Blog

ENAΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΔΡΑΙΩΣΗ

ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ

 

Του Θ. ΜΠΑΤΡΑΚΟΥΛΗ

Δικηγόρου, Διδάκτορος Γεωπολιτικής Πανεπιστημίου Paris 8

 

Διανύουμε τον τέταρτο χρόνο του πλανητικού πολέμου που άρχισε το 1999 με τους βομβαρδισμούς της Γιουγκοσλαβίας, όπου καταπατήθηκαν βασικές έννοιες του Διεθνούς Δικαίου. Ο Πρόεδρος Τζώρτζ Μπους, στο ετήσιο διάγγελμά του προς το έθνος στο Κογκρέσο, κήρυξε εμμέσως πλην σαφώς τον πόλεμο εναντίον του Ιράκ. Η ομιλία του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών Κόλιν Πάουελ στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ (5-2-2003), ήταν μεν «συγκροτημένη», κατά τον Χαβιέρ Σολάνα, αλλά, σύμφωνα με τα σχόλια των ευρωπαϊκών ΜΜΕ, δεν εισέφερε ουσιαστικά στοιχεία. Το σημαντικότερο στην επιχειρηματολογία του Κ. Πάουελ, σύμφωνα με τον Ζαν-Πασκάλ Ζαντέρ – εμπειρογνώμονα του Διεθνούς Ινστιτούτου Έρευνας για την Ειρήνη (Στοκχόλμη) -, είναι η υπογράμμιση των εμποδίων που έθετε η Βαγδάτη στο έργο των επιθεωρητών, όπως είχε δηλώσει, στις 27 Ιανουαρίου στο Συμβούλιο Ασφαλείας, ο επικεφαλής τους, Σουηδός Χανς Μπλυξ. Σύμφωνα με τον Αμερικανό ιστορικό Άρθουρ Σλέσιντζερ (Σύμβουλο του προέδρου Κένεντυ παρόντα κατά την ιστορική παρουσίαση που είχε κάνει ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στον ΟΗΕ Αντλάϊ Στήβενσον, τον Οκτώβριο του 1962, για να πείσει την διεθνή κοινότητα ότι η Σοβιετική Ένωση είχε τοποθετήσει στην Κούβα πυρηνικούς πυραύλους), ο Πάουελ «ούτε καν πλησίασε» τον Στήβενσον, μη προσκομίζοντας τις αδιαμφισβήτητες αποδείξεις που διέθετε τότε ο τελευταίος.

Η Γερμανική Κυβέρνηση αντέδρασε με έναν χαρακτηριστικά ουδέτερο τρόπο, εκφράζοντας την «ανησυχία» της σχετικά με τα στοιχεία του Πάουελ, αλλά, όπως και νωρίτερα ο Γάλλος Πρόεδρος Ζακ Σιράκ, επανέλαβε ότι πρέπει να συνεχιστούν οι επιθεωρήσεις για τον αφοπλισμό και ότι πρέπει να τεθούν στη διάθεση των εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ όλα τα μέσα ώστε να επιτελέσουν την αποστολή τους. «Ο χρόνος για τον Χουσείν τελειώνει» ήταν η απάντηση του Κ.Πάουελ. Ούτε το έργο των επιθεωρητών, ούτε η Ιρακινή πρόταση να δεχτεί εμπειρογνώμονες της CIA, που θα επέλεγαν οι ίδιοι τις τοποθεσίες που θα επισκέπτονταν δεν φαίνεται να κάμπτουν την Ουάσιγκτον, αποφασισμένη να θέσει τέρμα στο καθεστώς του Σαντάμ Χουσείν. Στις αρχές Φεβρουαρίου, περισσότεροι από 110.000 στρατιώτες και ισχυρότατες αεροναυτικές δυνάμεις των ΗΠΑ και της Βρετανίας είχαν συγκεντρωθεί στην περιοχή του Κόλπου.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, με το ψήφισμα 1441, έχει δώσει επί της ουσίας, το πράσινο φως για την επίθεση. Οι κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών κρατών μελών του ΝΑΤΟ, στη Σύνοδο της Πράγας (Οκτώβριος 2002), παραμέρισαν τις αρχικές επιφυλάξεις τους και συμφώνησαν να «πείσουν» τον Σαντάμ Χουσείν να συμμορφωθεί με τις επιταγές του πλανητικού ηγεμόνα. Οι επιθεωρητές του ΟΗΕ, υπό την πίεση της Ουάσιγκτον, ζήτησαν, στις 6 Φεβρουαρίου, από το Ιράκ ριζική αλλαγή στάσης. Στο Παρίσι εκδόθηκε Γαλλο-γερμανο-ρωσική διακήρυξη υπέρ της συνέχισης των επιθεωρήσεων. Στο ΝΑΤΟ, Γαλλία, Γερμανία και Βέλγιο άσκησαν βέτο κατά της έκτακτης ενίσχυσης της Τουρκίας σηματοδοτώντας την σοβαρότερη κρίση στην ιστορία της Συμμαχίας. Ως την Παρασκευή παρέμενε αβέβαιο αν Γαλλία και Βέλγιο συμμερίζονταν την άποψη του Βερολίνου, που ήθελε να τερματίσει μια επώδυνη διένεξη με τις ΗΠΑ. Στις 14 Φεβρουαρίου, η νέα έκθεση του Χανς Μπλυξ στο Συμβούλιο Ασφαλείας επισήμαινε την ανακάλυψη πυραυλικού συστήματος που παραβιάζει ψήφισμα του Σ.Α. Η μετά το 1989 αταξία χαρακτηρίσθηκε από συγκρούσεις στο όνομα του έθνους ή της θρησκείας. Στην κλασσική θεώρηση των διεθνών σχέσεων, στη δόμηση του διεθνούς χώρου υπεράνω της κρατικής κυριαρχίας, στην κατηγορία προσεγγίσεων που θέτουν ως στόχο τη δημιουργία δομών ρύθμισης υπεράνω της κρατικής κυριαρχίας περιλαμβάνονται :

α. Μορφές συγκεκαλυμμένης ή φανερής ηγεμονίας (ο όρος χρησιμοποιείται εδώ με την έννοια που του έδωσαν οι Α. Γκράμσι και Ν. Πουλαντζάς) ενός ή περισσοτέρων Κρατών, δηλαδή μια μορφή αυτοκρατορίας.

β. Διαδικασίες εκούσιας υπερεθνικής ολοκλήρωσης οι οποίες δημιουργούν ένα νέο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι. Το μόνο παράδειγμα μιας τέτοιας ολοκλήρωσης είναι αυτό της ευρωπαϊκής οικοδόμησης – στο βαθμό που επιβιώνει με την αρχική μορφή και με τον χαρακτήρα που θέλησαν να του δώσουν οι οραματιστές της ευρωπαϊκής ιδέας. Ας σημειωθεί ότι, σύμφωνα με έναν ορισμό του Τζ Γκίλισσεν (δεκαετία του 1970), «η αυτοκρατορία ως Μεγάλη Δύναμη είναι ένα κυρίαρχο Κράτος, που εκτείνεται, κατά τη διάρκεια μιας χρονικής περιόδου, σε έναν ευρύ χώρο κατοικούμενο από ποικίλες κοινωνικοπολιτικές ομάδες. Αυτές οι ομάδες δέχονται να υποταχθούν στην αρχή μιας μόνης κυβέρνησης που ασκεί πολιτική που τείνει στην ηγεμονία».

Μετά την αποσύνθεση της πρώην ΕΣΣΔ, στον χώρο του Καυκάσου – Κεντρικής Ασίας-Βαλκανίων – Ανατολικής Μεσογείου αναπτύχθηκε μια πρωτότυπη αντίθεση συμφερόντων. Το «μεγάλο παιχνίδι» για την πρόσβαση στις πετρελαϊκές ζώνες και στον έλεγχο των κοιτασμάτων συνεχίζεται. Η μάχη έχει πλέον συμπεριλάβει τις μουσουλμανικές πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας και το Κινεζικό Τουρκεστάν, αλλά θα εξακολουθήσει να έχει ως επίκεντρό της τις Αραβικές χώρες. Η Γιουγκοσλαβία αποτελούσε κλειδί των Βαλκανίων και η Διοίκηση Κλίντον επιδίωξε να την ελέγχει. Το Ιράκ είναι κλειδί της Μέσης Ανατολής και η Διοίκηση Μπους κρίνει απαραίτητο να καταληφθεί. Το Ιράκ είναι η Τρίτη πετρελαιοπαραγωγός χώρα. Οι δύο πρόεδροι οδηγήθηκαν στις αποφάσεις τους από το στρατιωτικό-βιομηχανικό-πετρελαϊκό κατεστημένο και από τα εθνικά συμφέροντα του Ισραήλ. Στην αναμέτρηση του 2000, είχε θεωρηθεί ότι ο Μπους διατήρησε αποστάσεις από το Εβραϊκό λόμπι – που υποστήριζε τον Δημοκρατικό υποψήφιο Αλ Γκόρ, με υποψήφιο αντιπρόεδρο των Εβραϊκής καταγωγής Τζόζεφ Λίμπερμαν. Ωστόσο, μετά την περιπετειώδη εκλογή του, ο Μπους, μετακινούμενος από τις προεκλογικές του διακηρύξεις, υιοθέτησε τα αιτήματα του Εβραϊκού λόμπι και ακολουθεί πολιτική σύμφωνη με τα Ισραηλινά συμφέροντα.

Στην Παλαιστίνη, περισσότεροι από 400.000 Παλαιστίνιοι έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τις εστίες τους τα τελευταία 3 χρόνια – ο μεγαλύτερος αριθμός μετά τον πόλεμο του 1967! Οι προθέσεις των ΗΠΑ – Βρετανίας περί επέμβασης στο Ιράκ ακόμα και χωρίς νέα απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας και η εκλογική νίκη του Αριέλ Σαρόν στο Ισραήλ, δημιουργούσαν εκρηκτικό μίγμα σε μια εξαιρετικά εύφλεκτη περιοχή. Ο πρώην πρωθυπουργός του Ισραήλ Νετανιάχου, προτού επανέλθει στην Ισραηλινή κυβέρνηση, σε ομιλία του στην Αμερικανική Γερουσία (10 Απριλίου 2002), τόνισε κυρίως δύο σημεία :

α. Η Ευρώπη ευθύνεται για το Εβραϊκό ολοκαύτωμα και σήμερα δεν βοηθά το Ισραήλ. Ευτυχώς για το τελευταίο υπάρχουν οι ΗΠΑ, που βρέθηκαν πάντοτε στο πλευρό των Εβραίων.

β. Στη Μέση Ανατολή πρέπει να αλλάξουν όλα τα καθεστώτα – όχι μόνο του Σαντάμ – και να αντικατασταθούν με «δημοκρατικά» που να ακολουθούν τις βορειοαμερικανικές αξίες. Επιδίωξη του στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος των ΗΠΑ είναι η παγκόσμια επικράτηση της Αμερικανικής Αυτοκρατορίας που συνεπάγεται τη διάλυση οποιασδήποτε άλλης αυτοκρατορικής προσπάθειας. Το κάρφωμα των 5 της ΕΕ και των 3 υπό ένταξη χωρών προκάλεσε σοβαρούς τριγμούς στην ενότητα της Ένωσης. Αυτός ο «αμερικανικός πόλος» επιδίωκε να καθιερώσει την πρωτοκαθεδρία ενός «αμερικανοκίνητου» κέντρου στην Ευρώπη και να αμφισβητήσει την ηγεμονία της Γερμανίας και επικουρικά της Γαλλίας στην ΕΕ. Η πνευματική/οικονομική/πολιτική κατάσταση των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης ευνοεί την χειραγώγησή τους από αμερικανοτραφείς και υποτελείς στην Ουάσιγκτον πολιτικούς. Η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ κινδύνευε να δείξει την αδυναμία αυτόνομης και ενιαίας πολιτικής της Ένωσης στο ζήτημα του Ιράκ. Και η ελληνική προεδρία να βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να καταγράψει απλώς το σχίσμα. Η Γηραιά Ήπειρος πληρώνει ακόμα τα σπασμένα του Ψυχρού Πολέμου, αφού εγκατέλειψε την άμυνά της ολοκληρωτικά στα χέρια των ΗΠΑ.

Η αποστολή ειρηνευτικής δύναμης στο Ιράκ, που στήριζαν άμεσα Γαλλία, Ρωσία, Κίνα και Γερμανία, ουσιαστικά έστελνε ένα μήνυμα στην Ουάσιγκτον ότι είναι η μεγάλη στρατιωτική υπερδύναμη, αλλά δεν μπορεί να είναι ηγέτιδα δύναμη χωρίς να λαμβάνει σοβαρά υπόψη τα συμφέροντα των υπολοίπων εταίρων της παγκόσμιας πολιτικής. Ωστόσο, μπορεί να προσδοκάται ότι οι ΗΠΑ δεν αισθάνονται την αυτοπεποίθηση και την φιλόδοξη αναμονή μιας καταλυτικής ενίσχυσης της υπεροχής τους στον πλανήτη που μπορεί να τους προσφέρει η επιδιωκόμενη πολεμική αναμέτρηση-κατάληψη του Ιράκ. Το διεθνές σύστημα βρίσκεται σε ένα μεταίχμιο ενός πολυκεντρικού κόσμου συνεννόησης Δυνάμεων μιας νέας παγκόσμιας ηγεμονικής τάξης.

Στις 15 Φεβρουαρίου, εκατομμύρια άνθρωποι θα πλημμύριζαν τις πρωτεύουσες της Ευρώπης και άλλων χωρών διαδηλώνοντας εναντίον του πολέμου που ετοιμάζεται, υλοποιώντας την απόφαση της Φλωρεντίας για συντονισμένη πανευρωπαϊκή (και διηπειρωτική) αντιπολεμική δράση. Και η πλατεία Συντάγματος στην Αθήνα πλημμυρίζει από χιλιάδες ανθρώπους που συμμετέχουν στο πανελλαδικό αντιπολεμικό συλλαλητήριο. Όσο εντείνονται οι πολεμικές προετοιμασίες των αμερικανικών «γερακιών», τόσο μεγαλύτερη σημασία αποκτά η επιτυχία των αντιπολεμικών κινητοποιήσεων κατά των «νεοταξικών» σχεδίων.