Blog

19 AΠΡΙΛΙΟΥ 2013

«Ε»: Τι σκέπτεστε όταν ακούτε πολλούς σήμερα να υποστηρίζουν πως βιώνουμε μια νέα χούντα;  

     

ΜΗΜ:  O εκφυλισμός του δημοκρατικού πολιτεύματος, που με αγώνες και θυσίες εγκαθιδρύθηκε το 1974, σε μία κληρονομικού χαρακτήρα κλειστή ολιγαρχική δομή, οδηγούν πολλούς να παρομοιάζουν την σημερινή κατάσταση με ένα δικτατορικό καθεστώς. Όμως, από την πλευρά της πολιτικής επιστήμης , το σημερινό καθεστώς δεν είναι δικτατορικό αλλά ολιγαρχικό. Στην Μεταπολίτευση δεν υπάρχει επίσημη λογοκρισία, υπάρχουν περίτεχνοι μηχανισμοί ιδεολογικού αποκλεισμού και ολιγοπωλιακές συνθήκες ενημέρωσης. Επίσης υπάρχει εκτεταμένη διαφθορά και εξαγορά συνειδήσεων. Το σύστημα κατώρθωσε να αποσπά την συναίνεση του εκλογικού σώματος επί δεκαετίες μέσω των εκτεταμένων πελατειακών δικτύων που ήλεγξε. Ασφαλώς αυτή είναι μία εντελώς διαφορετική κατάσταση από μία χούντα. Η κριτική σε κάθε πολιτικό σύστημα, όπως δίδαξε ο κορυφαίος πολιτικός κοινωνιολόγος  Νίκος Πουλαντζάς, πρέπει να βασίζεται σε επιστημονικά αποσαφηνισμένες έννοιες.

«Ε»: Γιατί μέχρι τώρα τα ιστορικά γεγονότα, τα σχετικά με τα απολυταρχικά καθεστώτα στην Ελλάδα, δεν έχουν μπει στα σχολικά βιβλία της Ιστορίας;

ΜΗΜ: Αναφορές υπάρχουν. Ίσως λίγες, αλλά  υπάρχουν. Επίσης υπάρχει η συλλογική μνήμη. Αλλοιώς π.χ. έχει αποτυπωθεί στην κοινωνική συνείδηση η επανάσταση στο Γουδί το 1909, ή η επανάσταση του Πλαστήρα το 1922, που ήταν σωτήριες για την Ελλάδα, και αλλοιώς π.χ. οι δικτατορίες του Πάγκαλου και του Κονδύλη. Είναι στο χέρι του δάσκαλου να διδάξει την έννοια της Ελευθερίας στους μαθητές του.

«Ε»: Πόσο ώριμος είναι ο λαός σήμερα ώστε να αποτιμήσει με ψυχραιμία τα όσα έγιναν από την πτώση της χούντας και μετά;

ΜΗΜ: Σήμερα ο Ελληνικός λαός βιώνει μία τρομακτική οικονομική κρίση. Είναι δύσκολο να αποτιμήσει ψύχραιμα την πρόσφατη ιστορία του, ιδίως σε κλίμα γενικευμένης απαξίωσης του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος των τελευταίων τριάντα ετών. Η επιστημονική, νηφάλια ανάλυση προϋποθέτει κοινωνική γαλήνη, που σήμερα δεν υπάρχει.

«Ε»: Γιατί υπάρχουν άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας που λένε πως “μας χρειάζεται μια χούντα”; Ποια ήταν τα στοιχεία εκείνα του καθεστώτος που το έκαναν συμπαθές στα λαϊκά στρώματα. Κρυβόταν όμως κάτι πίσω από αυτά;

ΜΗΜ: Δεν το λένε μόνον άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας, το λένε και νέοι. Πιστεύω ότι δεν εννοούν ένα δικτατορικό καθεστώς παλαιάς κοπής, αυτά είναι ξεπερασμένα πράγματα. Το πιθανότερο είναι ότι εύχονται μία επαναστατικού χαρακτήρα ανατροπή της σημερινής τάξης πραγμάτων, που θα αναδείξει μία ριζικά νέα πολιτική τάξη πραγμάτων.

    Όσο για τα συμπαθή, όπως λέτε, στοιχεία της Δικτατορίας: το ένα της πρόσωπο ήταν η βία και η ανελευθερία, αυτά απορρίπτονται από την τεράστια πλειοψηφία του Ελληνικού λαού. Υπήρχε όμως και το άλλο, παράλληλο πρόσωπο, που η συλλογική μνήμη σήμερα απομονώνει και νοσταλγεί, καθώς η ελληνική κοινωνία βιώνει την χρεωκοπία, την μαζική εκπτώχευση, την αποκαλυπτόμενη πρωτοφανή διαφθορά και την αποδόμηση της κοινωνικής συνοχής. Εννοώ την κοινωνική πολιτική του δικτατορικού καθεστώτος, την διαγραφή των αγροτικών χρεὠν, τα χαμηλότοκα δάνεια, τις άδειες ταξί, την επέκταση του οδικού δικτύου και της ηλεκτροδότησης σε αγροτικές περιοχές, την διανομή τηλεοράσεων κλπ. Η Δικτατορία πραγματοποίησε μία σχετική, στα όρια της καπιταλιστικού τύπου οικονομικής πολιτικής της, αναδιανομή του εισοδήματος. Αυτή οφειλόταν, όπως έχω δείξει τεκμηριωμένα στο έργο μου Η ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΩΝ, κοινωνία, οικονομία, ιδεολογία, εκδόσεις Παπαζήση, γ΄έκδοση 2008, στην αγροτική και μικροαστική κοινωνική προέλευση των αξιωματικών και στην παρουσία κοινωνικά ευαισθητοποιημένων διανοουμένων ανάμεσα στους πολίτες υπουργούς της.

«Ε»: Ο Ελληνας πολίτης διδάχθηκε τελικά από τις θηριωδίες της χούντας ή τις ξέχασε λίγα χρόνια μετά;

ΜΗΜ: Η Δικτατορία άσκησε καταστολή κυρίως εναντίον των αριστερών και των αντιστασιακών αξιωματικών και πολιτών. Αυτή η καταστολή υπήρχε εν μέρει και προ της Δικτατορίας, και ήταν απότοκος του Εμφυλίου Πολέμου. Μετά την Δικτατορία ζήσαμε σε δημοκρατικό καθεστώς, χωρίς κρατική βία εναντίον των αντιφρονούντων. Αναπτύχθηκαν όμως κατά την μεταπολίτευση νέες μορφές βίας, εξίσου ή και πιο επικίνδυνες. Η τρομοκρατία είναι ασφαλώς η χειρότερη. Αλλά και άλλες παρεμφερείς μορφές είναι η βία στα πανεπιστήμια μεταξύ αντιπάλων φοιτητικών παρατάξεων. Εσχάτως εμφανίστηκε και η ρατσιστική βία, που κατά την γνώμη μου είναι η λάθος, εκτός ελληνικού πολιτισμού, και άλλωστε μη αποτελεσματική απάντηση στο υπαρκτό πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης.