Blog

Στράτος Σκλήρης

Απτχος ε.α.

Συχνά στον ημερήσιο τύπο, ή φράσεις πολιτών διατυπώνονται απόψεις όπως οι ακόλουθες: “Στρατιωτικοί, άνθρωποι χωρίς ικανότητες να σταδιοδρομήσουν σε άλλα “ελεύθερα επαγγέλματα”, καραβανάδες, αντικοινωνικά στοιχεία πραξικοπηματίες ή ευκαιριακοί επαναστάτες”, “εκεί που σταματάει η λογική αρχίζει ο στρατός”,

Σαν πάγια τακτική οι επίσημες αρχές (ΥΕΘΑ) αποφεύγουν, χωρίς να επικροτούν τις ανωτέρω απόψεις, να απαντήσουν ή να πάρουν θέση, και τούτο για να αποφύγουν εμπλοκή με την “3η εξουσία”, τον τύπο. Στα δημοσιεύματα ή τις δημόσιες προκλήσεις οι τις παρουσιάσεις αναλύσεων “κοινής γνώμης” αντιδρούν πολύ χλιαρά ακόμα και οι υψηλόβαθμοι θιγόμενοι (ίδετε εν ενεργεία Αρχηγοί ΓΕΕΘΑ).

Αυτή η υποβαθμισμένη αντίδραση τόσο του επίσημου κράτους (κοινωνίας) όσο και των αμέσως εμπλεκομένων (αξκών), αλλά και η υποβαθμισμένη παρουσία σε τομείς της κοινωνικής δραστηριότητας (πολιτική-Ινστιτούτα Διεθνών Σχέσεων), μας προβληματίζει.

Στο παρόν αρθρο επιχειρείται μια όχι συναισθηματική αλλά ψυχρά αντικειμενική εξήγηση στο ερώτημα “ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΣ. ΕΝΑ ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ;

Η απάντηση είναι πολύ μεγάλης σπουδαιότητας, τους μεν στρατιωτικούς τους ενδιαφέρει άμεσα διότι έτσι θα μπορέσουν να ανακτήσουν το χαμηλό (κατά τις ενδείξεις) ηθικό τους και να υποστηρίζουν τις θέσεις τους με τεκμηριωμένα επιχειρήματα. Στα δε άλλα επαγγέλματα (βαρύγδουπα ή και ακριβοπληρωμένα) θα δόσει την ευκαιρία να στοχαστούν τις μονοπωλιακές άποψεις τους. Ισως δεχθούν ότι οι στρατιωτικοί ασκούν λειτούργημα.

Για να μην κατηγορηθώ ότι “ευλογώ τα γένια μου”, σαν απόστρατος αξιωματικός της ΠΑ, θα υποστηρίξω τα συμπεράσματα με επιχειρήματα/θέσεις της εξειδικευμένης επιστημονικής βιβλιογραφίας, δηλαδή διακεκριμένων κοινωνιολόγων περί τα “στρατιωτικά”.

Τα βασικά σημεία-παράμετροι είναι: α) Στρατιωτικός και Κοινωνία β) Επαγγελματισμός – Βασικά Κριτήρια και γ) Σύγκριση Στρατιωτικού Επαγγέλματος.

Μετά την αποσαφήνιση αυτών των παραμέτρων και τη συγκρίσεις θα αποδειχτεί, ή όχι, ότι το επάγγελμα του στρατιωτικού είναι επιστημονικά διακεκριμένο και το ίδιο τεκμηριωμένο όπως π.χ. του ιατρού, δικηγόρου, οικονομολόγου ή του πολιτικού.

Στρατιωτικός και Κοινωνία

Ας αξιολογήσουμε λοιπόν τον στρατιωτικό, σαν άτομο, σαν ομάδα και σαν μέρος του κοινωνικού συνόλου, μέσα στο φυσικό χώρο στον οποίο γεννάται, αναπτύσσεται και κρίνεται, την κοινωνία. Ξεκινώντας με μία θεώρηση μικροσκοπική (άτομο) προς τη μακροσκοπική (κοινωνία) γίνεται εύκολα αποδεκτή η άποψη ότι οι στρατιωτικοί είναι ένα μέρος από τη λοιπή κοινωνία, την Ελληνική στην προκείμενη περίπτωση, και είναι φυσικό να επηρεάζονται από το ίδιο “σύστημα αξιών” κατά τρόπο παράλληλο. Ένα στρατιωτικό σύστημα σε μία δημοκρατική κοινωνία δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς ανάλογη σύνδεση με το σύστημα αξιών αυτής της κοινωνίας, σύνδεση που πρέπει να είναι κατανοητή και αποδεκτή και από τις δύο πλευρές, κοινωνία και στρατιωτικούς.

Η μεν κοινωνία αναμένει από τους στρατιωτικούς να δεσμευτούν στους βασικούς κανόνες λειτουργίας του πολιτικοκοινωνικού συστήματος. Αντιδιαμετρικά οποιοδήποτε στρατιωτικό σύστημα, εφόσον είναι νόμιμο, απεικονίζει την κοινωνία που το παρήγαγε και συνεπώς τα επαγγελματικά ήθη, οι θέσεις και τα πιστεύω, πηγάζουν, έχουν τις ρίζες τους, σ’αυτό το πολιτικοκοινωνικό σύστημα.

Αυτές οι αμοιβαίες σχέσεις θα γίνουν πιο κατανοητές αν φανταστούμε τις σχέσεις σαν ένα σύστημα ομόκεντρων κύκλων στο κέντρο των οποίων στέκεται ο επαγγελματίας αξκός. Το πρώτο μέλημα του αξκού και πηγή ευαισθησίας είναι το σύστημα αξιών που τον επηρεάζει άμεσα, προσωπικά, σαν άτομο. Εκδηλώνεται με αυτοκριτική και τα κύρια ερωτήματα που τον απασχολούν είναι η γνώμη για τον εαυτόν του και τον άμεσο κόσμο που τον περιβάλλει. Ειδικότερα οι ανησυχίες του προέρχονται από τα ερωτήματα που αναφέρονται στην προσωπική εντιμότητα, αξιοπρέπεια, τρόπο συμπεριφοράς, τιμή και τέλος τις ικανότητές του. Δηλαδή ο κάθε αξκός αντιλαμβάνεται αυτές τις αξίες, με προσωπική σκοπιά και τις εφαρμόζει ανάλογα ζυγίζοντας τις αξίες σύμφωνα με τις προσωπικές πεποιθήσεις και επιδόσεις. Αυτή είναι η αντίληψη στο ατομικό επίπεδο.

Στην ομάδα όμως η ατομική αντίληψη του αξιωματικού επηρεάζεται σημαντικά. Εδώ ο αξκός αντιλαμβάνεται ότι οι σχέσεις του με την ομάδα (Σώμα Αξκών) είναι άμεσα συνδεδεμένες με τις προσωπικές του πεποιθήσεις για τις αξίες ως και τις επιδόσεις του.

Αυτό το αποδέχεται ενσυνείδητα ή ασυνείδητα και επιτρέπει στην ομάδα, να θέτει κριτήρια επίδοσης, να καθορίζει τρόπο συμπεριφοράς και να εκπονεί βασικές επαγγελματικές αρχές.

Αλλά η ομάδα είναι ευρύτερη, οι δε αντιλήψεις πολύ δύσκολα συμπίπτουν απόλυτα. Εδώ αρχίζει δηλαδή μία πρώτη απόκλιση ή ένας πρώτος περιορισμός του ατόμου από την ομάδα. Για παράδειγμα ως άτομα μπορεί να δεχτούμε ότι “κάποιος δεν πρέπει να σκοτώνει”. Ομως μέσα στα κριτήρια και το σύστημα αξιών της ομάδας π.χ. “η αφαίρεση ζωής ανθρώπων γίνεται παραδεκτή επαγγελματική πράξη” και μάλιστα εγκρίνεται όχι μόνο από την ομάδα αλλά και τη λοιπή κοινωνία.

Στο κοινωνικό επίπεδο το κυρίαρχο στοιχείο είναι η πολιτική αντίληψη. Δηλαδή εδώ η κοινωνία πλέον επικεντρώνει το ενδιαφέρον στις πολιτικο-στρατιωτικές σχέσεις και γίνεται ένα πλέγμα συγκρίσεων που αναφέρονται στο ρόλο των στρατιωτικών μέσα στη δημοκρατική κοινωνία, το στρατιωτικό σύστημα αξιών vis-a-vis με τις πολιτικές αξίες και γενικά τις σχέσεις στρατιωτικών και λοιπού κοινωνικού συνόλου.

Το κοινωνικό επίπεδο δεν αποτελεί το βασικό μέλημα του αξκού (ως ατόμου), αυτό αφύεται για την ομάδα. Γενικά ο μέσος επαγγελματίας αξκός δεν μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις κοινωνίας-στρατιωτικών. Ομως το ατομικό σύστημα αξιών και οι επιδόσεις της ομάδας, όπως γίνονται αντιληπτά από την κοινωνία, επηρεάζουν ευθέως “την εικόνα” για τους στρατιωτικούς και με βάση αυτή την εικόνα κρίνονται από τους άλλους επαγγελματίες.

Σαν βασικό συμπέρασμα καταλήγουμε ότι το ατομικό σύστημα αξιών, οι απαιτήσεις της ομάδας και οι κοινωνικές αντιλήψεις σχεδόν ποτέ δεν βρίσκονται σε πλήρη αρμονία και αυτό έχει ανάλογες συνέπειες στο στρατιωτικό επαγγελματισμό. Οσο μεγαλύτερη είναι η ασυμφωνία τόσο χαμηλότερος επαγγελματισμός συναντάται στις ΕΔ.

Επαγγελματισμός-Βασικά κριτήρια

Αφού λοιπόν προσδιορίσαμε το χώρο και τις διαστάσεις που κινείται ο αξκός, ας αποσαφηνίσουμε το βασικό ορισμό του επαγγέλματος, χωρίς προφανώς να αναφερόμαστε στα χειρωνακτικά ή βοηθητικά επαγγέλματα, αλλά στοχεύοντας στην απάντηση του βασικού ερωτήματος “είναι οι στρατιωτικοί επιστημονικά κατοχυρωμένο επάγγελμα;”.

Ο E. GREENWOOD διατυπώνει τον ορισμό ότι το “επάγγελμα χαρακτηρίζεται από εξουσία, αυτοτελή θεωρία, κοινωνική αποδοχή, κώδικα ηθών και επαγγελματική επιμόρφωση“.

Με πλέον επιστημονική στοιχειοθέτηση, ο MORIS COGAN γράφει “επάγγελμα είναι η ενασχόληση, το αποτέλεσμα της οποίας βασίζεται στη βαθιά κατανόηση ενός θεωρητικού μέρους της γνώσης ή της επιστήμης και τις δεξιότητες που αποδεικνύουν αυτή την κατανόηση. Τόσο η κατανόηση όσο και οι δεξιότητες εφαρμόζονται σ’ένα ζωτικό τομέα της ανθρώπινης κοινωνίας, οι δε εφαρμογές προσαρμόζονται συνεχώς με βάση την εξέλιξη της γνώσης και στοχεύουν να ελαττώσουν τα σφάλματα”.

Μετά τον ορισμό του επαγγέλματος, ας ολοκληρώσουμε την άποψη διατυπώνοντας τα βασικά κριτήρια με τα οποία θα τεκμηριώσουμε επιστημονικά το κάθε επάγγελμα.

Ο S. HUNTINGTON, ένας ιστορικός και θεωρητικός με ειδικές διατριβές στη στρατιωτική κοινωνία, προσδιορίζει τρία (3) βασικά κριτήρια. Την Επιτήδευση, την Υπευθυνότητα και τη Σωματειακή Δομή ή Επαγγελματικό Σώμα.

Επιτήδευση: Ο επαγγελματίας-ο κάθε επαγγελματίας-πρέπει να είναι ειδικός σε εξειδικευμένες γνώσεις και δεξιότητες σ’ένα σημαντικό τομέα ανθρώπινης προσπάθειας. Η επιτήδευση αυτή πρέπει να αποκτάται με μακροχρόνια εκπαίδευση και εμπειρία. Πρέπει να βασίζεται σε αντικειμενικές επαγγελματικές ικανότητες (κριτήρια) που τον ξεχωρίζουν από τον απλό τεχνίτη ή ερασιτέχνη και οι οποίες να μετρούν τη σχετική ικανότητα μεταξύ των ομοίων του. Αυτά τα κριτήρια να είναι διεθνή, και πρέπει να είναι εφικτό να εφαρμόζονται ανεξάρτητα χρόνου και τόπου.

Η επιτήδευση (επαγγελματική γνώση) είναι διανοητική στη φύση της και πρέπει να μπορεί να διατηρείται σε γραπτά κείμενα, με άλλα λόγια να έχει ιστορία. Ακόμα περισσότερο για την ανάπτυξη αυτής της επιτήδευσης απαιτείται να υπάρχουν ιδρύματα-ινστιτούτα ερευνών και εκπ/σης και μόνο μέσω αυτών να μεταδίδεται η επαγγελματική γνώση και δεξιότητα. Επιπρόσθετα πρέπει να υπάρχουν δραστηριότητες προσωπικών επαφών όπως συμμετοχή σε συμβούλια, δημοσιεύσεις κλπ. δηλαδή μία κυκλοφορία των ατόμων μεταξύ εξάσκησης και διδασκαλίας.

Σαν τελευταία απαίτηση, η επιτήδευση πρέπει να διδάσκεται σε δύο (2) φάσεις. Στη πρώτη να δίδεται ευρεία επιμόρφωση και στη δεύτερη να παρέχεται εξειδικευμένη επιμόρφωση και τεχνικές δεξιότητες.

Υπευθυνότητα: Το κριτήριο αυτό προϋποθέτει ότι ο κάθε επαγγελματίας είναι ένας ειδικός που εργάζεται μέσα στο κοινωνικό σύνολο και εκτελεί μία υπηρεσία όπως π.χ. προαγωγή της υγείας, της παιδείας ή της δικαιοσύνης, δηλαδή λειτουργιών που είναι απαραίτητες για την επιβίωση της και πρόοδο.

Ητοι πελάτης του “υπευθύνου επαγγελματία” είναι η κοινωνία. Ενας ερευνητής χημικός ΔΕΝ είναι επαγγελματίας, με την έννοια που δίνουμε, καθόσον αν και οι υπηρεσίες του είναι γενικά ωφέλιμες, δεν είναι απαραίτητες για την άμεση ύπαρξη και λειτουργία της κοινωνίας, ίσως μόνο πολύ περιορισμένες βιομηχανίες δείξουν άμεσο ενδιαφέρον στο έργο του.

Ο σπουδαίος χαρακτήρας και η μονοπώληση της εξειδικευμένης γνώσης και δεξιότητας επιβάλλουν στο υπεύθυνο επαγγελματία να προσφέρει τις υπηρεσίες του όταν απαιτούνται από την κοινωνία. Αυτή η κοινωνική υποχρέωση διακρίνει τον υπεύθυνο από τους λοιπούς “ειδικούς” ή “διανοούμενους”.

Επανερχόμενοι στον ερευνητή χημικό αυτός συνεχίζει να είναι ένας ερευνητής χημικός έστω και αν χρησιμοποιεί τις γνώσεις του για το κακό της κοινωνίας. Αλλά ο υπεύθυνος επαγγελματίας δεν μπορεί να υπάρχει εάν αρνηθεί να αποδεχτεί αυτήν την κοινωνική ευθύνη. Ενας γιατρός παύει να είναι υπεύθυνος γιατρός εάν χρησιμοποιεί τις γνώσεις του για αντικοινωνικούς σκοπούς.

Συνεπώς το βασικό κίνητρο για τον υπεύθυνο επαγγελματία είναι η ανάληψη της ευθύνης να υπηρετήσει το σύνολο και η αφοσίωση στις γνώσεις.

Η οικονομική αμοιβή δεν μπορεί να είναι ο πρώτιστος στόχος. Η αμοιβή καθορίζεται μετά από διεργασίες μέσα στην κοινωνία και κάτω από κανόνες. Γι’ αυτό υπάρχουν νόμοι που ρυθμίζουν τις σχέσεις του επαγγελματία με την κοινωνία.

Το επάγγελμα λοιπόν, στον τομέα Υπευθυνότητας, γίνεται ένα σύνολο ηθικών στοιχείων, έχει ορισμένες αξίες και ιδανικά που καθοδηγούν αυτούς που το ακολουθούν. αυτό μπορεί να γίνεται ακόμα και με άγραφους νόμους που διοχετεύονται μέσα από τις διαδικασίες εκπ/σης ή με τους γραπτούς κανόνες επαγγελματικών ηθών.

Σωματική_Δομή-Επαγγελματικό_Σώμα: Σαν 3ο κριτήριο ορίζεται ότι τα μέλη ενός επαγγέλματος μοιράζονται την έννοια ότι “αποτελούν κάτι το ξεχωριστό και διακεκριμένο”. Αυτή την επιλεκτική αίσθηση την αποκτούν μετά την ολοκλήρωση μακράς πειθαρχημένης και σκληρής επιμόρφωσης, την εκδηλώνουν δε με τη σωματειακή συμμετοχή σε ειδικευμένους οργανισμούς ή ενώσεις που τους εκφράζουν ως “επαγγελματικό σώμα”. Η συμμετοχή στο σώμα αυτό τους εξασφαλίζει και το επιβαλλόμενο κοινωνικό κύρος και παραδοχή.

Οι επαγγελματικοί οργανισμοί-ενώσεις διακρίνονται σε συνεταιριστικές ή γραφειοκρατικές. Στις συνεταιριστικές, όπως των ιατρών ή δικηγόρων, ο επαγγελματίας έχει ένα βαθμό εξειδικευμένης εργασίας και ευθυνών και αποδίδει μία διακεκριμένη υπηρεσία στην κοινωνία, σαν σύνολο. Βέβαια ο διαχωρισμός δεν είναι τόσο σαφής, στοιχεία ενυπάρχουν και στους δύο τύπους, ειδικότερα όμως οι Συνεταιριστικές έχουν καθορισμένους γραπτούς κανόνες αφού το κάθε μέλος έχει υποχρέωση να τους εφαρμόζει ατομικά προς τους πελάτες του ή τους λοιπούς συναδέλφους του. Αντίθετα στις γραφειοκρατικές έχουν γενικότερη, ίσως και άγραφη, άποψη της ευθύνης στην κοινωνία.

ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ

Στο σημείο αυτό, έχοντας ολοκληρώσει την ανάπτυξη των βασικών κριτηρίων που κατοχυρώνουν ένα επιστημονικό επάγγελμα δηλ. την επιτήδευση, την υπευθυνότητα και τη σωματειακή δομή θα αξιολογήσουμε κατά πόσο το επάγγελμα του στρατιωτικού τα ικανοποιεί και σε ποιό βαθμό.

Επιτήδευση του Στρατιωτικού

Αρχικά ας εξετάσουμε ποιό είναι το είδος της επιτήδευσης του στρατιωτικού-αξιωματικού. Υπάρχει κάποια κοινή ικανότητα – δεξιότητα (γνώρισμα) σ’όλους τους αξκούς το οποίο δεν έχουν οι πολίτες επαγγελματίες; Στην αρχή αυτό φαίνεται δύσκολο.

Το σώμα των αξκών φαίνεται ότι αποτελείται από μια ποικιλία ειδικοτήτων πολλές από τις οποίες έχουν αντιστοιχίες και στον πολιτικό χώρο, όπως μηχανικοί, γιατροί, πιλότοι αφών, ειδικοί όπλων, ειδικοί προσωπικού πληροφοριών, επικοινωνιών, εφοδιασμού κλπ.

Ακόμη και ο χωρισμός σε τρεις (3) βασικές κατηγορίες ΣΞ, ΠΝ, ΠΑ δεν διευκολύνει για την απάντηση στο ερώτημα. Οι διαφορές δεν βοηθούν. Ο κυβερνήτης ενός πολεμικού πλοίου, ο Δκτής ενός Συντάγματος πυροβολικού ή ο Δκτής μιάς πολεμικής Μοίρας απαιτείται να έχει διαφορετικές γνώσεις και ικανότητες.

Ομως παρά τη φαινομενική διαφορά υπάρχει μια_διακεκριμένη επιτήδευση_και_δεξιότητα κοινή σ’ αυτούς τους αξκούς επαγγελματίες, που τους διαχωρίζει από τους πολίτες. Αυτή η κεντρική επιτήδευση του αξκού επαγγελματία διατυπώνεται ως “η Διοίκηση της Βίας” (The Management of Violence).

H Διοίκηση ενός συνόλου ανθρώπων των οποίων η πρωταρχική αποστολή-λειτουργία είναι η εφαρμογή της βίας (ο πόλεμος), είναι “το ξεχωριστό” του επαγγέλματος των αξκών.

Αν κάποιος αντικρούσει την άποψη, ότι “οι αξκοί δεν κάνουν οι ίδιοι τον πόλεμο αλλά διοικούν τους κληρωτούς” απαντούμε με τη χαρακτηριστική διατύπωση του JOHN SHINER “χωρίς την ύπαρξη μίας μικρής ομάδας μελών του έθνους (τους αξκούς), οι οποίοι έχουν την επιτήδευση, τις δεξιότητες και τη θέληση να οργανώνουν και να ηγούνται των ΕΔ, είναι βέβαιο ότι οι πολλοί και ικανοί πολίτες-στρατιώτες δεν θα έχουν καμία επιτυχία”.

Επιπρόσθετα μπορεί “οι μάχιμοι αξκοί” του ΣΞ, ΠΝ, και ΠΑ “κάνουν οι ίδιοι τον πόλεμο”.

Αυτό είναι που ξεχωρίζει τους επαγγελματίες αξκούς μέσα στους Κλάδους από τους αξκούς ειδικότητας Υποστήριξης, οι οποίοι υπάρχουν και είναι απαραίτητοι σε κάθε σύγχρονο στρατό. Ομως οι ικανότητες αυτών των ειδικοτήτων έχουν τη σχέση όπως οι χημικοί, ακτινολόγοι, φαρμακοποιοί, νοσοκόμοι σε σύγκριση με το γιατρό. Κανείς απ’αυτούς δεν μπορεί να διαγνώσει και θεραπεύσει τον ασθενή παρά μόνο ο γιατρός. Ετσι και κανείς από τις ειδικότητες υποστήριξης δεν μπορεί να κάνει Διοίκηση της Βίας (πόλεμο).

Οπως προανέφερα ο διαχωρισμός της έννοιας “Διοίκηση της Βίας” στο έδαφος, αέρα και θάλασσα είναι κατάλληλη όπως του καρδιολόγου, ορθοπεδικού και οφθαλμίατρου στην ιατρική.

Αλλά οι απαιτήσεις δεν τελειώνουν εκεί. Οι επαγγελματικές ικανότητες πρέπει να βελτιώνονται/αυξάνουν με στόχο να ικανοποιούν τις απαιτήσεις διοίκησης όχι μόνο Κλάδου ΕΔ και αυτών των τριών Κλάδων όπως ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ. Αυτό θα μπορούσε να παραλληλιστεί με ένα γιατρό που κατορθώνει να καταρτιστεί σ’όλο το εύρος της Ιατρικής.

Οι δεξιότητες του αξκού/μαχητού δεν είναι μόνο τέχνη (μηχανική μάθηση) ούτε μόνο ταλέντο (κάτι μοναδικό που δεν μεταδίδεται). Η θεωρητική και πρακτική προετοιμασία απαιτεί το 1/3 της όλης διάρκειας του επαγγέλματος (8-10 χρόνια).

Επίσης όπως διαπιστώνεται, οι εξειδικευμένες απαιτήσεις του αξκού/μαχητού είναι κοινές σ’όλο το κόσμο και δεν επηρεάζονται από το χρόνο ή την τοποθεσία. Οπως ένας γιατρός πρέπει να είναι το ίδιο καλός στη Ζυρίχη ή στην Αθήνα έτσι και ο μαχητής πρέπει να είναι το ίδιο ικανός στη Κίνα ή στην Ελλάδα.

Ως προς τη βασική απαίτηση ότι η επιμόρφωση πρέπει να διδάσκεται ο αξκός ξεκινάει με ένα γενικό εύρος γνώσεων, όπως ο δικηγόρος και μαθαίνει ιστορία, πολιτική, οικονομία, ψυχολογία, κοινωνιολογία. Αλλά δεν περιορίζεται μόνο στις θεωρητικές επιστήμες ή τις φυσικές όπως χημεία, φυσική, βιολογία, Η/Υ ακόμη μαθαίνει τον άνθρωπο ως προς τις ανάγκες, τη συμπεριφορά και τα κίνητρά του σαν άτομο, σαν ομάδα και σαν κοινωνικό σύνολο. Αν αυτό δεν είναι αρκετό για να πειστεί και ο πιο κακόπιστος συνομιλητής προσθέτουμε και τις γνώσεις σε πολιτικοστρατιωτικές Διεθνείς σχέσεις που επίσης αποκτούν οι αξκοί.

Υπευθυνότητα_Στρατιωτικών

Το επόμενο κριτήριο που εξετάζεται είναι η Υπευθυνότητα. Η εφαρμογή των δεξιοτήτων (διεξαγωγή πολέμου), έχει άμεση συνέπεια στην κοινωνία και αυτή είναι η βαριά ευθύνη που αναλαμβάνει. Οπως με την Ιατρική, η κοινωνία απαιτεί ότι η εφαρμογή της βίας θα χρησιμοποιείται μόνο για κοινωνικά αποδεκτούς σκοπούς. Η κοινωνία της χώρας έχει άμεσο συνεχές και γενικό ενδιαφέρον για την άμυνα, η διάθεση μεγάλου μέρους του ετήσιου προϋπολογισμού το δείχνει. Η επιτήδευση ενός γιατρού είναι η διάγνωση και θεραπεία δηλ. η ευθύνη του είναι η υγεία του πελάτη. Η επιτήδευση του αξκού είναι η Διοίκηση της βίας και η ευθύνη του είναι η άμυνα/ασφάλεια των πελατών του της κοινωνίας, και αυτό είναι η αυξημένη ευθύνη του.

Αλλά ας δούμε αν την ευθύνη αυτή την αναλαμβάνει με βάση τα οικονομικά κίνητρα. Είναι γνωστό τουλάχιστον στις Δυτικές κοινωνίες ότι οι επαγγελματίες στρατιωτικοί δεν είναι από τους πλέον καλά αμειβόμενους. Οι αξκοί δεν είναι μισθοφόροι που αλλάζουν εργοδότη ανάλογα με το μισθό. Το βασικό κίνητρό τους είναι η έμφυτη διάθεση (ικανοποίηση για την επιτήδευση αυτή) και κυρίως η αίσθηση ότι ανταποκρίνονται σε μία κοινωνική πρόσκληση. Για το λόγο αυτό και η κοινωνία πρέπει να τους δείχνει έμπρακτα την εκτίμηση, αναγνώριση και να τους ανταμείβει.

Κλείνοντας το κομμάτι της ευθύνης όπως αναφέρθηκε, ο αξκός έχει υποχρέωση απέναντι της κοινωνίας και δεν μπορεί να επιβάλλει τις αποφάσεις του. Οπως ο γιατρός ή ο δικηγόρος ανταποκρίνεται με επεξηγήσεις και συμβουλές στον πελάτη του, έτσι και ο αξκός εξηγεί στον πελάτη (κοινωνία) τις ανάγκες στον τομέα της Αμυνας, εισηγείται και συμβουλεύει πως θα πραγματοποιηθούν αυτές οι απαιτήσεις αλλά τελικά ο πελάτης (πολιτεία-κυβέρνηση) θα αποφασίσει να τις αποδεχτεί. Σ’αυτή τη περίπτωση ο στρατιωτικός επαγγελματίας θα επωμιστεί την εφαρμογή – υλοποίηση των αποφάσεων.

Τέλος για να ολοκληρωθεί το κριτήριο της ευθύνης (της ύπαρξης γραπτών νόμων) είναι γνωστό ότι ο αξκός συνδέεται με την πολιτεία με λεπτομερή νομικό πλαίσιο, και με κώδικα επαγγελματικών ηθικών αξιών όπως ο γιατρός ή ο δικηγόρος.

Σωματειακή Δομή-Σώμα Αξκών

Το τελευταίο κριτήριο που είχαμε ορίσει της Σωματειακής Δομής ικανοποιείται από τους στρατιωτικούς ως εξής :

Οι αξκοί των ΕΔ υπακούουν σ’ένα γραφειοκρατικό επαγγελματικό σύστημα, το νόμιμο δικαίωμα να εισέλθει κανείς στο επάγγελμα και να το ασκεί περιορίζεται σ’ένα αριθμό μελών “το σώμα των αξκών”. Η είσοδος επιτρέπεται μετά από ικανοποίηση ορισμένων βασικών απαιτήσεων επιμόρφωσης/πρακτικής εκπαίδευσης.

Το σώμα των αξκών, εκτός από την επίσημη γραφειοκρατική δομή έχει και ένα τρόπο σύνδεσης μέσω ενώσεων συνεταιρισμών, σχολείων, εφημερίδων, περιοδικών αλλά ακόμα εθίμων και παραδόσεων.

Εχει μία ξεχωριστή υπόσταση και στην έξω κοινωνία. Κινείται και εργάζεται σε ειδικό περιβάλλον οι δε επαφές με το κοινό είναι περιορισμένες. Επιπρόσθετα η σήμανσή του με στολή και διακριτικά είναι ακόμα μία ένδειξη διαχωρισμού. Μέσα στο σώμα τα επίπεδα ικανότητας διακρίνονται από την ιεραρχία των βαθμών, τα δε καθήκοντα διακρίνονται από την ιεραρχία των θέσεων. Οι βαθμοί απεικονίζουν την επαγγελματική επίτευξη που εκφράζεται από την εμπειρία, αρχαιότητα, εκπ/ση και ικανότητα. Οι βαθμοί απονέμονται κατόπιν επιλογής από το ίδιο το σώμα των αξκών με διαδικασίες που βασίζονται σε γραπτούς νόμους της πολιτείας.

Επιπρόσθετα και στο πλαίσιο των βασικών κριτήριων οι στρατιωτικοί έχουν δύο ακόμα ιδιαίτερα γνωρίσματα την υπακοή-πίστη και την πειθαρχεία.

Υπακοή-Πίστη. Οι στρατιωτικοί, δεν καθορίζουν την εθνική πολιτική, απλώς την εισηγούνται και εκτελούν κατά τον αποτελεσματικότερο τρόπο τις εντολές των εκλεγμένων ηγετών της πολιτείας-της κυβερνήσεως. Οι στρατιωτικοί δεν έχουν δικαίωμα, στο δικό μας σύστημα διακυβέρνησης, να χαράσσουν το δικό τους δρόμο, αντίθετα είναι υπηρέτες της πολιτείας και πρέπει να υπακούουν απόλυτα στις νόμιμες εντολές ώστε να μπορεί το έθνος να ενεργεί αποτελεσματικά.

Ετσι λοιπόν οι στρατιωτικοί είναι το υπάκουο και πιστό όργανο της εθνικής μας πολιτικής. Και όπως τόνισε ο CARL VON CLAUSEWITZ, έναν αιώνα πριν “ο πόλεμος είναι μία συνέχεια της εθνικής πολιτικής” και συνεχώς πρέπει πάντοτε να κατευθύνεται από τις πολιτικές επιλογές τόσο ως προς τον τρόπο διεξαγωγής όσο και στον καθορισμό των αντικειμενικών σκοπών.

Συνεπώς οι στρατιωτικοί πρέπει να πιστέψουν στη συγκεντρωμένη σοφία της εκλεγμένης κυβέρνησης και να εκτελέσουν τις αποφάσεις της με την καταβολή των μέγιστων ικανοτήτων.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να είναι “άκαμπτοι” και τυφλοί στην εκτέλεση διότι αυτό στην πραγματικότητα θέτει σε μεγάλους κινδύνους τα εθνικά συμφέροντα. Δηλαδή δεν πρέπει να καταλήξουν οι γνωστοί “Yes men”, όπως τονίζει τέως Α/ΓΕΕΘΑ των ΗΠΑ “πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι ο κόσμος της ευφορίας που διακοσμείται από εκείνους που λένε συνεχώς Ναι “Yes man” μόνο στην καταστροφή μπορεί να οδηγήσει”.