Blog

Καντερές Δημήτριος

Τηλ. 8032800, 6138527

24 Σεπτεμβρίου 2003

 

ΚΥΒΕΡΝΟΠΕΙΡΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ- ΑΜΥΝΑ

 

Η χρησιμοποίηση του Ηλεκτρονικού Υπολογιστή (Η/Υ) οδηγεί στην ανάπτυξη και πρόοδο αλλά και εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους. Η αξιοποίηση του Η/Υ ως μέσου ανάπτυξης και όπλου προστασίας δεν είναι θέμα επιλογής αλλά και ανάγκης.

 

Από τον υποστράτηγο ε.α. στρατηγικό αναλυτή Δημήτριο Καντερέ

 

Η κυβενοπειρατεία ή δικτυοπειρατεία, συνέπεια και αυτή όπως και πολλά άλλα σύγχρονα φαινόμενα των τεχνολογικών εξελίξεων, εμφανίστηκε (στη δεκαετία του 1980) αρχικά ως μία άδολη παρακινούμενη από περιέργεια και την επίδειξη ικανοτήτων δραστηριότητα ορισμένων λάτρεων και εντρυφούντων στα μυστικά των καταπληκτικών δυνατοτήτων μηχανημάτων που ονομάστηκαν Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές (Η/Υ). Τότε ορισμένοι δεξιοτέχνες στη χρήση των Η/Υ, που στην Αγγλική Γλώσσα ονομάστηκαν χάκερς (hackers)- από το ρήμα hack που σημαίνει κατασπάζω, κάνω κάτι κομμάτια- με τη χρησιμοποίηση προσωπικών μηχανημάτων (Personal Computer- PC) έσπαζαν τους κώδικες ασφάλειας και εισέδυαν σε δίκτυα υπολογιστών στα οποία έστελναν τα μηνύματά τους.

Η κυβερνοπειρατεία εκείνης της μορφής με την ανάπτυξη, από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, εκτεταμένων τοπικών δικτύων Η/Υ (intranet) και κυρίως του παγκόσμιου διαδικτύου- ιντερνέτ (world- wide web- www ή internet), το οποίο κατέστησε τον κυβερνοχώρο κοινό πεδίο δραστηριοποίησης κρατικών υπηρεσιών, ιδιωτικών επιχειρήσεων και μεμονωμένων ανθρώπων, σταδιακά εξελίχθηκε σε ωφελιμιστική, δόλια και εχθρική και έλαβε μεγάλες διαστάσεις. Οι δικτυοπειρατές πολλαπλασιάστηκαν και δεν ήταν μόνο ερασιτέχνες κομπιουτερίστες αλλά και εξειδικευμένοι χειριστές και ειδικοί επιστήμονες στους Η/Υ που υπηρετούσαν συμφέροντα επιχειρήσεων ή ενεργούσαν υπό την καθοδήγηση και προς όφελος οργανώσεων και κρατικών υπηρεσιών. Έτσι ο κυβερνοχώρος αναδείχτηκε σε πεδίο αντιπαράθεσης αντιτιθεμένων συμφερόντων και επιδιώξεων όλων των μορφών- οικονομικών, εμπορικών, φιλετικο- εθνικών και άλλων. Η κυβερνοπειρατεία έλαβε την υπόσταση εγκλημάτων (κλοπής, εκβιασμού, εξαπάτησης, σφετερισμού, ξεπλύματος παράνομου χρήματος κλπ) αλλά και κατασκοπίας, δολιοφθοράς και άλλων εχθρικών ενεργειών μεταξύ κρατών, εθνών και ευρύτερων με κοινούς δεσμούς ή κοινά συμφέροντα ανθρώπινων συνόλων.

Αυτό το είδος κυβερνοπειρατείας που ενέχει στοιχεία πολεμικής αντιπαλότητας και μπορεί κάλλιστα να λάβει τη μορφή πολέμου, του αποκαλούμενου κυβερνοπολέμου (cyberwarfare)- ορισμένοι την εντάσσουν στον αποκαλούμενο ψηφιακό πόλεμο ή τον πόλεμο των πληροφοριών- είναι που πέραν των άλλων συνεπειών μπορεί να απειλήσει και να βλάψει σοβαρά τα συμφέροντα των λαών και των χωρών. Τα γενικότερα εκείνα συμφέροντα τα οποία εμπίπτουν στη σφαίρα και αποτελούν αντικείμενο της εθνικής ασφάλειας και άμυνας. Αυτή η νέα πραγματικότητα ανακύπτει από το γεγονός ότι οι χώρες και οι κοινωνίες τους όλο και περισσότερο στηρίζουν την ανάπτυξη και την πρόοδό τους όπως και την εθνική άμυνά τους στον Η/Υ και το παγκόσμιο διαδίκτυο που τείνει να αποτελέσει την υποδομή όλων των λειτουργιών τους- την υποδομή των υποδομών, όπως πολύ ορθά έχει χαρακτηριστεί από ειδικούς και ειδήμονες.

Όταν η κυβερνοπειρατεία προβάλλει απειλή και μπορεί να βλάψει τις βάσεις λειτουργίας και απόδοσης όλων των τομέων του κράτους και της κοινωνίας (οικονομικού, βιομηχανικού, εμπορικού, εκπαίδευσης, υγείας, ενέργειας, συγκοινωνιών, ενημέρωσης και πολλών άλλων) και αυτής της στρατιωτικής ισχύος περιλαμβανομένης που προορίζεται για την υπεράσπιση της εδαφικής ακεραιότητας και εθνικής κυριαρχίας εύλογο είναι να αποτελεί και αντικείμενο εθνικής ασφάλειας και έτσι να αντιμετωπίζεται όπως ήδη συμβαίνει από όλες τις αναπτυγμένες χώρες του κόσμου.

 

Διεξαγωγή της Κυβερνοπειρατείας.

Για το ότι η κυβερνοπειρατεία συνιστά απειλή κατά της εθνικής ασφάλειας και άμυνας και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζεται δεν πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία. Το ζήτημα και πρόβλημα είναι πως η κυβερνοπειρατεία ως μία τόσο μεγάλη και σοβαρή απειλή πρέπει και μπορεί να αντιμετωπιστεί. Η ορθή και κατά το δυνατόν αποτελεσματική αντιμετώπιση της απειλής αυτής, όπως συμβαίνει και με όλες τις άλλες σοβαρές απειλές κατ’ αρχήν προϋποθέτει τη γνώση αυτής και των ιδιαιτεροτήτων- ιδιομορφιών που αυτή παρουσιάζει σε σχέση με τις άλλες μορφές απειλών.

Η κυβερνοπειρατεία όπως έχει εξελιχθεί λαμβάνει διάφορες εν πολλοίς αλληλο- εξαρτώμενες και αλληλεπηρεαζόμενες μεταξύ τους μορφές- δραστηριότητες, οι βασικές από τις οποίες είναι οι εξής:

– Η αποκωδικοποίηση- <<το σπάσιμο των κωδίκων >>- ασφάλειας των λειτουργιών των υπολογιστών και των δικτύων-συστημάτων στα οποία αυτοί είναι συνδεδεμένοι. Με την αποκωδικοποίηση οι δικτυοπειρατές- χάκερς μπορούν είτε να γίνονται συνδιαχειριστές των Η/Υ και των δικτύων στα οποία διεισδύουν (να αποκτούν πληροφορίες και εκτελούν συναλλαγές) είτε να τροφοδοτούν τα δίκτυα με ψεύτικα, πλαστά και παραπλανητικά στοιχεία με συνέπεια να οδηγούν τους διαχειριστές τους σε εσφαλμένες αποφάσεις και ενέργειες και τα συστήματα στην αυτόματη εκτέλεση επιζήμιων λειτουργιών είτε να προσβάλλουν τα συστήματα και να τα αδρανοποιούν ή να καταστρέφουν το λογισμικό τους (software).

Η προσβολή και η αδρανοποίηση των Η/Υ και των δικτύων γίνεται με τη διοχέτευση- εμφύτευση σ’ αυτά μολυσματικών προγραμμάτων γνωστών ως ιών (virus) ή σαρακιών (worm), τα οποία αλλοιώνουν ή καταστρέφουν το λογισμικό τους. Άλλος τρόπος προσβολής είναι η αποστολή στους προσβαλλόμενους υπολογιστές ταυτόχρονα πληθώρας (δεσμών- ομοβροντιών) μηνυμάτων. Τόσο πολλών μηνυμάτων ώστε οι υπολογιστές να μην μπορούν να τα δεχθούν (χωρέσουν) με συνέπεια αυτοί να αδρανοποιούνται- να παγώνουν. Παραλλαγή του τρόπου αυτού προσβολής αποτελεί η αποστολή στους προσβαλλόμενους υπολογιστές λίαν ισχυρών μέχρι εκκωφαντικών ήχων και θορύβων (σφυριγμάτων, κραυγών, βουητών κλπ) που καταστούν τη χρησιμοποίηση τους αδύνατη.

Η εμφύτευση μολυσματικών προγραμμάτων όπως και η αποστολή των μηνυμάτων είναι δυνατόν να γίνεται είτε από πολλούς αποστολείς ταυτόχρονα είτε όπερ και το συνηθέστερο και περισσότερο επιζήμιο με την κατόπιν εντολών των χάκερς αναπαραγωγή των ιών- σαρακιών και των μηνυμάτων τους από τους προσβαλλόμενους υπολογιστές και την αποστολή- διασπορά σε άλλους υπολογιστές και άλλα δίκτυα. Έτσι η μόλυνση ή η προσβολή λαμβάνει τη μορφή πυρκαγιάς, πλημμύρας ή χιονοστιβάδας. Ιδιαίτερης σημασίας στους τρόπους αυτούς κυβερνοπειρατείας είναι η δυνατότητα των χάκερς να παραπλανούν τους προσβαλλόμενους ως προς τη θέση και την περιοχή από την οποία εξαπολύουν την προσβολή και να παρουσιάζουν αυτήν ως προερχόμενη από άλλη περιοχή και χώρα.

Από τις μέχρι τώρα δραστηριότητες των κυβερνοπειρατών έχει αποδειχθεί ότι η αποδικωποίηση των συστημάτων ασφαλείας για τους εξειδικευμένους στη χρήση των Η/Υ είναι δυνατή και όχι δύσκολη. Με τις δυνατότητες που παρέχουν οι Η/Υ και τη χρησιμοποίηση ειδικών εργαλείων όπως είναι το αποκαλούμενο Cops and Crack οι χάκερς μπορούν και βρίσκουν τα συνθηματικά (passwords) πρόσβασης σε δίκτυα και μεμονωμένους Η/Υ. Αυτό εξ άλλου αποδεικνύεται από το ότι μέχρι τώρα έχουν προσβληθεί με επιτυχία δεκάδες χιλιάδες δίκτυα Η/Υ, αυτών του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας της NASA και του Λευκού Οίκου περιλαμβανομένων.

– Η δεύτερη μορφή της κυβερνοπειρατείας συνίσταται στην πρωτοποθέτηση από τις εταιρίες παραγωγής τους, μολυσματικών προγραμμάτων (ιών- σαρακιών) και μυστικών δόλιων κωδίκων στην λογισμική υποδομή των υπολογιστών ή σε άλλα προγράμματα που χρησιμοποιούνται από αυτούς. Με τα προγράμματα αυτά οι εμπνευστές- παραγωγοί τους μπορούν να διατηρούν μυστικά ευάλωτα σημεία- αποκαλούμενα ‘’ανοικτές πόρτες’’- από τα οποία να κατασκοπεύουν τα δίκτυα ή να διεισδύουν σ’ αυτά ώστε να τα συνδιαχειρίζονται, να τα τροφοδοτούν με παραπλανητικά δεδομένα ή και να τα καταστρέφουν. Ένα είδος των μολυσματικών αυτών προγραμμάτων είναι τα αποκαλούμενα Δούρειοι Ίπποι (Trojan Horses) τα οποία εκτελούν χρήσιμες για τον χρήστη του δικτύου λειτουργίες αλλά εμπεριέχουν και κρυμμένους δόλιους κώδικες τους οποίους οι κατασκευαστές μπορούν να ενεργοποιούν κατά τη βούληση τους, εν αγνοία και παρά τη θέληση των κατόχων των υπολογιστών.

 

Μέτρα Ασφάλειας- Άμυνας.

Από τους τρόπους διεξαγωγής της κυβερνοπειρατείας εύκολα συμπεραίνεται ότι αυτή είναι δυνατόν να διεξαχθεί αθόρυβα και αθέατα από οποιονδήποτε ικανό χρήστη Η/Υ ο οποίος διαθέτει το μηχάνημα αυτό και βρίσκεται οπουδήποτε στον κόσμο από όπου μπορεί να συνδεθεί με το ιντερνέτ με σταθερή η κινητή τηλεφωνία και μάλιστα με δυνατότητα να παραπλανεί τα θύματά του ως προς την ταυτότητά του. Αυτές οι ιδιαιτερότητες στη διεξαγωγή της καθιστά την κυβερνοπειρατεία αφ’ ενός μεν δυνατή και από κράτη, χωρίς η δραστηριότητά τους αυτή να μπορεί να αποκαλυφθεί, και αφ’ ετέρου πολύ δύσκολη στην αντιμετώπισή της.

Η ασφάλεια- άμυνα και η αντίδραση γενικά στην κυβερνοπειρατεία περιλαμβάνει ένα σύνολο εν πολλοίς αλληλοεξαρτώμενων μέτρων και ενεργειών όπως είναι:

– Οι μηχανισμοί και οι διαδικασίες παρακολούθησης και κατά το δυνατόν εντοπισμού και πάταξης της κυβερνοπειρατείας. Οι μηχανισμοί και οι διαδικασίες κυβερνοασφάλειας (νομικό πλαίσιο, υπηρεσίες, μέσα, λειτουργίες κλπ) εύλογο είναι ότι από πολύ μικρή μέχρι ουδεμία σχέση θα πρέπει να έχουν με τις υφιστάμενες για την εθνική ασφάλεια και άμυνα κατά των όποιων άλλων απειλών και τη δίωξη του κοινού εγκλήματος. Οι μεγάλοι και άριστοι σύγχρονοι πολεμικοί εξοπλισμοί τίποτα δεν μπορούν να προσφέρουν στην κυβερνοασφάλεια, ενώ οι αστυνομικές και δικαστικές υπηρεσίες για να καταστούν έστω μερικώς αποτελεσματικές θα πρέπει να περιλάβουν στις τάξεις τους πρωταρχικά προσωπικό με άριστες γνώσεις στο χειρισμό και τη λειτουργία των Η/Υ και των δικτύων τοπικής και παγκόσμιας έκτασης. Παράλληλα η αυστηρότητα και η έκταση των μέτρων πρόληψης και πάταξης της κυβερνοπειρατείας δεν θα πρέπει να αποστερούν από τους πολίτες τις θεμελιώδεις ελευθερίες και τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα (τήρηση του απορρήτου των προσωπικών στοιχείων, ελεύθερη διακίνηση ιδεών, ανάπτυξη της προσωπικότητας και άλλα) που γίνονται αποδεκτά από τον πολιτισμένο κόσμο και αναγνωρίζονται από το Διεθνές Δίκαιο.

– Η φυσική ασφάλεια (πόρτες, παράθυρα, κλειδαριές, ηλεκτρονικά μάτια, συναγερμοί, φρουροί κλπ) των Η/Υ και του υλικού ηλεκτρονικής εναποθήκευσης στοιχείων όπως και των επικοινωνιών σύνδεσης των Η/Υ με τα τοπικά δίκτυα και το ιντερνέτ.

– Η ηλεκτρονική ασφάλεια η οποία περιλαμβάνει διάφορα μέτρα- τα αποκαλούμενα ‘’πυρότοιχοι’’ (firewalls)- βασικά από τα οποία είναι:

Η φύλαξη αντιγράφων των δεδομένων (στοιχείων- πληροφοριών) των δικτύων σε χωριστές από τα δίκτυα εφεδρικές τράπεζες- αποθήκες.

Η κατάτμηση των δικτύων Η/Υ σε επί μέρους μικρότερα δίκτυα και η διαβάθμιση αυτών από πλευράς ασφάλειας, όπως και η διαβάθμιση των δεδομένων από πλευράς ασφάλειας σε κατηγορίες, ανάλογες με αυτές που δίνονται στα έγγραφα, και η τήρησή τους σε διαφορετικές θέσεις -‘’φακέλους’’ σε συνδυασμό με τον καθορισμό ειδικών συνθηματικών για την πρόσβαση σε κάθε κατηγορία από εξουσιοδοτημένα άτομα.

Ενσωματωμένα στο λογισμικό των Η/Υ συστήματα συναγερμών για τη συνεχή αυτόματη παρακολούθηση των εισερχομένων- εξερχόμενων σε συνδυασμό με τον καθορισμό κωδικοποιημένων συνθηματικών (passwords) για τους έχοντες το δικαίωμα πρόσβασης.

Συστήματα αυτόματης πολύπλοκης κρυπτογράφησης και αποκρυπτογράφησης των διαβιβαζόμενων δια των Η/Υ δεδομένων με την οποία καθίσταται πολύ δύσκολη η ανάγνωση και ακόμη την αντιγραφή αυτών.

Όλα τα μέτρα της ηλεκτρονικής ασφάλειας υπόκεινται σε περιορισμούς καθ’ ότι παράλληλα με την απαγόρευση της κυβερνοπειρατείας πρέπει να επιτρέπουν την εύκολη, χωρίς προβλήματα χρησιμοποίηση των δικτύων από τους εξουσιοδοτημένους χρήστες τους και να μην έχουν υπέρογκο κόστος. Οι περιορισμοί αυτοί δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για τον καθορισμό πολύ πολύπλοκων, δαπανηρών και χρονοβόρων διαδικασιών για την πρόσβαση στα δίκτυα και την αξιοποίηση των πληροφοριών- υπηρεσιών που αυτά παρέχουν.

 

Η Ανασφάλεια Πάντα θα Υπάρχει.

Τα μέτρα ασφάλειας περιορίζουν μεν την κυβερνοπειρατεία αλλά δεν την εξλείφουν. Παρά τα μέτρα που λαμβάνονται στον κυβερνοχώρο, γενικά επικρατεί η ανασφάλεια και από ότι μπορεί να εκτιμηθεί αυτή θα επικρατεί και στο μέλλον. <<Σε ότι αφορά την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο ζούμε σε ένα μεγάλο γυάλινο σπίτι στο μέσο του δρόμου>> δέχεται ο καθηγητής αμερικανικού πανεπιστημίου Εθνικής Άμυνας Ντάνιελ Κουέλ (Daniel Kuehl), το οποίο εκπαιδεύει το προσωπικό των ΕΔ στα θέματα ασφάλειας. Σε έρευνα που έγινε τον Ιούνιο του 2002 από τη Συμμαχία Επιχειρήσεων Λογισμικού (Business Software Alliance) των ΗΠΑ, από τους 395 ειδικούς στην κυβερνοασφάλεια επιστήμονες που συμμετείχαν το 90% υποστήριξαν ότι τα μέτρα που είχε λάβει η αμερικανική κυβέρνηση δεν ήταν επαρκή για την προστασία των κρατικών Υπηρεσιών και η απειλή από μεγάλη κυβερνοεπίθεση ήταν ίδια ή μεγαλύτερη από ότι ήταν όταν έγινε η τρομοκρατική επίθεση στις 11 Σεπτεμβρίου 2001. Αξιωματούχοι του FBI δέχονται ότι το 97% των αμερικανικών επιχειρήσεων είναι ευάλωτες σε κυβερνοπροσβολές. Οι Παλαιστίνιοι και οι υποστηρικτές τους κυβερνοπειρατές ανά τον κόσμο έχουν εξαπολύσει εκατοντάδες επιτυχείς επιθέσεις κατά των ισραηλινών δικτύων, αυτών της κρατικής τράπεζας και του Χρηματιστηρίου περιλαμβανομένων. Στο πρώτο εξάμηνο του 2003 ο υιός που ονομάστηκε Lovsan ή MSBlast μόλυνε πάνω από 350.000 Η/Υ ανά τον κόσμο παρά τα μέτρα προστασίας που λαμβάνουν οι μεγάλες εταιρίες παραγωγής Η/Υ.

Από αυτά και πολλά άλλα στοιχεία σαφώς προκύπτει ότι η κυβερνοπειρατεία θα αποτελεί και θα συνεχίσει να προβάλλει μία από τις σοβαρότερες αν όχι τη σοβαρότερη απειλή κατά των ανθρώπων, των λαών και των κρατών με αντιτιθέμενα συμφέροντα. Μία απειλή που θα εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους και η προοπτικές αντιμετώπισής της θα παραμένει αβέβαιη.

Προσπάθειες για την εφεύρεση τεχνολογιών (μέσων και τρόπων) για να καταστεί η χρήση των Η/Υ ασφαλής γίνονται και θα συνεχίσουν να γίνονται αλλά οι ίδιες τεχνολογίες θα χρησιμοποιούνται και από τους κυβερνοπειρατές (άτομα, επιχειρήσεις και κράτη) για την παράκαμψη και παραβίαση των μέτρων ασφάλειας. Μπορεί για παράδειγμα να βρεθούν οι τεχνολογίες που θα αναγνωρίζουν και θα επιτρέπουν την πρόσβαση στα δίκτυα Η/Υ των ανθρώπων με βάση τις κόρες των ματιών τους, τα δακτυλικά αποτυπώματα τους, την όψη του προσώπου τους, τη χροιά της φωνής τους και άλλα μοναδικά για τον κάθε άνθρωπο χαρακτηριστικά. Και όταν όμως όλα αυτά καταστούν εφικτά και πάλι η κυβερνοπειρατεία δεν θα εκλείψει. Με τις ίδιες ή παρεμφερείς τεχνολογίες οι χάκερς θα επιτύχουν να παραπλανούν τα συστήματα ασφάλειας και να εισέρχονται παράνομα στα δίκτυα.

Μεγάλες ελπίδες για την πάταξη της κυβερνοπειρατείας δημιουργεί η ευρισκόμενη σε πειραματικό στάδιο ανάπτυξης κβαντική τεχνολογία, η οποία εκτιμάται ότι παράλληλα με τον πολλαπλασιασμό της υπολογιστικής ισχύος των Η/Υ θα βοηθήσει και στην επινόηση τρόπων κρυπτογράφησης πολύ ασφαλέστερων από τους υπάρχοντες τώρα. Ειδικευμένοι στην τεχνολογία αυτή επιστήμονες υποστηρίζουν ότι οι κβαντικοί υπολογιστές θα καταστήσουν άχρηστα όλα τα ισχύοντα συστήματα κρυπτογράφησης και θα τα αντικαταστήσουν με άλλα ταχύτερα και ασφαλέστερα. Κανείς όμως δεν μπορεί να βεβαιώσει ότι η ίδια τεχνολογία δεν θα χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή συστημάτων παραβίασης της ασφάλειας.

 

Η Αντίδραση και Αξιοποίηση Επιβάλλεται.

Το φαινόμενο της κυβερνοπειρατείας αποδεικνύει ότι ο κόσμος βρίσκεται μπροστά σε μία πρωτοφανή παράδοξη αδιέξοδη τραγική ή τουλάχιστον με στοιχεία τραγικότητας κατάσταση. Αυτή την κατάσταση που δημιουργεί η δυνατότητα χρησιμοποίησης του ίδιου μέσου ως βασικού εργαλείου προόδου- ανάπτυξης και ταυτόχρονα καταστροφής και ολέθρου είναι αναγκασμένοι να αντιμετωπίσουν οι άνθρωποι και τα κράτη. Όπως σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται η ανάπτυξη και η πρόοδος και όλα τα μεγάλα και μικρά αγαθά και συμφέροντα να αφήνονται εκτιθεμένα στην όποια απειλή και να εξαρτώνται από την καλή θέληση των όποιων αντιπάλων το ίδιο και σε μεγαλύτερο βαθμό ισχύει για την απειλή που προβάλλει ο Η/Υ με την κυβερνοπειρατεία. Απειλή που εγκυμονεί ανυπολόγιστους κινδύνους αφού θα μπορούσε να προκαλέσει καταστροφές, απώλειες και υποβάθμιση του εθνικού δυναμικού πολύ μεγαλύτερη και από την ισχυρότερη και αρτιότερη πολεμική μηχανή.

Αυτό και μόνο το ενδεχόμενο επιβάλλεται να συνεγείρει και την Ελλάδα ώστε μέσα στο πλαίσιο της πολιτειακής και διεθνούς νομιμότητας όχι μόνο να λάβει όσα μέτρα είναι δυνατόν να ληφθούν ώστε να μην βρεθεί προ πολύ δυσάρεστων εκπλήξεων και καταστάσεων, αλλά να προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα. Να αξιοποιήσει προς όφελός της τη σύγχρονη τεχνολογία για την υπεράσπιση και προώθηση των εθνικών συμφερόντων της όταν η ανάγκες και οι συνθήκες το επιτρέψουν και επιβάλλουν.

Ο Η/Υ έχει χαρακτηριστεί και μπορεί κάλλιστα να αποτελέσει το όπλο των φτωχών και αδύναμων λαών και χωρών για την αντιμετώπιση των απειλών που δέχονται από τους μεγάλους και πολυδάπανους στρατούς των αντιπάλων τους. Και έτσι να μην είναι ακριβώς η αξιοποίηση του Η/Υ ως όπλου για την υπεράσπιση των εθνικών συμφερόντων μπορεί να αποφέρει καταπληκτικά αποτελέσματα. Να επιβεβαιώσει ακόμη μία φορά και περίτρανα τη ρήση του Ναπολέοντα Βοναπάρτη κατά την οποία, μεταξύ των δύο δυνάμεων στον κόσμο του σπαθιού και του πνεύματος το σπαθί πάντα ηττάται από το πνεύμα.

Οι Ελλάδα μπορεί πολλούς οικονομικούς πόρους να μην έχει και αυτούς που έχει να μην διατίθεται να τους αναλώσει για τη δημιουργία πολυδάπανου σύγχρονου ισχυρού οπλοστασίου. Έχει όμως η Ελλάδα πολλούς αντιπάλους που επιβουλεύονται ζωτικά της συμφέροντα αλλά και ένα άριστο δυναμικό το οποίο μπορεί να αξιοποιήσει για την αντιμετώπισή τους. Μία καλά σχεδιασμένη, οργανωμένη και μεθοδευμένη προσπάθεια στον τομέα αυτόν μπορεί να υπερκαλύψει τις πολλές άλλες αδυναμίες και ν’ αποφέρει ανεπάντεχα ευνοϊκά αποτελέσματα. Σε κάθε περίπτωση, εκείνο που δεν δικαιολογείται και επιτρέπεται είναι η Ελλάδα να υστερήσει και να αιφνιδιαστεί από προσβολές που μπορεί ν’ αντιμετωπίσει ή να προλάβει. Ενδεχόμενο το οποίο είναι πολύ πιθανό εάν η αντιμετώπισή και πρόληψή τους δεν αποτελέσει- θα έπρεπε να έχει ήδη αποτελέσει- πρωταρχικό και σοβαρό μέλημα και δεν γίνει ο απαιτούμενος στρατηγικός σχεδιασμός σε εθνικό επίπεδο. _