Ευαγγελος Βενέτης*: Το μέλλον των ελληνο-λιβυκών σχέσεων
Το πρόσφατο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο ενέργειας κτύπησε τον κώδωνα της ανάγκης σύσφιξης των σχέσεων της Ελλάδας όχι μόνο με την Λιβύη αλλά με το σύνολο του αραβικού και ισλαμικού κόσμου˙ σχέσεις οι οποίες την τελευταία τριακονταετία έχουν μειωθεί σε σχέση με το παρελθόν παραμένοντας ωστόσο πάντοτε φιλικές. Με εξαίρεση τις μεταπολεμικές κυβερνήσεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή και τις μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου, η ελληνική εξωτερική πολιτική έχει συνηθίσει να μην ακολουθεί, επί της ουσίας, την ζυγισμένη και πολυμερή σχέση της τόσο με την Δύση όσο και με τον αραβικό και εν γένει ισλαμικό κόσμο.
Οι εξελίξεις στις σχέσεις Τουρκίας και της μίας εκ των δύο εμφυλιακών κυβερνήσεων της Λιβύης έχουν καταστήσει σαφές ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική πρέπει να δραστηριοποιηθεί περισσότερο, δηλώνοντας παρούσα στις εξελίξεις τόσο της Λιβύης όσο και των άλλων αραβικών χωρών στην Αν. Μεσόγειο και ευρύτερα στον ισλαμικό κόσμο.
Πιο συγκεκριμένα στην Λιβύη σήμερα η Ελλάδα χρειάζεται να δημιουργήσει διαύλους επικοινωνίας και δράσης, δρώντας επί τη βάσει του τριμερούς σχήματος πολιτικής-οικονομικής-πολιτιστικής διπλωματίας. Η εν λόγω δραστηριότητα πρέπει να γίνει στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και των ψηφισμάτων του ΟΗΕ για την Λιβύη.
Παράλληλα όμως πρέπει η Αθήνα να δράσει εποικοδομητικά στην ανθρωπιστική αρωγή που χρειάζεται η Λιβύη σε ανατολή και δύση. Σε οικονομικό επίπεδο υπάρχουν τομείς ελληνο-λιβυκής συνεργασίας που επιτρέπουν στην Ελλάδα να συμβάλει περαιτέρω στην σταθεροποίηση της χώρας.
Μεσοπρόθεσμα οι ελληνο-λιβυκές σχέσεις δύνανται να επιστρέψουν στο παραδοσιακό θετικό κλίμα τους, εφόσον η Αθήνα αναλάβει πρωτοβουλίες για ουσιαστική και εποικοδομητική διπλωματία επί τη βάσει μιας προσεκτικής ελληνικής πολιτικής συγκοινωνούντων δοχείων μεταξύ Τομπρούκ και Τρίπολης. Μόνο σε αυτή την περίπτωση η Ελλάδα θα είναι σε θέση να ενισχύσει τις σχέσεις με την Λιβύη, βοηθώντας την στις δύσκολες ημέρες που περνάει.
Παράλληλα η Αθήνα πρέπει να δηλώσει την ενεργό παρουσία της στο Παλαιστινιακό Ζήτημα, το βαρόμετρο των σχέσεων της Δύσης με τον αραβικό και ισλαμικό κόσμο, προστατεύοντας την περιουσία του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και μεσολαβώντας για την επανέναρξη των συνομιλιών μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών με στόχο την δημιουργία ανεξάρτητου Παλαιστινιακού Κράτους επί τη βάσει της Λύσης των Δύο κρατών.
Παράλληλα το ζήτημα της αποκατάστασης των διπλωματικών σχέσεων της Ελλάδας με την Συρία είναι επίσης κομβικής σημασίας για την γεωπολιτική παρουσία της Ελλάδας στην περιοχή της Αν. Μεσογείου και Μ. Ανατολής με κύριο θέμα την συνεργασία Αθήνας και Δαμασκού στο προσφυγικό.
Προφανώς μόνο με την πιο ενεργή και ουσιαστική παρουσία της Ελλάδας στην Λιβύη και τον αραβικό κόσμο θα είναι η Αθήνα σε θέση στο μέλλον να δομήσει περισσότερη εμπιστοσύνη με την λιβυκή και τις άλλες αραβικές κυβερνήσεις και να επηρεάσει προς όφελός της κρίσιμες αποφάσεις, όπως εκείνες που αφορούν στο ενεργειακό. Σε αυτή την περίπτωση το μέλλον των ελληνο-λιβυκών και ελληνο-αραβικών σχέσεων θα είναι γερά δομημένο. Δεν υπάρχουν πλέον περιθώρια άλλων καθυστερήσεων.
*Ο Δρ. Ευάγγελος Βενέτης είναι ειδικός σε θέματα Ισλάμ και Μέσης Ανατολής