Blog

 

FacebookTwitterE-mailΕκτύπωσηΠερισσότερα…

Τριάντα χρόνια μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να δοκιμάζουν πολιτικές, αποβλέποντας κυρίως σε τέσσερις στόχους: (α) να διατηρήσουν ηγεμονικό ρόλο στις παγκόσμιες πολιτικές και εμπορικές υποθέσεις με παράλληλη οικονομία υλικών και ανθρώπινων πόρων^[1], (β) να κρατήσουν αγορές και πολιτικό τοπίο σε σταθερότητα^[2], (γ) την Ρωσία ελεγχόμενη^[3] και (δ) την Κίνα συνεργάσιμη^[4].

Η δεύτερη προεδρία Ομπάμα προσπάθησε να πετύχει τους παραπάνω στόχους με την προώθηση των εμπορικών συμφωνιών Trans-Pacific Partnership (TPP) και Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP), με την απομόνωση του καθεστώτος της Βόρειας Κορέας και με τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν (JCPOA), με την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία μετά τα γεγονότα στην Ουκρανία το 2014 και τέλος, με το μπλοκάρισμα των ισχυρών γεω-επιχειρηματικών δρώντων της Κίνας, Huawei και ZTE, στο κρίσιμο παιχνίδι για τεχνολογική κυριαρχία. Η προώθηση των εμπορικών συμφωνιών έμεινε περίπου στα χαρτιά και ακυρώθηκε από την επόμενη προεδρία Τράμπ. Η προεδρία Τράμπ αντέστρεψε την στάση των ΗΠΑ απέναντι στη Β. Κορέα και το Ιράν (ανοίγοντας την πόρτα στην πρώτη και κλείνοντας την πόρτα στη δεύτερη), η καλή χημεία Τράμπ-Πούτιν βοήθησε τη συνεννόηση μεταξύ των δυο παλαιών αντιπάλων την περίοδο 2016-2020 (και βοήθησε τα μέγιστα τον Πούτιν να ελέγξει κεντρικά τόσο τις ροές κεφαλαίων των ρώσων ολιγαρχών προς το εξωτερικό, όσο και την τόνωση της εγχώριας παραγωγής με τον περιορισμό των εισαγωγών), ενώ οι σχέσεις με την Κίνα επιδεινώθηκαν περεταίρω λόγω των χειρισμών σε ζητήματα ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων και της απροθυμίας του Πεκίνου να συνεργαστεί στην πανδημία του COVID-19 [5].

ΙΔΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ, ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

Η νέα προεδρία Μπάιντεν, που ξεκίνησε πριν λίγες εβδομάδες, κληρονόμησε έναν κόσμο τόσο σύνθετο και εύθραυστο που δεν νομίζω ότι συναντάμε άλλο ιστορικό ανάλογο τα τελευταία διακόσια χρόνια. Το ερώτημα όλων είναι τι πολιτική θα ακολουθήσει η Ουάσιγκτον απέναντι στις σημερινές προκλήσεις και πάντα με γνώμονα το πως θα διασφαλίσει τις τέσσερις βασικές στοχεύσεις των ΗΠΑ που προαναφέρθηκαν, στα χρόνια μέχρι και τη λήξη της προεδρίας το 2024.

Παρακολουθώντας τις προηγούμενες πολιτικές των ΗΠΑ βλέπουμε μια πορεία που περνά από την Αμερικανική (US-led) ηγεμονία (Δόγμα Μπους), πάει στην Αμερικανική (US-led) ηγεσία (Δόγμα Ομπάμα), στα χρόνια της προεδρίας Τράμπ γίνεται συγκυριαρχία με τη Ρωσία και την Κίνα και μόλις τον τελευταίο χρόνο οι συνθήκες να οδηγούν πάλι σε πόλωση, που δεν αφήνει τις ΗΠΑ αδιάφορες και που επιβάλλουν τον επαναπροσδιορισμό της υπερδύναμης απέναντι στα νέα δεδομένα. Από τις πρώτες κιόλας ενέργειες και δηλώσεις της, η προεδρία Μπάιντεν έδωσε το στίγμα της. Στις βασικές πολιτικές (Abraham Accords, Quadrilateral [Quad] Cooperation) [6] δεν αναμένονται σημαντικές αποκλείσεις από την προηγούμενη προεδρία.

 Σε επίπεδο προσώπων, στο State Department τοποθετήθηκε επικεφαλήςο έμπειρος Antony Blinken και δίπλα του σε ειδικό ρόλο για την Κλιματική Αλλαγή διορίστηκε ο επίσης έμπειρος John Kerry. Στο Υπουργείο Άμυνας διορίστηκε ένας τεχνοκράτης του χώρου, ο στρατηγός Lloyd Austin. Οι παραπάνω τοποθετήσεις μόνο τυχαίες δεν είναι. Στο τιμόνι της εξωτερικής πολιτικής τοποθετήθηκε ένας έμπειρος διπλωμάτης με καλή αντίληψη της κατάστασης των ΗΠΑ και του κόσμου, οπαδού της πολυμερούς συνεργασίας, της έξυπνης ισχύος και των φιλελεύθερων αξιών και με εξαιρετικές σχέσεις με τον Γαλλικό παράγοντα στην Ευρώπη. Στο ζήτημα της περιβαλλοντικής ασφάλειας και της κλιματικής αλλαγής τοποθετήθηκε ένας έμπειρος πολιτικός με καλή γνώση των ισορροπιών που απαιτούνται για να περάσει την  “Πράσινη Ατζέντα” ως στρατηγική επιλογή των ΗΠΑ μεταξύ ανταγωνιστών στο παγόσμιο σύστημα [7]. Στο Υπουργείο ‘Αμυνας επιλέχθηκε ένα μη-πολιτικό πρόσωπο, με άριστη γνώση του χώρου και που άν χρειαστεί, η παρέμβασή του θα είναι τεχνοκρατική, αφήνοντας το πολιτικό σκέλος στον Λευκό Οίκο. Στην παραπάνω ομάδα καλό είναι να προσθέσουμε και τη νέα υπουργό εμπορίου των ΗΠΑ, Gina Raimondo [8], πρώην κυβερνήτη του Rhode Island, που κέρδισε την αποδοχή του κόσμου λόγω της αποτελεσματικής διαχείρισης της πανδημίας στην Πολιτεία της. Η σύνθεση της παραπάνω ομάδας οδηγεί σε κάποια πρώτα συμπεράσματα για την πολιτική που θα ακολουθήσει η προεδρία Μπάιντεν στην εξωτερική πολιτική και το διεθνές εμπόριο.

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ

Η νέα αμερικανική πολιτική θα λέγαμε πως στοχεύει στη συνεργασία. Για την ακρίβεια, μιλάμε για το βαθμό συνεργασίας ανάλογα με την συμμόρφωση εταίρων και αντιπάλων σε αρχές και προϋποθέσεις (ρήτρες) που θέτει η Ουάσιγκτον. Άρα, στην ακολουθία Ηγεμονία – Ηγεσία – Συγκυριαρχία, σήμερα οδεύουμε προς τη Συνεργασία. Οι στόχοι παραμένουν ίδιοι. Η μέθοδος επίτευξης των στόχων είναι που μεταβάλλεται.

Οι προϋποθέσεις (ρήτρες) που θέτει η Ουάσιγκτον σχετίζονται με την διευρυμένη έννοια της Ασφάλειας. Η παραδοσιακή προσέγγιση θέλει την έννοια της ασφάλειας σχεδόν ταυτισμένη με τη στρατιωτική ισχύ, το δημογραφικό και τους εύρωστους δημοσιονομικούς δείκτες. Σήμερα η έννοια της Ασφάλειας είναι πολύ πιο διευρυμένη και επικεντρώνεται σε αυτό που η επιστήμη ονομάζει «Ανθρώπινη Ασφάλεια». Με τον νέο όρο και χωρίς να παρακάμπτεται η σημασία των παραδοσιακών παραγόντων, η έννοια της ασφάλειας συμπληρώνεται από την ασφάλεια του περιβάλλοντος και των συνθηκών (πολιτικών, οικονομικών, βιοτικών και κοινωνικών) υπό τις οποίες ζουν, λειτουργούν, επικοινωνούν και δημιουργούν οι άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο[9].

Η ανάλυση της νέας διοίκησης των ΗΠΑ για τις συνθήκες που διαμορφώθηκαν λέει ότι η απλοϊκή προσέγγιση των αμερικανών για έναν «επίπεδο κόσμο» της οικονομίας της αγοράς, οδήγησε σε δραματικές εκπτώσεις ως προς την ποιότητα της Δημοκρατίας, με αποτέλεσμα να βρίσκεται ο κόσμος μας σήμερα μπροστά σε νέα διλήμματα ασφάλειας. Η οικονομία της αγοράς δεν συνδυάστηκε με την πρόοδο των Δημοκρατικών θεσμών και πολλά αυταρχικά και ολοκληρωτικά καθεστώτα κέρδισαν χρόνο [10] πρόσβαση και μερίδια στην παγκόσμια αγορά, σε βαθμό που σήμερα μπορούν να καθορίζουν την ζωή και την καθημερινότητα όλων μας. Για παράδειγμα, ο έλεγχος επί της παραγωγής στρατηγικών πρώτων υλών στην παγκόσμια βιομηχανία, ο έλεγχος επί των βασικών ειδών διατροφής, ο έλεγχος της επικοινωνίας και η ποιότητα της πληροφορίας, ο σεβασμός ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων ή η προστασία του περιβάλλοντος, αποτελούν βασικές συνιστώσες της Ανθρώπινης Ασφάλειας στον σύγχρονο κόσμο.

Έτσι, το Δόγμα Μπάιντεν θέλει πλέον η άσκηση εξωτερικής πολιτικής και η διεξαγωγή του παγκόσμιου εμπορίου να περνούν μέσααπό το πρίσμα της Ανθρώπινης Ασφάλειας. Θα λέγαμε ότι αυτή η αντίληψη αποτελεί καινοτομία στην πολιτική των ΗΠΑ, αφού η τελευταία φορά που συναντάμε κάτι ανάλογο ανάγεται στην εποχή του επίσης Δημοκρατικού προέδρου Woodrow Wilson (1856 – 1924). Η καινοτομία στην νέα αντίληψη των ΗΠΑ έγκειται στο γεγονός ότι εμμέσως αλλά καθοριστικά θέτουν τα συμφέροντα των γεω-επιχειρηματικών ή άλλων εταιρικών δρώντων (που υπάρχουν και κερδίζουν χάρη προνομιακών πολιτικών και εμπορικών συνθηκών) απέναντι στα συμφέροντα των μη-συμμορφούμενων πολιτικών τους ηγεσιών με τα νέα στάνταρ που επιβάλλει η ατζέντα της Ανθρώπινης Ασφάλειας. Με αυτό τον τρόπο πάνε την έννοια της Εταιρικής Ευθύνης (Corporate Responsibility) σε άλλο επίπεδο, ανοίγονταν διάπλατα την πόρτα της διεθνούς πολιτικής στις εταιρίες (και βάζοντας από την πίσω πόρτα τις εταιρείες ως ορολογικά αντίβαρα στις ενδεχομένως ανορθολογικές ή ανεξέλεγκτες μορφές δράσης – βλέπε ΜΚΟ – της Κοινωνίας των Πολιτών).

Με την νέα πολιτική των ΗΠΑ, η ποσοτικοποίηση και παραμετροποίηση του βαθμού ανθρώπινης ασφάλειας θα καθορίσει τις διπλωματικές και εμπορικές σχέσεις των ΗΠΑ με τα υπόλοιπα κράτη του πλανήτη. Ανάλογα λοιπόν θα καθοριστούν οι σχέσεις της υπερδύναμης με τους στρατηγικούς της ανταγωνιστές και με αναγκαστικές συμμαχίες, χωρίς να αποκλείονται εκπλήξεις με κράτη όπως για παράδειγμα η Τουρκία[11], το Αζερμπαϊτζάν [12] η Αίγυπτος [13] η Σαουδική Αραβία [14] ή ακόμη και η Γερμανία [15].

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ

Το δίδυμο Antony Blinken – John Kerry έπιασε αμέσως δουλειά [16]. Η συνάντηση των Αμερικανών με τους Κινέζους στην Αλάσκα ήταν πολύ χρήσιμη, διότι εκεί έγιναν φανερές οι προθέσεις των δυο πλευρών [17].  Αμέσως μετά, στις 29 Μαρτίου, ο Blinken πραγματοποίησε επίσκεψη (virtual travel) [18] στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη για να ανακοινώσει επίσημα την υποψηφιότητα των ΗΠΑ στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ (Human Rights Council) για την περίοδο 2022-2024 [19] Την ίδια στιγμή δόθηκε επικοινωνιακά έμφαση στην πρόθεση των ΗΠΑ να διεκδικήσουν την προεδρία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τηλεπικοινωνιών, σε μια κούρσα με ενδεχόμενους συνυποψήφιους τον νυν Κινέζο πρόεδρο του Οργανισμού και μια νέα υποψηφιότητα από τη Ρωσία[20] (βλέπε ανταγωνισμό για τα δίκτυα 5G). Υπό την καθοδήγηση Kerry, στις 22 Απριλίου ο πρόεδρος Μπάιντεν θα υποδεχθεί ξένους ηγέτες στην Ουάσιγκτον στη Συνδιάσκεψη για το Κλίμα [21] Καμία από αυτές τις πρωτοβουλίες δεν γίνεται τυχαία, και όλες έχουν ως σημείο αναφοράς τον ΟΗΕ, προνομιακό πεδίο για την πολυμερή εξωτερική πολιτική του Δόγματος Μπάιντεν [22].

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΔΟΓΜΑΤΟΣ ΜΑΙΝΤΕΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Πίσω από τα μεγάλα λόγια και τις υψηλές αξίες, κρύβονται πρωτίστως μεγάλα συμφέροντα. Εκτιμώ ότι ο ιστορικός του μέλλοντος θα αναδείξει τη σπουδαία υπηρεσία της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ στα δύσκολα χρόνια της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008-2010. Η Ελλάδα σήκωσε μεγάλο φορτίο από αυτό που της φόρτωσαν οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι εταίροι της. Εκτιμώ επίσης, ότι για λόγους πολιτικής υστεροφημίας και συμφέροντος, το γεγονός αυτό το αντιλαμβάνονται στην Ουάσιγκτον, ενώ στην Ευρώπη, το αντιλαμβάνεται καλά το Παρίσι.

Ο άξονας Ουάσιγκτον-Παρισιού που οικοδομήθηκε από την προηγούμενη προεδρία Τραμπ θασυνεχίσει ακέραιος και κατά την διάρκεια της προεδρίας Μπάιντεν. Όσο ο δεσμός Ουάσιγκτον-Παρισιού θα είναι στενός, τόσο ο έτερος σημαντικόςδρών της Ευρώπης, η Γερμανία, θα κρατά αμφιλεγόμενη στάση σε σχέση με τη Ρωσία και την Τουρκία. Άρα, τα συμφέροντα της Ελλάδας θα συνεχίσουν να υφίστανται υπό την πίεση της διεθνοπολιτικής μέγγενης. Ωστόσο το θετικό κλίμα για την χώρα μας στην Ουάσιγκτον και το γεγονός της προσήλωσής μας σε αρχές και αξίες που συμμερίζεται κατ΄αρχήν η σημερινή αμερικανική προεδρία, λειτουργούν σε ένα βαθμό ευεργετικά για τα ελληνικά συμφέροντα και αφήνουν περιθώριο ελιγμών στην ελληνική διπλωματία. Όμως καμία συμπάθεια δεν είναι ικανή να σπάσει ισχυρά συμφέροντα, αν και εφόσον κάποια πλευρά δεν προβεί σε κάποιο μοιραίο λάθος, κάνοντας ευθέως αναφορά στις Αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Έτσι, οι μόνες επιλογές που έχει η Αθήνα ώστε να κεφαλαιοποιήσει τα μέγιστα από το Δόγμα Μπάιντεν είναι, είτε να διαμορφώσει συνθήκες ισχυρών κοινών συμφερόντων με την Ουάσιγκτον, είτε να οδηγήσει τα πράγματα προς κάποιο μοιραίο λάθος από τους αντιπάλους της. Η πρώτη επιλογή είναι η πλέον ορθολογική, αυτό όμως για να συμβεί συνεπάγεται σχέδιο και ικανότητα από την Ελληνική πολιτική και διπλωματία. Αν η πρώτη επιλογή έχει απαιτήσεις που φαίνονται να μην υπάρχουν για την ώρα, η δεύτερη επιλογή είναι υψηλού ρίσκου και για να πάρουμε το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα χρειάζεται πολύ υψηλή στρατηγική και μηχανισμός υψηλής ποιότητας να την διεκπεραιώσει, κάτι που φαντάζει σενάριο επιστημονικής φαντασίας για τα σημερινά μας δεδομένα. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα είναι το να μην αναγκαστούμε από τις περιστάσεις και βεβιασμένα να καταφύγουμε είτε στην πρώτη, είτε στη δεύτερη επιλογή, χωρίς αυτό να σημαίνει πως προκρίνεται η αδράνεια με τα συμφέροντα της χώρας στη διεθνοπολιτική μέγγενη.

 

[1] Mercy A. Kuo, “US Foreign Policy and Great Power Politics”, https://thediplomat.com/2021/02/us-foreign-policy-and-great-power-politics/ (February 2, 2021)

[2] Michael Mazarr, Miranda Priebe, Andrew Rabin, Astrid Stuth Cevallos (2016), Understanding the Current International Order, California: RAND Corporation

[3] Πλέον πρόσφατη εξέλιξη η ανανέωση της συμφωνίας για τα στρατηγικά όπλα με τη Ρωσία (New START Treaty) για μια πενταετία, ως τις 5 Φεβρουαρίου του 2026. US Department of State, “On the Extension of the New START Treaty with the Russian Federation”, https://www.state.gov/on-the-extension-of-the-new-start-treaty-with-the-russian-federation/ (February 3, 2021). Επίσης σε ότι αφορά πρόσφατα προβλήματα στις Αμερικανορωσικές σχέσεις βλέπε: US Department of State, “Secretary Antony J. Blinken with Andrea Mitchell of MSNBC Andrea Mitchell Reports”, https://www.state.gov/secretary-antony-j-blinken-with-andrea-mitchell-of-msnbc-andrea-mitchell-reports/ (1/2/2021) και US Department of State, “Secretary Blinken’s Call with Russian Foreign Minister Lavrov”, https://www.state.gov/secretary-blinkens-call-with-russian-foreign-minister-lavrov/ (4/2/2021)

[4] Michael Mazarr et al. 2016

[5] Η λίστα των προβλημάτων στις Σινο-Αμερικανικές σχέσεις είναι στην πραγματικότητα μεγάλη. Για μια επίκαιρη επισκόπηση βλέπε: US Department of State, “Hong Kong Autonomy Act Update”, https://www.state.gov/hong-kong-autonomy-act-update/ (March 16, 2021), Hyunjoo Jin, Douglas Busvine, David Kirton, “Global chip shortage threatens production of laptops, smartphones and more”, Reuters, December 17, 2020, και STRATFOR, “The Geopolitics of Rare Earth Elements”, https://worldview.stratfor.com/article/geopolitics-rare-earth-elements (April 8, 2019)

[6] US Department of State, “Secretary Blinken’s Call with Quad Ministers”, https://www.state.gov/secretary-blinkens-call-with-quad-ministers/ (February 18, 2021)

[7] Χαρακτηριστικό της προσεκτικής στάσης Kerry αποτελεί το γεγονός ότι προσεγγίζει τα θέματα της αρμοδιότητάς του με καλή πίστη και ειλικρίνεια, δεν προκαλεί και δεν προσπαθεί να υπερτονίσει τις ευθύνες των άλλων υποβαθμίζοντας ταυτόχρονα τις ευθύνες των ΗΠΑ. Το γεγονός αποτυπώθηκε πρόσφατα στην ομιλία του στις αρχές Μαρτίου στο Energy Futures Initiative στη Γερμανία. Είπε χαρακτηριστικά ότι στις εκπομπές διοξειδίου πρώτη έρχεται η Κίνα με ποσοστό 30%, ακολουθούν οι ΗΠΑ με 15%, και την πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν τα κράτη της ΕΕ, η Ινδία και η Ρωσία. John Kerry, “Remarks at the 7^th Berlin Energy Transition Dialogue”,  https://www.state.gov/remarks-at-the-7th-berlin-energy-transition-dialogue/ (March 3, 2021) και Reuters, “Kerry: U.S. hopeful it can work with China to tackle climate change”, https://www.reuters.com/article/us-emirates-climate/kerry-u-s-hopeful-it-can-work-with-china-to-tackle-climate-change-idUSKBN2BQ0H7 (April 3, 2021)

[8] Θα αδικούσαμε την Ιστορία αν ισχυριζόμασταν ότι οι μεγάλες πολιτικές αποτελούν προϊόν προσωπικών επιλογών, ωστόσο συχνά οι προσωπικές εμπειρίες των πολιτικών καθορίζουν σε κάποιο βαθμό και τη στάση τους απέναντι στα γεγονότα και την άσκηση της Πολιτικής. Αξίζει να αναφερθεί, λοιπόν, ότι σε νεαρή ηλικία η Gina Raimondo (Ιταλικής καταγωγής) βίωσε έντονα την ανεργία του πατέρα της στα 56 του χρόνια, όταν η εταιρεία για την οποία εργαζόταν έκλεισε την παραγωγή της στις ΗΠΑ και μεταφέρθηκε στην Κίνα. Έτσι, η Raimondo αγωνίστηκε να σπουδάσει με υποτροφίες, με σημαντικότερη την υποτροφία Rhodes (βλέπε Cecil Rhodes) για το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, μια υποτροφία που καλλιεργεί ηγέτες με συγκεκριμένη φιλοσοφία και όραμα.

[9] Από τους πρώτους ακαδημαϊκούς που έγραψαν για την έννοια της «Ανθρώπινης Ασφάλειας» ήταν οι Barry Buzan και Ole Waever σε πλήθος κειμένων και αναλύσεων που ο ερευνητής μπορεί να βρει στο διαδίκτυο. Ο όρος έχει υιοθετηθεί και από τα Ηνωμένα Έθνη σε μια προσπάθεια ευρύτερης αντίληψης των σύγχρονων προκλήσεων για την ανθρωπότητα. Για περισσότερα: UN Trust Fund for Human Security (2016), Human Security Handbook, https://www.un.org/humansecurity/wp-content/uploads/2017/10/h2.pdf

[10] Ο τρόπος με τον οποίο λαμβάνονται οι αποφάσεις σε μια Δημοκρατία εμφανίζει μια εγγενή αδυναμία ως προς τα ζητήματα του χρόνου και της διαφάνειας έναντι των αποφάσεων που λαμβάνονται από αυταρχικά και ολοκληρωτικά καθεστώτα. Μεσοπρόθεσμα, το γεγονός αυτό αποτελεί αδυναμία των Δημοκρατιών, ωστόσο μακροπρόθεσμα λειτουργεί ευεργετικά διότι ο βαθμός ποιότητας των δημοκρατικών αποφάσεων εξασφαλίζει ανάλογα κοινωνική αποδοχή και άρα σταθερότητα.

[11] Δεν είναι μόνο το ζήτημα της προσέγγισης της Άγκυρας με τη Μόσχα και η αγορά των S-400 που δηλητηριάζει τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία. Η διάσταση των δυο πλευρών ξεκινά από τη διφορούμενη στάση της Τουρκίας απέναντι στον Ισλαμικό εξτρεμισμό, την απροθυμία ουσιαστικής συνεργασίας στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, στα διμερή παιχνίδια της Άγκυρας εναντίον των συμφερόντων άλλων της «συμμάχων», όπως και τα σοβαρά ζητήματα παραβίασης ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων (υπόθεση Kavala, απονομιμοποίηση του HDP και σύλληψη εκλεγμένων βουλευτών του, αποχώρηση από  την Istanbul Convention on Preventing and Combating Violence Against Women and Domestic Violence, κά). US Department of State, “Release Osman Kavala Immediately”, https://www.state.gov/release-osman-kavala-immediately/ (17/3/2021), US Department of State, “Actions in Turkey’s Parliament”, https://www.state.gov/actions-in-turkeys-parliament/ (10/2/2021), US Department of State, “President Erdogan’s Meeting with Hamas Leadership”, https://2017-2021.state.gov/president-erdogans-meeting-with-hamas-leadership/index.html (25/8/2020)

[12] Η σταθερή υποστήριξη των ΗΠΑ προς το Αζερμπαϊτζάν ως αντίβαρου στην ενεργειακή ηγεμονία της Ρωσίας προς την Ευρώπη, καλλιέργησε την πεποίθηση του άτρωτου στο αυταρχικό καθεστώς του Μπακού το οποίο καταγγέλθηκε από την νέα διοίκηση Μπάιντεν για παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων (υπόθεση της δικηγόρου Shahla Humbatova).

[13] Η πρόθεση της Αιγύπτου να προμηθευτεί ρωσικά μαχητικά S—35 και οι κακές επιδώσεις της χώρας στα ανθρώπινα δικαιώματα τέθηκαν στο στόχαστρο της Ουάσιγκτον. US Department of State, “Secretary Blinken’s Call with Egyptian Foreign Minister Shoukry”, https://www.state.gov/secretary-blinkens-call-with-egyptian-foreign-minister-shoukry/ (February 23, 2021)

[14] Οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Σαουδική Αραβία τα τελευταία 50 χρόνια είναι εξαιρετικά πολύπλοκες και αμοιβαία καχύποπτες με αποκορύφωμα την εμπλοκή Σαουδαράβων στα τρομοκρατικά χτυπήματα της 9/11. Η πλέον πρόσφατη κατάσταση που δυσχεραίνει τις σχέσεις Ουάσιγκτον-Ριάντ αφορά την εμπλοκή του διαδόχου του Σαουδαραβικού θρόνου στη δολοφονία Khashoggi. Office of the Director of National Intelligence, “Assessing the Saudi Government’s Role in the killing of Jamal Khashoggi”, https://www.dni.gov/files/ODNI/documents/assessments/Assessment-Saudi-Gov-Role-in-JK-Death-20210226v2.pdf (February 11, 2021)

[15] Το ζήτημα του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2 αποτελεί σημαντικό πρόβλημα στις σχέσεις Γερμανίας-ΗΠΑ. US Department of State, “Nord Stream 2 and Potential Sanctionable Activity”, https://www.state.gov/nord-stream-2-and-potential-sanctionable-activity/ (March 18, 2021)

[16] Μία από τις πρώτες κινήσεις ήταν η επιστροφή των ΗΠΑ στη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα. US Department of State, “The United States Officially Rejoins the Paris Agreement”, https://www.state.gov/the-united-states-officially-rejoins-the-paris-agreement/ (February 19, 2021)

[17] US Department of State, “Senior Administration Officials Preview of National Security Advisor Jake Sullivan and Secretary of State Antony J. Blinken’s Trip to Anchorage, Alaska”, https://www.state.gov/senior-administration-officials-preview-of-national-security-advisor-jake-sullivan-and-secretary-of-state-antony-j-blinkens-trip-to-anchorage-alaska/ (16/3/2021)

[18] US Department of State, “Secretary Blinken’s Virtual Travel to the United Nations, New York”, https://www.state.gov/secretary-blinkens-virtual-travel-to-the-united-nations-new-york/ (March 26, 2021)

[19] Η σχετική ψηφοφορία θα πραγματοποιηθεί τον Οκτώβρη του 2021. US Department of State, “Final Adoption of the US Universal Periodic Review”, https://www.state.gov/final-adoption-of-the-u-s-universal-periodic-review/ (March 17, 2021)

[20] US Department of State, “Press Briefing – April 1, 2021”, https://www.state.gov/briefings/department-press-briefing-april-1-2021/ (1/4/2021)

[21] John Kerry, “Remarks at the 7^th Berlin Energy Transition Dialogue”,  https://www.state.gov/remarks-at-the-7th-berlin-energy-transition-dialogue/ (March 3, 2021)

[22] US Department of State, “Secretary Blinken’s Call with UN Secretary-General Antonio Guterres”, https://www.state.gov/secretary-blinkens-call-with-un-secretary-general-antonio-guterres/ (11/2/2021)

Βασίλης Κοψαχείλης, Διεθνολόγος – Γεωστρατηγικός Αναλυτής