Blog

OI ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ ΩΣ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΕΣ ΙΣΧΥΟΣ

Του Ταξιάρχου ε.α. Π. Λεονάρδου

Την 18-3-1965 ο Alexei Leonov ήταν ο πρώτος άνθρωπος που περπάτησε στο διάστημα και την 20-7-1969 ο Neil Armstrong ήταν ο πρώτος άνθρωπος που περπάτησε στη Σελήνη. Από τότε οι συνεχείς διαστημικές αποστολές και η αλματώδης τεχνολογική εξέλιξη έφεραν το διάστημα στην «προέκταση» της γης. Τα νέα μοντέλα επικοινωνιών στηρίζονται όλο και περισσότερο στις υπηρεσίες του διαστήματος ενώ τίποτα στη γη δεν ξεφεύγει από το δορυφορικό «μάτι». Ήδη η διαστημική τεχνολογία έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο διεξαγωγής των πολεμικών συγκρούσεων μέσω δορυφόρων και χωρίς αμφιβολία, είμαστε μπροστά σε ριζικές ανατροπές στην στρατηγική και την γεωπολιτική.

Τεχνικά Στοιχεία Δορυφόρων

Οι δορυφόροι με βάση τις ανάγκες που εξυπηρετούν, είναι δυνατό να τους κατατάξουμε σε τρεις μεγάλες κατηγορίες. Δορυφόροι παρατήρησης γης, τηλεπικοινωνιακοί και δορυφόροι εντοπισμού θέσης και πλοήγησης. Οι τροχιές των δορυφόρων και τα ύψη από την επιφάνεια της θάλασσας ποικίλλουν ανάλογα με το σκοπό τους. Έτσι οι δορυφόροι παρατήρησης γης περιστρέφονται σε χαμηλές τροχιές 150-5.000 χλμ κυρίως, όταν χρησιμοποιούνται για την αναγνώριση και υποκλοπή σημάτων, καθώς και για μετεωρολογικούς και γεωδαιτικούς σκοπούς, ενώ οι τηλεπικοινωνιακοί περιστρέφονται σε γεωσύγχρονη τροχιά δηλαδή σε ύψη 35.000 χλμ και οι εντοπισμού θέσης και πλοήγησης σε ημισύγχρονη τροχιά και ύψη περίπου 20-23.000 χλμ.
Οι δορυφόροι με γεωσύγχρονη τροχιά καλούνται γεωστατικοί όταν περιστρέφονται στο ύψος του Ισημερινού με περίοδο 24 ωρών, φορά και ταχύτητα με αυτή της περιστροφής της γης και έτσι φαίνονται σαν σταθεροί σε σχέση με το σημείο παρατήρησής τους στη γη. Το γεγονός αυτό τους βοηθά να καλύπτουν τηλεπικοινωνιακά κάποιες περιοχές χωρίς διακοπή. Αυτό σε αντιδιαστολή με τους δορυφόρους παρατήρησης, οι οποίοι ενεργώντας τηλεπισκόπηση για φωτογραφήσεις έχουν χρόνο επανεπίσκεψης ενός συγκεκριμένου σημείου, στην καλύτερη περίπτωση, από μία έως τέσσερις ημέρες. Βέβαια αυτό είναι και το μειονέκτημά τους προς το παρόν, να μην είναι δηλαδή κατάλληλα για εκμετάλλευση των δεδομένων τους σε στρατιωτικές επιχειρήσεις πραγματικού χρόνου (real time operations).
Ο χρόνος ζωής ενός δορυφορικού συστήματος εξαρτάται κυρίως από την τροχιά και τον εξοπλισμό του δορυφόρου (φορτιστές μπαταριών, ποσότητα καυσίμων κ.λ.π.). Σήμερα οι γεωστατικοί δορυφόροι έχουν προσδόκιμο ζωής 10-15 έτη ενώ οι χαμηλής τροχιάς 5-7 έτη και όσο πλησιάζουν τη γη τόσο μικραίνει ο χρόνος ζωής τους, λόγω των μεγαλυτέρων φθορών που αντιμετωπίζονται.

Δορυφορικές Επικοινωνίες – Επισκόπηση

Ένα τυπικό δορυφορικό σύστημα επικοινωνιών ή τηλεπισκόπησης αποτελείται από δύο κύρια τμήματα : το διαστημικό και το επίγειο. Στην περίπτωση των τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων πρέπει να τονισθεί ότι παρέχουν εγγυημένες συνδέσεις, επειδή εξασφαλίζουν την οπτική επαφή που απαιτείται για την αναμετάδοση των ραδιοκυμάτων που χρησιμοποιούνται στις τηλεπικοινωνίες. Ο καλών συνδέεται με τον επίγειο σταθμό που τον εξυπηρετεί. Ο επίγειος σταθμός «φαίνεται» από δορυφόρο στον οποίο στέλνει το σήμα. Αυτός αναμεταδίδει σε άλλο δορυφόρο, ο οποίος «βλέπει» τον επίγειο σταθμό που εξυπηρετεί τον καλούμενο και του μεταδίδει το σήμα. Τρεις γεωστατικοί δορυφόροι σε Ισημερινή τροχιά είναι δυνατόν να καλύψουν το σύνολο της γήινης επιφάνειας. Δυστυχώς η χώρα μας στερείται δορυφορικών επικοινωνιών αν και τελευταία διαθέτει τηλεπικοινωνιακό δορυφόρο τον HELLAS-SAT.
Σε σχέση με την τηλεπισκόπηση αφού ο δορυφόρος επισκεφθεί το προς φωτογράφηση σημείο, στην συνέχεια η εικόνα μεταδίδεται στον επίγειο σταθμό απ΄όπου γίνεται η φωτοερμηνεία και η διανομή της. Πέραν του προβλήματος της επανεπίσκεψης που διατυπώθηκε παραπάνω πρέπει να επιλυθεί, από πλευράς διαδικασίας, το πρόβλημα της βελτίωσης του χρόνου λήψης των εικόνων ώστε αυτές να φθάνουν έγκαιρα στον χρήστη. Το πρόβλημα αυτό επιλύεται είτε με ειδική συμφωνία με τον ιδιοκτήτη του επιγείου σταθμού (ιδιοκτησίας μιας εταιρείας ή άλλου κράτους ) για προνομιακή μεταχείριση σε εμπορική βάση είτε και το καλύτερο, με την απόκτηση ιδιόκτητου δορυφόρου και μάλιστα κινητού ώστε να επιτυγχάνεται η επιβιωσιμότητα του συστήματος σε περίπτωση κρίσης ή πολέμου. Η χώρα μας πρόσφατα εισήλθε στο πρόγραμμα «HELIOS-2», που είναι το μοναδικό στρατιωτικό δορυφορικό σύστημα της Ευρώπης και συμμετέχει στην κοινοπραξία στην οποία τον πρώτο λόγο έχει η Γαλλία. Όμως για να επιτύχουμε καλύτερα αποτελέσματα θα πρέπει να προχωρήσουμε και στην προμήθεια επίγειων σταθμών.
Οι διαστημικοί δορυφόροι επομένως δύνανται να θεωρηθούν ως σημαντικοί πολλαπλασιαστές ισχύος και η εκμετάλλευση του διαστήματος θα πρέπει να είναι επαρκής για τις σύγχρονες Ένοπλες Δυνάμεις.