Η ταπεινωτική και εσπευσμένη αποχώρηση της υπερδύναμης (ΗΠΑ) και των συμμάχων τους από το Αφγανιστάν, προβληματίζει για πολλούς λόγους, όπως το ότι παραδόθηκε αμαχητί στα χέρια αυτών που εναντίον των έγινε η επιχείρηση του 2001, δηλαδή στους πρώην «τρομοκράτες, σκοταδιστές, δολοφόνους» κλπ., καθώς και την κατάσταση που κληρονομούν οι Ταλιμπάν.

Από τρομοκράτες ισλαμιστές που θεωρούνταν, σε πολιτικό επίπεδο η ηγεσία των μεταμορφώθηκε σε ανώτατους αξιωματούχους που θα πρέπει η Δύση να συνομιλεί, σε στρατιωτικό επίπεδο, ο στρατός των Ταλιμπάν μεταμορφώθηκε σε στρατό με υπερσύγχρονα οπλικά συστήματα, τυφέκια, ελικόπτερα, οχήματα μάχης και μεταφοράς, πυροβόλα, Α/Τ τελευταίας γενιάς, πυροβολικό κλπ.

Να αναφέρουμε εδώ ότι μόνο η Αεροπορία που απέκτησαν οι Ταλιμπάν είναι μεγαλύτερη από επτά (7) χώρες του ΝΑΤΟ σήμερα με 58 αεροσκάφη και ελικόπτερα. Το ότι δεν μπορούν οι Ταλιμπάν να τα πετάξουν σήμερα θα μπορούν αύριο, με την βοήθεια του Πακιστανικού, Τουρκικού και Καταριανού στρατού αύριο, ή ακόμη και από πιλότους του διαλυμένου αφγανικού στρατού. Όλα αυτά, ως μια ευγενική προσφορά της αδέξιας, ανοργάνωτης, σκόπιμης ή λανθασμένης, με γεωπολιτική ή όχι υστεροβουλία των ΗΠΑ. Οψόμεθα στο μέλλον.

Ανθρώπινες απώλειες

Ο «παγκόσμιος πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» άρχισε μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, που τον κήρυξε ο πρόεδρος Μπους, ο οποίος διήρκησε (και διαρκεί) είκοσι χρόνια τώρα και ξεκίνησε με την κατάληψη του Αφγανιστάν. Στο παρόν δεν θα αναλύσουμε τα “επιτεύγματα” σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο, όπου εφαρμόσθηκε το νέο δόγμα της αμερικανικής πολιτικής στην Μέση Ανατολή, αλλά θα αναφερθούμε σε μια πρόσφατη ανάλυση του Πανεπιστημίου Brown, για το κόστος αυτού του εικοσαετούς πολέμου σε χρήμα και ανθρώπινες ζωές.

Σύμφωνα με το “Costs of War Project” του Πανεπιστημίου Brown, το οποίο δημοσιεύει από το 2010 και μετά περιοδικά εκθέσεις για το οικονομικό και ανθρώπινο κόστος των πολέμων μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, το συνολικό κόστος του πολέμου και των στρατιωτικών επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Συρία, την Υεμένη, την Σομαλία, στο Πακιστάν και αλλού, τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχουν καταγραφεί άμεσοι θάνατοι τουλάχιστον 897.000 έως 929.000 ανθρώπων, εκτίμηση που οι ερευνητές του πανεπιστημίου θεωρούν ότι είναι πολύ πολύ συντηρητική.

«Οι θάνατοι που καταγράψαμε είναι πιθανότατα τεράστια υποτιμημένοι σε σχέση με τον πραγματικό απολογισμό που οι πόλεμοι αυτοί έχουν προκαλέσει σε ανθρώπινες απώλειες», δήλωσε ο δρ Νeta C. Crawford, συν-διευθυντής του Project Costs of War, σε δήλωση για τον απολογισμό. Και συνέχισε. «Είναι κρίσιμο να υπολογίσουμε σωστά τις τεράστιες και ποικίλες συνέπειες των πολλών πολέμων και των αντιτρομοκρατικών επιχειρήσεων των ΗΠΑ από την 11η Σεπτεμβρίου μέχρι σήμερα, καθώς σταματάμε και αναλογιζόμαστε όλες τις ζωές που χάθηκαν».

Οικονομικό κόστος σε Αφγανιστάν-Ιράκ

Η μελέτη του Πανεπιστημίου υπολογίζει ακόμη το οικονομικό κόστος των πολέμων αυτών στις προαναφερθείσες χώρες. Αναφέρει δε ότι το εκτιμώμενο κόστος των πολέμων που διεξήγαγαν οι ΗΠΑ μετά την 11η Σεπτεμβρίου, ανέρχεται περίπου στα οκτώ (8) τρισεκατομμύρια δολάρια .
Αυτά κατανέμονται ως εξής:
• 2,3 τρισ. δολάρια στην εμπόλεμη ζώνη Αφγανιστάν/ Πακιστάν.
• 2,1 τρισ. δολάρια στην εμπόλεμη ζώνη Ιράκ/Συρίας.
• 355 δισ. δολάρια σε άλλα πεδία μάχης, συμπεριλαμβανομένης της Λιβύης, της Σομαλίας και αλλού
• 1,1 τρισ. δολάρια δαπανήθηκαν για προγράμματα εσωτερικής ασφάλειας και
• 2,2 τρισ. δολάρια είναι η εκτιμώμενη υποχρέωση για τη μελλοντική φροντίδα των βετεράνων των ΗΠΑ, που υπηρέτησαν στους διάφορους πολέμους.

Η μελέτη Costs of War Project του Πανεπιστημίου Brown αναλύεται στο περιοδικό The Intercept , από τον δημοσιογράφο Murtaza Hussain, ο οποίος γράφει: «Το εκπληκτικό οικονομικό κόστος του πολέμου κατά της τρομοκρατίας είναι χλωμό σε σύγκριση με τον άμεσο αντίκτυπο στον άνθρωπο, μετρούμενο σε ανθρώπους που σκοτώθηκαν, τραυματίστηκαν και εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους. Οι τελευταίες εκτιμήσεις του Costs of War Project υποστηρίζουν ότι 897.000 έως 929.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί κατά τη διάρκεια των πολέμων».

»Από τους νεκρούς, 387.000 κατηγοριοποιούνται ως πολίτες, 207.000 ως μέλη των εθνικών στρατιωτικών και αστυνομικών δυνάμεων και άλλοι 301.000 ως μαχητές της αντιπολίτευσης που σκοτώθηκαν από στρατεύματα συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και τους συμμάχους τους. Η έκθεση διαπίστωσε επίσης ότι περίπου 15.000 Αμερικανοί στρατιωτικοί και μέλη μισθοφορικών εταιριών έχουν σκοτωθεί στους πολέμους, μαζί με παρόμοιο αριθμό συμμαχικών δυτικών στρατευμάτων που έχουν αναπτυχθεί στις συγκρούσεις και αρκετές εκατοντάδες δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι ανθρωπιστικής βοήθειας».

Γενικός προβληματισμός στις ΗΠΑ

Η έκθεση του Costs of War Project έφτασε την ίδια μέρα με μια παρόμοια μελέτη που παρουσιάστηκε από το National Priorities Project, η οποία έδειξε ότι οι συνολικές δαπάνες για αυξημένη στρατιωτικοποίηση –τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό των ΗΠΑ– έχουν αυξηθεί μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Στη μελέτη, οι συνολικές δαπάνες για αυξημένες στρατιωτικές επιχειρήσεις, εσωτερική επιτήρηση, ασφάλεια των συνόρων στις ΗΠΑ, εκτιμάται σε 21 τρισ. δολάρια.

Σύμφωνα ακόμη με μια εκτίμηση του 2015 από τους βραβευμένους με Νόμπελ “Ιατρούς για την Κοινωνική Ευθύνη”, πάνω από ένα εκατομμύριο έχουν σκοτωθεί έμμεσα και άμεσα σε πολέμους στο Ιράκ, το Αφγανιστάν και το Πακιστάν μόνο. Η δυσκολία υπολογισμού με ακρίβεια των νεκρών, καθίσταται δυσκολότερη από την άρνηση του αμερικανικού στρατού να παρακολουθεί τον αριθμό των ανθρώπων που σκοτώθηκαν στις επιχειρήσεις του, καθώς και την απομάκρυνση των περιοχών όπου λαμβάνουν χώρα πολλές από τις συγκρούσεις.

Ο γενικός προβληματισμός στις ΗΠΑ είναι έντονος, για αυτό και δεν υπήρχαν ουσιαστικές αντιδράσεις από τους Αμερικανούς στην έστω και ντροπιαστική αποχώρηση των Αμερικανών από το Αφγανιστάν. Διερωτάται η δρ Stephanie Savell, συν-διευθύντρια της μελέτης αυτής: «Τι έχουμε καταφέρει πραγματικά σε 20 χρόνια μετά τους πολέμους της 11ης Σεπτεμβρίου και σε ποιο τίμημα; Είκοσι χρόνια από τώρα, θα εξακολουθούμε να υπολογίζουμε το υψηλό κοινωνικό κόστος του πολέμου στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ, πολύ μετά την εξαφάνιση των αμερικανικών δυνάμεων». Και ο προβληματισμός της δρ Savell νομίζω ότι εξηγεί την στάση και αντίληψη των Αμερικανών για την νέα εξωτερική αμερικανική πολιτική και την ουσιαστική αποχώρηση των ΗΠΑ από την Μέση Ανατολή και την Μεσόγειο, αφήνοντας συμμάχους των ως “Proxy powers” στην περιοχή.