Blog

ΠΡΩΤΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ AUKUS

Η πρόσφατη Συμφωνία ευρείας στρατηγικής συνεργασίας μεταξύ ΗΠΑ, Ηνωμένου Βασιλείου (ΗΒ) και Αυστραλίας, ενέχει κυρίως αμυντικό χαρακτήρα, εστιάζεται στον Δυτικό Ειρηνικό και τον Ινδικό ωκεανό, στρέφεται κατά της Κίνας και αναμένεται ότι θα επηρεάσει τις διεθνείς εξελίξεις. Άμεση επίπτωση της AUKUS υπήρξε η ακύρωση συμβάσεως της Αυστραλίας με την Γαλλία για την ναυπήγηση 12 συμβατικών Υποβρυχίων (Υ/Β), αξίας 56 δις €, προκειμένου η Αυστραλία να αποκτήσει 8 πυρηνοκίνητα Υ/Β αμερικανικής και βρετανικής τεχνολογίας, καθώς και πυραύλους TOMAHWAK.

Η AUKUS φαίνεται ότι θα έχει μόνιμο χαρακτήρα και σηματοδοτεί την συσπείρωση των αγγλοσαξονικών ναυτικών δυνάμεων, έναντι της Κίνας. Η Αυστραλία, παρά τις εμπορικές συναλλαγές με την Κίνα (20% του ΑΕΠ), διαλέγει ξεκάθαρα στρατόπεδο και αναβαθμίζεται. Η νέα στρατηγική των ΗΠΑ, αντί της διμερούς αντιπαραθέσεως, επενδύει σε αξιόπιστες συμμαχίες έναντι των απειλών της. Πέραν της AUKUS στις 24 Σεπτεμβρίου αναθερμαίνεται η υπολειτουργούσα συμμαχία QUAD (ΗΠΑ, Ινδία, Ιαπωνία, Αυστραλία). Η Γαλλία καταγγέλλει «πισώπλατη μαχαιριά» και ρήξη στην Δυτική συνοχή ενώ η ΕΕ παραπονείται για τον παραγκωνισμό και την μη ενημέρωσή της.

Η Κίνα κατηγορεί τις ΗΠΑ για πρόθεση ενάρξεως νέου Ψυχρού Πολέμου, αποσιωπώντας το γεγονός της μεγάλης οικονομικής διεισδύσεως στην ευρύτερη περιοχή της αλλά και στους παγκόσμιους δρόμους του μεταξιού, ενώ ταυτόχρονα κατά τα τελευταία έτη το ετήσιο εξοπλιστικό της πρόγραμμα έχει εκτοξευθεί στα $250 δις (76% αύξηση από το 2011). Επιπλέον η Κίνα, σε πλήρη αντίθεση προς τις προβλέψεις του Διεθνούς Δικαίου θαλάσσης, διεκδικεί δυναμικά δυσανάλογη ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα παραβιάζοντας τα κυριαρχικά δικαιώματα γειτονικών της κρατών, επικαλούμενη ιστορικούς λόγους. Η Ρωσία τηρεί στάση αναμονής και υπενθυμίζει στην Γαλλία την ακύρωση συμβάσεως για την παράδοση δύο Ελικοπτεροφόρων τύπου MISTRAL, όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία.

Το Ηνωμένο Βασίλειο μετά το BREXIT αρχίζει να εφαρμόζει αυτόνομη εμπορική και αμυντική πολιτική παγκοσμίου εμβέλειας (ελέω και κοινοπολιτείας), ερχόμενη πλησιέστερα προς τις ΗΠΑ. Για μία ακόμη φορά η ΕΕ αποδεικνύεται ουραγός των εξελίξεων λόγω ελλείψεως κοινής εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, με ευθύνη κυρίως της Γερμανίας, αφού ως ηγεμονική ευρωπαϊκή δύναμη ενεργεί συνήθως με εθνικά και όχι με ευρωπαϊκά κριτήρια, προκαλώντας δυσπιστία στους ετέρους της. Είναι ενδεχόμενη μία αναδιαμόρφωση των ευρωατλαντικών σχέσεων δεδομένων ορισμένων αποκλίσεων πολιτικής και συμφερόντων με τις ΗΠΑ τα οποία σχετίζονται με την Ρωσία και την Κίνα.

Για την Ελλάδα η AUKUS προκαλεί τις ακόλουθες σκέψεις και προβληματισμούς:

1. Η στρατηγική αναβάθμιση της Αυστραλίας συνδέεται με απόκτηση πυρηνικών Υ/Β και όχι με απλή δημιουργία αμερικανικών βάσεων στο έδαφός της. Εν όψει της πενταετούς αμυντικής Συμφωνίας με τις ΗΠΑ, θα πρέπει η επέκταση των αμερικανικών βάσεων σε ολόκληρη σχεδόν της ελληνική επικράτεια (πράξη που δεν εγγυάται απαραιτήτως την ασφάλεια της χώρας έναντι της Τουρκίας), να συνδυασθεί με χειροπιαστή αμυντική εθνική αναβάθμιση, προκειμένου αυτή να είναι ισοβαρής. Το θέμα των νέων Φρεγατών θα πρέπει να αποσυνδεθεί από την εν λόγω Συμφωνία και να αποτελέσει αυτόνομη εθνική επιλογή με αμιγώς επιχειρησιακά κριτήρια, έναντι της τρέχουσας και μελλοντικής τουρκικής στρατιωτικής απειλής.
2. Εφ’ όσον οι ΗΠΑ θεωρούν την Ελλάδα στρατηγικό εταίρο και διεκδικούν μόνιμη αυξημένη στρατιωτική παρουσία στην επικράτειά της, θα πρέπει να καταστήσουν σαφές στην Τουρκία ότι οι διεκδικήσεις της σε ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα στην Α. Μεσόγειο ταυτίζονται με τις αντίστοιχες παράνομες Κινεζικές στον Δ. Ειρηνικό, γεγονός που δεν πρόκειται να ανεχθεί (όχι δύο μέτρα και δύο σταθμά).
3. Μετά την τεράστια ζημία που προκλήθηκε στην γαλλική εταιρεία Naval Group από την Αυστραλία, ενδεχόμενη Σύμβαση με την Ελλάδα για τις νέες Φρεγάτες αποκτά πολύτιμο οικονομικό χαρακτήρα και αποκαθιστά εν μέρει το γόητρο της εταιρείας αλλά και του Προέδρου Μακρόν, εν όψει εκλογών. Ίσως αυτό να αποτελεί ελληνική ευκαιρία αναδιαμορφώσεως της τελικής σχετικής γαλλικής προτάσεως.