των τεσσάρων που διατηρήθηκαν στη Ν. Ευρώπη (JFC Naples IT) χωρίς να έχουν περιοχή ευθύνης, ενώ δέκα CAOC΄s καταργήθηκαν σε όλη την Ευρώπη. Το CAOC είναι γνωστό και ως CARS, γράμματα πού είναι αρχικά άλλων λέξεων και σημαίνουν το ρόλο και τις αρμοδιότητες των CAOC΄s ήτοι : Combined Air Operation (Συνδυασμένες Αεροπορικές Επιχειρήσεις), Air Control Center (Κέντρα Ελέγχου), Recognised Center (Κέντρο Αισθητήρων) και Sensors Fusion Center (Κέντρο Συγχώνευσης Αισθητήρων).
Η Τουρκία με τη νέα δομή του ΝΑΤΟ διαθέτει στη Σμύρνη το μοναδικό ΝΑΤΟ CC-Air-Izmir στη Ν.Ευρώπη (JFC Naples IT), που αντικατέστησε το ΑΙRSOUTH Nάπολης. Απέκτησε, δε, πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα το 2006. Έχει υποδιοίκηση και ενεργεί επιθεωρήσεις σε όλα τα CAOC΄s Ν. Ευρώπης, συνεπώς και το CAOC-7 Λάρισας. Εκδίδει βασικές οδηγίες επιχειρήσεων και μπορεί να εκτελεί αποστολές και εκτός Ν.Ευρώπης. Διεξάγει ασκήσεις σε περιοχές που καθορίζονται από τα Νατοϊκά έγγραφα και λοιπές διαταγές. Συμβουλεύει το Νατοϊκό Διοικητή της Ν. Ευρώπης (CJFC-Naples) για αεροπορικά θέματα.

Θέσεις – Αντιθέσεις

            Η Τουρκία, εκμεταλλευόμενη τη Νατοϊκή αρχή της «εναλλακτικότητας των Διοικητών» επέτυχε να εναλλάσσεται στη Διοίκηση του CAOC-7 Λάρισας και Τούρκος Διοικητής. Πράγμα που δεν είχε γίνει στο πρώτο χερσαίο Στρατηγείο Λάρισας. Αυτό, βέβαια, θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί εάν το θέμα εγείρετο με επίταση, στην αρχή των συζητήσεων για τη νέα δομή του ΝΑΤΟ. Αργότερα, όμως, η δυναμική του συμβιβασμού είχε εξασθενίσει.
Επιπλέον υφίσταται και η Νατοϊκή αρχή : τα Εθνικά υπερισχύουν των Νατοϊκών συμφερόντων την οποία αρχή μπορεί να επικαλείται η Ελλάδα στις επιδιώξεις της. Ωστόσο, τα Νατοϊκά έγγραφα στα οποία στηρίζεται η αρχή συνήθως τροποποιούνται, εκσυγχρονίζονται και αποδυναμώνουν τα Εθνικά έναντι των Νατοϊκών συμφερόντων. Παλαιότερα ο Έλληνας Νατοϊκός Διοικητής στην Αν. Μεσόγειο, ο COMEDEAST, αλλά και πρόσφατα το χερσαίο Νατοϊκό Στρατηγείο Λάρισας καταργήθηκαν με την αλλαγή της Νατοϊκής Στρατηγικής και με τη νέα δομή του ΝΑΤΟ, αντίστοιχα.
Η Τουρκία δε φαίνεται να ενοχλείται από την προοπτική για την κατάργηση του CAOC-6 Eskisehir και από τις τυχόν διευρυμένες αρμοδιότητες του CAOC-7 Λάρισας, αφού έχει το ΝΑΤΟ CC-Air-Izmir. Εξάλλου, η διασύνδεση Radars μεταξύ ΝΑΤΟ CC-Air-Izmir και του CAOC-7 Λάρισας για κοινή εικόνα στη Ν.Α. Ευρώπη, αποτελεί πάγια Τουρκική επιδίωξη. Όταν, όμως, το Νατοϊκό σύστημα αναγνώρισης φιλίων-εχθρού (IFF) αναγνωρίζει ως φίλια Νατοϊκά τα εισερχόμενα απροειδοποίητα τουρκικά αεροσκάφη (α/φ) στο FIR Αθηνών και με υπερπτήσεις ελληνικών νησιών, τα α/φ της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας θα τα αναχαιτίζουν.
Πάντως, ο επιχειρησιακός έλεγχος μιας περιοχής, υπό κανονικές συνθήκες, δεν σημαίνει αυτόματα και κυριαρχικά δικαιώματα. Ωστόσο, σε περιοχές με ιδιαιτερότητες, μπορεί να αποτελέσει τον προθάλαμο των κυριαρχικών δικαιωμάτων γι΄αυτούς που τα επιβουλεύονται, όπως στο Αιγαίο.
Για ισορροπημένη κατάσταση, προβλέφθηκε : όταν Διοικητής του CAOC-7 Λάρισας είναι Τούρκος ο Επιτελάρχης στο ΝΑΤΟ CC-Air-Izmir να είναι Έλληνας. Όμως, ο Επιτελάρχης, πολύ περισσότερο σ΄αυτή την περιοχή, δεν μπορεί να επηρεάσει και πολύ την απόφαση του Διοικητού, αφού κύρια αποστολή του είναι να συντονίζει διαδικασίες μέσα στο Στρατηγείο για την υλοποίηση της απόφασης του Διοικητού. Ευτυχώς ίσως, που Διοικητής του ΝΑΤΟ CC-Air-Izmir είναι Αμερικανός Αντιπτέραρχος.

Συμπέρασμα

            Η Ελλάδα στη νέα δομή του ΝΑΤΟ έχει επιτύχει το δυνατό εφικτό, να διατηρήσει το CAOC-7 Λάρισας. Η συγκυρία των αντιτιθεμένων επιδιώξεων από τα νέα και πολλά κράτη-μέλη ως και η ανάγκη για λιγότερα Στρατηγεία δεν επέτρεψαν το επιθυμητό. Δεν υπήρξε, όμως, άλλη δυνατότητα επιλογής. Η λύση αποχώρησης από το ΝΑΤΟ δοκιμάσθηκε το 1974 και χρειάσθηκαν 25 περίπου χρόνια μετά για να ξαναέχουμε ισότιμη καρέκλα στο Νατοϊκό τραπέζι. Μόνο με σαφείς, αποφασιστικές, σταθερές και διαχρονικές «κόκκινες» γραμμές και μέσα από το ΝΑΤΟ μπορούμε να υπερασπίσουμε καλύτερα και τα εθνικά μας συμφέροντα και στο Αιγαίο.
Η Τουρκία πέτυχε το επιδιωκόμενο. Να μεταφέρει το ΑΙRSOUTH από τη Νάπολη στη Σμύρνη, που απετέλεσε μακροχρόνια τουρκική επιδίωξη. Υπολογίζει και με τις Νατοϊκές διαδικασίες να προωθεί τις επιτακτικές βλέψεις της στο Αιγαίο. Πολλάκις, η αδικαιολόγητη ουδετερότητα του ΝΑΤΟ μεταξύ κρατών-μελών και η δική μας καλή ευρωπαϊκή διάθεση, ενισχύει τις τουρκικές ορέξεις.