Blog

ΟΙ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΛΙΓΟΣΤΕΥΟΥΝ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ

13 Οκτωβρίου 2020

Η νέα έξοδος του Oruc Reis στις παραμονές επανέναρξης των  διερευνητικών επαφών καταδεικνύει την παρελκυστική τουρκική πολιτική και την ειλημμένη απόφαση της να ωθήσει την Ελλάδα στην πλήρη υποχώρηση ή σε μια στρατιωτική αντίδραση της ώστε να δημιουργηθεί θερμό επεισόδιο.

Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να σταθμίσει με μεγάλη προσοχή όλους τους παράγοντες αλλά δυστυχώς ο αντίπαλος περιορίζει τις επιλογές μας ενώ παράλληλα ο κίνδυνος ενός «ατυχήματος», περισσότερο ή λιγότερο προσχεδιασμένου, ελλοχεύει.

Ενδεχομένως και εφόσον όλες οι άλλες προσπάθειες αποτύχουν, η επιλογή μιας στρατιωτικής αντίδρασης να καταστεί αναπόφευκτη. Η απόφαση αυτή πρέπει να είναι αποτέλεσμα ψυχρών υπολογισμών ώστε να αυξηθούν οι υπέρ ημών πιθανότητες επικράτησης σε μια αποφευκτέα σύγκρουση που μάλλον θα λάβει τη μορφή μιας σχετικά σύντομης αλλά γενικευμένης σύρραξης σε όλο το θέατρο επιχειρήσεων. Η εκ μέρους μας αποφασιστικότητα να προχωρήσουμε σε γενικευμένη σύρραξη πρέπει να γίνει αντιληπτή όχι μόνο από τη γειτονική μας Τουρκία αλλά και από τις κοινές μας φίλες και σύμμαχες  χώρες. Σε μια τέτοια περίπτωση, η Ανατολική Μεσόγειος θα αργήσει να αποκτήσει την γνώριμη ειρηνική της μορφή ανεξαρτήτως έκβασης της σύρραξης.

Η ελληνική στρατιωτική απάντηση πρέπει αφενός να εκλειφθεί ως η μοναδική δυνατότητα αντίδρασης μας στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου αλλά αφετέρου να είναι  συντριπτική σε  βάρος του αντιπάλου με την εκ μέρους μας επιλογή του τρόπου, τόπου και χρόνου της δυναμικής αντίδρασης. Απολύτως αντιληπτό ότι οι δύο αυτές προϋποθέσεις είναι αντικρουόμενες σε μεγάλο βαθμό, ενώ απαραιτήτως είναι ο εκ μέρους μας πλήρης έλεγχος της κλιμάκωσης με ποικιλία επιλογών και ταχύτητα εφαρμογής. 

Το ερχόμενο τρίμηνο μάλλον θα περιέχει μεγαλύτερη ένταση από την πρόσφατη πρωτόγνωρη καλοκαιρινή περίοδο. Οι αμερικανικές προεδρικές εκλογές, η πορεία της τουρκικής οικονομίας και η διαφαινόμενη προσπάθεια ενίσχυσης της ελληνικής αμυντικής ισχύος σίγουρα θα θέσουν στην Άγκυρα το δίλημμα της εκμετάλλευσης του «παραθύρου ευκαιρίας». Η τελευταία έχοντας εμπλακεί σε στρατιωτικές επιχειρήσεις στο σύνολο των συνόρων της φαίνεται να αδιαφορεί για την δημιουργία «αντισυσπειρώσεων» και να είναι έτοιμη να ριψοκινδυνεύσει ακόμη και την απόλυτη σύγκρουση προς τα δυτικά. Παρά ταύτα, στην περίπτωση αξιόπιστης απειλής εφαρμογής ζωτικών κυρώσεων σε βάρος της (και ειδικά της εύθραυστης οικονομίας) θα εξεύρει επιχειρήματα αναδίπλωσης. Το ζήτημα είναι αν οι ενδιαφερόμενες δυνάμεις είναι έτοιμες να αναλάβουν αυτό το έργο και να μετουσιώσουν τις μέχρι σήμερα άτονες προειδοποιήσεις σε αυστηρές και αξιόπιστες απειλές.

Έχω ξαναεπαναλάβει ότι η επέκταση των χωρικών υδάτων μας στα 12 ναυτικά μίλια αποτελεί σημαντικό όπλο στην φαρέτρα μας που όμως κινδυνεύει να αχρηστευθεί από την μη έγκαιρη ενεργοποίηση του. Η ενάσκηση αυτού του δικαιώματος πρέπει να έχει καταστεί αμετάκλητη πράξη πριν την λήξη οποιασδήποτε -έστω και μικρής κλίμακος- συμπλοκής ώστε να εισέλθουμε σε τυχόν διαπραγματεύσεις με ευνοϊκότερο καθεστώς. Η αποφασιστικότητα αυτή πρέπει να καταστεί γνωστή στην αντίπαλο χώρα.

Επιπρόσθετα και σε μια κίνηση υψηλού ρίσκου θα μπορούσαμε να επεκτείνουμε σήμερα κιόλας τα χωρικά ύδατα του συγκροτήματος Μεγίστης (και μόνο) στα 12 ναυτικά μίλια για να προστατεύσουμε την περιοχή μεταξύ 6 με 12 ναυτικών μιλίων που έχει συμπεριλάβει η Άγκυρα στην δική της NAVTEX. Θα τολμήσει η Άγκυρα να υλοποιήσει την απειλή του «casus belli» ως αντίδραση της σε ένα δικό μας αναφαίρετο κυριαρχικό δικαίωμα που εξ’ ανάγκης ενασκήσαμε με εγκράτεια σε ένα περιορισμένο χώρο και να προχωρήσει σε πλήρη σύρραξη; Μάλλον δύσκολα, πιο πιθανόν να αποκλείσει το Καστελόριζο αεροναυτικά ώστε να αναγκαστούμε εμείς να σπάσουμε τον αποκλεισμό. Ακόμη όμως και αυτή η εξέλιξη -του αποκλεισμού-θα αποδομούσε την αξία της δικής της απειλής! Σε μια περίπτωση αεροναυτικού αποκλεισμού του Καστελόριζου (κατάφωρη παραβίαση κάθε έννοιας του διεθνούς δικαίου), ποια θα ήταν η στάση των συμμάχων και φίλων μας; Πως θα αντιδρούσε η Ουάσινγκτον παραμονές προεδρικών εκλογών και πως θα δικαιολογούσαν την ύπαρξη τους οι ρήτρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην έμπρακτη αμφισβήτηση των ευρωπαϊκών συνόρων; Σίγουρα το ρίσκο είναι μεγάλο, αλλά χωρίς ανάληψη κινδύνου -και φυσικά την ανάλογη προετοιμασία- ας μην περιμένουμε ουδεμία ευνοϊκή κατάληξη των εθνικών μας επιδιώξεων.

ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ- Αντιστράτηγος (εα)

• Πτυχιούχος τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου
• Μεταπτυχιακό στις Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
• Υποψήφιος Διδάκτορας Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
• Διευθυντής Μελετών του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ)
• Συνεργάτης του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ)
• Διαλέκτης και συνεργάτης στη Σχολή Εθνικής Αμύνης (ΣΕΘΑ)
• Τηλ: 0030-210-6543131, 0030-6983457318
• E-mail: rafaelmarippo@yahoo.gr